DONDERDAG 25
SEPTEMBER 1919,
255
den Maresingel aangeboden is voor f 30.000.en de Raad
dat besluit niet aannam, is dat ook een van de redenen dat
wij voor een groot bedrag komen te staan, dat thans uitge
geven moest worden.
De heer Sijtsma. Ik zou mij willen aansluiten bij den heer
Knuttel en anderen, die er zich over verwonderen waarom
de Leidsche firma niet in de gelegenheid is gesteld om eene
offerte aan te bieden. Ik zou de reden daarvan gaarne ver
nemen en wanneer de aanleiding daartoe mij niet kan be
vredigen zou ik willen voorstellen de zaak te verdagen totdat
zoolang wij hier eene dei gelijke inschrijving hebben ontvangen.
De heer van der Pot. M. d. V. Ik zal beginnen met de
opmerking van den heer Eikerbout, die wees op het feit, dat
men de gasfabriek zooveel goedkooper had kunnen bouwen
buiten de stad, en dat het jammer is dat dit niet geschied
is. Daarbij zou ik mij gaarne aansluiten. Ik vind het ook jam
mer dat naderhand besloten is om die fabriek te bouwen in
het reeds bebouwde gedeelte van de stad. Dat is achterafbe-
schouwd zelfs zeer jammer.
Wij moeten echter alleen, wanneer wij daarvan iemand een
verwijt zouden willen maken, in aanmerking nemen, dat het
woningvraagstuk er toen heel anders uitzag dan nu en mis
schien toen zelfs als voordeel heeft gegolden dat men zoodoende
veel betrekkelijk slechte woningen zou opruimen. Dat had
men althans kunnen beschouwen als een voordeel dat nu na
tuurlijk niet geldt. Ik wil er nog aan toevoegen dat destijds
toen die verschillende plannen vergeleken zijn, dit plan toch
het goedkoopste was. Het zat echter niet in den grond. De
grond zal wel veel goedkooper zijn geweest dan wij nu moe
ten betalen voor onteigening, maar de totale kosten waren
zoodanig, dat het plan aan de overzijde van den singel duur
der zou zijn geweest dan het plan zooals het toen binnen de
grenzen werd geraamd.
Ik wensch dan te beginnen met het punt, dat in de dis
cussie het meest naar voren is gebracht, n.l. de kwestie van
de woningen. De heer van Stralen heeft gevraagd de verze
kering, dat die menschen niet uit hunne woningen zullen
worden gezet. Ik wil die verzekering gaarne geven. Ik zou
evenwel willen vragenwas het nog noodig, dat deze verze
kering werd gegeven.
Het spreekt toch vanzelf, dat wij die menschen niet op
straat zullen gaan zetten, zoolang zij nog geene woning heb
ben. Het is te betreuren, dat deze aangelegenheid niet vroe
ger onder de oogen is kunnen worden gezien, toen er nog
geene kwestie van woningnood was. De Commissie voor de
Lichtfabrieken zal alles doen om de menschen, die hunne
woningen moeten verlaten, aan passende woningen te helpen.
Er zijn reeds voorbereidende maatregelen getroffen en er
zullen er nog andere volgen.
Wat den heer Knuttel betreft, begrijp ik niet, dat waar
hij juist van middag gesproken heeft over de vele slechte wo
ningen in deze stad, hij thans aanvalt een plan om vele slechte
woningen, die er ook in dit huizencomplex zijn, af te breken.
De heer Knuttel. Maar men moet eerst nieuwe woningen
bouwen.
De heer van der Pot. M. d. V. Zeer zeker.
Door den heer Heemskerk is eene vraag gedaan aangaan
de den markenkoers in verband met de regeeringsmaatre-
gelen in Duitschland.,
Ik kan hern daaromtrent geruststellen. Inderdaad bestaat
de zekerheid, dat wij zullen profiteeren van den lagen mar
kenkoers. Ik heb ook wel eens gehoord, van maatregelen,
waardoor de lage markenkoers wordt gelimineerd; daarnaast
staan evenwel gevallen, dat men er wel degelijk van gepro
fiteerd heeft. Ik geef de verzekering, dat wij van die neutra-
liseerende maatregelen niet zullen hebben te lijden. De heer
de la Rie heeft gesproken over de menschen, die zonder
werk zullen komen, wanneer de nieuwe wijze van bereiding
wordt ingevoerd.
Ik begrijp niet, dat de heer de la Rie, die hier omtrent
in de Commissie is ingelicht, hierover nu nog spreekt.
Hij heeft toen vernomen, dat er van ontslag van werklie
den op eenigszins groote schaal geen sprake zal zijn. De Di
recteur heeft toch uiteengezet, dat door de rantsoeneering
van het gas, het aantal vaste werklieden belangrijk vermin
derd is, zoodat ten hoogste een enkele werkman niet meer
in dienst zal kunnen blijven, maar op dezulken zal dan de
wachtgeldregeling worden toegepast. Er is geene kwestie van
een ontslag op groote schaal.
Wat de vraag van den heer Huurman betreft, of er reeds
een afspraak heeft plaats gehad met een bepaalde firma, kan
ik antwoorden, dat er wel voorbereidende besprekingen met
verschillende firma's hebben plaats gehad, firma's, die in staat
zijn deze ovens te leveren. De adjunct-directeur heeft zelfs
een reis naar Duitschland gemaakt om de besprekingen
persoonlijk voort te zetten. Nu wordt gevraagd, waarom
wordt niet aan de fabrieken in ons land gelegenheid gegeven,
ook dit werk ten uitvoer te brengen?
Het spreekt vanzelf, dat wanneer fabrieken in ons land in
staat geacht mochten worden om dit werk uit te voeren, dat
zij dan in de eerste plaats hiervoor in aanmerking kwamen.
De heer de Lange heeft onlangs een pleidooi gehouden voor
onze nationale nijverheid, maar wat spreekt nu meer van
zelf, dan dat men zijn eigen stedelijke nijverheid bevordert.
Op gezag van den Directeur moet ik echter zeggen, dat deze
fabriek, die reeds meer voor de gasfabriek gewerkt heeft en
die bijv. het binnenwerk geleverd heeft voor bestaande hand
ovens, retorten enz. dat deze fabriek niet in staat is dit
groote werk naar den eisch uit te voeren.
Die fabriek, die zooals ik zeg de Lichtfabrieken al tot klant
heeft, is niet in staat om dien kolossaal grooten bouw te
ondernemen, en zij kan dan ook geen enkel bewijs leveren,
dat eenigszins vertrouwen kon doen stellen, dat zij het tot een
goed eind kon brengen. Die fabriek is nog betrekkelijk klein;
ik wensch haar alle goeds toe, maar zij moet haar sporen
nog verdienen met werken van kleineren aard en als zoodanig
zou het niet verantwoord zijn om een dergelijke fabriek, die
nog zoo kort bestaat en op die wijze is geoutilleerd een der
gelijk werk op te dragen. En eerlijkheidshalve hebben wij beslo
ten om in dat geval maar niet eene offerte te vragen. Wan
neer het van te voren vaststond, dat de levering haar niet
zou worden gegund, waarom zou men dan die fabriek de niet
onbelangrijke kosten laten maken die het samenstellen van
een project medebrengt?
En dat is dan ook de reden dat ik er hier op aandring om
niet te besluiten tot vertraging van het werk ook met het
oog op de kosten.
De heer Schulze is bij mij geweest en ik heb met den Di
recteur geconfereerd, maar het is uitgesloten, dat die fabriek
eene dergelijke opdracht kan vervullen en ik zou het betreu
ren wanneer een uitstel de belangrijke besparing van kosten,
die nu mogelijk is immers er gaan dan zeker vier weken
mede verloren zou weg nemen. Daarom dring ik er op
aan om ons voorstel, zooals het daar ligt, aan te nemen.
De heer Huurman. M. d. V. De redeneering van den ge-
achten Wethouder is naar het mij voorkomt eenzijdig. Hij
heeft zijn licht alleen opgestoken bij de directie der gasfabriek.
Voor mij staat het nog niet vast dat de bewuste firma niet
in staat is om aan de eischen te voldoen. Er is aan die
fabriek een ingenieur verbonden, die in 1912 een moderne
gasfabriek in Dresden heeft gebouwd, half Europa is naar Dres
den gekomen om deze moderne fabriek in oogenschouw te
nemen. Verder heeft hij medegewerkt aan den bouw van een
fabriek in Kiel en Essen. In verschillende plaatsen heeft hij
met succes op dit gebied gewerkt. Voorts heeft deze inge
nieur verschillende diploma's, ik begrijp niet dat men nu
maar bot weg deze firma onbekwaam acht.
Het is toch mogelijk deze firma in de gelegenheid te stellen
een plan te ontwerpen en eene offerte aan te bieden. De
gemeente blijft immers vrij om daar al of niet op in te gaan.
Ook is het niet uitgesloten dat het op dit groote bedrag
van f 1300000 wat voordeeliger kan zijn. Bovendien is het
toch van belang, indien het werk zou kunnen worden ver
richt door een inlandsche firma en speciaal een Leidsche
firma. Op verschillend gebied heeft deze fabriek reeds wat
gepraesteerd.
Deze firma betaalt goede loonen aan hare arbeiders, zoodat
het wel een Leidsch belang kan worden genoemd als dit
werk door dezen fabrikant zou worden uitgevoerd.
Naar ik vernam heeft deze firma een ontwerp voor Hilver
sum gereed en is daar lager dan een firma uit Stettin. Verder
heeft zij een plan onderhanden voor eene moderne fabriek te
Roermond, ik acht het dientengevolge vreemd deze firma te
veroordeelen en haar van mededinging uit te sluiten.
Het is hier een Nederlandsch en Leidsch belang, dat
zeker nog wel eens nader onder de oogen mag worden gezien.
Want indien wij zoo als nu hier gebeurt eene Neder-
landsche industrie trachten af te breken, dan vraag ik mij
af, op welke wijze zij dan tot bloei moet geraken.
Ik geloof dat het werkelijk een belang voor de gemeente
kan zijn deze firma in de gelegenheid te stellen een project
aan te bieden.
De heer de la Rie. M. d. V. Slechts eene enkele opmer
king naar aanleiding van hetgeen de heer van der Pot heeft
gezegd, betreffende mijne vraag aangaande het werkloos
worden van verschillende arbeiders. Ik weet wel, dat de
Directeur in de Commissievergadering dezelfde toezegging
heeft gegeven, maar ik wilde daarvan de bevestiging hebben
van Burgemeester en Wethouders.
De heer van der Pot. Het is geene toezegging, het is eene
inlichting en waarom moet deze nu worden herhaald?
