24 MAANDAG 22 JANUARI 1934.
Gemeentebegrooting Algemeene beschouwingen.
(Beekenkamp c.a
zich kwijt van zijn plicht om bij de jeugd de nationale ge
voelens te verlevendigen.
Mede het feit, dat het College die circulaire verzond en er
dus blijkbaar zelf ook niet zoo geheel gerust op was, wekte
bij spreker bezorgdheid op dit punt en deed de vraag bij hem
rijzen, of dit ook op de andere 364 dagen van het jaar wel
geheel in orde is op de openbare scholen. Wanneer het College
deze ongerustheid deelt, wordt dan wel een maatregel als
waarnaar het verwijst voldoende geacht? Is de Wethouder
niet met spreker van oordeel, dat een intensiever toezicht
op het onderwijs op de openbare scholen gewensclit is en
verdient het denkbeeld geen overweging om te eeniger tijd
over te gaan tot aanstelling van een gemeentelijk inspecteur,
zooals ook in andere gemeenten? Zulks kan stellig voor den
goeden gang van het onderwijs bevorderlijk zijn. Spreker weet
wel, dat men niet naast eiken onderwijzer een controleur kan
plaatsen, en dat niet bij elke geschiedenisles, gegeven door
iemand van de historisch-materialistische wereldbeschouwing,
een „brandwacht" geplaatst kan worden, om te voorkomen,
dat in de kinderharten dergelijke denkbeelden worden in
gegoten, die straks bij een revolutionnaire beweging licht
ontvlambaar zullen blijken, maar te dezen opzichte verklaart
spreker zich voorstander van de leer der generale en speciale
preventie. Voorkomen is ook hier beter dan genezen.
Spreker uit het vertrouwen, dat het College met zijn op
merkingen rekening zal vullen houden en daartegenover een
welwillend standpunt zal innemeD.
De heer Vos zegt, dat het zeker in dezen verwarden tijd,
waarin men vandaag niet kan voorzien, wat morgen kan ge
beuren, voor een College een zeer moeilijke taak is een be-
grootingsontwerp samen te stellen, maar ook voor den Raad
een zeer moeilijke taak een begrooting vast te stellen. Aan
de vervulling van een gemakkelijke taak wordt in den regel
niet veel critiek gewijdveeleer en veel meer, vooral door de
groote verscheidenheid van inzichten, als het een moeilijke
taak betreft. Het lag dus voor de hand, dat dezen keer de
critiek ook weer niet aan het College zou worden bespaard.
In tegenstelling echter met vorige jaren kwam deze critiek
het allermeest en het allerscherpst, niet van de gewone oppo
sitie, maar uit de rijen van hen, waaruit de leden van het
College zijn voortgekomen. Zoo kon spreker in de sectie
vrijwel volstaan met in sommige opzichten zich aan te sluiten
bij de geleverde critiek en behoefde hij er alleen op te wijzen,
dat soms zelfs raadsbesluiten, genomen op advies en voorstel
van het College, niet dan langzaam worden uitgevoerd en
spreker wees daarbij op de verbouwing van een openbare
bewaarschool en de verplaatsing van een andere. Aan de
eerste is z.i. te laat begonnen, de laatste is nog niet totstand
gekomen. De verdediging van het College tegenover deze
critiek komt spreker niet bijzonder krachtig voor.
Spreker komt thans tot een zaak, meer in het bijzonder den
Wethouder van Onderwijs betreffende. Bij de bespreking
van de begrooting voor 1932 heeft spreker de aandacht van
den Wethouder gevraagd voor het z.g. Schoolparlement en
in den loop van dat jaar heeft hij deze zaak met den Wet
houder in diens kabinet besproken. Bij de behandeling van
de begrooting voor 1933 is spreker, naar aanleiding van den
langen weg, dien de vaststelling of wijziging van een leerplan
moet doorloopen, daarop teruggekomen en toen sprak de
Wethouder in de vergadering van Donderdag, 16 Februari
1933, dus bijna een jaar geleden, aldus:
„De heer Vos sprak evenals verleden jaar ook dezen keer
over het vormen van een schoolparlement. Hij is in den loop
van het jaar zoo welwillend geweest met spreker over deze
zaak te confereeren. Spreker stelt het op hoogen prijs, dat
de heer Yos deze methode heeft gevolgd. Het is de methode,
die tot een resultaat kan leiden, al is dit thans nog niet be
reikt."
En even later:
„Spreker zal dit denkbeeld van een schoolparlement gaarne
bestudeeren en in overweging houden en zoodra hij meer ge
gevens, die hij intusschen heeft aangevraagd, gekregen heeft,
stelt hij zich voor den heer Yos nog eens uit te noodigen
bij hem te komen om die gegevens gezamenlijk onder de
oogen te zien."
Welnu, spreker kan niet aannemen, dat de gegevens, die
de Wethouder reeds op 16 Februari had aangevraagd, nu
nog niet bij hem zouden zijn binnengekomen, maar de uit-
noodiging tot een nader onderhoud is nog niet door spreker
ontvangen. Spreker acht het niet onnoodig op te merken,
dat dit niet is de methode om de Raadsleden ervan te door
dringen, dat de methode, door spreker het vorig jaar gevolgd
en door den Wethouder op zoo hoogen prijs gesteld, er een
is om bij dezen Wethouder tot een resultaat te komen.
Spreker komt nu tot de voorgestelde bezuinigingen met
Gemeentebegrooting Algemeene beschouwingen.
(Yos c.a.)
name die voor het onderwijs. Voor deze wordt een bepaalde
som van 30.000.genoemd. Het vaststellen hiervoor van
een bepaald bedrag acht spreker niet het beste middel. Hij
kan zich begrijpen, dat gezocht wordt naar allerlei middelen,
die tot vermindering kunnen leiden, maar te bepalen, dat
die tot een zekere vastgestel e som moeten gaan, gevoelt
hij als gevaarlijk, vooral wanneer het betreft de geestelijke
belangen van het volk. Als weer betere dagen aanbreken,
dan kan soms spoedig weer worden vergoed wat aan stoffe
lijke nooden is geleden, maar tientallen van jaren zijn er
noodig om het nadeel, dat aan de geestelijke belangen kan
worden toegebracht, weer goed te maken. Daarom hoopt
spreker, dat het College zal inzien, dat vooral in dit opzicht
gezette overweging zeer noodig is en dat de zes maatregelen,
die het College zich voorstelt te nemen, niet zullen worden
voorgesteld en door den Raad behandeld zonder dat daaraan
een grondige bespreking in de Commissie van Onderwijs is
voorafgegaan.
Thans een waarschuwend woord met betrekking tot den
drang, van enkele Raadsleden uitgegaan tot het vaststellen
van verbodsbepalingen voor enkele groepen medeburgers.
Telkens als spreker daarvan hoort, komt bij hem de vraag
op, of zij, die dergelijke maatregelen nemen of verzoeken,
zich wel eens zouden verplaatsen in den toestand van hen,
die er door getroffen worden, of zij zich niet het woord her
inneren van den Spreukendichter: Wat gij wilt, dat de men-
schen U doen, doe hen desgelijks, meestal als volgt vertaald:
wat gij niet wilt dat U geschiedt, doe dat ook een ander
niet? Hoe zouden zij zich gevoelen, wanneer aan een groep
medeburgers werd verboden lid te zijn van de partij, waarbij
zij zelf zijn aangesloten? Als zij hieraan dachten, zouden zij
zich nog wel eens bedenken en allicht naar andere middelen
zoeken.
Verder, wat denkt men toch met deze bepalingen te be
reiken? Meent men, dat de politieke partijen, die er door ge
troffen worden, van den aardbodem zullen verdwijnen, en
dat de geesten zich zullen veranderen? Spreker vreest, dat
dit een ernstige dwaling zou zijn en dat de denkbeelden van
de getroffenen nog dieper en vaster in hun geest zullen ge
raken. Spreker beschouwt dergelijke verbodsmaatregelen als
het ontsteken van een vuur zooals wij dat kennen in de uit
gestrekte Drentsche venen, dat voortsmeult onder de aard
korst; men ziet het niet, toch is het er en het zet zijn ver
nielende werking voort in steeds wijder omtrek en over steeds
ruimer oppervlakte, totdat het tenslotte naar buiten oplaait
en dan op vele plaatsen tegelijk, zoodat het een geweldige
som van arbeidskracht, meermalen een groot verlies aan
stoffelijke bezittingen, soms een aantal menschenlevens kost,
eer het in zijn vernielende vaart is gestuit.
Soms wordt ook de meening uitgesproken, dat een Overheid,
die z'ulke verboden vaststelt, een sterke is. Wederom z.i.
een dwaling. Spreker ziet daarin juist een bewijs van zwak
heid, die angstgevoelens wekt, waardoor men geagiteerd
raakt en dan verkeerd acteert, zoodat men later zich genood
zaakt ziet te verklaren, dat uit de pen het woord „actie"
is gevloeid, terwijl „agitatie" was bedoeld. Niet die overheid
is sterk, die haar onderdanen dwingt tot gehoorzaamheid,
maar deze overheid is onverwinlijk krachtig, die aan haar
onderdanen afdwingt eerbied voor het gezag en bij hen op
wekt en versterkt de begeerte tot het bewaren van orde en
rust, doordat zij duidelijk doet gevoelen, dat haar maatre
gelen en beslissingen hun grond hebben gevonden in het be
ginsel der rechtvaardigheid. Het is nog steeds voor de onder
danen van een overheid, die kennelijk rechtvaardig handelt,
een genoegen haar te volgen niet alleen, maar ook haar te
dienen.
Daarom wenscht spreker de Leidsche overheid die gesteld
heid, die kracht, dat vermogen toe, dan zal zij haar toevlucht
niet tot dergelijke maatregelen behoeven te nemen en dan
zal zij ook met een rustig geweten op haar arbeid den zegen
van een Hoogere Macht mogen afsmeeken, een zegen, die,
naar sprekers vast vertrouwen, haar dan niet zal worden
onthouden, maar in ruime mate worden geschonken.
De Voorzitter deelt mede, dat de heer Wilbrink verzocht
heeft nog iets te mogen zeggen, dat hij hedenmiddag ver
geten heeft. Spreker stelt den heer Wilbrink daartoe thans in
de gelegenheid.
De heer Wilbrink zegt, dat blijkens hetgeen voorkomt op
bladz. 39 van het Sectie-verslag door een lid in overweging
is gegeven, ten einde den grondverkoop door de gemeente
te bespoedigen, maatregelen te nemen, waardoor de gemeente
in staat zal worden gesteld bij den verkoop van haar bouw
grond met particulieren te concurreeren. Dit was de eigen
lijke bedoeling van dat lid. Het komt namelijk voor, dat aan-
