MAANDAG
11 JULI 1921.
271
de heer Sanders hier in den Raad was opgetreden. Dat doet
er niet toe. De opdracht was in elk geval gegeven: het rap
port was opgemaakt en het pleit voor de onbevangenheid
van de ambtenaren, die het rapport moesten maken, dat zij
daarop ook uitgaven geplaatst hebben, welke de directie
zelf betroffen; zoo b.v. de uitgaaf voor den bureaustoel, die
ik geef het zeer gaarne toe veel te duur is.
Ik geloof, dat het hoofd van de gemeente op zoo'n mooien
stoel niet zal zitten en heb dan ook in de commissie het
denkbeeld geopperd, dat wij maar moesten ruilenden mooien
stoel naar het Stadhuis brengen voor het hoofd der gemeente
en den stoel van het hoofd der gemeente aan den heer van
Ammers geven. Dan was de verhouding waarschijnlijk beter.
Men kan daaruit zien, dat wij volstrekt niet die uitgaaf
goedkeurden.
Maar om op het rapport terug te komen, de ambtenaren,
die den heer Dubbeldeman zouden gaan inlichten, hebben
zich eenvoudig schuldig gemaakt aan diefstal. Zij hebben een
zeer gemakkelijken weg gekozen om aan hun wijsheid te
komen. Zij hebben op een of andere wijze een copie van het
rapport gemaakt, want de cijfers kloppen magnifiek, en daar
mede zijn zij naar den heer Dubbeldeman geloopen. Nu is
een van beide waar: öf die ambtenaren wisten niet eens
goed wat zij gapten öf zij wisten dat wel.
De heer Dubbeldeman. Ik wist goed wat zij moesten
gappen
De heer Oostdam. Dan maakt gij u medeplichtig aan het
gappen en dat vind ik erg. Ik ben begonnen met te zeggen,
dat in het optreden van den heer Dubbeldeman iets demo-
raliseerends lag, maar ik zou nu een nog sterker uitdrukking
kunnen bezigen. Niemand zou in particuliere zaken iets
dergelijks dulden. Als de heer Dubbeldeman een ambtenaar
in zijn dienst had, die iets dergelijks deed, dan gooide hij
hem er uit. Hetzelfde geldt voor een coöperatie, ook die van
den heer Dubbeldeman; men zou niet dulden, dat een ambte
naar rapporten gapte, ook al deed hij dat met medeweten
van een van de commissarissen. Het is een zeer afkeurens
waardig iets. Ik had gedacht, dat de heer Dubbeldeman zich
er zeker niet toe zou verlagen om de handelingen van die
ambtenaren in bescherming te nemen, in plaats van die af
te keuren, en te zeggen, dat hij zeer goed wist wat zij
moesten gappen. Hij is zeker van plan zijn zegsman tot
verder gappen aan te sporen.
De heer Dubbeldeman. Dat is geen gappen, houd toch op!
De heer Oostdam. Dan verschillen wij in appreciatie van
de plichten van ambtenaren. Als ambtenaren vinden, dat er
aan de Lichtfabrieken dingen zijn, die niet door den beugel
kunnen, behoeven zij dat zeer zeker niet te verzwijgen, maar
dan gaan zij daarmede naar den Voorzitter van de Commissie
voor de Fabrieken, die het zeker op prijs zou stellen zulke
dingen te hooren.
De heer Dubbeldeman. Dan worden zij op straat gesmeteu.
De heer Oostdam. Dat is in het geheel niet zeker, maar
wel zeker is dit: indien alsnog mocht blijken wie die gappers
waren, ik als lid van de Commissie voor de Lichtfabrieken
niet zou rusten voordat zij ontslagen waren, want dergelijke
personen kunnen wij niet gebruiken. Als die heeren het goede
besef hadden gehad, dat zij naar den Wethouder voor de
bedrijven moesten gaan, zou niet zulk een smet aan hun
handelingen hebben gekleefd, want, als ambtenaren afkeurens
waardige dingen zien, zijn zij in elk geval ook leden van de
gemeenschap en mogen zij op rechtmatige wijze trachten
daaraan een eind te maken.
De heer Dubbeldeman. Wat zouden zij als belooning hebben
gekregen
De heer Oostdam. Voor wien den heer van der Pot kent
is het duidelijk, dat die menschen dan niet zouden zijn
benadeeld.
De heer Dubbeldeman. Daarom gaat het niet!
De heer Oostdam. Daarom gaat het wel. Gij hebt zooeven
zelf tot den heer van der Pot gezegd: ik zal menschen op
uw bureau brengen! Dat zoudt gij niet gezegd hebben, als
gij daarbij niet de overtuiging hadt gehad, dat het tusschen
u en den Wethouder van der Pot zou blijven wie die men
schen waren. Die overtuiging hebt gij en ik ben evenzeer
overtuigd, dat, als de ambtenaren, die gegapt hebben, een
beteren weg hadden gekozen en naar den Wethouder waren
gegaan, zij evenmin zouden ontslagen zijn als de menschen,
met wie gij het nu wilt wagen.
Er is alzoo in het optreden van den heer Dubbeldeman
iets demoraliseerends en dat is wat ik in het belang van
het ambtenarencorps zeer betreur. Ik geloof, dat zeer vele
ambtenaren aan de Lichtfabrieken maar liever zonden willen,
dat bekend was, wie van hun collega's op deze wijze is op
getreden.
Ik kom thans tot de laatste alinea van het rapport, luidende:
»Het lid onzer Commissie, de heer van Eek, hoewel zich
overigens met den inhoud van dit rapport vereenigende, stelt
er prijs op mede te deelen, dat hij een dieper gaand onder
zoek, speciaal wat punt III betreft, door het hooren van nog
meerdere ambtenaren, gewenscht zou hebben gevonden."
Indien de heer van Eek een paar van die ambtenaren had
genoemd, had het kunnen gebeuren, maar wij moesten er
zoo maar een paar uit nemen. Wij hadden dan even goed een
van de dieven, of een diefjesmaat kunnen te" pakken krijgen.
De heer Dubbeldeman. Hadt gij hen willen aanwijzen?
De heer Oostdam. Als de heer van Eek iemand had aan
gewezen, zouden wij genoeg vertrouwen hebben gehad in
zijn onbevangenheid om, als hij zeide voor dien persoon in
te staan, dit aan te nemen. Ais u, mijnheer Dubbeldeman,
hem zoudt aanwijzen, zou ik aldus niet spreken.
De heer van Eek wilde het echter niet doen om allen
schijn van politieke gezindheid te vermijden, wat op zich
zelf een respectabele eigenschap van genoemden heer is.
Maar het gaat niet aan om uit een ambtenarencorps, waarin
dergelijke elementen schuilen, lukraak iemand te nemen en
tot hem te zeggen: vertel eens hoe het zit. Ik herhaal: dan
kunnen wij best te maken hebben met iemand, die er
opinies op na houdt als waarvan hier heden gebleken is uit
het optreden van den heer Dubbeldeman.
Ik heb in het begin reeds gezegd, dat ik de detailpunten
niet zou gaan bespreken. Dat kan ik veel beter overlaten
aan den Wethouder, die daarmede beter bekend is dan ik.
Wij zouden anders allicht in herhalingen vervallen of de
Wethouder zou moeten wijzen op dingen, die ik minder goed
had gezegd.
Ik meen mij te moeten bepalen tot dezen algemeenen
indruk. Nogmaals geef ik de verzekering, dat de commissie
natuurlijk zal voortgaan op den weg, dien zij is ingeslagen,
hetgeen men ook kan lezen aan het slot van haar rapport.
Wij zijn er niet op uit geweest om alles goed te praten.
Integendeel: wij zijn erop uit geweest de zaken te noemen
gelijk wij ze vonden. De commissie in haar huidige samen
stelling en zeker ook in hare nieuwe samenstelling in September
zal eerlijk en rechtvaardig zeggen en doen wat zij meent, dat
in het belang van de Lichtfabrieken en van de gemeente
moet geschieden.
De heer van der Pot. M. d. V. Toen ik mijn handteekening
zette onder het bewuste rapport, had ik den indruk dien
ik trouwens nog heb dat de lectuur ervan het minst aan
genaam zou zijn voor den heer Dubbeldeman. Maar hem
kennende en vooral lettende op de eigenschap, die hem in
het bijzonder siert, zal ik maar zeggen, heb ik ook
direct het gevoel gehad, dat hij wel met de noodige vrij
moedigheid zich eruit zou trachten te draaien en vooral zou
aangrijpen de reddingsplank, welke de heer van Eek hem
had toegestoken aan het slot van het rapport, d. w. z. de
commissie zou verwijten dat zij, al mocht juist zijn wat zij
aanvoerde, op haar onderzoek niet diep genoeg doorge
gaan was.
De heer Dubbeldeman heeft dat gedaan en verder ook nog
twee andere middelen gebruikt, om toch den indruk te doen
behouden, dat hij hier een grooten dienst heeft bewezen met
de mededeelingen te doen, welke hij eenige maanden geleden
over de gestie bij de Lichtfabrieken in den Raad heeft ge
worpen.
Voor het eene middel heb ik een woord van bescheiden
hulde over. Ik vind het aardig gevonden. De heer Dubbelde
man, die nu moet toegeven dat er toch in sommige opzichten
ook wel op zuinigheid aan de Lichtfabrieken wordt gelet,
zegt: nu ja, dat is eeri gevolg van mijn optreden hier ge
weest. En wanneer hij dat met de data voor oogen niet kan
volhouden, wanneer het blijkt te dateeren van vóór het tijd
stip dat hij hier die zaken ter sprake heeft gebracht, zooals
het lijstje aantoont, dat wij overgelegd hebben en dat een
bepaalden datum draagt, dan heet hetdat is een gevolg
van het feit dat de heer Sanders hier over de gestie van de
fabrieken heeft gesproken.
Ik herhaal, het is een aardige vinding en ik zal er niet
verder op ingaan.
Er is nog een tweede middel, dat hij gebruikt heeft, waar
voor ik echter minder hulde heb; waarover ik integendeel
een krachtig woord van afkeuring wil uitspreken. Ik bedoel
het door hem doorloopend toegepast systeem van verdacht
making jegens den Directeur der Lichtfabrieken,
