158
en de daarbij overgelegde rekening, geven wij U alsnu in
overweging:
a. de Cultuurcommissie hartelijk dank te betuigen voor de
vele bemoeienissen, die zij met betrekking tot de gemeente
lijke bruine boonenteelt heeft gehad;
b. door vaststelling van nevensgaanden suppletoiren be-
grootingsstaat een bedrag van f 78824.62® beschikbaar te
stellen tot dekking van het tekort op de exploitatie der ge
meentelijke bruine boonenteelt.
Aan den Gemeenteraad. Burg. en Weth. van Leiden.
Aan Heeren Burgemeester en Wethouders
der Gemeente Leiden.
Waar de verschillende posten thans vaststaan, is de Cul
tuurcommissie in staat, U te doen toekomen de exploitatie
rekening van de teelt van bruine boonen van Gemeentewege,
over welke teelt de Commissie het beheer heelt gevoerd.
De taak der Commissie in dit opzicht neemt daarmee een
einde en daarom acht zij zich verplicht, omtrent den loop
van dit Gemeentebedrijl eenig verslag te geven. Waar echter,
hetzij door middel van de pers, of in Raadszitting reeds meer
malen toelichtingen en inlichtingen betreffende de boonen
teelt zijn gegeven, meent de Commissie, dat dit verslag beknopt
kan zijn.
Onder den drang van den voedselnood werd in het voor
jaar van 1918 besloten door den Raad, dat een 100 H.A. land
zouden worden gehuurd voor één jaar, om voor rekening der
Gemeente met bruine boonen te worden beteeld. Gekozen
werd daarvoor grasland, dat dan gescheurd zou moeten worden,
in verband met de toenmaals geldende bepalingen omtrent
vrijheid van teelt en behouden van het geteelde. Zulk land
moest duur in huur worden, daar de weilandbezitter wei
nig tot scheuren geneigd is; echter zou de Gemeente de
scheurpremie ontvangen. Te berekenen viel, dat bij gunstigen
oogst de Gemeente wel geene boonen voor een prijsje zou
ontvangen, maar toch tegen een niet al te exorbitanten prijs
in het bezit zou komen van eene vrij belangrijke hoeveelheid
degelijk voedsel.
De gehuurde landerijen lagen grootendeels in den omtrek
van Woerden en Waddinxveen, een klein stuk in den Anna
Paulownapolder. De vrijwel eenig mogelijke wijze van exploi
tatie was, dat de verhuurder de teelt zou beoefenen en de
opbrengst afstaan aan de Gemeente. Daarnaar waren dan ook
de huren berekend. Zaaiboonen zijn door de Commissie ver
strekt, tegen betaling. Behalve door de Commissieleden werd
de controle uitgeoefend door een daartoe aangesteld deskundig
persoon. Door deze contróle en door doelmatige contract-
bepalingen werd zooveel mogelijk het gemis van eigen belang
van telerszijde bij de opbrengst gecompenseerd. Een enkele
verhuurder moest gewezen worden op zijne verplichtingen
omtrent schoonhouden van het land.
Na den uitzaai kwam een tijd van groote droogte. Deze
deed aan de veelal laag gelegen landerijen der Gemeente
minder kwaad dan wel elders.-Aanvankelijk liet het gewas
zich dan ook niet kwaad aanzien. Hagelslag deed enkele
akkers nog al lijden. Maar het groote nadeel is berokkend
door den ongekend natten en kouden nazomer en den
even natten winter. De groei der boonen hield vroeg op.
Een toestand, waarbij zij geschikt waren om van het land
te halen, trad niet in. Ze stonden veel te lang en leden daarbij
al in kwaliteit. Eenmaal moesten ze toch naar binnen. Kleine
partijtjes zou men op een drogen zolder geborgen hebben, tot
ze voor dorschen geschikt waren. Voor deze groote partijen
waren meest slechts hooibergen beschikbaar. Ondorschbaar
hebben de boonen daar maanden moeten liggen. De neiging
was sterk bij de verhuurders, om toch maar tot dorschen
over te gaan, waardoor zij betaling en bergruimte zouden
erlangen. De Commissie, die geregeld de bergplaatsen contro
leerde, moest het tegenhouden, tot eindelijk, eind Januari na
eenige dagen droogte en vorst de Commissie aan den alge-
meenen aandrang van Gemeentenaren, die naar de boonen
vroegen, en van de verhuurders toegaf.
Dezelfde vorst belemmerde echter ook weer het vervoer.
De firma Tieleman Dros had zich beschikbaar gesteld
om de boonen in hare magazijnen op te slaan en door haar
personeel te doen sorteeren. Waren ze in een normaal jaar
kort na den oogst gedorscht en daarna geborgen, dan was
met weinig arbeid een hoog procent eetbaar voedsel ver
kregen. Nu verliep de zaak geheel anders. De meeste boonen
dreigden zeer snel tot bederf over te gaan. Noodig was, ze
machinaal te drogen. Daartoe moesten ze weer vervoerd
worden naar Rotterdam. En bij het veel arbeid eischende
»lezen" viel een ongekend hoog procent, de helft ongeveer,
uit. Die uitval, z.g. piksel, is publiek geveild voor veevoeder.
Had men er meer vóór in den winter over kunnen beschikken,
dan zou de opbrengst hooger zijn geweest. De goede boonen
zijn tegen regeeringsprijs geleverd aan het Levensmiddelen
bureau alhier. Door het drogen was de kleur niet fraai,
de kwaliteit was echter goed. Resumeerende zijn matig gewas,
groote uitval door ongunstig weder en verhoogde onkosten
voor sorteering en droging de factoren geweest, die de exploi
tatie financieel ongunstig hebben doen verloopen.
Natuurlijk zou het de Commissie heel wat aangenamer zijn
geweest, als zij eene voordeeliger rekening had kunnen pre-
senteeren. Met de beste bedoelingen en zeker ook in logischen
gedachtengang opgezet, heeft de gemeentelijke boonenteelt
door de werking van twee factoren niet het resultaat gehad,
dat, men verwachten konde eerste is het geschetste voor de
boonenteelt bijzonder slechte jaar; de tweede de geleidelijke
vermindering van den voedselnood, die het verkregene minder
deed waardeeren. Beide factoren lagen buiten de macht der
Commissie, maar de tweede is moeilijk te betreuren.
Namens de Commissie:
de Secretaris
M. vam Wamelen.
Leiden, 15 Augustus 1919.
Exploitatie-rekening van de Gemeentelijke
Bruine boonenteelt.
Uitgaven:
160 balen zaaiboonen benevens 2.50 staangeld
per baalzakf 6720.
huur van 99.39 H.A. land123935.25
vervoerkosten2637.06
aan de fa. Tieleman en Dros voor behandelen
en bewaren der boonen9513.31
aan v. Waveren's Graanhandel te R'dam voor
drogen van boonen3347.80
droogkosten partijtje boonen N. Holland 29.35
deurwaarderskosten bij opgehouden verkoop
piksel71.30
bewaren boonen Benthuizen bij dicht water 105.55
aan zegels op huurcontracten62.75
kosten van nameting der landerijen 80.
zakkenhuur voor vervoer boonen1351.40
aan den controleur Bloos v. salaris en onkosten. 677.62s
onkosten der Commissie bij controle v. landerijen,
bergplaatsen, dorschen, bij opsporen en huren
v. land, bureaukosten, kassierskosten 196.94
f 148728.33®
Inkomsten:
aan scheurpremief 27766.30
aan boonen
88840 K.G. aan distrib. bureau ad 32 ct. 28428.80
82580 K.G. als »piksel" ad 9 a 974 ct. 7692.26
aan geleverde zaaiboonen5660.35
aan ingeleverde baalzakken356.
Nadeelig saldo 78824.62®
f 148728.33®
N°. 239. Leiden, 20 Augustus 1919.
Wij hebben de eer Uwe Vergadering hierbij ter vaststelling
aan te bieden eene met de Maatschappij tot Exploitatie van
Tramwegen te sluiten overeenkomst in zake den aanleg der
kunstwerken in de gemeente Leiden in verband met den
aanleg van eene electrisehe tramlijn 's-Gravenhage-Voorburg-
Leiden.
Ter toelichting zij het ons vergund U het volgende op te
merken.
Zooals U bekend is, wilde de maatschappij aanvankelijk
de nieuwe electrisehe tramlijn 's-Gravenhage-Voorburg-Leiden
vanaf de grens onzer gemeente doen loopen over de Heeren
straat, over de Doezastraat, door het van der Werfpark en
over het Steenschuur (oostzijde) naar de Hoogewoerdsbrug,
teneinde aldaar aan de stadslijn naar het station der H. IJ.
S. M. aan te sluiten.
Aangezien echter tegen de route door het van der Werf
park bij het Rijk bezwaar bleek te bestaan met het oog op
de nabijheid van het laboratorium van Prof. Kamerling Onnes
aan het Steenschuur, ontwierp de maatschappij een tweede
plan. Volgens dat tweede plan zou de tramlijn loopen over
de Garenmarkt, vervolgens recht door eenige aan te koopen
