MAANDAG 29 AUGUSTUS 1927.
183
Spreker heeft er geen bezwaar tegen, dat den menschen
wordt aangezegd, dat zij naar een andere woning moeten
uitzien, althans als dit voorzit en wordt toegepast, dat men
schen met geringer inkomsten in deze woningen komen, maar
het kan zijn goedkeuring niet wegdragen, als het gebeurt in
een vorm, waarin het hier is geschied en waarover geklaagd
is, n.l. dat men de menschen dreigt met een dagvaarding
tot ontruiming. Hij zou gaarne willen vernemen welke mo
tieven Burgemeester en Wethouders hebben gehad om op
deze wijze te werk te gaan tegenover menschen die jaar en
dag in deze woningen verblijven.
Indien deze maatregel al noodig was geweest, dan hadden
Burgemeester en Wethouders hem moeten nemen 10 jaar
of langer geleden, toen er althans niet zoo groote schaarschte
aan woningen van dezen aard was als thans het geval is.
Op dit oogenblik wordt het voor de menschen moeilijk een
andere woning te vinden.
De Voorzitter zegt, dat Burgemeester en Wethouders
gebruik zullen maken van hun recht om in de volgende
vergadering te antwoorden, omdat de gegevens, die zij voor
dat antwoord noodig hebben, thans niet te hunner beschik
king staan
Spreker stelt thans aan de orde de adressen over de cokes-
prijzen en geeft het woord aan den heer Heemskerk.
De heer Heemskerk geeft er de voorkeur aan, dat eerst
de Wethouder spreekt, omdat deze wellicht een antwoord
geeft, dat hem bevredigt.
De heer Sanders zegt, dat de Directeur van de Licht
fabrieken hem onlangs heeft medegedeeld, dat hij genoodzaakt
zou zijn den prijs van de cokes te verhoogen op grond van
de vele aanvragen, die den laatsten tijd binnenkwamen, en
omdat hij vreesde den voorraad niet voldoende op peil te
zullen kunnen houden. Nadat de Directeur de zaak voldoende
duidelijk had gemaakt aan spreker, heeft deze zich met die
prijs verhooging kunnen vereenigen.
Naar aanleiding van de ingekomen requesten heeft spreker
zich nader op de hoogte gesteld en de Directeur heeft spreker
kunnen overtuigen, dat de verhooging voldoende gemoti
veerd was. De Directeur heeft ter zake het volgende geschreven
»Naar aanleiding van Uw verzoek om nadere toelichting
betreffende de prijsverhooging van cokes, welke j.l. Maandag
22 Augustus is ingegaan, deel ik U het volgende mede.
Gedurende de maanden Mei en Juni was de cokesmarkt
zeer slap en werd sterk gedrukt door de onzekerheid omtrent
de prijzen, daar niets bekend was omtrent de politiek, welke
de mijnen zouden volgen ten opzichte van de eierbriketten,
welke brandstof doorgaans de cokesprijzen regelt. De aflevering
beliep in Mei 7500 H.L. en in Juni 10500 H.L.
In de maand Juli trad een krachtig herstel in. Vermoedelijk
vreesden de koopers, dat de betrekkelijk geringe voorraden
in het geheele land, spoediger dan anders een ongunstigen
invloed op de prijzen zouden hebben.
üok hier ter stede gingen bv. de coöperaties over tot dek
king van hun hoeveelheden en mede daardoor stegen onze
afleveringen in Juli tot 28.500 H.L., waardoor onze voorraden
aanzienlijk verminderden.
Aanvang Augustus kon met eenige zekerheid een prijsver
hooging omstreeks medio Augustus worden vermoed, maar
in de eerste week kwam een reactie in de betrekkelijk groote
vraag van Juli en daar een prijsverhooging zes weken vroeger
dan andere jaren alleen in het uiterste geval wenschelijk
leek, werd het nog even aangezien. De derde week van
Augustus namen de bestellingen echter weer aanzienlijk toe
en op Vrijdag 19 Augustus wel zoodanig, dat wanneer dat
tempo slechts eenige dagen bleef aanhouden, er aanzienlijke
achterstand zou ontstaan in de afleveringen.
Hierdoor werd ik genoodzaakt Zaterdag 20 Augustus te
publiceeren, dat met ingang van Maandag 22 Augustus de
prijzen werden verhoogd.
Er was inmiddels al een zoodanige achterstand ontstaan,
dat wij zeker de eerste week van September noodig hebben
om dezen in te halen, zoodat slechts 3 weken productie be
schikbaar is om onze September-verplichtingen af te wikkelen.
Thans is de achterstand:
Particulieren lage prijs 3750 H.L.
Rijksgebouwen 750
Handelaren 1750
verhoogde 1750
Bestellingen van particulieren uit Leiden hebben wij alle
aanvaardopdrachten van handelaren en particulieren buiten
Leiden werden sinds een dag of veertien voor de verhooging
niet meer geaccepteerd.
Hoe noodig het was tot prijsverhooging over te gaan, blijkt
wel hieruit, dat ook gedurende de afgeloopen week de be
stellingen van particulieren bleven aanhouden; ca. 950 H.L.
werd tegen den verhoogden prijs opgegeven."
Met dit motief van den Directeur kan spreker zich vol
komen vereenigen.
De heer van Stralen kan niet inzien de juistheid van het
opgegeven motief voor de dit jaar zoo vroeg ingegane prijs
verhooging van de cokes, dat er namelijk geen voldoende
hoeveelheid cokes aanwezig zou zijn. Spreker kan niet inzien,
waarom, wanneer er weinig cokes bij de Lichlfabrieken in
voorraad zijn, ze dan maar duurder moeten worden. Het
betreft hier toch een gemeente-instelling, welke niet in de
eerste plaats produceert om winst te maken, maar om de
gemeentenaren van den noodigen huisbrand te voorzien.
De mededeeling van den Wethouder, dat met het oog op
den geringen cokesvoorraad sinds 14 dagen geen cokes meer
naar buiten is verkocht, maakt ook een eigenaardigen indruk
op spreker.
De Directie van een dergelijk bedrijf beschikt wel in die
mate over een vooruitzienden blik, dat zij het gebrek aan
gascokes heeft zien aankomen, en daarom had zij kunnen
beginnen met de levering van gascokes naar buiten, welke
in groote mate plaats heeft, öf geheel stop te zetten öf althans
sterk te verminderen. Het bezwaar, dat thans wordt geopperd,
zou dan veel minder waarde hebben gehad dan nu het
geval is.
De cokes-politiek van de Lichtfabrieken is bovendien zoo
danig, dat de verbruikers er de dupe van worden, omdat, als
de Lichtfabrieken een zekeren prijs voor de cokes vaststellen,
de handelaren zich ook onmiddellijk aan dien prijs moeten
houden. Van die bestaande prijzenafspraak wordt het cokes-
koopend publiek 6 weken, voordat het noodig is, de dupe
tengevolge van een verhooging van den cokes-prijs met
20 cent.
Bovendien heeft spreker omtrent die cokes-schaarschte
nog iets anders vernomen. De vertegenwoordiger van de
Directie van de Lichtfabrieken heeft hem n.l. medegedeeld,
dat de cokes-schaarschte vooral is ontstaan, omdat de laatste
maanden veel gietcokes in plaats van gascokes is geprodu
ceerd, omdat er op dit oogenblik naar gietcokes een buiten
gewoon groote vraag is. Mochten de Lichtfabrieken er een
voordeel in zien gietcokes te maken, omdat daarmede meer
winst is te behalen dan met het voorzien van de ingezetenen
van gascokes als huisbrand, dan zou spreker die politiek
afkeuren. Ook in het adres van den R. K. Volksbond wordt
op wijziging van die politiek aangedrongen.
Spreker begrijpt, dat dezen middag niet over deze zaak in
haar vollen omvang kan worden beslist, omdat het noodig is,
dat de Raadsleden eerst kennis nemen van de prijzenpolitiek,
die wordt gevolgd en die belichaamd is in een contract
tusschen de Lichtfabrieken en de handelaren, dat zoo is inge
richt, dat het publiek er de dupe van wordt. Het is gewenscht,
dat de Raad, na daarvan kennis te hebben genomen, een
beslissing neemt over de vraag of dat op die manier moet
doorgaan.
Bovendien bestaat er tusschen de Directeuren van ver
schillende Lichtfabrieken een afspraak omtrent den prijs van
de cokes, waardoor in geen enkele plaats, waarvoor die afspraak
geldt, het publiek cokes kan krijgen beneden een door die
Directeuren bepaalden prijs.
Niet de prijzen van de grondstoffen, welke in het geheel
niet hoog zijn, bepalen den prijs van de cokes, maar er zijn
andere factoren in het spel, die maken dat het publiek meer
betaalt dan noodig is.
Voor het oogenblik zou spreker hiermede willen volstaan.
Het gaat moeilijk om nu de verkooppolitiek der Lichtfabrieken
in haren geheelen omvang te bespreken, maar het is wel van
belang, dat het publiek alsnog gelegenheid krijgt om cokes
te betrekken tegen den prijs waartegen het dacht cokes
te zullen - kunnen betrekken, en met het oog daarop zou
spreker willen voorstellen dat de Raad Burgemeester en Wet
houders verzoekt om de verhooging van de cokesprijzen voor-
loopig op te schorten tot half September, zoodat de menschen
nog gelegenheid hebben om tegen den ouden prijs cokes te
bestellen.
De heer Heemskerk begrijpt de groote teleurstelling, welke
bij velen gewekt is door deze onverwachte verhooging der
cokesprijzen, maar meent dat men in deze zaak 2 elementen
moet onderscheiden, welke betrekkelijk naast elkander staan
nl. de vraag, of de prijsverhooging noodig was, en de vraag,
of het noodig was onmiddellijk tot die prijsverhooging over
te gaan en of niet gewacht kon worden tot een lateren datum,
zoodat velen nog gelegenheid zouden hebben om cokes tegen
den lageren prijs te koopen.
In het betoog van den heer van Stralen heeft spreker een
zaak getroffende verhooging der cokesprijzen brengt mede,
dat daardoor automatisch de prijs van de reeds bij de brand-
stoffenhandelaren opgeslagen cokes de hoogte ingaat, zulks
ingevolge het contract, dat gesloten is tusschen de Licht
fabrieken en hare groote afnemers, zoodat een extra winst
