de uit een gezondheidsoogpunt aan liet tonnenstelselalthans bij ccne eeniger-
mate in deze gemeente uitvoerbare toepassingverbonden bezwaren en ver-
meenen wij dit stelsel thans buiten bespreking te kunnen laten al schijnen
dan ook, blijkens de aan uwe vergadering gerichte missives van de keeien
Sijroons en De Berail, herhaaldelijk nieuwe en zoo wat doelmatigheid als
sierlijkheid betrett verbeterde modellen van tonnen te worden uitgevonden
te meer nu de Commissie van Financiën zelve op haar primitief voorstel
is teruggekomen; wij zullen alzoo kunnen volstaan met een enkel woord ons
gevoelen nader mede te deelen omtrent de bovenvermelde ter behandeling
overgebleven vragen.
De Commissie beschouwt het besluit om tot eene verdere toepassing van
het Liernurstelscl over te gaan als eene proeve en bepaaldelijk als eene
voortzetting op financieel gebied van de reeds genomen proevedie wat
de technische zijde betreft als volkomen geslaagd wjordt geacht, en niet
alleen beschouwt zij zelve die uitbreiding als zoodanig, maar zij is tevens
van oordeel dat ook het Dagelijksch Bestuur van dezelfde onderstelling in
zijn voorstel van 24 November jl. is uitgegaan. Vandaar dat zij dit voor
stel, strekkende om plannen te doen opmaken zoowel voor de Koepoorts-
als voor de Marendorpsche Achtergracht noemt kostbaar en tevens ongemo
tiveerd.
Met zij voldoende te constateeren dal wij bij de indiening van ons voor
stel aan eene financieele proeve zelfs geen oogenblik hebben gedacht. Uit
breiding van het stelsel in de omgeving van de geexploiteerde buurt was
geheel in overeenstemming met hetgeen bij de vaststelling der begrooting
is verhandeld en had ten doel met behoud van de tegenwoordige exploitatie
kosten de grootst mogelijke hoeveelheid faecale stoffen te verzamelen.
Toepassing op de Marendorpsche Achtergracht was, onzes inziens, gemo
tiveerd door de behoefte aan verbetering van den bestaanden toestand aldaar,
nu eerlang belangrijke uitgaven voor zoodanige verbetering zouden worden
gevorderd en de ondervinding de uitvoerbaarheid van het Liernurstelsel op
de meest gewenschte wijze bad aangetoondin deze onze meening versterkt
door de overweging van het uitnemend rapport der Commissie van Fabricage.
Wij herhalen het, van het nemen eener proeve op financieel gebied was
bij ons geen sprake; en waartoe eene kostbare proeve te nemen, waar eene
hoogst eenvoudige berekening voldoende is?
Immers wanneer 1300 personen jaarlijks eene hoeveelheid faecaliën leveren
waarvan de opbrengst bedraagt 1500, dan zal die opbrengst worden ver
dubbeld wanneer van 2600 personen de stoffen worden verzameld. Wenscht
men alzoo het bestaande buizennet uit te breiden in zoodanige mate dat de
uitgaven voor exploitatie niet noemenswaardig behoeven te worden vermeer
derd, dan is alleen noodig eene begrooting van de daaraan verbonden kosten
fcn zullen de baten evenredig zijn Han bel aantal bewoners van de nieuw te
exploitteren buurt in verhouding tot het tegenwoordig aantal.
Wij nemen bier tot grondslag de in het rapport der Commissie van Finan
ciën opgenomen berekening van de kosten der inrichting van bet bestaande
stelsel, waaraan een bedrag van ƒ34000 is besteed. Daarbij is opgenomen:
1°. vijf percent rëntc van bet kapitaalIJ00.
2°. twee percent voor aflossing680.
3°. de exploitatiekosten 3000.
Te zamen 4380;
en onderstellende dat de uitbreiding bovenbedoeld eene uitgave zal vorderen
van 20000, dan zullen de jaarlijks goed te maken kosten voor vijf percent
rente en twee percent aflossing bedragen 1400, inet de bovenvermelde
som van ƒ4380, uitmakende ƒ5780. De verkoop der faecale stoffen heeft
tegen een prijs van ƒ0.30 de honderd kilogram over 1873 opgebracht ruim
1400 en kan derhalve, nu de prijs met een derde is verhoogd, de op
brengst over 1874 geraamd worden op 1800welk bedrag bij uitbreiding
van het stelsel Zal worden verdubbeld en worden gebracht op 3600zoodat
alsdan niet alleen de tegenwoordige exploitatiekosten, zelfs met inbegrip van
eenige verheoging wegens meerder gebruik van brandstoffen als anderszins,
geheel zullen worden gedekt, maar zelfs eene rente van 2\ a 3 percent
van het kapitaal zal worden verkregen. Neemt men hierbij in aanmerking
de vermoedelijke stijging van den prijs in volgende jaren en een eventueel
welslagen van de door de lieeren Liernur en De Bruyn Kops ontworpen
plannen tot poudrettebereiding, dan moeten dc financieele resultaten belang
rijk gunstiger worden, waarbij niet uit bet oog moet worden verloren, dat
naarmate de toepassing van bet Liernurstelsel wordt uitgebreid steeds eene
belangrijke vermindering in de kosten der rioleering wordt verkregen. Boven
dien is het niet onwaarschijnlijk dat bel in te stellen technisch onderzoek
tot het resultaat zal leiden dat met de tegenwoordige machine eene veel
grootere uitgestrektheid zal kunnen worden bewerkt, dan boven werd onder
steld, zoodat alsdan ook de rentevergoeding van het te besteden kapitaal
in evenredigheid zal stijgen.
Hoe dit zijwij hebben dit punt slechts ter sprake willen brengen om
aan te toonen dat bet in de maand October aangenomen beginsel om plan
nen voor eene uitbreiding te doen ontwerpenin geenen 'deele ten doel had
de genomen proeve op financieel gebied te voltooienmaar integendeel ge
grond was op de gunstige resultaten te dien aanzien van de reeds geno
men proeven. Men wilde daardoor in de eerste plaats wederom een gedeelte
der gemeente doen deelen in de voorrechten van eene aan alle redelijke
eiscben voldoende rioleering en vervolgens met behoud van de tegenwoordige
exploitatiekosten de opbrengst van het stelsel zooveel mogelijk vermeerderen.
Wij blijven alzoo van oordeel dat de reeds verkregen resultaten althans
bet doen opmaken van voorloopige plannen voor eene eventueele uitbreiding
over de gebeele gemeente en meer bepaaldelijk van eene verdere toepassing
op wijk II en eene invoering in de Marendorpsaehtcrgracbt c. a. voldoende
motiveerden. De eindbeslissing, en dit schijnt wel ecnigermate te zijn voor
bijgezien zoude natuurlijk eerst later kunnen geschiedenwanneer de kosten
met eenige zekerheid bekend zouden zijn en aangaande de plaatsing van een
centraal tapgebouw en de poudrette-bereiding het noodige licht zoude zijn
verstrekt. Desniettemin meenden wij, toen wij ons meergemeld voorstel
indienden, dat, wanneer gelden werden beschikbaar gesteld, ten einde
later aangaande eene uitbreiding van het bestaande buizennet tot eene
beslissing te kunnen geraken, tevens een aanvang behoordé te worden
gemaakt met het opmaken van plannen tot invoering van bet stelsel in
die buurt, welke in de eerste plaats voorziening vorderde, en zulks in
verband met eene eventueele volledige toepassing over dc gebeele gemeente.
Het scheen, ons toe dat het nemen van halve maatregelen tot tijdelijke
tegemoetkoming in gebrekkige toestanden, waaraan niet onbelangrijke kosten
waren verbondenniet strooken zou met het verlangen van de groote
meerderheid uwer vergadering, nu bij de behandeling der begrooting eene
verdere toepassing van bet stelsel in overweging was gegeven. Wij waren
van oordeel dat inmiddels voor afvoer der faecale stoffen in meergemelde
buurt zou kunnen worden zorg gedragen hetzij door met de ruiming der
riolen aldaar op den bestaanden voet voort te gaan betzij door het nemen
van andere maatregelen zonder tijdelijke invoering van een der bestaande
stelsels, te meer nu die gebrekkige toestand niet eerst sedert korten tijd
was ontstaan, maar zich reeds sedert eenige jaren bad geopenbaard, welk
onderwerp overigens bij de betrokken autoriteiten en in de eerste plaats bij de
Commissie van Fabricage steeds een punt van gezette overweging en ernstig on-
deïzoek bleef en nog blijft uitmaken. Wij vertrouwden dat de invoering
van het Liernurstelsel aldaar een niet te langdurig oponthoud zoude veroor
zaken, en die onderstelling is door de lieeren Liernur en De Bruyn Kops
bevestigd met hunne verklaring dat niet meer dan een jaar daarvoor wordt
vereisebt.
De mededeeling van het vorenstaande schijnt voldoende tot nadere
toelichting van ons oorspronkelijk voorstelop de gebeele aanneming waar
van wij echter niet zullen blijven aandringen. De Commissie van financiën
geroepen om bij de voorlichting uwer vergadering daarbij in de eerste plaats
de financieele belangen der gemeente in bet oog te houdenbeeft zoo bei
der en duidelijk mogelijk haar standpunt in deze bij haar advies van L
December jl. uiteengezet, en de door haar voorgeslagen weg wij aarzelen
geen oogenblik bet te erkennen mag in alle opzichten een zekeren en
veiligen weg genoemd worden.
Ten einde nu zelfs den schijn te vermijden, alsof wij immer zouden willen
medewerken tot liet nemen van maatregelen waardoor de toekomst onzer
financiën, naar bét oordeel van velen, zoude kunnen worden bedorven,
willen wij gaarne ons bij baar advies, althans in hoofdzaak, nederleggen.
Te minder vinden wij daarin bezwaar, omdat wij ten volle overtuigd zijn,
dat de door de Commissie voorgestelde verdere exploitatie al spoedig zal
aantoonen dat bet stelsel ook voor de krachten dezer gemeente financieel
bestaanbaar zal blijken te zijn en uwe vergadering eerlang genegen zat
worden bevonden zoo spoedig mogelijk tot eene verdere toepassing over
te gaan.
De slotsom van de door uwe Commissie ingediende voorstellen is oe
volgende:
1° aan de firma Liernur en De Bruyn Kops op te dragen de beantwoor
ding der beide vragen aan het slot der missive ran Burgemeester en Wet
houders dd. 24 November jl.gesteld;
2° na ontvangst van dat antwoord nader te beslissen op welke wijze bet
Liernurstelsel aan de Koepoortsgracht zal worden uitgebreid
3° na die beslissing bet opmaken der plannen en de raming der kosten
voor de uit te voeren werken op te dragen aan de sub l genoemde firma
4° Burgemeester en Wethouders op te dragen spoedig aan den Baad in
te dienen een plan tot verbetering van het rioolstelsel aan de Marendorp
sche Achtergracht en aanliggende buurten
5° ter bestrijding der kostenuit de sub 1 en 3 genoemde besluiten
voortvloeiende voorloopig beschikbaar te stellen eene som van ƒ3000, te
vinden door verkoop van inschrijvingen op bet Grootboek.
De sub lö bedoelde vragen in onzen brief van 24 November jl. opge
nomen zijn de volgende:
1°. Hoever kan het Liernurstelsel met behoud van den tegenwoordigen
omvang der exploitatie in bet algemeen en van de thans gebruikt wordende
machine in bet bijzonder, in deze gemeente worden uitgebreid en welke zijn
de kosten aan eene zoodanige uitbreiding verbonden?
2°. Wanneer eene noemenswaardige uitbreiding onder de sub 1" gestelde
voorwaarden niet mogelijk mocht wezenhoeveel bedragen alsdan de kosten
van de aanschaffing eener machine, welke de in deze vercischt woedende
capaciteit beziten van de verdere exploitatie als gevolg van zoodanige uit
breiding?
Vermits in deze beide vragen reeds de opdracht tot liet opmaken van
eene begrooting van kosten en plan van zoodanige uitbreiding ligt opge
sloten, schijnen, onzes inziens, de punten 2 en 3 van het voorstel der Com
missie gevoegelijk te kunnen vervallen en zal na ontvangst van het antwoord
tot de eindbeslissing aangaande die uitbreiding kunnen woiden overgegaan.
Verder achten wij bet, op grond van bet bovenaangevoerde, noodig
dat het opmaken der plannen aangaande eene uitbreiding van het bestaande
buizennet niet geisoleerd geschiede, maar in verband worde gebracht met
eene eventueele latere toepassing van het stelsel over de geheele gemeente en
met eene invoering daarvan in de eerste plaats in de Marendorpsche Achtergracht
en omliggende buurtenzonder dat daarvoor thftns reeds een plan of begroo
ting worde opgemaakt. De beeren Liernur en De Bruyn Kops zullen zeker,
wanneer zij met het werk een aanvang makenuit zicli zeiven eene later
mogelijke verdere toepassing niet uit bet oog verliezendoch raadzaam
schijnt het desniettemin dat daarvan in de opdracht melding worde ge
maakt. Wanneer toch de plannen met het oog daarop worden opgemaakt,
dan zal worden voorkomen dat wellicht werken worden aangelegdwaaraan
later met opoffering van aanzienlijke kosten belangrijke veranderingen zullen
moeten worden aangebracht.
Eene uitnoodiging eindelijk tot bet indienen van een plan tot verbetering
van de rioleering in de Marendorpsche Achtergracht, gelijk sub 4 wordt
voorgesteldachten wij met het oog op bet boven medegedeelde overbodig.
De voorstellen door de bovengenoemde heeren in hun schrijven van 12 De
cember ingediendkunnen overigens voorloopig buiten behandeling blijven.
Aan den Gemeenteraad. Burgemeester en Wethouders, enz.
Te Leiden ter Boekdrukkerij van J. C. DRABBE.