50
Leiden, 17 Maart 1919.
Onder terugzending van het adres van de Duurtecommissie
uit de Leidsche arbeidersbeweging van 15 Februari, gericht
aan den Raad en den gasprijs betreffend, hebben wij de eer
U het navolgende te berichten.
Het volgend overzicht van de gasprijzen elders schonk ons
de overtuiging, dat de huidige prijzen te Leiden tegenover
die in andere genieenten niet ongunstig afsteken.
Plaats.
Pr ij zen voor muntgas
eerste verbruik verder verbruik
101
161
40
101
12
20 resp. 30
15
46
8
10—22—100
121
17! resp. 25
12
25 resp. 100
13
16
121
18!
20
20
18
18
10
18 resp. 26
Amsterdam
's Gravenhage.
Schiedam
Maastricht
Arnhem.
Amersfoort.
Zwolle
Haarlem.
Delft
's Hertogenbosch,
Gouda
Leiden
De opmerking van de Duurtecommissie, dat de arbeiders
maandelijks 5, 6 en 7 gulden, soms meer, moeten bijpassen,
laat niet na op het eerste gezicht diepen indruk te maken;
gaat men echter na, hoe groot het gasverbruik moet zijn,
opdat er dergelijke bedragen als toeslag moeten worden betaald,
dan wijzigt zich die aanvankelijke indruk aanmerkelijk.
In de eerste plaats dient wel in aanmerking te worden
genomen, dat de muntmeters nog geïnstalleerd zijn op een
gasprijs van 8 ets per M3. De groote kosten, verbonden aan
verandering dezer meters, hebben er tot dusver van weer
houden om hiertoe opnieuw over te gaan; het schijnt aange
wezen daarmede te wachten, totdat over den in de toekomst
als normaal te beschouwen gasprijs eenige meerdere zekerheid
bestaat. Maar door deze omstandigheid is de zoogenaamde
bijpassing niet alleen eene bijbetaling voor de M3s boven die,
welke voor 10 ets worden geleverd, doch moet ook reeds voor
dit eerste rantsoen, dat belangrijk beneden den kostprijs wordt
geleverd, 2 ets per M3 worden bijbetaald.
Niettemin is bij een verbruik van 60 M8 de bijbetaling nog
slechts f 4,50, zoodat om 6,a 7,aan toeslag ver
schuldigd te zijn, men 68 a 74 M3 gasper maand moet hebben
verbruikt. Neemt men nu in aanmerking, dat het gemiddelde
verbruik over een muntmeter, zooals arbeiders in den regel
benutten, in normale tijden circa 40 M3 per maand bedroeg,
dan mag vastgesteld worden, dat de door de tijdsomstan
digheden en de duurte zelf teweeg gebrachte bezuiniging nog
geheel buiten beschouwing gelaten een gasverbruik, hetwelk
eene bijbetaling van f 5,— a 7,noodig maakt, voor een
arbeidersgezin toch zeker eer uitzondering dan regel is.
Bij een verbruik van 40 M3 komt de prijs van het gas thans
op 13 ets per M3, hetgeen wel belangrijk meer is als voor
den oorlog, maar daarnaast mag in aanmerking worden ge
nomen, dat de loonen over het algemeen eveneens belangrijk
gestegen zijn.
Ook indien de koienaanvoeren wederom normaal zullen zijn,
in welk geval waarschijnlijk weder een uniforme gasprijs zal
kunnen worden ingevoerd, zal, met het oog op de nieuwe
kolenprijzen, van een lageren gasprijs dan 12 a 13 ets, wel
geen sprake kunnen zijn.
De Duurtecommissie heeft bij het opstellen van haar request
er- bovendien geen rekening mede gehouden, dat de ruimere
koienaanvoeren in den laatsten tijd ons bedrijf in staat hebben
gesteld tot eene verhooging van het warmtegevend vermogen
van het gas met 10 a 15% over te gaan, hetgeen een over
eenkomstig geringer verbruik en dus eene besparing op de
gasrekening ten gevolge heeft. Verdere kwaliteitsverbetering
van het gas schijnt in de naaste toekomst, als de toestand
der kolenmarkt dit althans toelaat, niet uitgesloten.
Bedenkt men hierbij nog, dat het voorjaarsseizoen gelegen
heid geeft, langer het daglicht te benutten en dat ook de
invoering van den zomertijd in die richting werkzaam zal
zijn, dan volgt de conclusie, dat er weldra reeds zonder ver
laging van gasprijs eene aanmerkelijke vermindering van de
gasrekeningen zal intreden, van zelf.
Tot eene progressieve gasprijsregeling, zooals in het adres
wordt gevraagd, zouden wij trouwens in geen geval kunnen
adviseeren, daar voor eene gemeente als de onze het verlies,
dat men zoodoende aan de eene zijde kreeg te lijden, onmogelijk
door meerdere winst aan de andere zijde valt goed te maken
en het bedrijf derhalve, de gemeentefirianciën aanmerkelijk
zou gaan bezwaren.
In verband met het bovenstaande hebben wij de eer U in
overweging te geven den Raad voor te stellen op het verzoek
van de Duurtecommissie niet in te gaan.
De Commissarissen van de Stedelijke Fabiieken
van Gas en Electriciteit.
C. W. van der Pot Bz., voorzitter.
Corporaal. secretaris.
Aan Heeren
Burgemeester en Wethouders van Leiden.
Aan den Raad der gemeente Leiden.
Geeft beleefdelijk te kennen de Duurte-Commissie uit de
Leidsche Arbeidersbeweging;
dat het, vooral in verband met de groote werkloosheid,
voor de massa der bevolking werkelijk ondoenlijk wordt om
de hooge gasprijzen te blijven betalen;
dat de maandelijksche bijpassing van bedragen van 5, 6 en
7 gulden en soms meer, voor de arbeiders op den duur niet
te dragen valt en in elk geval een zeer schadelijken invloed
uitoefent op de volksvoeding, daar deze gelden moeten ont
trokken worden aan het bedrag dat voor de voeding beschik
baar is;
dat het hoogst ongewenscht is, dat de gemeente door de
dure gasprijzen de economische nood der bevolking nog ver
ergerd
dat het de Duurte-Commissie wel bekend is. dat de productie
prijzen van het gas gedurende den oorlog ontzaglijk zijn ge
stegen, doch dat zulks in geen geval rechtvaardigt, dat die
duurte zelfs maar voor een deel wordt verhaald op de massa,
die reeds aan een tekort in inkomsten het hoofd moet bieden.
Redenen waarom de Duur re-Commissie Uw College verzoekt
door invoering van een progressieve gasprijsregeling den prijs
van het gas voor de arbeiders en kleine burgers aanzienlijk
te willen verlagen.
't Welk doende enz.
de Duurte-Commissie
D. A. van Eck, voorzitter.
Leiden, 15 Februari 1919. J. P. de la Rie, secretaris.
N°. 75.
Leiden, 28 Maart 1919.
Nevensgaand adres van de afdeeling Leiden van den
Revolutionnairen Socialistischen Vrouwenbond geeft ons aan
leiding het navolgende onder Uwe aandacht te brengen.
I. Ondergoederen en Sajet. In de maand November van het
afgeloopen jaar is met den verkoop van de z.g. Rijksboven-
en ondergoederen een aanvang gemaakt. De gemeente heeft
dezen verkoop zelf ter hand genomen en de goederen als het
ware tegen inkoopsprijs verkocht. De omzet bleef echter zeer
gering, niet ten gevolge van de te hooge prijzen, die voor
de ondergoederen moesten worden betaald, doch door de
weinige medewerking van de zijde van de winkeliers, die
confectiegoederen plegen te verkoopen. Ondanks dit feit heelt
de gemeente Leiden, voorzooverre ons bekend is, toch nog de
grootste hoeveelheid rijkskleeding van alle gemeenten omgezet.
Sajet kan van gemeentewege niet beschikbaar worden gesteld,
aangezien van Rijkswege de voorraden zijn opgevorderd, om
tot kousen en sokken te worden verwerkt. Deze kousen en
sokken, welke volgens het monster van zeer goede kwaliteit zijn,
zullen eerstdaags tegen zeer lage prijzen onder de bevolking
worden gedistribueerd
II. Aardappelen. Sedert 24 Maart j.l. worden aardappelen
verstrekt in de verhouding 50 klei- en 50 zandaard-
aardappelen. Op de kwaliteit der zandaardappelen kan de
gemeente geen invloed uitoefenen, aangezien ook zij moet
accepteeren, hetgeen haar van Regeeringswege wordt toe
gezonden.
III. Suiker. Het suikerrantsoen is door de Regeering vast
gesteld. Ook ten deze heeft de gemeente geen stern. Trouwens,
dit zou ook niet mogelijk zijn, aangezien slechts de Regeering
kan beoordeelen, welk rantsoen in verband met de beschik
bare voorraden kan worden verstrekt.
IV. Melk. Het melkrantsoen is bereids verhoogd van 1/io
Liter tot */io Liter per dag voor de niet-zieken en -zwakken.
Vermoedelijk zal de geheele melkrantsoeneering tegen 1 Mei
a.s. kunnen vervallen.
V. Varkens. Tengevolge van gebrek aan een voldoende
hoeveelheid geschikt voeder kon de proef met het mesten van
varkens slechts met een gering aantal worden genomen.
Aan uitbreiding van dit aantal viel niet te denken, aange
zien niet alleen geen regeerings- of ander meel beschikbaar
kon worden gesteld, doch ook zelfs de hoeveelheid schillen,
waarover de gemeente kon beschikken, uiterst gering was.
