140
DONDERDAG. 28
.OCTOBER 1915.
schouwingen over deze begrooting. Ik wil beginnen met hier
in het openbaar te herhalen en mij aan te sluiten bij de
woorden van hulde, die in de afdeelingen zijn gebracht aan
U, Mijnheer de Voorzitter, woorden die werkelijk naar mijne
meening volkomen gerechtvaardigd zijn. Deze begrooting is de
laatste waarvan de behandeling door II in uw eersten ambts
termijn wordt voorgezeten; ik ben er van overtuigd, Mijnheer
de Voorzitter, dat indien het advies van den Raad werd inge
wonnen, hoe de plaats moest worden vervuld, die door de
wettelijke voorschriften het volgend jaar openkomt, en hier
over door ons Raadsleden moest worden gestemd, dat geen
stembriefje er anders uit zou zien, dan met vermelding van
de woordencontinuatie ol bestendiging. Ik spreek hierbij
den wensch uit, dat wij, leden van den Raad, U bij de behan
deling van de begrooting het volgende jaar, hier weder op
dezelfde plaats mogen zien. Teekenen van instemming.)
Mij nheer de Voorzitter. Ik heb met. veel genoegen dezer
dagen in de courant gelezen, dat door U pogingen in het
werk zijn gesteld om den gemeentelijken vischverkoop beter
dan tot dusverre te doen slagen err naar aanleiding daarvan
err hetgeen door het College, is geantwoord, dat Burgemeester
en Wethouders van oordeel zijn, dat het geen aanbeveling
verdient den verkoop van levensmiddelen na den oorlog van
gemeentewege voort te zetten, omdat dan het particuliere
initiatief zou worden belemmerd, wil ik opmerken, dat ik mij
in deze niet kan aansluiten bij het gevoelen van het College
van Burgemeester en Wethouders. Immers het is duidelijk
gebleken, dat het particulier initiatief zich nooit in die mate
op den verkoop van visch, wat zeer zeker een uitstekend volks-
voedsel moet worden geacht, toegelegd heeft, dat visch van
goede qualiteit en voor billijken prijs onder het bereik der
burgerij in ruimen kring is gebracht. Waar het particulier
initiatief in dit opzicht is te kort geschoten, en de gemeente,
die in dit tekort thans wil voorzien, en de bestaande behoefte
heeft leeren kennen en bevredigen, daar zou ik er prijs op
stellen, dat door Burgemeester en Wethouders in nadere
overweging werd genomen, of het niet wenschelijk zou zijn,
dat ook na den oorlog van gemeentewege wordt voortgegaan
met het verstrekken van visch als volksvoedsel.
De heer Vergouwen. Dat staat r eeds in het algemeen verslag.
De heer Fokker. Zeker, dat staat ook in het algemeen
verslag, maar daarin wordt door Burgemeester en Wethou
ders gezegd dat dit geene aanbeveling verdient. En nu zou ik
Burgemeester en Wethouders gaarne tot een andere overtui
ging willen brengen. Gaarne zou ik met. den Wethouder van
Onderwijs over enkele punten van gedachte hebben wil
len wisselen, maar waar de heer Wethouder niet tegenwoor
dig is, en mijne opmerkingen dus niet zal kunnen beantwoor
den, zal ik die punten thans buiten bespreking laten, en er
mij toe bepalen hem een spoedig herstel toe te wenschen.
In een afdeeling werd gevraagd, hoe Burgemeester en Wet
houders denken over de toekomst van Leiden? In verband
biermede is de vraag gerezen, welke politiek Burgemeester
en Wethouders denken te volgen tot verhooging van de wel
vaart en vermeerdering der industrie? Bij die vraag zou ik
mij willen aansluiten, en Burgemeester en Wethouders wil
len aansporen om te trachten middelen te vinden, waardoor
de welvaart wordt verhoogd en de induètrie vermeerderd.
Maar ik zou in één adem Burgemeester en Wethouders
willen verzoeken goed uit te zien, welke industrie zij hier
zullen bevorderen en op welke wijze zij de welvaart zullen
trachten te verhoogen. Wanneer wij eens letten op den staat
van het Werkloozenfonds en op de steeds toenemende uit-
keeringen. die worden gedaan, dan blijkt hier wel uit, dat
er in de gemeente industrieën zijn, waarvan het nog zeer de
vraag is, of het bestaan van zulke industrieën tot voordeel van
de geheele gemeente moeten geacht worden te strekken. Daarom
zou ik Burgemeester en Wethouders willen verzoeken om,
als zij eventueel een industrie willen bevorderen, goed uit te
zien, welke industrie dit zal zijn. Over één punt nog eene
enkele opmerking.
Door een lid werd de vraag gesteld, of ook mededeelingen
kunnen verstrekt worden omtrent den staat, waarin het plan
eener electrische tramverbinding tusschen Leiden en Den Haag
zich bevindt. Het antwoord luidt, dat de N.Z. H. Tramweg-
Maatschappij plannen heeft gemaakt tot electrificatie der
stoomtramlijn Den Haag—Leiden, en dat deze reeds vasten
vorm hebben aangenomen en tot voorloopige besprekingen
hebben geleid, zoodat vermoedelijk binnen niet te langen tijd
nadere voorstellen kunnen worden te gemoet gezien. Ik zou
Burgemeester en Wethouders willen verzoeken zich in dit
opzicht voorloopig niet al te zeer te binden, en er voor te
waken, dat niet voorbarig eene beslissing wordt genomen,
waarover men misschien later spijt zou gevoelen, hoewel er
maar zeer weinig beslissingen op verkeersgebied zijn genomen,
waarvan ik dit zou kunnen zeggen, al weet ik er een. Er
hangen toch plannen in de lucht om een electrische tramver-
verbinding tot stand te brengen tusschen Den Haag en Leiden,
die dan loopen zou over Wassenaar.
Dat plan verkeert nog niet in vergevorderden staat, maar
het is toch ernstig in voorbereiding, en nu zou het mogelijk
zijn, dat wat voor Leiden beter kan worden geacht, n.l., de
verbinding naar Wassenaar, later niet zou komen, wanneer
wij ons reeds aan deze plannen voor de verbinding Leiden
Den Haag over Voorschoten hadden vastgelegd, welke plannen,
voor zoover mij bekend is, nog wel uit menig oogpunt minder
in het belang van de gemeente Leiden zijn te achten. Ik zou
Burgemeester en Wethouders naar aanleiding hiervan willen
vragen: laat het college er in deze op uit zijn, om te zorgen,
dat zij zich zoo min mogelijk binden.
Mijnheer de Voorzitter. Ik zal over de algemeene beschou
wingen over deze begrooting en het antwoord, dat Burgemeester
en Wethouders daarbij hebben gegeven, niet veel meer zeggen.
Een opmerking zou ik echter nog willen maken, n.l. over de
quaestie, dat er gezegd wordt, dat het te betreuren is, dat
de Gemeenteraad als college, of wel de leden van den Raad
persoonlijk, zoo weinig zijn geroepen om maatregelen door
den noodtoestand vereischl, te helpen beramen of te doen
uitvoeren. Burgemeester en Wethouders antwoorden daarop,
dat in zoo hooge mate geprofiteerd is van de gewaardeerde
medewerking van de verschillende leden van den Raad. En
nu zou ik willen opmerken, dat de bedoeling van degenen
er zijn er meerderen geweest, die hetzelfde hebben gezegd
die dat opmerkten, deze is, dat het beter ware geweest, dat
van den aanvang af de verschillende maatregelen, die nu door
U bij plakkaat zijn geregeld, in eene strafverordening waren
neergelegddan was de Raad zelf medegeroepen bepalingen
vast te stellen, die door straffen waren te handhaven, terwijl
thans met straffen is bedreigd, die buiten den rechter om
zouden gaan. Overigens geeft het antwoord van Burgemeester
en Wethouders mij op het oogenblik weinig aanleiding meer
om meer algemeene beschouwingen over deze begrooting te
houden, en zie ik thans verder van het woord af.
De heer Sijtsma. M. V. Ik heb tot mijn leedwezen de
vergadering in de afdeeling, waarin ik zitting had, niet kunnen
bijwonen en wil nu niet afwijken van de goede gewoonte om
alleen het sectieverslag tot leiddraad te nemen, want wanneer
hier andere zaken ter sprake gebracht zouden worden, zouden
Burgemeester en Wethouders wel aan den gang kunnen blijven.
Doch ten opzichte van één zaak wil ik mij de vrijheid
veroorloven een vraag te doen, die niet zoo bepaald op het
sectieverslag reageert. Die kan de Voorzitter misschien wel
persoonlijk even beantwoorden. Een jaar of drie geleden heb
ik hier ter sprake gebracht de brandverzekering vanwege de
gemeente. Toen vond ik bij U een tamelijk gewillig gehoor;
wildet er eenige uitbreiding aan geven en vondt het meer
op den weg liggen van de Vereeniging van Nederlandsche
Gemeenten en beloofdet daar de zaak ter sprake te zullen
brengen. De heer Aalberse betreurde dat toen, en toonde zicb
een principieel tegenstander van een gemeentelijke brand
verzekering. Sinds dien hebben wij niets meer van de zaak
vernomen. Nu zou ik willen vragen, Mijnheer de Voorzitter,
hebt U soms al eens deze zaak ter sprake gebracht in de
Vereeniging van Nederlandsche Gemeenten, en zoo niet, zoudt
U dat dan willen doen? Door den financieelen nood der ge
meenten, hier en overal, zou men er goed aan doen, wanneer
men de financiën op eenigerwijze kon versterken en ik geloof
werkelijk, dat gemeentelijke brandverzekering of een verzeke
ring van tal van gemeenten gecombineerd een eenvoudig
middel zou zijn om op eene gemakkelijke manier onze finan
ciën te verstei ken. Daarom zou ik U, wanneer U het nog niet
gedaan hebt, in overweging willen geven, het punt nu
aldaar ter sprake te brengen. Het is ook m. i. beter, dat
eenige gemeenten gemeenschappelijk deze zaak aanpakken,
dan eene gemeente alleen, daar de risico, zooals men toen
reeds heeft opgemerkt, dan wel eens te groot zou kunnen zijn
voor deze enkele gemeente.
Deze opmerkingen, M.d.V., zult gij mij wel veroorloven te
willen doen buiten het sectieverslag om. Waar wij thans toch
gekomen zijn op het gebied der financiën, zou ik nog dit
willen zeggen. Hoewel het voor de gemeente minder dan ooit
gemakkelijk is met nieuwe belastingen aan te komen, sedert
minister Treub zijn belastingontvverpen heeft losgelaten, zou ik
Burgemeester en Wethouders op het hart willen drukken
om, al is de in overweging genomen nieuwe belasting op de
openbare vermakelijkheden van niet zoo'n groote beteekenis,
niet al te lang te wachten met het indienen der verordening.
Ik geloof, dat door eene belasting op de publieke vermakelijk
heden wel een niet groot bedrag zal worden verkregen, maar
op eene voor de gemeentenaren niet zoo bezwarende wijze,
een bedrag, waardoor in ieder geval de gemeentekas zal worden
gesterkt zonder dat de druk ernstig zal worden gevoeld.
Ik wil verder nog opmerken, dat ik mij geheel aansluit bij
de klacht in het sectieverslag geuit, dat de Raad zoo weinig
is gekend, waar het betrof het nemen van maatregelen tot
