38
N°. 74. Leiden, 13 Maart 1901.
Bij raadsbesluit van 4 October van het vorige jaar werd
door Uwe Vergadering een bedrag van/145,000.toegestaan
voor de op- en inrichting van een sanatorium vuor zenuw
lijders op het buitengoed Rhijngeest, bestemd voor 60 tot 74
patiënten.
Bij de nadere uitwerking der plannen bleek echter de voor-
loopig geraamde som voor de uitvoering daarvan niet voldoende.
Voor een deel is dit hieraan toe te schrijven, dat bij het
oorspronkelijk plan geen rekening werd gehouden met het
aanbrengen van een lift, welke evenwel naar het eenparig
oordeel zoowel van den Geneesheer-Directeur' als van den be-
handelenden hoogleeraar, in eene inrichting als deze niet kan
worden gemist. De inrichting daarvan zal eene uitgave ver-
eischen van 3000.Voorts is de aanvankelijke raming van
de installatie ten behoeve der centrale verwarming te laag
geweest. Bij de begrooting daarvan heeft men tot uitgangs
punt genomen de kosten dier inrichting op «Endegeest",
en kwam alzoo tot eene globale berekening van /5000.—Nu
blijkt evenwel uit de sedert van verschillende firma's inge
komen prijsopgavendat die installatie ten minste eene uit
gave zal vereischen van /8500.—terwijl ook de aanlegkosten
van gas- en waterleiding de aanvankelijk geraamde som van
ƒ3000.met 200.— zullen moeten overschrijden.
Maar ook de voor den eigenlijken bouw zeiven uitgetrokken
som bleek bij eene nadere, meer gedetailleerde berekening voor
eene inrichting als deze niet voldoende. Het oorspronkelijk
daarvoor uitgetrokken bedrag van ƒ65000.zal noodzakelijk
tot ƒ78.400.moeten worden verhoogd. Behalve aan eenige
verbeteringen in de constructie, waardoor het gebouw aan
duurzaamheid zal winnen, is dit in hoofdzaak toe te schrijven
aan noodwendige wijzigingen in het plan ten behoeve eener
betere verlichting der corridors. Werd toch het oorspronkelijk
plan gevolgd, dan zou deze verlichting overdag zeer veel te
wenschen overlaten, tenzij daarin ook dan door kunstlicht
werd voorzien. Noch het een, noch het ander schijnt in eene
inrichting ter verpleging van zenuwzieken gewenscht. Door
het aanbrengen van een zoogenaamden «lantaarn" zullen
echter de bouwkosten niet onbelangrijk stijgen.
Daarentegen zullen de onvoorziene uitgaven, aanvankelijk
uitgetrokken op 3700,gevoegelijk met eenige honderden
guldens kunnen worden verminderd.
Alles te zamen genomen zullen dus de bouwkosten bij de
uitvoering van het, voor zooveel noodig gewijzigd, oorspronkelijk
pl^n eene vermeerdering moeten ondergaan van 19000.—
a '20000.—.
Ook dan echter zou niet een gesticht kunnen worden ver
kregen, waarin een minimum van 60 tot een maximum van
74 patiënten zou kunnen worden ondergebracht. In het oor
spronkelijk ontwerp was toch geen voldoende ruimte beschik
baar gehouden voor de noodige dienstvertrekken, terwijl er
evenmin op gerekend was, dat op iedere verdieping althans
twee verpleegsterskamertjes behooren te zijn. Dat plan was
dus wel berekend op 60 tot 74 bedden, maar niet op 60 tot 74
patiënten. En zoo zou ook bij de uitvoering van bovenbedoeld,
aan het oorspronkelijke zooveel mogelijk nabijkomend, plan
wel gelegenheid gegeven worden tot plaatsing van 60 tot 70
bedden, maar daarvan zouden niet meer dan 50 tot 63 voor
patiënten kunnen worden beschikbaar gesteld.
Uitvoering van dit plan (in de begeleidende nota van den
ingenieur Driessen kortweg plan B genoemd) verdient daarom
naar het eenstemmig oordeel van de Commissie van Beheer van
«Endegeest", van de geneesheeren en van ons College geen aan
beveling. Immers in het allergunstigste geval, wanneer het sana
torium geheel gevuld en dus alle 63 bedden bezet waren, zou
de inrichting zich slechts ternauwernood kunnen bedruipen,
terwijl bij eene eventueele behoefte aan uitbreiding deze slechts
moeielijk en met opoffering van groote kosten zou kunnen
worden tot stand gebracht.
Van daar dat door ons, in overleg met de Commissie van
«Endegeest" en de geneesheeren, den Directeur van Gemeente
werken werd opgedragen nog een ander plan te ontwerpen,
dat aan de van den aanvang af gestelde eischen voldoet en
tevens kans aanbiedt op een loonende exploitatie.
Dat planin de begeleidende nota kortweg plan C ge
noemd, is berekend op 77 tot 99 bedden, waarvan 64 tot82
bestemd voor patiënten. Bij uitvoering van dat planzich van
het vorige hierin onderscheidendedat het twee in plaats van
ééne verdieping heeft, met een gedeeltelijk betimmerde zolder
verdieping, terwijl die in plan B geheel betimmerd is, zal de
lift eene uitgave vereischen van ƒ3500.—, de centrale ver
warming eene van ƒ9000.—, de aanleg van gas- en water
leiding van ƒ3700.en zullen de eigenlijke bouwkosten be
dragen 91.000.Bij uit voering van dit plan zal dus de oor
spronkelijke raming met ƒ35.000.a 36.000 worden over
schreden.
Immers, terwijl de gezamenlijke kosten van het oorspron
kelijke plan waren geraamd op ƒ145.000.zullen die bij
uitvoering van plan B 164.000.en bij plan C
ƒ180.500.bedragen.
Het komt ons nu met de Commissie van «Endegeest" voor
dat er alleszins termen bestaan, om ^ondanks de daaraan ver
bonden hoogere kosten tot de uitvoering van dit plan C over
te gaan. Dan toch wordt een inrichting verkregen, waarvan
de kosten ook bij matige bezetting zullen worden gedekt,
terwijl indien de exploitatie eens onder zulke gunstige om
standigheden mocht plaats vindendat uitbreiding gewenscht
werd, deze, door den zolder geheel te doen betimmeren, heel
gemakkelijk en met weinig kosten ƒ6509.—) zou kunnen
worden tot stand gebracht. Daardoor zou het aantal bedden
van 91 tot 121 kunnen worden opgevoerd, met eene beschik
bare ruimte voor 75 a 100 patiënten.
Ten slotte zij er nog aan herinnerddat bij de exploitatie
van het Sanatorium gebruik zal worden gemaakt van de
keuken en van de waschinrichting van «Endegeest". Wat de
keuken betreft, is dit geen bezwaar. Deze toch is groot genoeg
om daarin alsnog een groot gasfornuis en twee stoompotten,
die voor de bediening van het Sanatorium zullen noodig zijn,
te plaatsen. Deze nieuwe installatie zal eene uitgave eischen
van ongeveer ƒ2000.
De waschinrichting echter kan, zooals reeds vroeger werd
medegedeeldzonder nadere uitbreiding niet aan het sana
torium worden dienstbaar gemaakt. Die inrichting toch is reeds
thans voor het bedrijf van «Endegeest" zelf te klein en de
commissie heeft reeds meermalen eene uitbreiding daarvan
ernstig overwogen. Het waschhuis is van den aanvang af te
klein ontworpen; het eigenlijke waschlokaal is maar even vol
doende, het strijken moet geschieden in het mangel- en
vouwlokaal, de magazijnruimte voldoet niet aan de behoefte.
De uitbreiding der waschinrichting, welke dus bij de op
richting van het sanatorium aanstonds zal moeten plaats
hebben en waarvan de kosten naar een destijds door de
commissie gemaakte raming /6000 a 7000 zullen bedragen,
mag niet geheel voor rekèning van het sanatorium worden
gebrachtmaar zal ook voor een deel ten laste van het gesticht
«Endegeest" moeten komen. Dit deel op de helft stellende
zullen dus voor' keuken- en waschinrichting de oprichtings
kosten van het sanatorium alsnog met 5500.—moeten worden
verhoogd.
Dientengevolge zullen de gezamenlijke oprichtingskosten bij
de uitvoering van het door de commissie en ons college éénparig
aanbevolen plan C eene verhooging ondergaan van ƒ41000.
De Commissie van Fabricage heeft noch tegen de uitvoering
van plan B noch tegen die van plan C bezwaren,
Mitsdien - geven wij Uwe Vergadering thans in overweging
voor de op- en inrichting van het sanatorium op Rijngeest
alsnog een bedrag van ƒ41000.ter onzer beschikking te
stellen en tot de vaststelling van den hierbij overgelegden
suppletoiren begrootingsstaat over te gaan.
Aan den Gemeenteraad. Bur g. en Weth. van Leiden.
Te Leidenter Boekdrukkerij van J. J. Groen Zoon.
