In den toestandwaarin door den maatregel van procentsgewijze verminde
ring van het subsidie en verwijzing naar de kerkelijke gemeente het weeshuis
gebragt wordt, komt het mij voor dat de qualificatie van burgerlijk onge
past is. Is het weeshuis eene burgerlijke instelling, dan kan er geen twijfel
bestaanof zij moet volgens de letter van de armenwet gesubsidiéerd worden
maar wordt het verwezen naar de kerkelijke gemeente, dan behoort zij niet
enkel om het feit, dat het bestuur door het gemeentebestuur wordt aange
steld tot de burgerlijke instellingen maar tot de gemengde onder letter d
van de armenwet. ï)e minister van binnenlandsche zakenmet de verde
diging belast, heeft dan ook verklaard, dat eene instelling van liefdadigheid
alleen om het feit der aanstellingniet behoort onder litt. a. De beslissing
in deze zaak is ook daarom niet onverschillig, omdat bij kennisneming van
de qualificatie, dat het weeshuis is eene burgerlijke instelling, de minder
goedgezinde kerkelijke leden zich zouden kunnen verschuilen achter deze,
tot niet vrijwillige bijdragen.
De heer Cock. Ik meen nog een enkel woord aan den heer Goudsmit
te moeten antwoorden. Dat lid heeft gezegd dat wij niet vergeten moeten
dat, als de subsidiën verminderen, dan ook de hoofdelijke omslagen voorde
ingezetenen verminderen zullen. Ik heb dat volstrekt niet uit het oog ver
loren en geloof ook wel, dat dit van eenigen invloed zal kunnen zijn op
de uitbreiding der particuliere liefdadigheid. Maar daaraan zooveel te hech
tenals die spreker doet, kan ik niet en ik deel dan ook zijne gerustheid
volstrekt niet. Ik kan mij niet voorstellen, dat, als b. v. de hoofdelijke
omslag, ten gevolge van vermindering der subsidiën, eens één jaar 100U0 la
ger was dan vroeger, alsdan al de belastingschuldigen zich zoo maar in eens
zouden bereid verklaren die 10U00 aan liefdadige doeleinden te besteden
en er mede zouden loopen naar de bestuurders der bedoelde godshuizen. Ik
zoude het al zeer mooi vinden indien zij dit eens met een derdeot hoog
stens de helft, dier som deden.
De Voorzitter. Als niemand meer het woord verlangt, dan stel ik
voor thans in omvraag te brengen de vermindering van het subsidie voor
het Hervormd weeshuis, dat der Koomtch-Catholijken en dat der Lutherschen.
De heer Cock. Ik zoude het zeer onraadzaam vinden hier nu eene
exceptie te maken. Het komt mij voor, dat men het beginsel nopens
de vermindering van de subsidiën in het algemeen in omvrage moet
brengen.
De Voorzitter. De Commissie van Financiën heeft een rapport uitge-
bragt. Ik meendedat bij de te nemen beslissing daarop het eerst moest
worden gelet. Het rapport van de Commissie van Financiën moet m. i.
eerst in behandeling worden genomenwaartoe anders de voorlichting van
dat collegie?
De heer Goodsmit. Ik moet mij tegen alle exceptiën verklaren. Het
beginsel moet eerst in het algemeen worden uitgemaakt. Bestaat er een
exceptionele toestand, b. v. voor het Minnehuis, dat is eene zaak van latere
zorg die nader afzonderlijk kan worden behandeld.
De heer Krantz. De Commissie van Financiën heeft het verlangen ken
baar gemaakt, dat er een afzonderlijk onderzoek ten aanzien van het Min
nehuis zou plaats hebben. Maar alvorens moet door den Raad worden be
slist, of er eene korting der subsidiën zal plaats hebben.
De heer Scheltema. Ook ik meen mij te moeten verzetten tegen het
maken van exceptiën. Wat het regt en de quaestie van het Minnehuis be
treft, dat is eene zaak van later zorg, die geheel op zich zelve staat. Wij
dienen nu alleen het hoofdpunt, het beginsel uit te makenongepraejudiciëerd
de aanspraken van het Minnehuis. In dien geest is ook het advies der
Commissie van Financiën.
De Voorzitter. Nu ik bemerk dat de Commissie van Financiën er
zelve geen bezwaar in ziet, zal ik het eerst in omvraag biengen het beginsel,
dat de subsidiën voor de godshuizen en het Israëlitisch armbestuur jaarlijks
zullen worden verminderd.
Dat voorstel wordt met 15 tegen 6 stemmen aangenomen.
Tegen: de heeren Meerburg, Cock, van Wensen, Stoffels, van Kaatho-
ven en Rutgers.
De Voorzitter. Nu het beginsel is uitgemaakt, stel ik voor de subsi
diën telken jare met 5 pCt. te verminderen.
Ook dat voorstel wordt aangenomen met 15 tegen 6 stemmen.
Tegen: de heeren Meerburg, Krantz, du Rieu, Scheltema, van Kaatho-
ven en Tieleman.
De heer Buys. Is het uw plan, mijnheer de Voorzitter, om nu nog
nader de voorstellen te doen onderzoekenwelke door den kerkeraad der
Hervormden gedaan zijn P
De Voorzitter. De vergadering heeft nu het beginsel en het bedrag
der vermindering aangenomen Ik stel nu voor, bij het vergevorderd
uur tot eene volgende vergadering aan te houden de benoeming van eene
commissie uit den Raad betrekkelijk de voorstellen aangaande het Min-
nehuis.
Dienovereenkomstig wordt besloten.
Niets meer aan de orde van den dag zijnde, wordt de vergadering gesloten.
Te Leyden ter Boekdrukkerij van J. C. DRABBE.
75
