10
DONDERDAG 16
FEBRUARI 1899.
die inlichtingen? Dat die school van den R.-K. Volksbond niet zal
zijn eene teekenschool, maar eene vak- en teekenschool] twee
maal is dit duidelijk aangegeven, zoodat geene vergissing
mogelijk is. De school van «Mathesis" is ook eene vak- en
teekenschooldus eene inrichting van precies dezelfde categorie;
alleen zal het peil der R.-K. School wat lager, en gemakkelijker
te bereiken zijn voor jongens van minder intellect of voor
hen die wat minder hebben geleerd. Het bezwaar, dat er eene
concurrentie zal ontstaan tusschen eene door de gemeente
gesubsidieerde school en eene andere school eveneens door de
gemeente gesubsidieerd, blijft bestaan, een bezwaar, dat nu
voor mij natuurlijk dubbel weegt, omdat het scholen zijn van
precies dezelfde categorie.
Wanneer het waar is dat voor «Mathesis" 50% der jongens
worden afgewezendan is voor die jongens de herhalings
school aangewezen het onderwijs blijft dan in dezelfde lijn en in
dezelfde hand. Die herhalingsschool zou een weinig gewijzigd
kunnen worden, wat met weinig kosten kan geschieden, en
de 50% die geholpen moeten worden, zouden dan op die
herhalingsschool kunnen vindenwat de R.-K. Volksbond voor
hen gereed wil maken. Ik zie dus geen enkele reden waarom
wij eene nieuwe school van dezelfde categorie als «Mathesis"
zouden moeten subsidieeren; ik acht dit zelfs hoogst gevaarlijk
en zal mijne stem dus niet aan het voorstel van Burg. en
Weth. geven.
De heer Drucker. Met een enkel woord wensch ik mijne
stem, die ik vóór dit voorstel zal uitbrengen, te motiveeren.
Mijne stem aan de voordracht gevende, zal ik dit evenwel doen
zonder eenig enthusiasme «Ik ben volstrekt niet blind voor
de bezwaren, door de heeren Fockema Andrea?, Den Houter
en anderen tegen dit voorstel ingebracht; het komt ook mij
voor, dat het altijd eenigszins gevaarlijk is, waar eenmaal eene
deugdelijke inrichting bestaat, daarnaast eene andere te stellen,
die eene minder deugdelijke opleiding zal verschaffen, doch
waarmede men schijnbaar hetzelfde doel zal bereiken, nl een
goed ambachtsman te worden. Wat zal de toestand kunnen
worden? Dat velen, die niet zoo goed nadenken, zullen zeggen
helzelfde doel dat «Mathesis" beoogt, kan nu op veel gemak
kelijker wijze worden bereikt. Met den heer Den Houter en
anderen meen ik dus, dat er aan de school van den Volks
bond veel gevaren zijn verbonden.
Daartegenover staat echter de uiteenzetting van Burg. en
Wethdat deze school bestemd is om jongens, die anders in
het geheel geen onderwijs meer krijgen, althans nog eenig
teekenonderwijs te doen genieten. En dit laatste weegt bij mij
zóó zwaar, dat ik, althans voor dit jaar, een subsidie zou
willen toestaan.
Ik druk er echter speciaal op, dat het moet zijn een subsidie
tot wederopzeggens toe. Er kunnen zich toch allerlei omstan
digheden voordoen, die later intrekking van het subsidie wen-
schelijk zouden maken. Ik zal er slechts twee noemen.
In de eerste plaats zou het kunnen blijken, dat, ondanks
de beste bedoelingen van de oprichters, de school toch aan
«Mathesis" eene bepaalde concurrentie ging aandoen en aan
die instelling afbreuk deed.
In de tweede plaats zou men kunnen krijgen een stelsel van
leerplicht met herhalingsonderwijs op meer uitgebreide schaal.
Alle bezwaren, die thans tegen «Mathesisworden geopperd,
hangen hiermede zamen, dat helaas! van het lager onderwijs
niet dat gebruik wordt gemaakt, dat er van zou kunnen
worden gemaakt. Ik geloof dat percentsgewijze het getal
jongens die de lagere school geheel ailoopen, in de verste verte
niet het getal 90 bereikt, zooals hier is gezegd. Ik geloof dat
dit percentage veel kleiner is. Wordt het echter eenmaal regel,
dat de leerlingen de lagere school geheel doorloopen, en wordt
de inrichting der herhalingsschool ruimer, dan behoeft er voor
die enkele onwilligen of achterlijken, die nog overblijven, niet
eene afzonderlijke gelegenheid te worden geopend; dus wordt
«Mathesis" meer dan nu geschikt voor iedereen. Onder die
omstandigheden zou dus intrekking van het subsidie geraden
kunnen zijn.
Ik leg er derhalve allen nadruk op, dat het subsidie wordt
verleend tot wederopzeggens; en ook, dat de controle, door
het Dag. Best. uit te oefenen, niet eenvoudig wordt een woord.
Men kan controle opvatten op verschillende wijzenmaar waar
aan de school van den Volksbond werkelijk de mogelijkheid
van gevaar is verbonden, daar hoop ik, dat Burg. en Weth.
die controle ernstig zullen opvatten.
Op die gronden en met bovengenoemd voorbehoud, zal ik
stemmen vóór de voordracht.
De Voorzitter. Ik ben het geheel eens met den heer
Drucker, dat er redenen kunnen zijn waarom een volgend
jaar verleenen van subsidie niet wenschelijk zoude zijn,
wanneer bijv. deze school de oorzaak was, dat kinderen in
staat om «Mathesis" te bezoeken, daar vandaan bleven. Ik
zou dan stellig een van de eersten zijn om voor testellende
subsidie niet langer te verleenen.
Zoo ben ik het ook met den heer Drucker eens en dit
strekke tevens ten antwoord aan den heer Kaiser dat thans
nog geen beroep kan worden gedaan op het herhalingsonderwijs,
omdat wij wetendat dit groote wijzigingen zal moeten onder
gaan wanneer' het werkelijk nuttig zal werken. Op dit oogen-
blik is dat niet te verkrijgen; en zoolang het volmaakte niet
is te bereikengeloof ik dat. we dit niet moeten tegenhouden.
Zoolang het een feit is, dat 50% moet worden afgewezen, ook voor
een groot deel bestaande uit hen, die geheel de lagere school
hebben afgeloopenzoolang zal eene inrichting noodig wezen
waar dat geringere onderwijs wordt verstrektopdat de achter
lijken ook althans een klein beetje worden geoefend.
De heer Van Dissel. Ik zie van het woord af, M. d. V.,
ik geloof niet dat het noodig is.
De heer Kerstens. Ik werrsch mij vooreerst aan te sluiten,
M. d. V., bij de hulde door den heer Pera aan het Dag. Bestuur
gebracht over het antwoord, dat wij van het Dag. Bestuur
hebben mogen ontvangen.
Dan wensch ik met een enkel woord terug te komen op
de rede van den heer Fockema Andreae. Deze heeft te kennen
gegeven, dat hij zoo'n groot bezwaar heeft tegen 'het stellen
van een antecedent. Ik geloof, M. d. V dat de geachte spreker
in dit geval daartegen niet zoo'n groot bezwaar behoeft te
hebben. Er zijn toch reeds zooveel precedenten van denzelfden
aard, waarbij subsidies zijn gegeven door dezen Gemeenteraad
aan verschillende particuliere instellingen, dat ik geloof, dat
dit bezwaar wel kan wegvallen. Mag iK even herinneren, dat
subsidies worden verleend aan het genootschap «Ars Aemula
Naturae" ƒ75.—, aan de Maatseh tot Nut van 'tAlgemeen
300.— ten behoeve van de Volks Zangschool, aan de Com
missie voor de Volks-Voorlezingen ƒ250.—, aan de Vereen, ter
bevordering van het geregeld schoolbezoek 250.aan de
Practische Ambachtsschool 4000.aan de Vereen. «Kennis
is Macht" ƒ250.aan «Mathesis" ƒ7500.aan de Kweek
school voor Bewaarschoolhouderessen ƒ2200.en last not
least aan den Schouwburg
Het meest heb ik mij verwonderd over de rede van den
heer Den llouter. De heeren weten allen, dat de heer Den
Houter in de vorige vergadering is begonnen met het loffelijk
streven te prijzen van den Roomsch-Katholieken Volksbond
en te zeggen, dat dat zijne volle sympathie heeft, en pertinent te
verklaren dat hij voor de voordracht zal stemmen. En nu, in
deze zitting, heeft hij zijn draai genomen en verklaard, dat
hij tegen zou stemmen. Hij heeft daarvoor hoofdzakelijk twee
redenen aangegeven, in de eerste plaats vreest de heer Den
Houter, dat het Bestuur van den It. K. Volksbond te veel
jongens zal opnemen, die alles vergeten zijn, doordat ze te
lang hebben rondgeloopen, en dus volgens zijne meening niet
heel geschikt meer zijn om dien teekencursus te volgen. Mocht
dit het geval al eens zijn, dan zal dit echter zeker eene hooge
zeldzaamheid zijn, zoodat hij daarover geen bezwaar behoeft
te hebben. Zijn tweede bezwaar is, dat de cursus maar drie
jaren zal duren in plaats van vijf jaren. Ik zou meenen, dat
het altijd joeter is, waar die jongens den vijfjarigen cursus
niet kunnen bereiken, hun toch een driejarigen cursus te geven
en te zorgen dat zij, die nu langs de straat loopen, nog wat
opnemen.
De heer Kaiser vreest concurrentie, maar die concurrentie
zal wel van heel geringen aard zijndaarop kan de heer Kaiser
wel gerust zijn.
De heer Drucker heeft verklaard voor te zullen stemmen,
doch ver langt intrekking van het subsidie bij aanneming van
de wet op den leerplicht. Ik geloof, dat hij dat voorbehoud
niet behoeft te maken, want in de voordracht wordt reeds
gezegd, dat het subsidie maar voor één jaar wordt toegestaan,
en telkens weer opnieuw zal moeten worden aangevraagd en
opnieuw zal moeten worden verleend.
Den heer Den Houter. Ik acht mij verplicht om den heer
Kerstens met een enkel woord te verklaren, hoe het komt
dat ik in deze, zooals hij het noemt, mijri draai heb genomen
een term van historische beteekenisdie op dit geval niet van
toepassing is.
De vorige maal heb ik gezegddat hoewel er bij mij nog
bezwaren bestonden bij de zeer povere, toelichting van Burg.
en Weth., ik toch vóór de voordracht zoude stemmen, omdat
tot nog toe alles wat van de zijde mijner R.-K. landgenooten
op touw wordt gezet, in eens ook flink wordt ter hand ge
nomen, zoodat mijne aanvankelijke bezwaren wel zouden
worden weggenomen bij de nadere toelichting. Tot mijn grooten
spijt is evenwel bij die nadere toelichting aan mijne beden
kingen niet genoeg tegemoet gekomen. Er blijkt nu, dat er
minder op zal worden gelet, wat toch het belang van allen
is, dat de werkman zoo goed mogelijk zal worden gereed ge
maakt voor zijn vak. En om die reden durf ik mijn stem
niet aan dit voorstel geven.
Het argument door U, M. d. V., gebezigd, dat zoolang
bij «Mathesis" 50% worden afgewezen, deze school op hare
plaats iszou ik kunnen wederleggen door er op te wijzen
