HANMLINGIN VAN BIN GEMEENTERAAD VAN LEIDEN.
26.
INGEKOMEN STEKKEN,
ter inzage van de leden nedergelegd.
N°. 15. Leiden, 29 September 1871.
Onder overlegging der stukken van de sollicitantendie zich op onze
oproeping hebben aangemeld voor de betrekking van le hulponderwijzeres
der 2' klasse aan de openbare school voor meer uitgebreid lager onderwijs
der le klasse, voor meisjes, opengevallen door het eervol verleend ontslag
aan de hulponderwijzeres J. C. Vlaanderen, hebben wij de eer u de navol
gende voordragt aan te bieden, door ons in overleg met de hoofdonderwij
zeres dier school en den districts-schoolopziener opgemaakt, met verzoek
daaruit wel eene keuze te willen doenals1°. Catherina Geertruida En-
gelina van Dobben, te Rotterdam; 2°. Jaaike Lojenga, te Leerdam; 3°.
Emma Petronella 'sGraeuwen, te Zalt-Bommel.
Aan den Gemeenteraad. Burgemeester en Wethouders, enz.
N°. 16.
Aan den Gemeenteraad van Leiden.
Geven eerbiedig te kennen
De ondergeteekendenallen handelaren in brandstoffen te dezer stededat
zij de vrijheid nemen uwe aandacht te vestigen op het artikel coke, afkom
stig van de stedelijke gasfabriek.
Vooral zij herinnerd dat bij de oprichting der gasfabrieken de coke
geen noemenswaard handels-artikel was; deze, zoo hier als elders, werd op
gezameld omwanneer de voorraad te groot werd en in den weg lag
opgeruimd en verkocht te worden tegen den prijs dien men er voor kon
maken. Inmiddels zijn de tijden veranderd. Het gebruik van coke nam
toe, de prijs steeg, langzamerhand overtrof de vraag de productie. Het
verbruik is steeds stijgende, de coke is thans schaars ja bijna niet te ver
krijgen.
Op onderscheidene plaatsen in ons vaderlandook bij de fabrieken met
gemeentelijk beheer, hield de prijs koers met de vraag, overal steeg die,
nergens werd de prijs verminderd.
In den beginne, bij de oprichting der fabriek, was de coke hier ter stede
toegankelijk voor iederen verbruiker, ook voor den handelaar, later bij
meer aanvraag werd die toegankelijkheid beperkt, nog eens beperkt en ein
delijk is het verkrijgen van coke alleen toegankelijk geworden voor begun
stigden. De prijs echter bleef ten allen tijde hier ter stede dezelfde. Niet
alzoo in andere plaatsen; overal elders is de coke aanmerkelijk duurder en,
zoo als requestranten reeds opmerktenis er zelfs bijna overal gebrek aan
coke.
Ondergeteekenden zijn door die regeling buiten de gelegenheid coke van
de fabriek te verkrijgenmoeten die met moeite en tegen veel hooger
prijs van elders laten komen en kunnen alzoo niet met de bevoorrechten
van de stads-coke concurreeren.
Ondergeteekenden vermeenen, dat wanneer de coke die de sted. gasfabriek
oplevert, verkocht werd tegen den prijs, gemiddeld berekend naar dien van
andere plaatsenzulks eene vermeerdering van opbrengst bedragen zou van
ongeveer tienduizend gulden; te Utrecht is de prijs ƒ0.45, te Botterdam
f0.50, te Amsterdam pijp gas comp. /0.50, Holl. gas-fabriek 0.55, zoo
dat de prijs, waarvoor hier verkocht wordt, 40 a 50 pCt. te laag is.
Bij meer opbrengst kon die meerdere winst gevoeglijk strekken tot ver
mindering van den gas-prijs, daardoor zou meer gasverbruik plaatshebben,
en ook daardoor weer meer coke verkregen worden. Maar niet de ver
mindering van den gasprijs, die hier slechts ter loops wordt aangeroerd, is
het doel van hetgeen zij thans verzoeken.
Zij vermeenen dat de regeling, zoo als die thans plaats heeft, niet alleen
voor de gemeente nadeelig, maar voor de burgers onbillijk en onrecht
vaardig is.
De gemeente toch exploiteert de gasfabriek voor de levering van gas als
fabriekant, d. i. zij fabriceert en verkoopt gas tegen den door haar gestel
den prijs, en wel bij monopolie, maar ze is tevens met zich zelve in strijd
om uit philantropie de coke onder de waarde te verkoopen en wel zoodanig
bij gunst, dat 't den schijn heeft om de mingegoeden daarmede te bevoor-
deelenterwijl toch ook een aantal meergegoeden daarvan partij trekken.
Zij geeft aan gasgebruikers boven een zeker quantium van verbruik rabat
op den gas-prijs, bij den verkoop der coke staat zij aan groote afnemers,
zoo als handelarenniet alleen geen rabat toe maar sluit hen geheel en
al uit.
De coke is meer geld waard, te veel, dan dat ondergeteekenden dit on
derwerp niet eens ernstig onder de aandacht van UE.A. zouden brengen.
Voor alle andere zakende gemeente betreffendeheeftzoo er geleverd
moet worden, openbare aanbesteding, zoo er van de hand gezet moet worden
openbare verkooping plaatsalleen de coke wordt in 't klein verkocht onder
de band.
In het publiek belang worden die maatregelen genomen, ze vinden hun
oorsprong in de wet.
Zou het ondenkbaar zijn dat zulks met de coke even zoo gebeurde?
Kequestranten vermeenen van neen.
Men verpachte de coke in het openbaar, de stad bemoeie zich niet meer
met den kleinhandelhetgeen ook niet op haren weg ligt. Ze zal zich ont
slagen vinden van veel last, hulp, bijstand, controle, en zich zelve, door
den prijs op den marktprijs te brengen, sterk bevoordeelen.
1871.
Eerbiedig verzoeken zij u aldus te besluiten dat voor het vervolg het
weghalen van de coke aan de sted. gasfabriek in bet openbaar zal worden
verpacht.
Leiden, 1871. 't Welk doende, enz.
Wed. v. Haaksbergen Butilh, P. II. Hoos Zoon Wed. M. J. Scham
per, A. B. Breebaart, A. J. Wijtenbürg, P. van der Heijden.
A. D. Wempe, W. Kroon.
Aan den Edel-Achtbaren Baad der Gemeente Leiden.
Wij ondergeteekendenhandelaren in brandstoffenwonende binnen deze
gemeente, bieden met den meest verschuldigden eerbied aan UEd.-Achtbaren
onderstaand verzoekschrift ten vriendelijkste aan.
Edel-Achtbarenelke Donderdag van iedere week worden de aanwezige
gas-coke aan de aanvragers en ook aan de gasverbruikers verdeeld binnen
in het gebouw, en dan voer geen aanvragers, of liever aan de lotelingen, die
dan volgens hun nummer drie mud coke verkrijgen, zoo lang er coke aanwezig zijn.
Maar, Edel-Achtbare Heeren, die coke die aan de aanvragers en gasver
bruikers binnen in het gebouw worden afgegevenzijn grootendeels alle
gunstelingen, die door het verkrijgen van goedkoope coke voor vijf en dertig
cents de hectoliter goede zaken kunnen doen (bij voorbeeld de Broodfabriek
en nog veel meer anderen), maar daar zullen wij maar geen nameu van noe
men maar dan kunnen toch de anderendat geen gunstelingen zijn gaan
loten om drie mud coke, maar, Edel-Achtbaren, daar zullen wij maar over
zwijgen, anders wordt dit verzoekschrift zoo groot.
Alzoo, Edel-Achtbaren heeren, zijn wij toch ook ingezetenen en ook
gasverbruikers en wij worden er geheel van buiten gesloten van die goed
koope coke te profiteren, omdat wij er handel mede drijven en wij kunnen
ons toch niet voorstellen dat de Edel-Achtbare Heeren dezer gemeente onzen
handel willen benadeelen of drukken en er anderen goede zaken mede
willen laten doen.
I)us wij moeten gas coke uit andere steden laten aanvoeren en deze zijn
veel duurder als hier ter plaatse en zijn daarbij nog altijd niet te verkrij
gen, en die prijs kunnen wij niet verkrijgen, wat ons toekomt, om reden onze
klanten zeggen: dat is afzetterij, de gasfabriek verkoopt dezelve voor vijf en
dertig cents per hectoliter.
Alzoo krijgt de een het geluk goedkoope coke te verkrijgen en de andere kan
ze niet bekomen of duur, ja veel te duur bij hier onze plaats te verg-lijken.
Edel-Achtbare Heeren. Alles wat voor de gemeente noodig is wordt in
het belang der gemeente publiek aanbesteed, verpacht, verhuurd of verkocht,
uitgenomen de gascoke, die nu grootendeels aan de gunstelingen en goede
kennissen worden afgegeven en er onze handel mede belemmerd wordt, en
alzoo hopen wijdat het den Edel-Achtbaren Baad zal mogen behagen hier
eene verandering in te brengendat zal in het belang zijn van velen die
nu geen coke kunnen krijgen en ook in ons belang bij het uitoefenen van onzen
handel en ook in het voordeel der gemeenteom de aanwezige coke voor
taan in 't publiek te doen verkoopenbij groote óf kleine partijen en dan
kan zoo doende ieder coke verkrijgen en dan zijn wij toch ook niet verstoe
tendat op het oogenblik nu plaats heeft.
Edel-Achtbaren, het Gemeentebestuur van Delft sluit de handelaren in
brandstoffen er niet buiten, want het geeft hun uitsluitend een dag.
Leiden, Julij 1871. 't Welk doende, etc.
H. v. d. Hoorn, J. O. de Vries, H. J. Mathlener, A. B. Breebaart,
H. J. Boetje, D. Smit, J. J. Wijntjes J. J. Hun, L.Zeilstra,
J.J. deKler, Wed. .J. Molet A. D. Wempe, J. van Gent.
Leiden, 31 Augustus 1871.
In onze handen werdenten fine van.berigt en raad, gesteld twee adressen
van handelaars in brandstoffen alhier, waarbij zij verzoeken dat de cokes
van de stedelijke gasfabriek voortaan verpacht mogen worden.
Wij hebben die verzoeken in handen gesteld van hh. Commissarissen der
betrokken fabriek en ontvingen daarop het rapport, hetwelk wij ons de eer
geven u hiernevens over te leggen en waarmede wij ons geheel kunnen
vereenigen.
Wij nemen alzoo de vrijheid u te raden, den adressanten te kennen te
geven dat aan hun verzoek zal worden te gemoet gekomen door eene open
bare verpachting van de cokesdie de stedelijke gasfabriek jaarlijks ople
vert, en zulks onder de bepalingen in genoemd rapport nader omschreven.
Aan den Gemeenteraad. Burgemeester en Wethouders, enz.
Leiden, Augustus 1871.
De beide adressen door groot- en kleinhandelaren in brandstoffen aan
den Gemeenteraad ingediend en om berigt en raad in onze handen gesteld
behelzen klagten over de wijze waarop de verkoop en levering van gas-coke
aan de stedelijke gasfabriek plaats hebbenten gevolge waarvan in het
belang van den handel in de adressen wordt verzochtdat zulks voortaan
geschiede bij openbare verpachting.
Uithoofde tot staving van de gegrondheid der klagten geene bepaalde
feiten zijn vermeld, is het, voor zoover die klagten ook beschuldigingen
behelzen, niet mogelijk de adressen op den voet te volgen en alles wat
aangevoerd wordt toe te lichten of te wederleggente meeromdat het
standpunt, waarop de handelaren zich plaatsen, zeer met het onze verschilt.
Zij hebben er belang bij de coke tot een lagen prijs in groote hoeveelheden
in te slaan om aan de verbruikers met winst af te zetten. Wij beoogen
de verbruikers uit de eerste hand de coke te doen verkrijgen tegen een
mat.gen prijs, waartoe zij worden afgeleverd bij kleine hoeveelheden en tegen
den1 prijs, niet hooger dan op het oogenblik dat daarvan 30 cents voor ac
cijns geheven werdopdat de mindere standen het voordeel zouden genieten
van de afschaffing van den accijns. Dat derhalve de handelaren aan do
stedelijke gasfabriek niet ten alle tijde konden teregt komen om wat zij
