DONDERDAG 14 DECEMBER 1916.
235
dere omstandigheid. Maar ons systeem zal in de praktijk goed
voldoen, en loopt logisch. Men heeft daarin het werkelijk
gebruik als maatstaf genomen en niet dat van verleden jaar.
Ik vind het systeem, dat de heer van der Pot voorstelt, accep
tabel, als het 50 tegen 50 is, maar niet 70 tegen 30. Dan
zal het wel in het voordeel komen van de verbruikers, die
minder gas gebruiken, maar die zullen dan het geld in den
zak houden, terwijl de gemeente in dezelfde mate verlies lijdt.
Bij ons systeem blijft de gemeente echter intakt, toch zal zij
nog iets moeten toeleggen, omdat de prijs van het gas nog
niet de kostende prijs is. Feitelijk zou door het verbruik over
de muntgasmeters en het vrij geven van de minimum hoe
veelheid een prijs van 13,5 tot 14 cent gevraagd moeten
worden, om uit te komen.
Ik geloof, dat ik mij hierbij heb aangesloten bij hetgeen
de heeren Zwiers, Pera en Sijtsma gezegd hebben, wien ik
dank zeg voor den steun, die zij Burgemeester en Wethouders
verleend hebben ten deze. De heeren begrijpen, dat het er
ons niet om te doen is, om de ingezetenen te benadeelen
wij zouden ze immers liever bevoordeelen maar wij moe
ten de zaak als gemeenschap beschouwen, en ons afvragen,
hoe wij het best in het gemeentebelang kunnen handelen,
zonder dat tengevolge van de omstandigheden de burgerij
lijdt. Wanneer dat tekort van twee ton uit de lucht kon
gevonden worden, zou ik direct zeggen: het is best, maar
het zal door deze zelfde menschen betaald moeten worden.
Dat komt niet van niets. Men heeft, vooral in deze stad, zoo'n
vaag idee, dat als men iets krijgt van de gemeenschap, dat
best terecht komt. Uit welke geheimzinnige bron, weet nie
mand. Die onbekende bron bestaat helaas niet, en daarom
moet ik den heeren aanraden, om de amendementen niet aan
te nemen, en mee te gaan met het voorstel van Burgemeester
en Wethouders.
De heer van der Pot. M. d. V. Zooals U terecht opgemerkt
hebt, is het stelsel van Amsterdam wel hetzelfde als dat,
hetwelk ik wensch, doch wordt daar slechts 50 en niet
70% tegen den ouden prijs geleverd. Maar daartegenover
staan twee voordeelen voor de gasverbruikers van Amster
dam. In de eerste plaats is het minimumbedrag, dat naast
de 50°/o staat, er hooger, want het is in Januari b.v. 60 M3.
Dat verschilt voor sommigen heel wat, en dat is een nadeel
voor de gasfabriek. In de tweede plaats wordt het gas in
Amsterdam thans nog geleverd tegen den prijs van ƒ0.07,
zoodat de dubbele prijs slechts ƒ0.14 en geen ƒ0.16 bedraagt.
Van alle gemeenten, die ik zoo even noemde, leveren alleen
Amsterdam en Zaandam 50% van het verbruik tegen den
ouden prijs, Maastricht en den Bosch 60%, maar al de an
dere en het was een groot aantal, dat ik zooeven opsomde
70% of 75%. Er zijn er ook die 75% voor den ouden
prijs leveren, en dan nog verder gaan, zooals Middelburg,
dat de prijs van de rest slechts met 50% verhoogt.
Dat is dus ook nog heel wat billijker voor gasverbruikers
dan het voorstel van den heer Vergouwen en van mij.
Wat Uw bezwaar betreft ontleend aan fiskale overwegingen,
zou ik willen zeggen: waarom kan de Leidsche gasfabriek,
dit niet doen, waar het in andere gemeenten wel gebeurt?
Te meer waar Leiden altijd de naam heeft gehad goedkoop
gas te kunnen leveren, en al is dit nu misschien in vroeger
jaren te goedkoop geweest, het peil, waarop wij in den laat-
sten tijd gekomen zijn, kan de vergelijking met andere ge
meenten toch best doorstaan.
Wanneer men in dezen noodtoestand in andere gemeenten
dit meent te kunnen doen, waarom zouden wij dan zelfs niet
de proef er mede kunnen nemen?
Wanneer het blijkt, dat er op deze wijze te weinig gas
bespaard wordt, dan staat ons immers nog de weg open om
een strenger stelsel in te voeren. Op het bezwaar van den
heer Zwiers, dat men het gasverbruik terug zal brengen tot
op 70% en dan de fabriek er groote schade door lijden zal,
orndat zij het gas niet meer tegen 8 cent leveren kan, ant
woord ik, dat men niet zooveel zal kunnen besparen en men
voor het gasverbruik zeker niet minder uit zal geven dan in
gewone omstandigheden. De vraag is intusschen wat zwaarder
moet wegen, de besparing of de hoogere inkomsten.
Men zal tusschen die beide hebben te kiezen. Want men
kan nu eenmaal de menschen niet laten betalen voor het gas
dat zij besparen. En nu moet de nadruk m. i. in de eerste
plaats worden gelegd op het besparen van het gas. Ik geloof
evenwel, dat het eene illusie is, dat men tot 70 zal kun
nen besparen, men zal meer dan 70% blijven gebruiken en
nu veronderstel ik, dat door het voordeel, dat het verbruik
boven de 70 aan de fabriek oplevert, het verlies, dat zij
lijdt, wel zoo ongeveer zal worden gedekt. Natuurlijk zal ook
deze regeling niet populair zijn, maar ik meen toch wel po
pulairder dan de regeling door Burgemeester en Wethouders
voorgesteld.
Maar dit is een quaestie van smaak.
Dit zou ik ten slotte nog willen opmerken. Door U, Mijn
heer de Voorzitter, wordt te veel nadruk gelegd op onbillijk
heid in allerlei individueele gevallen. U haalde aan als voor
beeld iemand, die het vorig jaar op reis is geweest. Ik geef
toe, dat, wanneer iemand b.v. in December 1915 op reis is
geweest, hij dan in December 1916 onevenredig veel moet
betalen, maar dit verlies beperkt zich dan tot die enkele
maand. In de volgende maand is het weder normaal. Mijns
inziens moet men niet te veel hechten aan dergelijke speciale
gevallen en letten op de onbillijkheden, die daaruit voort
vloeien, daar zij gewoonlijk niet zoo groot zijn als het lijkt
en daarenboven nooit geheel zijn te ontgaan.
De Voorzitter. Ik wil den heer van der Pot dadelijk be
antwoorden. U heeft Amsterdam genoemd, waar de gasprijs
7 cent per M3. is, maar U vergeet, dat de prijs daar al lang
7 cent was, toen men hier nog maar 572 cent betaalde. Het
gewone gas is in Amsterdam 7 cent, maar het muntgas is
duurder, daar is het 772 cent.
Wat de andere plaatsen betreft zou ik juist het tegendeel
kunnen zeggen van wat door U is gezegd geworden.
In Delft heeft men aangenomen het systeem dat door U
wordt aanbevolen. Maar daar is de gasprijs al sinds lang 9 cent.
De heer van der Pot. In Delft betaalt men 9 cent voor
het lichtgas en 8 cent voor het kookgas; gemiddeld is de
gasprijs dus 872 cent.
De Voorzitter. Er zijn plaatsen waar men boven een
bepaald maximum den gasprijs 4 en 5 maal zoo hoog heeft
gesteld. Ik acht het onmogelijk hier een ander systeem toe
te passen dan het door Burgemeester en Wethouders voor
gestelde. Ik acht dit beter dan het andere. Individueele geval
len zijn niet zoo indivudieel, als U wel meent. Ik heb niet
slechts genoemd de persoon, die op reis is geweest het vorig
jaar, maar hoevelen zijn er niet, die het vorig jaar nog niet
op gas kookten of die hier pas dit jaar zijn komen wonen. Zoo zijn
er een legio gevallen te noemen. Het geval van dien man door U
genoemd, die alleen maar een gaskachel stookt en verder elec-
trisch licht gebruikt, noem ik een individueel geval. Ik geloof, dat
het stelsel door U aanbevolen zal wezen een bron van wille
keur en er is voor de ingezetenen niets onaangenamers dan
de gedachte: ik wordt onvoordeeliger behandeld dan anderen;
men wil nog liever eene kleinigheid terugdringen, dan dat
zijn buurman dooi' toevallige of plotselinge omstandigheden
slechts de helft betaalt; daar heeft men meer op tegen. Die
gevallen krijgt men aldoor, en men krijgt beslissingen in
schijnbaar analoge gevallen, waarvan het eind niet te zien is.
De beraadslaging wordt gesloten.
Het amendement van den heer van Romburgh wordt in
stemming gebracht en verworpen met 25 stemmen tegen 1.
Tegen stemmen de heerenHoogenboom, Pera, van der Pot,
Timp, van Gruting, van der Lip, Fabius, Huurman, Sijtsma,
A. Mulder, van Tol, Vergouwen, Kor ff, van der Eist, Zwiers,
Botermans, Tepe, Hartevelt, J. P. Mulder, Fokker, Sasse, van
Hamel, Bots, Fischer en de Boer.
Vóór stemt de heer van Romburgh.
Vervolgens wordt het amendement van de heeren van der
Pot en Vergouwen in stemming gebracht en verworpen met
21 tegen 5 stemmen.
Tegen stemmen de heeren Hoogenboom, Pera, Timp, van
Gruting, van der Lip, Fabius, Huurman, Sijtsma, A. Mulder,
van Tol, Kortf, van der Eist, Zwiers, Tepe, Hartevelt, Fokker,
Sasse, van Hamel, Bots, Fischer en de Boer.
Vóór stemmen de heeren van der Pot, Vergouwen, Boter
mans, van Romburgh en J. P. Mulder.
Het voorstel van Burgemeester en Wethouders wordt daarop
zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
XI. Voorstel
a. tot vaststelling van de verordening op de beperking der
verlichting van winkels;
b. tot het doen afkondigen dier verordening onmiddellijk
nadat zij is vastgesteld.
(Zie ing. St. No. 267).
De beraadslaging wordt geopend.
De Voorzitter. Eerst is aan de orde de verordening waarop
ingediend is bet amendement van den heer Pera, dat reeds
voorgelezen is, het amendement van dén heer van Romburgh,
om na art. I, sub a in te voegen »e. op 31 December", en waar
omtrent ook ingediend is een motie van de heeren Sijtsma,
van Tol, A. Mulder, de Boer en Vergouwen, luidende
»De Raad
van oordeel, dat het doel, dat de Commissie voor de
