31
Op den post voor Onvoorziene Uitgaven zijn thans nog
f 6589.beschikbaar.
Aan den Gemeenteraad. Burg. en Weth. van Leiden.
Leiden 1 December 1905.
Aan Burgemeester en Wethouders der Gemeente Leiden.
Naar aanleiding van de in hare handen gestelde circulaire
van de «Vereeniging »Kennis is Macht," ter fine van praead-
vies, heeft de Kamer van Koophandel en Fabrieken de eer
U mede te deelendat zij met belangstelling daarvan
kennis nam.
Immers het komt der Kamer voor dat, waar voor het
Handelsonderwijs nagenoeg niets is gedaan en, voor zoover
bekend is ook niets wordt ter hand genomen, het streven
van bovengenoemde Vereeniging behoort te worden aange
moedigd en krachtdadig gesteund.
Want het is van algemeene bekendheid, dat deze Vereeni
ging is geboren en ontstaan door den drang der omstandig
heden en dat hare oprichters, die het gemis aan handels
onderwijs het meest gevoeldendaarom getracht hebben in
het gemis daaraan te voorzien.
Wat met bescheiden middelen verkregen werd is boven
allen lof verheven en dat de Vereeniging tracht het onderwijs
uit te breiden en degelijker te maken en daardoor blijk
geeft niet aan zelfoverschatting te lijden, te gevoelen dat er
groote tekortkomingen zijn en zich van den toestand volkomen
rekenschap geelt, is zeer te prijzen.
Het is Uw College bekend, dat onze Kamer meermalen
aangedrongen heeft, dat van gemeentewege Handelsonderwijs
gegeven zou worden en dat de laatste aangewende pogingen
daartoe uitsluitend hebben aanleiding gegeven een zeer lijvig
dossier samen te stellen, zonder dat een en ander evenwel
tot eenig resultaat heeft geleid.
Het voorstel door «Kennis is Macht" thans gedaan is een
stap op den goeden weg en, hoewel niet geheel afdoende, zal
toch eene bevredigende oplossing van het vraagstuk kunnen
gevonden worden; de Vereeniging toch stelt zich voor het
aantal lesuren en leervakken uit te breiden, waaraan gepaard
zou gaan eene geringe verhooging van de bescheiden belooning
van het onderwijzend personeel. Een en ander heeft de onver
deelde instemming der Kamer.
Van de door «Kennis is Macht" ingediende begrootingen
(voorstellen) komt ons begrooting IV het meest gewenscht
voor tot uitvoering te brengen, omdat daarbij als nieuwe
vakken machine-schrijven, stenographie en handelsaardrijks-
kunde in het leerplan worden opgenomenwelke vakken
bij deugdelijk handelsonderwijs tegenwoordig niet gemist
kunnen worden.
Evenwel zou de Kamer willen adviseeren in afdeeling B.
het onderwijs in de Nederlandsche taal op twee uur in de
week te stellen, waardoor het begrootingscijferwel is waar,
met f 60 zou verhoogd worden, doch de praktijk heeft doen
zien, dat aan de beoefening der moedertaal niet te veelaan-
dacht kan geschonken wordenja zelfs zou de Kamer gaarne
eene bepaling zien opgenomenwaarbij voor hen die zich
aanmelden, voor eene vreemde taal, het bijwonen der les in
Nederlandsch verplichtend werd gesteld, tenzij de onderwijzer
op grond van voldoende kennis daarvan dispensatie verleent,
een en ander althans zoo die bepaling niet reeds mocht
bestaan.
Dat onze Kamer de voorkeur geeft aan begrooting IV boven
de andere voorstellen vindt haar oorzaak daarin, dat zij twee
lesuren per week voor de verschillende vakken voor kinderen
van 13 tot 16 jaar, ook met het oog op den tijd van den
dag, waarop het onderwijs gegeven wordt, niet aanbevelens
waard acht.
Volgens de ingediende begrooting onder IV zoude het
nadeelig saldo bedragen /2000, waarbij wij ons nog denken een
uur Nederlandsch a f 60, te zamen 2060.
Neemt alzoo de gemeente het geheele nadeelig saldo voor
hare rekening, dan zou, waar de subsidie thans 250
bedraagt, een bedrag van f 2310 voor het beoogde doel
gevorderd worden.
De Kamer acht het een hoogst gelukkig verschijnsel, dat
uit allerlei klassen der burgerij, zonder onderscheid van
staatkundige of godsdienstige gezindheid, jonge menschen van
beiderlei kunne het onderw\js der Vereeniging volgen en
acht daarom de gelden uit de gemeentekas aan deze inrichting
te besteden ten volle verantwoord. Zelfs al wil de Kamer
niet ontkennen, dat een sprong van 250 tot f 2310 zeer
belangrijk is, meent zij toch met eenparigheid van stemmen
Uw College te mogen adviseeren bij den Gemeenteraad een
voorstel in dien geest en van deze strekking voor te leggen.
Mocht zulk een voorstel den Gemeenteraad bereiken, dan
zou alleen de vraag nog kunnen overwogen worden of bij
eventueele verhooging der subsidie de Raad iemand zou
kunnen aanwijzen om in het bestuur der Vereeniging «Kennis
is Macht" zitting te nemen.
Namens de Kamer voornoemd,
H. C. Juta, Voorzitter.
J. H. Goudsmit, Secretaris.
Leiden9 October 1905
Aan den Gemeenteraad van Leiden.
Geven met verschuldigden eerhied te kennen, de onderge-
teekenden namens de Vereeniging «Kennis is Macht" alhier,
goedgekeurd bij Koninklijk besluit van 13 April 1894 (Staats
blad No. 102),
dat de Vereeniging van af hare oprichting, dd. 4 Maart
1876, dus ongeveer 30 jaren, zich als hoofddoel stelt, jonge
lieden van beiderlei kunne en van elke gezindte gelegenheid
te gevenzich in handelsvakken te bekwamen
dat de, bij Gemeenteraadsbesluit van 10 Januari 1895 ver
leende subsidie ad /"250.— de gelegenheid opende, om des
tijds een noodzakelijke uitbreiding en eene betere regeling
van het onderwijs in te voeren,
dat steeds het doel heeft voorgezetenhet onderwijs tot de
minste kosten onder algemeen bereik te brengen, terwijl
waar noodigde gelegenheid werd gegeven tot kostelooze
toelating,
dat de Vereeniging met voldoening op den weg die achter
haar ligt, mag terugzien, waar zij als vrucht van naar streven
mag wijzen op een aantal mannen (vroeger hare leerliugen)
die zich thans tot eervolle betrekkingen in de handelswereld,
zoowel hier als elders (in het buitenland) opgewerkt hebben,
dat uit de jaarlijks vermeerderende aanvragen om toelating
(de cursus ving op 1 September j 1. aan met p.m. 160 leer
lingen) het bewijs is te zien, dat deze onderwijs inrichting
alle recht van bestaan blijft behouden en zelfs geacht moet
worden in eene onmisbare behoefte te voorzien,
dat evenwelrekening houdende met de tegenwoordige
eischen aan het handelsonderwijs gesteld, belangrijke her
vormingen noodzakelijk zijn, welke hierin zouden moeten
bestaan
primo: dat de leertijd werd beperkt, met aanzienlijke ver
meerdering van lesuren,
secundo: dat, onderwijs in handelsvakken als Machine
schrift, Stenographie en Handelsaardrijkskunde niet faculta
tief gesteld, maar ongeacht het getal deelnemers, verstrekt
moet worden.
tertio: dat tengevolge van het steeds vermeerderend aan
tal leerlingen en eene voorgenomen uitbreiding der lesuren
voorzien worde, in de behoefte aan een grooter aantal leer-
lokalen, dan de drie tot dusverre beschikbare vertrekken.
quarto: dat ter verzekering van blijvende goede onderwijs
krachten, zoowel van directeur als van onderwijzers, eene
verbetering van salarissen niet achterwege blijve;
dat ondergeteekenden zich veroorloven UEdel Achtbaren er
nog op te wijzendat zich in de laatste jarenzoowel hier
als elders, eene dringende behoefte aan handelsonderwijs (en
wel speciaal in de avonduren) meer en meer openbaardege
tuige ook de enquête welke Uw College voor ongeveer twee
jaren hier ter stede deed instellen, en bij welke gelegenheid
onze Schoolinrichting met een bezoek van verschillende auto
riteiten vereerd werd, die ons op meer dan ééne wijze van
hunne ingenomenheid met ons streven deden blijken,
en ten slotte dat, op het in de vorige maand te Amsterdam
gehouden Congres voor Handelsonderwijs, van alle zijden
door bevoegden is betoogd en erkend, dat aan dit onderwijs
meer aandacht moet worden verleend, en dat uit verschil
lende, daar verstrekte gegevens kan worden nagegaan, dat
wij beneden de gestelde eischen blijven, hetgeen een gevolg
is van onze finantieele onmacht.
Redenen waarom de ondergeteekenden (namens hunne Ver
eeniging) met beleefden drang verzoeken, dat Uw College
zijne welwillende aandacht moge schenken aan nevensgaande
bijlagen en begrootingen, gebaseerd op de hiervorenvermelde
hervormingenen vertrouwen dat door eene aanzienlijke
subsidieverhooging Uwe instemming zal blijken met ons streven,
om zoovele jongelieden (hoofdzakelijk uit den kleinen burger
stand) te steunen in den steeds zwaarder wordenden strijd
om het bestaan.
'twelk doende,
Namens de Vereeniging «Kennis is Macht"
J. F. Keulemans, Voorzitter.
H. J. Hofkes, Secretaris.
BijlagenI. Statuten; II Begrootingen; III. Instructie aan
de Onderwijzers; IV. Schoolreglement; V. Verdeeling van
klassen; VI. Verslagen Congres AmsterdamVII. Vorig verslag.
