DINSDAG 8 DECEMBER 1931.
483
gevoelt spreker niets. Medezeggenschap vindt men hier en
daar in het particuliere bedrijfen functionneert daar dikwijls
niet zoo onaardig, maar dan is het meestal door de bedrijfs
leiding zelf in het leven geroepen; dat maakt groot verschil.
Wanneer de bedrijfsleiding arbeiders laat kiezen uit haar
bedrijf, om van advies te dienen, kan dat zijn waarde hebben,
maar wanneer zooiets van overheidswege wordt ingesteld, is
het over het algemeen een groote lastpost voor de bedrijfs
leiding; het kweekt onaangename verhoudingen, want dan
wil men ook, dat de adviezen als regel door de bedrijfsleiding
worden opgevolgd, terwijl over het algemeen de waarde van
die adviezen worden overschat; worden zij niet opgevolgd,
dan ontstaat er licht wrijving, althans een onaangename
stemming. Bij een overheidsbedrijf zal men dan bij Burge
meester en Wethouders probeeren zijn zin door te drijven; dat
schept nieuwe moeilijkheden; krijgt men daar zijn zin, dan is
dat weer heel onaangenaam voor de bedrijfsleiding, die dan
het gevoel krijgt, dat haar verantwoordelijkheid min of meer
door anderen wordt overgenomen; zoo werkt men onver
schilligheid in de hand bij de directie als zij ziet, dat tenslotte
de bestuurstaak gedeeltelijk overgenomen wordt door hen.
die er in het minst niet voor berekend zijn. Daarom ontraadt
spreker dit voorstel ten sterkste. Spreker is over het algemeen
geen bewonderaar van de werkwijze van overheidsbedrijven,
maar wil men er een chaos van maken, dan moet men vooral
medezeggenschap instellen.
De heer Schüller kan bij deze algemeene beschouwingen
kort zijn, omdat eenerzij ds verschillende zaken bij de artikelen
ziülen worden besproken en omdat anderzijds verschillende
zaken binnenkort bij den Raad ter sprake zullen komen.
In de eerste plaats wenscht spreker aan te toonen, dat
het z.g. eigen-beheersysteem van de Gemeente niet duur
behoeft te zijn en ook niet duur is. Burgemeester en Wet
houders antwoorden in de memorie van antwoord, dat het
in hun voornemen ligt, ook dezen winter weer schilderwerk
in eigen beheer te doen uitvoeren. Is het nu noodig, dat
Burgemeester en Wethouders daarmede wachten tot de
behandeling van de begrooting achter den rug is? In Amster
dam en den Haag licht het College van Burgemeester en Wet
houders dergelijke werkzaamheden uit de begrooting en dient
te voren een voorstel dienaangaande bij den Raad in.
Toen de heer van Es in de vorige vergadering opmerkte,
dat er op dat oogenblik niet zooveel werkloosheid was, waren
er bij den Socialen Dienst niet minder dan 2148 werkloozen
ingeschreven. Wellicht zal de heer van Es zeggen, dat dit
niet allen bouwvakarbeiders zijn, maar wanneer dat het
geval was, zou het er al heel treurig uitzien. Onder die men-
schen waren niet minder dan 588 werklooze bouwvakarbeiders,
die niet van buiten waren gekomen, zooals de heer van Es
wil beweren. Op 2 December stonden er niet minder dan
115 schilders bij de beurs ingeschreven, nochtans trachten
Burgemeester en Wethouders niet daaraan zoo spoedig
mogelijk een einde te maken. AI is het niet met groote spron
gen, toch dringt bij Burgemeester en Wethouders liet besef
door, dat iets meer voor de werkloozen gedaan moet Avorden.
Moet zich dat nu alleen bepalen tot de schilders? In deze
begrooting worden tal van werken voorgesteld, schilderswerk,
behangerswerk, timmerwerk, metselwerk en stucadoorswerk,
al zijn het niet alle met het oog op het onderwijs toch wer
ken Avaaraan arbeiders te Averk kunnen gesteld worden. Burge
meester en Wethouders geven in hun antwoord eenigszins
toe, dat het eigen beheer niet duur is en dat het ook goed
is. Zij deelen mede, dat zij geen klachten hebben over het
schilderswerk, dat in eigen beheer is uitgevoerd. In tegen
stelling daarvan kan men, als men de zaken objectief bekijkt,
gerust beweren, dat dit van de werken bij uitbesteding niet
altijd gezegd kan worden. Bij dergelijke werken vraagt men
zich wel eens af: moet dat nu weer geschilderd, gewit of her
steld worden. Eigen beheer heeft ook dit voordeel, dat het
Averk duurzamer isboA'endien zet men arbeiders aan het werk,
waardoor men hun geen Averkloozenuitkeering behoeft te
verstrekken. Stelt men b.v. het steunbedrag op 15.en
het contractloon op 30.dan heeft de gemeente voor
15.een volle week goed werk. Het is voor spreker on
begrijpelijk, dat het College op dezen weg niet verder gaat
en niet meer werk in eigen beheer doet uitvoeren. Zoowel
de gemeente als de arbeiders zijn daar mede gediend.
Volgens den heer Bosman is dit duur. Bij Openbare Werken
is het vervoer al jarenlang uitbesteed A-oor 0.90 per M.s;
uit een serieus onderzoek bleek evenwel, dat het in eigen
beheer mogelijk was voor 0.75 per M.3. De gemeentearbeiders
hier worden niet zoo hoog bezoldigd, maar in elk geval toch
hooger dan die in het particuliere bedrijf; desondanks kan
het gemeentebeheer toch nog concurreeren tegen het particu
liere bedrijf. In het Bouwblad A'an de Nieuwe Leidsche
Courant van Maandag j.l. staat een uiteenzetting over den
woningbouw in Den Haag door de aldaar beruchte" ge
broeders A'an Harmeien; het eigenaardige is, dat zelfs deze
bouwers al het. werk hebben uitbesteed, behalve het schilders-
en stucadoorswerk, dat zij in eigen beheer hebben gedaan,
dus toch Avel een bewijs, dat ook deze bouwers het nut en de
noodzakelijkheid inzien, dit werk in eigen hand te doen uit
voeren, terwijl hier nog steeds wordt geponeerd, dat uit
besteding beter is. De heer Parmentier het spijt spreker
dat deze hier niet meer aanwezig is, want nu kan hij niet
meer met hem debatteeren A-roeg verleden jaar ten aanzien
van het schilderswerk, of de menschen, aan wie het uit
besteed werd, ook niet moesten leven. Zeer zeker, maar de
patroons, die gezellen aan het werk hebben, schrijven niet
in, alleen menschen, die hetzij werkloos zijn, hetzij zelf
werkend, patroon zijn, den 8-urigen arbeidsdag niet in acht
behoeA'en te nemen; men kan flodderen zooveel men Avil.
De controle is ook niet goed; zonder iets tekort te doen aan
de opzichtersdie kunnen het niet bijwerken, er is te weinig
personeel; bij Gemeentewerken is op dit oogenblik nog niet
één deskundige, die over schilderwerk goed kan oordeelen.
Op het oogenblik wordt het toezicht uitgeoefend door een
bouAvkundig opzichter, die zeer kundig kan zijn, maar de
Wethouder kan niet volhouden, dat hij ook in alle opzichten
deskundig is ten aanzien van schilderwerk. Het is spreker
onbegrijpelijk, dat het toezicht op dit werk bij een even-
tueele uitbesteding niet wordt opgedragen aan den alleszins
deskundigen schilder, dien de gemeente heeft, aan den eenigen
schilder in Gemeentedienst. Toch spreekt men nog steeds
A'an eigen beheer. Vroeger had de deskundige hoofdschilder,
die er toen was, toezicht op het werk. Dat is misschien aan
de aannemers niet welgevallig geweest en zij hebben kunnen
bereiken, dat het toezicht werd opgedragen aan iemand,
die niet deskundig was op dit gebied.
Er wordt Avel eens gezegd, dat de sociaal-democraten duur
werken. In verband hiermede wijst spreker op een rapport
van Burgemeester en Wethouders van Amsterdam, dat
dateert uit den tijd A'an de z.g. hoogconjunctuur van 1920.
In dien tijd waren de loonen z.g. hoog en toch kon de gemeente
nog concurreeren.
De gemeente Amsterdam had voor 1920 liet schoonmaken
A'an alle localiteiten van de gemeente uitbesteed aan een
bepaalden aannemer. Het gemeentebestuur heeft toen doen
onderzoeken, of het op een andere manier niet beter en goed-
kooper kon. Toen deze firma dat hoorde, heeft zij haar
inschrijvingssom met 10.000.verminderd .Burgemeester
en Wethouders hebben daarna de zaak nog eens onderzocht
en toen bleek, dat de aannemer nog niet verzekerd Avas, dat
hij het zou krijgen, heeft hij aan Burgemeester en Wethouders
bericht, dat hij zijn aannemingssom met niet minder dan
40.000.verminderde. Burgemeester en Wethouders
hebben daarin aanleiding geA'onden de zaak opnieuw te onder
zoeken en toen bleek, dat ondanks de loonen, die betaald
zouden worden aan de gemeentelijke arbeiders en arbeidsters,
die hierbij werkzaam zouden zijn, alleen op dezen tak van
dienst 40.000.zou kunnen AA'orden bezuinigd. Het resultaat
is geweest, dat het gemeentebestuur dat werk niet meer heeft
uitbesteed, maar in eigen beheer heeft genomen. De gemeente
heeft dit niet gedaan, omdat zij aan de arbeiders lagere loonen
kon betalen, maar omdat zij betere loonen kon betalen dan
de aannemer ooit had gedaan en beter Averk kreeg voor haar
geld. Spreker hoopt, dat Burgemeester en Wethouders ter
bestrijding van de werkloosheid spoedig zullen komen met
voorstellen om Averk in eigen beheer uit te A'oeren en dat zij
meer en meer daartoe zullen OA'ergaan.
In verband met zijn A'oorstel om Stadsontwikkeling onder
te brengen bij Bouw- en Woningtoezicht, heeft spreker een
onderzoek ingesteld bij de gemeenten Amsterdam, Rotterdam,
Utrecht, Haarlem, Delft en Sneek betreffende den toestand
in die plaatsen. In die gemeenten zijn de toestanden ver
schillend, maar in elk geval niet zooals hier. Over het algemeen
zijn de klachten over de ontzaglijke vertraging bij aan
gevraagde bouwvergunningen juist, behalve de ongemoti-
A-eerde agitatie ten aanzien van de landerijen van de
L.E.M.V.O.G., die verkocht waren, zonder dat er een straten
plan geprojecteerd was. Die vertraging ontstaat, doordat
het over zooveel schijven moet loopen; eerst een rapport
van Bouw- en Woningtoezicht, dan een van Gemeentewerken,
dan een van de Brandweer, een A-an de Politie en ook nog
Avel eens een van de afdeeling Financiën, niet alleen Avat
betreft de bouwvergunning. In de door spreker genoemde
plaatsen is het anders geregeld, meer gecentraliseerdspreker
acht het A-oldoende deze bouwaanATagen rechtstreeks door
Bouw- en YY oningtoezicht te doen behandelen, waaronder
ook Stadsontwikkeling, waaronder begrepen industrie
terreinen, rooilijnen en uitbreidingsplan, behoort onder
gebracht te worden. Daarvan zal een vluggere afwerking
van zaken het gevolg zijn. Het College meent, dat daarvan
uitbreiding van personeel het gevolg zal moeten zijn, maar
door die werkzaamheden bij Bouw- en Woningtoezicht
onder te brengen, wordt ontegenzeggelijk Gemeentewerken
ontlast en worden daarbij een aantal opzichters overcompleet^
