WOENSDAG 22 JANUARI 1930. 65
een belangrijke verarming en dan moet alles gedaan worden
om dat te verbeteren."
Dat is de zaak. Men beeft wel een reserve van 6 of 8 ton,
daarover wil spreker niet twisten, maar er is ook een enorme
achterstand. De heer van Stralen had een helder oogenblik,
toen hij wees op het uitbreidingsplan en alles, wat te doen
zal zijn, wanneer dat plan eenmaal is vastgesteld. Bovendien
is in het onderhoud van de stad achterstand. Daartegenover
valt de reserve misschien totaal weg.
De heer Huurman: Dat is niet goed gezien van Burgemeester
en Wethouders.
De heer Goslinga betoogt, dat Burgemeester en Wethouders
in de na-oorlogsjaren niet alleen hebben moeten bezuinigen,
maar ook dingen hebben moeten nalaten te doen, die eigenlijk
wel gedaan hadden moeten worden. Dat is hun niet kwalijk
te nemen, omdat er toen een tekort was op den gewonen
dienst. Eerst het jaar 1928 heeft een overschot opgeleverd
en thans is na zooveel jaren een begrooting ingediend, die sluit.
De heer Huurman Maar er waren reeds reserves gekweekt
vóór de sluitende rekening van 1928.
De heer Goslinga herinnert den heer Huurman er aan,
dat deze Burgemeester en Wethouders heeft geprezen voor
het bewaren van die reserves, waarom hij er Burgemeester
en Wethouders thans geen verwijt van moet maken.
Burgemeester en Wethouders weten nu welke achterstand
er is en ook welke voorstellen door hen zijn aangehouden,
alsook de nieuwe werken, die moeten worden uitgevoerd b.v.
het Raadhuis, de Rijnsburgerweg, de veemarkt.
De heer Huurman: Leiden is credietwaardig
De heer Goslinga maakt uit deze interruptie op, dat de
heer Huurman hiermede wil zeggen: Leiden kan leenen. Spreker
wenscht in dit verband den heer de Reede te citeeren, die in
1927 zei: »Men doet wel een en ander, maar altijd uit buiten
gewoon. Men leent en leent maar." En verder: «spreker is
geen tegenstander van belangrijke en groote werken, mits
deze maar de welvaart bevorderen, mits men maar iets be
reikt voor de werkverruiming, mits maar vaststaat, dat de
gemeente daarvan op den duur profijt zal trekken en mits
de op de gemeente gelegde lasten maar op een behoorlijke
manier gedragen zullen kunnen worden."
Het geld, dat besteed wordt aan het Raadhuis, den Rijns
burgerweg en de veemarkt, brengt geen cent op.
De heer Huurman: Het is nimmer uit de reserve betaald.
De heer Goslinga zegt, dat de heer Huurman zich met
deze opmerking tot den heer de Reede, den mede-onder
teekenaar van het voorstel, moet wenden en niet tot hem.
De heer Huurman: U voert het aan en dan heb ik het recht
het tegen te spreken.
De heer Goslinga citeerde den heer de Reede.
De heer Huurman: In de jaren, dat ik Raadslid ben, is
voor alle buitengewone werken geleend.
De heer Goslinga zegt, dat het beter is, dat de gemeente
rechtstreeks betaalt, als zij dat doen kan.
De heer Huurman zegt, dat daaraan niemand iets kon doen.
Het is geen wijsheid van Burgemeester en Wethouders ge
weest, maar de toevallige omstandigheid, dat de burgerij te
veel heeft betaald in de na-oorlogsjaren.
De heer Goslinga zegt, dat de reserve min of meer toe
vallig is ontstaan, maar door Burgemeester en Wethouders
is bewaard geworden.
De heer de Reede heeft gezegd: de stad is een soort ge-
bruiksobject en is in gebruikswaarde achteruit gegaan. Burge
meester en Wethouders sluiten zich bij die opmerking aan.
Burgemeester en Wethouders hebben ook gedacht aan de
nieuwe wet, regelende de financiëele verhouding tusschen het
Rijk en de gemeenten, waarvoor zij, naar het oordeel van den
heer de Reede, meer waardeering aan den dag hadden kunnen
leggen, hetgeen spreker toegeeft. Ook Burgemeester en Wet
houders koesteren groote waardeering voor de wet-de Geer.
De heer de Reede zal echter moeten toestemmen, dat zij een
eenigszins onzekeren toestand schept.
De gemeente Tilburg, die een bijna even groot aantal in
woners heeft als Leiden, verkeert in dezelfde positie, zooals
in de avondbladen van heden te lezen stond.
Wat voor Tilburg geldt, geldt ook voor Leiden. Daar het
in zekeren zin een onzekere toestand is, moet men de reserve
intact houden; wanneer men een reis gaat maken in een
onbekend land, maakt men toch niet eerst zijn geld op.
De heer de Reede heeft zeer terecht aangetoond, dat Leiden
prijs moet stellen op het behoud van de bedrijfswinsten, daar
dit continue inkomsten zijn; ditzelfde geldt voor allerlei hef
fingen, zooals marktgeld, havengeld, liggeld, belasting op de
publieke vermakelijkheden, de inkomsten uit het abattoir.
Vooral onder de werking van de nieuwe wet kan Leiden die
inkomsten niet missen, daar het belastinggebied der gemeente
zeer beperkt is.
De heer Manders zegt, dat het gaat om de wijze, waarop
zij verkregen worden.
De heer Goslinga zegt, dat men over elk van die heffingen
een speech kan houden, die klinkt als een klok, dat zij niet
rechtvaardig zijn, maar men moet practisch zijnde inkomsten
belasting werkt toch ook vaak onbillijk. Men kan toch niet
alle belastingen behalve de inkomstenbelasting afschaffen dan
heeft men de impót unique; spreker hoopt niet, dat de Raad
den heer Manders daarin zal volgen. Dit complex van heffingen
en belastingen brengt de noodige middelen op voor het voeren
van het stadsbestuur; de een betaalt hier meer aan, de
ander daar. Die inkomsten kan Leiden niet missen; laat de
Raad dus voorzichtig zijn. Allerlei adressen en voorstellen
bereiken den Raad om zich van die inkomsten te ontdoen;
natuurlijk bekijkt de Wethouder van Financiën ze met een
grimmig oog. Het belastinggebied der gemeente wordt uiter
mate beperkt, n.l. maximum 80 opcenten op de gemeente
fondsbelasting, een half millioen gulden en dat heeft men zoo
bereikt; dan moet men die heffingen weer gaan instellen.
De heer Parmentier vraagt, of Leiden met die nieuwe wet
achteruitgaat.
De heer Goslinga zegt, dat de burgerij vooruitgaat, maar
het gemeentelijk belastinggebied wordt zeer beperkt. Nu heeft
de Raad in zekeren zin een onbeperkt recht om belasting te
heffen en kan men doorgaan tot men voldoende heeft. Dit
wordt met de nieuwe wet anders; komt men met 80opcenten
op de gemeentefondsbelasting niet toe, dan moet men de
heffingen verhoogen, b.v. havengeld, gasprijzen, of men moet
een straatbelasting invoeren. Er moet toch geld zijn.
Spreker is het volkomen eens met den heer de Reede, dat
er een natuurlijke grens is voor de belasting.
Aan de bouwterreinen is niet zooveel te verdienen; de
bevolking gaat haast niet vooruit; dat is alleen iets voor
gemeenten, die elk jaar sterk vooruitgaan.
De heer van Eek heeft nog gepleit voor de omzetting van
weiland in tuinland en daarin ook de gemeente een taak
toebedeeld. Burgemeester en Wethouders aanvaarden die
taak niet.
Spreker wil echter wijzen op iets, dat den heer van Eek
wellicht is ontgaan, n.l. dat Burgemeester en Wethouders in
den laatsten tijd herhaaldelijk weiland hebben verhuurd met
het recht om te scheuren, zoodat zij indirect medewerken
aan den bloei van den tuinbouw. Het is volkomen juist, dat
in den tuinbouw meer menschen een bestaan vinden dan in
de veeteelt. Burgemeester en Wethouders ontkennen echter,
dat het de taak van de gemeente is den tuinbouw rechtstreeks
ter hand te nemen. Pogingen, die door particulieren worden
gedaan, zullen zij echter gaarne ondersteunen, gezien hun
houding ten opzichte van de veilingsvereenigingen.
De heer van Eek is begonnen met te zegtren, dat het zijn
streven was den menschen te bezorgen een behoorlijke woning,
behoorlijke voeding, kleeding, ontspanning en geld voor de
opvoeding van hun kinderen, hetgeen iedereen noodig heeft.
Spreker kan tegen die stelling niet veel inbrengen en onder
schrijft haar gaarne. Hij wil daarbij echter als zijn overtuiging
te kennen geven, dat men het socialisme niet noodig heeft
om dat ideaal te verwezenlijken. Daartoe zal men komen
door de consequente toepassing en beleving van de christelijke
beginselen.
De Voorzitter schorst de vergadering tot Donderdag
23 Januari 1930, des namiddags te twee uur.
Te Leiden, ter Boekdrukkerij van J J. GROEN ZOON
