48
MAANDAG U
APRIL 1927.
goed, kan spreker zich vereenigen, maar die kwestie komt pas I
aan de orde na eventueele verwerping van sprekers motie.
De heer Wilmer zegt, dat als de Commissie van Financiën
de taak kreeg, welke de heer van Eek haar wil toekennen,
de werkkring van al de andere commissies zeer zou worden
beperkt. Het is gewoonte, dat in die andere commissies, waar
voorstellen komen met ook een linanciëele zijde, die voor
stellen eveneens uit een financiëel oogpunt worden beoor
deeld. Aan die gelukkige gewoonte zou een eind komen en
de Commissie van Financiën zou een bete noire worden;
zij zou het onaangenaamste werk te verrichten krijgen en
geen enkel Raadslid zou lust gevoelen er zitting in te nemen.
De andere commissies konden dan mooie voorstellen doen,
afgezien van de daaraan verbonden financiëele gevolgen.
De Marktcommissie b. v. zou, als zij niet de vraag had te
beantwoorden, of de gemeente de financieële lasten, welke
een voorstel meebracht, kon dragen, kunnen voorstellen een
markt aan te leggen, die de grootste in het land was, terwijl
de Commissie van Financiën zulk een voorstel dan zou moeten
afwijzen.
Spreker zou dat een verkeerde werkwijze vinden. Vooreerst
zou zij dubbel werk geven, maar bovendien is de vraag, of
de gemeenschap de uitgaven kan dragen, bij al dergelijke
voorstellen een vraag van zoo essentieelen aard, dat die in
iedere commissie, waarin een voorstel ter tafel komt, moet
worden beoordeeld. Die vraag is daar op haar plaats en haar
beantwoording mag niet alleen aan de Commissie van Finan
ciën worden overgelaten.
De heer Eerdmans is van hetzelfde gevoelen als de heer
van Eek. In een vorigen Raad is spreker lid van de Com
missie van Financiën geweest. Het was lachwekkend; er
circuleerde een heel groote portefeuille, maar een lid van
de Commissie van Financiën mocht alleen beoordeelen of de
gelden, waarvoor men toestemming vroeg, zouden gedekt
worden door leening dan wel uit de onvoorziene uitgaven.
Wanneer dit lid zich verstoutte iets te vragen over den
omvang van die buitengewone uitgaven en over de moge
lijkheid, of het niet goedkooper kon, werd hem gezegddat
is uw taak niet. De naam Commissie van Financiën past dan
ook niet voor een dergelijke commissie. Buiten den Raad
heeft de goede burgerij dan ook een geheel andere voorstel
ling van die commissie. Toch gevoelt men dat het anders
kan. In Leiden krijgt men elk jaar bij de eigenlijke begroo
ting niets anders te behandelen dan de gewone uitgaven, die
vast elk jaar terugkeeren; men krijgt geen werkplan. Doch
wanneer de begrooting aangenomen is, krijgt men het een
of andere plan van Burgemeester en Wethouders, dat men
er dan met hart en ziel tracht door te halen. Dat is dan
al heelemaal klaar en dan is er weinig meer aan te doen
men kan in de paar dagen, die aan de openbare behandeling
voorafgaan, er niets meer over te weten komen. Men kan dan
wel tegenstemmen, maar het is veel prettiger om maar te
vertrouwen dat het goed gaat en vóór te stemmen.
Algemeene inlichtingen omtrent den financiëelen toestand
van de gemeente krijgt men bij het indienen van zulke
plannen niet; wanneer het niet veel gekost heeft, dan zegt
men: het is een goedkoope dag geweest. Doch op andere
dagen loopt het in de tonnen. Nu zullen Burgemeester en
Wethouders zeggen: dan moet gij maar inlichtingen van
tevoren komen vragen bij ons. Maar de Raad heeft in den
laatsten tijd herhaaldelijk niet doordachte voorstellen van
Burgemeester en Wethouders gekregen. Bij de voorstellen
betreffende het marktwezen, waarvoor tonnen zijn gevoteerd,
zeide men van de tafel zelf: wij weten nog niet wat er aan
vastzit, welke ambtenaren, welke bruggen en kanalen noodig
zullen zijn. Een vaart, die in de eerste vergadering als toe
komstige waterweg werd aangewezen, werd in de volgende
vergadering weer door een geheel andere aanwijzing vervangen.
In de haast heeft men toen ook een weg naar het terrein
uitgedacht, waarvan men echter nog niet wist, hoe hij in de
toekomst zou loopen; toen heeft men er rekening mee ge
houden, dat er stoombooten zouden komen, die moesten draaien,
geheel anders dan in de eerste vergadering. Wanneer men
dit bij groote zaken ervaart, dan is het niet te verwonderen,
dat tal van kleinere voorstellen ten deele of geheel worden
afgewezen.
Nu zegt de heer Huurman, dat spreker die zaken dan had
moeten afstemmen en zich had moeten verzetten tegen die
groote aankoopen. Spreker heeft er ook tegen gestemd en
particulier bij den Burgemeester voldoende gepoogd om dat
te keeren. Een van de oorzaken, waarom spreker niet meer
in aanmerking wenscht te komen voor het Raadslidmaatschap,
is dit, omdat er maar tonnen gevoteerd worden zonder om
de gevolgen te denken en ze van tevoren te berekenen.
De Zoeterwoudsche weg zou worden verbreed, maar de
Raad heeft er niets meer van gehoord; de hoek aan den
Apothekersdijk zou worden afgesnedende Raad krijgt plannen
1 ter verbreeding van wegen, waarvan men ter wereld niet
weet hoeveel uitgaven er mede zullen zijn gemoeid als
spreker dat ziet, dan zegt hij, dat het gelukkig zou wezen,
als er een commissie uit den Raad was, die het geheele
financiëele beleid uit één hoofd kon bezien en rekening kon
houden met hetgeen men niet kan zien en waarvoor men
niet kan stemmen zonder de noodige inlichtingen te hebben
ontvangen. Spreker zegt niet, dat er geen beleid is op
financieel gebied. Hij stelt alleen vast, dat dit beleid voor
den Raad is verborgen. Daarom is het goed, dat een Raads
commissie zich hiermede opzettelijk kan bezighouden. Juist
omdat spreker gedurende de tien jaar, dat hij lid van den
Raad is geweest, heeft ervaren, dat het met het financiëel
overzicht in de war is, kan hij niet zeggen, dat het met den
financiëelen toestand van Leiden zoo goed is. Er wordt wel
op bladz. 25 der Ingekomen Stukken gezegd, dat het ver-
menigvuldigingscijfer is verlaagd, maar er is ook wel van de
zijde van Burgemeester en Wethouders beweerd, dat het
eigenlijk nog veel lager moest zijn, omdat de belastingen
hoog waren en Leiden als woonstad onmogelijk werd.
Als men ziet, dat aan den Raad voorstellen worden voor
gelegd, die óf ondoordacht zijn, óf stuk na stuk naarvoren
komen zonder behoorlijk te kunnen worden overzien, dan is
het gewenscht, dat, evenals in Engeland, de menschen van
den exchequer adviezen geven omtrent de mogelijkheid van
het doen der verschillende uitgaven. De heer Wilmer zegt,
dat de menschen, die deel uitmaken van de commissies, dat
doen, maar die commissieleden overzien niet den geheelen
toestand en beoordeelen alleen bepaalde voorstellen. Men ziet
alleen die ééne uitgave, zooals men bij belasting-voorstellen
slechts die ééne belasting ziet en de andere buiten beschou
wing laat, maar tenslotte worden al die uitgaven één en alle
lasten één. Het eind is, dat de uitgaven hoog oploopen en
men dan niet in staat is tot allerlei dingen, die men toch
gaarne zou willen en die hoog noodig zijn, daar het geheel
tevoren niet genoeg is overzien. Daarom acht spreker het
gewenscht, dat er een behoorlijk financiëel overzicht komt,
dat voor de Raadsleden duidelijk is.
De WTethouder Sanders voegt spreker toe, dat men dat in
iedere begrooting kan zien, maar in iedere begrooting vindt
men niets omtrent de draagkracht van de gemeente. Wel
heeft spreker ervaren, dat, als men drie dagen besteedt om
de gemeente-rekening na te zien met het oog op dure posten
en hooge kosten, men van den voorzitterstoel en van de
wethoudersstoelen daarmede voor den gek wordt gehouden.
De Voorzitter schorst de vergadering tot des avonds te
8i uur.
Voortzetting van de geschorste openbare vergadering
des avonds te 8| uur.
Thans zijn afwezig: de heer Eikerbout wegens verhinde
ring, de heeren Mulder, Knuttel en Ebbink en Mevrouw
van Itallievan Embden.
Voortgezet worden de algemeene beschouwingen over punt 15.
De heer Sijtsma verklaart zich te kunnen vereenigen met
de motie van den heer van Eek, te meer nu van twee zeer
uiteenloopende kanten op overtuigende wijze is aangetoond,
dat een veranderde werkwijze en samenstelling der Com
missie van Financiën wenschelijk is.
Het doel, dat de heeren van Eek en Eerdmans ieder voor
zich met die wijziging voor oogen hebben, is misschien zeer
verschillend, maar het uitgangspunt is hetzelfde en dat acht
spreker juist.
Ook de veranderingen, welke Burgemeester en Wethou
ders in de betreffende verordening willen aanbrengen, wijzen
er op, dat ze de motie toch niet zoo verkeerd achten; uit
hun toelichting blijkt, dat zij in den laatsten tijd veel meer
aangelegenheden met de Commissie van Financiën bespreken
en zij schijnen haar dus toch ook meer zeggenschap te willen
geven.
De Commissie voor de Huishoudelijke Verordeningen kan
zich overigens met de voorgestelde wijzigingen vereenigen,
behoudens het voorstel om uit artikel 5 te doen vervallen
het koopen, ruilen, vervreemden, bezwaren en verpanden van
onroerend goed. Het is gewenscht, dat dit behouden blijft.
Inderdaad, er zijn vele kleine zaken op dit stuk, die niet de
moeite waard zijn, maar er doen zich toch ook telkens zaken
van aanbelang voorzoo in den laatsten tijd het koopen
van grond voor de veemarkt, het beschikbaar stellen van
grond voor het nieuwe park, de aankoop van grond en
huizen voor verbreeding van het Gangetje, enz. Dergelijke
zaken zijn zeer geschikt om vooraf behandeld te worden in
de Commissie van Financiën.
