DONDERDAG 6 DECEMBER 1900.
125
wij de straten, die wij overnemen en men vraagt dat nu reeds,
nu er nog geen straten liggen zeil' makenop kosten
natuurlijk van de ondernemers; dat is in het belang van de
gemeente, mits de ondernemer de kosten der bestrating en
herstrating vooraf stort in de gemeentekas. Nu zegt de heer
de Lange: ja, maar dat is ongeveer twee kilometer straat,
dus dat zal heel wat kosten. Maar wij eischen niet, dat die
ondernemers ineens het geheele kapitaal zullen storten, dat
misschien f 200.000.zal wezenmaar naar gelang er ge
bouwd wordt. En wat voor bezwaar is er dan voor de ge
meente? Wanneer er weinig gebouwd wordt, zal het onder
houd juist piet heel groot zijn. Naar gelang er gebouwd
wordt, kan de grond worden bestraat; wij nemen dan de
straten partieel over, dus zij betalen ook partieel. Dat bezwaar
is dus niet grootzij hebben dat in eigen hand. Willen zij
wat wellicht in het belang der onderneming zou wezendaar
de aanleg dan veel goedkooper is, dan wanneer het werk
partieel wordt gedaan het werk ineens laten doendat
is hunne zaakdat moeten zij weten. Maar wanneer de gemeente
straten overneemt van particulieren hetgeen in beginsel
goed is, juist omdat het openbare weg is, dan moeten
wij volkomen zeker zijn, dat het werk goed is gedaan; en
dat is alleen dan het geval, wanneer de gemeente zelve de
straten maakt. De heer de Lange weet, meen ik, ook
want er is reeds zooveel over geschreven en gesproken
dat er nog allerlei complicaties bijkomen; o. a. zullen wij in
ieder geval een opzichter moeten'stellen, wanneer het werk
door de ondernemers zeiven geschiedt, en dien moeten wij be
talen; maar maken wij het werk zelf, dan brengen wij de
kosten van een opzichter bij den aanleg daaronder en beramen
wij van te voren wat de straat zal kosten; en wij krijgen
eene goede straat, en daarom is het te doen.
Het bevreemdt mij eenigszins wat de heer de Lange heeft
gezegd, omdat ik dacht, dat er na lange onderhandelingen
tusschen de Commissie van Fabricage en Burg. en Weth. vol
komen overeenstemming bestond. Ik kan dat niet aantoonen
uit een stukwant dat is mondeling gedaanmaar de Voorzitter
der Commissie heeft in de Vergadering van Burg. en Weth.
medegedeelddat de Commissie het ten slotte met Burg. en
Weth. eens was, althans zich daarbij neerlegde.
De heer P. J. van Hoeken. Ik zal in dit geval stemmen
voor het voorstel van Burg. en Weth. Ik vind juist in wat
de heer de Lange heeft gezegd geen reden om de zaak op
andere wijze te behandelen. Ik ben van meening, dat het
belang van de gemeente voldoende gewaarborgd is in dezen.
Misschien zal het wel eenige jaren duren voordat het plan
volvoerd is, en dat is wel waarschijnlijk; maar welke schade
kan daarin voor de gemeente liggen? Het onderhoud van
bestaande of nieuwe straten zal niet zoo groot zijn. En al is
het dan maar dat er enkele huizen staan, dan zullen wellicht
de kleine kosten voor onderhoud kunnen worden gedekt. En
al wordt dat terrein niet dadelijk volgebouwd; de verplichting
wordt toch opgelegd binnen een jaar met die bebouwing een
begin te maken.
De heer A. J. Hoeken J.Jzn. Er zijn buiten dat de gemeente
zelve de wegen maakt, eischen te stellen, dat er goed werk
wordt geleverd. En wanneer de gemeente zelve den weg aanlegt,
is er toch ook een bezwaar, hetgeen, geloof ik, door den heel
de Lange niet is gezegd; n. 1. wanneer wij zelf den weg maken
en er staan geen huizen dan kan zulk een weg na jaren nog veel
onderhoud geven, terwijl de aanvragers er reeds afzijn. Worden
de straten overgenomen als zij aan beide zijden bebouwd zijn,
dan is er voor de gemeente niet veel onderhoudmaar juist
wanneer met bouwen wordt begonnen, dan komen daar zware
wagens tot aanvoer van materialen op en die bederven den
weg, en dan komt het onderhoud voor de Gemeente, omdat
de straten overgenomen zijn voor dat zij bebouwd waren.
Een - voorbeeld hiervoor kan men vinden aan den Maredijk
en buiten aan den Morschweg op de bouwterreinen van Sun-
dermeyer. De straten waren prachtig aangelegd en bestraat,
maar nauwelijks begon men aan die straten te bouwen of men
kreeg verzakkingen door groote wagenvrachten enz; zooals die
straten er nu bijliggen gelijken het wel de baren der zee.
Eerst dan kunnen die straten goed worden als de grond
ineengeperst of gesloten is door het vele vervoer.
De Voorzitter. Dat bezwaar is niet groot; ook daarvoor
zorgt de gemeente bij de begrooting. De kosten van herstra
ting worden er in de begrooting natuurlijk bij berekend. Een
nieuwe straat heeft niet veel onderhoud noodig, wanneer zij
herstraat is; dit laatste is echter noodzakelijk, en dat moeten
de ondernemers dan ook betalen. Bij overneming neemt de
gemeente de lasten van het verdere onderhoud op zich, en
dat is ook wenschelijk, maar daarom stellen wij ook den eisch
aan de ondernemers, dat de straten in volkomen goeden toe
stand worden opgeleverd, hetgeen alleen gewaarborgd is als
de gemeente ze zelve aanlegt. Dit is herhaaldelijk gebleken en
daarom moet ik den Raad met aandrang in overweging geven,
dien aanleg niet aan de ondernemers zeiven over te laten.
De heer de Lange. M. d. V. Ik wensch in de eerste plaats
op te merken, dat ik in de missive van Burg. en Weth. ook
gelezen heb, dat Burg. en Weth. ten slotte met de Commissie
tot overeenstemming zouden zijn gekomen. Het spijt mij dat
er eenig misverstand is ontstaan door die mondelinge mede-
deeling. Onze geachte Voorzitter heeft in de Commissie
vergadering medegedeeld, dat Burg. en Weth. ook na onze
tweede missive, niet waren overtuigd dat de door ons voor
geslagen weg de juiste was. Toen hebben wij gezegd: dan
kunnen wij er verder niets aan doenen daarbij is het
gebleven. Dat is toch m i. niet een verkrijgen van volkomen
o vereenste m ming.
Om tot de zaak zelve terug te keeren: Ik hoop dat Leiden
zich zeer krachtig zal uitbreiden, maar wij zien dat de straten
van den heer van Waveren er al anderhalf jaar liggen en er
nog niet één huis aan gebouwd is, behalve twee huizen vlak
bij de Groenoordstraat.
Die straten zijn het eigendom van de gemeente. En nu kan
ieder raadslid zien hoe die er uitzien, niettegenstaande er
geen huizen staan. De onderhoudskosten voor de gemeente
zullen voor zulke niet met huizen bebouwde straten wellicht
even groot zijn als voor andere. Nu is mijn bezwaar, dat
daarvoor geen equivalent bestaat. De gemeente gaat zich
belasten met het onderhoud van stratenwaarin geen bewoners
zijn, die .belasting betalen.
Nu kan men zeggen, dat de onderhoudskosten van de
onderhavige straten gering zullen zijn, maar ik ben daar nog
niet zoo zeker van. Die straten zijn geprojecteerd aan een
uiteinde van de gemeente. Men is in de gelegenheid een deel
van de materialen, als de straten zijn aangelegd, daar een
voudig weg te halen, tenzij er posten staan om die te bewaken.
Men heeft het onderhoud onder andere condities, maar het
bedrag, daarvoor benoodigd, zal bij slot van rekening niet
minder zijn. Daarom wensch ik eerst dan die straten ten
laste van de gemeente te brengen, als zij b.v. voor de helft
met woonhuizen zijn bebouwd.
De Voorzitter De ervaring leert, dat als men met de
overneming wacht, men allerlei moeilijkheden krijgt. Men
heeft dat ook gezien bij het stratenplan van Waveren en met
Vreewijk. Wanneer wij de straten in goeden toestand willen
overnemen, moeten wij ze zelf aanleggen; dat is werkelijk
de eenige waarborg. En verder geloof ik ook niet, dat het
onderhoud van straten waarin geen menschen wonen zoo
groot zal zijn.
De heer Hasselbacii. M. d. V. Om aan de bezwaren van
verscheidene raadsleden te voldoen, konden wij voorstellen en in
de rekening opnemen tweemaal herstrating; dat is een niet te
groote eisch voor nieuw aan te leggen straten. En dan kan
daarbij misschien eene bepaling worden gemaakt, dat de straten
door de gemeente worden overgenomenwanneer daaraan
eenige huizen zijn gebouwd. Men spreekt hier van de helft
huizen, maar al waren het er maar eenigezoodra daar eenige
bewoners zijn, is er ook politie-toezicht, dan is daar toch
controle.
De Voorzitter. Ik zou meenen, dat de bouwers zullen
vragen partieele overneming; die menschen zelf zullen geen
groote kapitalen gaan stortenwanneer er niet wordt ge
bouwd. Het is eene onderneming, die heel veel geld heeft
gekost voor aankoop van grond, dus gaan die menschen
bouwen; en naargelang er gebouwd is zullen zij overneming
vragen. Dat ligt in den aard der zaak.
De heer van Hamel. Ik stem den heer de Lange volkomen
toe ook ik wensch uitbreiding van Leidenmaar eene
gezonde uitbreiding. En dat moet ook de heer de Lange
wenscheneen'e gezonde uitbreiding en geen speculatieve.
Met wat Burg. en Weth. thans voorstellen zullen de be
langen der gemeente worden gebaat en zal een speculatieve
bebouwing worden tegengegaan. Want dat is voor mij een
groot bezwaar; maar met aanneming van het voorstel van
Burg. en Weth. zullen wij in de hand werken eene gezonde
uitbreiding. En dat zal iedereen gaarne zienmaar eene
andere regeling zal aanleiding geven tot eene speculatieve
uitbreiding en ten slotte neerkomen op allerlei misères in
de toekomst.
De heer Hasselbacii. Gedeeltelijk wilde ik ook zeggen wat
door den heer van Hamel is gezegd. Ik vrees ook, dat wij anders
zullen krijgen een stratenaanleg, alleen op speculatie gegrond.
Ik ben met den heer van Hamel volkomen eens, dat dat
niet is eene gezonde uitbreiding. Dat is speculeeren op eenige
menschen, die heel veel van uitbreiding verwachten, en denken
dat iedere woning, die gebouwd is, dadelijk vol zal loopen.
De Voorzitter. Dat is altijd met speculatie het geval, en
komt voor rekening van den bouwer. Maar wanneer blijkt,
dat er werkelijk wordt gebouwdlaten wij dat dan in de
hand werken en de straten overnemen.
