350
MAANDAG 28 SEPTEMBER 1931.
uitgaan van de vereeniging. Wanneer deze vereeniging baar
taak abandonneert, zal waarschijnlijk een andere vereeniging
die taak overnemen. Het is echter geen eisch, dat de gemeente
het doet, ook niet, omdat het een neutrale inrichting is.
Wanneer deze vereeniging actief is en doet, wat haar hand
vindt om te doen, gaat het met de crèche goed. Zij bezit een
kapitaaltje, dat zij kan aanspreken alvorens bij de publieke
kas terecht te komen.
Indien de publieke kas voor inrichtingen als deze wordt
opengesteld, ontstaat een algemeene en zeer dure overheids
zorg, waartegen spreker ernstig bezwaar moet hebben.
Het amendement van den heer Kcole wordt verworpen met
17 tegen 13 stemmen.
Tegen stemmen: de heeren Meijnen, van Tol, Manders,
Beekenkamp. van Es, van der Reijden, de Reede, Splinter,
Romijn, Goslinga, Wilmer, van Rosmalen, Wilbrink, Bergers,
Simonis, Bosman en van Eecke.
Vóór stemmende heeren Vallentgoed,Kooistra, Vos, Sehüller,
mevrouw de Clerde Bruijn, de heeren van Stralen, Knuttel,
Groeneveld, Koole, van Eek, Kuipers, Verweij en mevrouw
Braggaarde Does.
Wordt zonder hoofdelijke stemming overeenkomstig het
voorstel van Burgemeester en Wethouders besloten.
XXVI. Voorstel in zake den bouw van gemeentewege van
56 eengezinswoningen op een terrein gelegen tusschen de
Lusthoflaan en de Ós- en Paardenlaan.
(Zie Irig. St. No. 246.)
De heer Kooistra zegt, dat dit voorstel een onderwerp van
ernstige bespreking, nog ernstiger dan gewoonlijk, in de
sociaal-democratische fractie heeft uitgemaakt, omdat de
sociaal-democraten rneenen, dat de volkshuisvesting een deel
van de opvoeding van het volk is, niet alleen om den gezond
heidstoestand te verbeteren, maar ook om hun, die in krotten
wonen, een behoorlijke woning te bezorgen. Hoewel er nu
gebrek is aan woningen ter vervanging en opruiming van
krotwoningen, kunnen de sociaal-democraten niet vóór dit
voorstel stemmen, daar zij meenen, dat de woningen beter
kunnen worden ingericht dan nu voorgesteld wordt. Zij zijn
zich bewust, dat de andere gemeentewoningen niet zoo
goed zijn als deze voorgestelde, maar waar hier zooveel terrein
over is per woning kan gemiddeld gerekend worden op
83 M2. grond, terwijl in den regel voor een gewone woning
46 a 47 M2. bouwoppervlakte noodig is meenen zij pogingen
te moeten aanwenden om deze woningen grooter en uitgebreider
te maken. De Gezondheidscommissie, waar dit voorstel ook
besproken is, alsmede de Commissie van Fabricage en ook de
Regeering hebben aanmerkingen gemaakt op dit voorstel;
aari de aanmerkingen van de Commissie van Fabricage en
van de Gezondheidscommissie is tegemoetgekomendoor Burge
meester en Wethouders is getracht die woningen zoo bekrompen
mogelijk te maken. Waar de grond aanwezig is, is er echter
alle reden om behoorlijke woningen te doen verrijzen. De
38 voorgestelde woningen type C zijn in dit geval beter dan
de gewone gemeentewoningen, daar zij nu voorzien zijn van
een verdieping, omdat zij bestemd zijn voor eengezinswoningen.
Bij de voorgestelde woningen zijn er van het type, dat men
ook aan den Haagweg en de Prinsenstraat vindt. Het is nu
mogelijk en in ieder geval veel beter om betere woningen te
bouwen.
Aan de Potgieterslaan staan ook woningen voor kleine
gezinnen. In een ervan trof spreker een familie aan bestaande
uit vrouw, man eri zeven kinderen.
In een andere woning hadden een weduwe en haar zoon
intrek genomen. Toen de zoon niet in de slaapkamer van zijn
moeder wenschte te slapen, bleef voor hem geen andere slaap
plaats over dan de bergruimte van 150 x 90 c.M. onder de
trap. Aangezien daar geen voldoende ruimte is voor een
ledikant, moet het bed op den grond gelegd worden. De
afstand van den vloer tot de trap "laat niet toe een verhooging
op den grond te plaatsen. Het bed zal wel niet iederen morgen
afgehaald kunnen worden, want het beddegoed zou dan gelegd
moeten worden in het gangetje van 80 c.M., een verbinding
tusschen woonkamer en keuken.
Aan de Toussaintkade 5a bezocht spreker een woning voor
groote gezinnen. Op de bovenwoning was gehuisvest een
familie bestaande uit vrouw, man en negen kinderen. De woning
bevat drie slaapkamers. Eiken avond moeten twee meisjes
weggebracht worden naar een ander huis, waar zij slapen.
De vier overige meisjes, waarbij er één is van 20 jaar, moeten
in één ledikant slapen.
In het perceel Toussaintkade 5 woont een gezin met
7 kinderen. Men ziet daar hetzelfde beeld.
Aan de Toussaintkade en aan de Genestetstraat bezocht
spreker een woning met één slaapkamer, waarin vrouw, man
en vijf kinderen woonden. Die kinderen zijn wel niet zoo oud,
maar het oudste is toch al 8 jaar; die moeten allen slapen
in één kamer van 3 x 3| M., waar maar één ledikant kan
staan. Men kan daar dus niet voldoende huizen. Zoo is er in de de
Genestetstraat een groote bovenwoning, waar een gezin woont,
vader, moeder en 11 kinderen van 1 tot 22 jaar. Wanneer
men nu nog zulke huizen gaat bouwen, is het voor de sociaal
democraten maar droevig om daar telkens weer vóór te stemmen,
waar zij weten, dat er gebrek is aan woningen ter vervanging
en opruiming van krotten; wanneer men daar echter weer
moderno krotten gaat neerzetten, zullen zij daarmede tenslotte
op moeten houden. Deze huizen zijn iets beter dan de andere
gemeentewoningen, maar men heeft weer dat kleine, dompige
portaaltje naar de trap, van waaruit men direct van de deur
in de huiskamer valt. Ook deze woningen hebben dit euvel
en waar men hier nog veel grond over heeft kunnen hier
betere en doelmatige woningen worden gebouwd. Daarom
stelt spreker voor, dit punt van de agenda al te voeren, teneinde
het College gelegenheid te geven met andere voorstellen
te komen.
De Voorzitter deelt mede, dat is ingekomen een voorstel
van den heer Kooistra, luidende:
«Ondergeteekende stelt voor, punt 26 van de agenda af te
voeren, teneinde B. en W. in de gelegenheid te stellen, aan
den Raad een nieuw bouwplan voor 56 woningen in te
dienen, waarbij meer rekening is gehouden met de behoeften
en woningruimten, die aan een arbeiderswoning moeten
worden toegekend."
Dit voorstel wordt voldoende ondersteund en maakt derhalve
een -onderwerp van beraadslaging uit.
De heer Splinter verklaart zich tegen uitstel.
Spreker heeft met verbazing naar het betoog van den heer
Kooistra geluisterd. Volgens diens verklaring heeft deze zaak
in de sociaal-democratische fractie een punt van zeer ernstige
overweging uitgemaakt, van veel ernstiger overweging zelfs
dan de andere zaken, omdat het eigenlijk betreft het bouwen
van moderne krotten.
De vergelijking, die de heer Kooistra met de gemeente
woningen aan de Toussaintkade, de Potgieterlaan en de de
Genestetstraat heeft getroffen, gaat niet op, omdat daar uit
sluitend sprake is van boven-en benedenwoningen. De woning
aan de Potgieterlaan, waarin een weduwe met haar zoon
woont, is eigenlijk bestemd voor een echtpaar.
Bij dit voorstel komt het er op aan, dat het uitsluitend
eengezinswoningen zijn, die zullen worden gebouwd. De sociaal
democratische fractie heeft altijd aangedrongen op den bouw
van deze soort woningen en spreker geeft met den heer
Kooistra, aan eengezinswoningen de voorkeur boven meer
gezinswoningen.
Wat de inrichting van deze woningen betref t, wijst spreker
er op, dat de Minister in een schrijven aan het gemeente
bestuur heelt medegedeeld, dat hij de typen A en B, dat
zijn de groote woningen, welke resp. bevatten: een woon
kamer van 17 M2., 2 slaapkamers op den beganen grond van
10,50 en 6,40 M2., 3 slaapkamers op de verdieping van
12,50 M2., 12,10 M2., en 11,10 M2., benevens een zolder van
6,65 M2., en een woonkamer, groot 15 M2., een slaapkamer,
groot 11,80 M2., op den beganen grond, drie slaapkamers op
de verdieping, groot 12, 10,25 en 6,50 M2. en een zolder van
6,80 M2., te groot vindt en dat hij van meening is, dat het
tvpe C zou kunnen dienen voor groote gezinnen, als de borst
wering er op kwam. Spreker staat er perplex van, dat de
heer Kooistra woningen van het type C, die bevatten een
woonkamer van 14 M2, een slaapkamer van 7,45 M2. op den
beganen grond, twee slaapkamers resp. van 9,60 en 8 M2. op
de verdieping en buitendien een zolder van 10 M2.,
moderne krotten noemt.
Spreker staat daarvan zoo perplex, dat hij geen woorden
kan vinden om zijn verbazing over die bewering van den
heer Kooistra uit te drukken.
De heer Groeneveld. Dat is wel jammer!
De heer Splinter vindt het jammer, dat de heer Kooistra
op deze wijze het werk wil afbreken, dat het gemeentebestuur
doet ter bevordering van de volkshuisvesting.
Spreker is het met den heer Kooistra eens, dat de volks
huisvesting een deel is van de opvoeding van het volk, maar
spreker kan niet begrijpen, dat de heer Kooistra bezwaar
heeft tegen de voorgestelde woningen en dit voorstel van de
agenda wil afvoeren en nog grootere woningen wil laten
bouwen. Spreker geeft dan ook den Raad ernstig in over
weging het voorstel van orde van den heer Kooistra te ver
werpen.
