HET DAGBLAD
Zware afweergevechten aan de
Nederlandse grens
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Weer Amerikaanse
landingen
Friese Hulpactie
West
Amerikanen dringen
door tot Hersfeld
Tussen 8 en 6 uur
niet op straat
Op dè Philippijnen en
op Okinawa
Derde wereldoorlog in
het verschiet?
Voorgevoelens van het Britse
blad „New Leader"
San Francisco en de
veiligheidsorganisatie
Roosevelt ontvangt Britse
ministers
In Maart 62 koopvaarders
tot zinken gebracht
Wij varen
Eerste zitting van de nood-
kamer te Utrecht
Bon voor honden- en
kattenbrood verlengd
Suikerbietenbonnen
2e JAARGANS No. 383 DINSDAG 3 APRIL 1945
W
Ui+g7NTV. De Arbeiderpers - Bureaux voor red. en adm.: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Giro 184120 - Prijs 21 ct. p. w. of 2.73 p. kw. - Losse nummers 5 ct.
TOKIO, 31 Maart. Uit frontberichten
is hier Zaterdag een nieuwe vijandelijke
landing op de Philippijnen bekend gewor
den. De vijand heeft in de vroege ochtend
van de 26e Maart onder bescherming van
verscheidene kruisers ongeveer 1500 man
en tien tanks door middel van dei'tig lan-
dingsboten aan de kust van het ten wes
ten van Leyte gelegen eiland Cebu aan
land gezet. Verdere bijzonderheden om
trent de artVeergevechten, die vooral vijf
kilometer- ten noorden van de hoofdstad
van he«l eiland ontstaan zijn, zijn nog niet
bekend.
Ook op Okinawa
Het Japanse hoofdkwartier meldt voorts:
„De vijand heeft op 31 Maart met een
deel zijner strijdkrachten een landing op
twee kleine eilanden van dé Okinawagroep
en op 1 April met zijn hoofdmacht een
landing op het zuiden van het eiland Oki
nawa zelf ingeleid. Bij de landingsopera
ties werden een vliegdekschip, 2 kruisers,
3 «torpedojagers en 3 andere oorlogssche
pen tot zinken gebracht. Een slagschip of
kruiser werd tot zinken gebracht of be
schadigd. Een slagschip of kruiser, een
jager, drie anderé oorlogsschepen en een
transportschip werden beschadigd.
GENÈVE. Onder het opschrift „Wat
zijn de Grote Drie eigenlijk van plan?"
schrijft de „New Leader"
Slechts oppervlakkige mensen zijn niet
bij machte de valse slagzinnen, welke de
geallieerden de wereld met een ongekend
cynisme voorzetten, te doorzien. Een zege
der geallieerden zou hot einde betekenen
van hun reeds bevestigde eenheid, want
de politieke bedoelingen van Sow jet-Rus
land, de Ver. Staten en Groot-Brittannië
zouden in dat geval in nog sterker mate
aan de dag treden. Voor alle overige lan
den echter, onverschillig of het voor
malige vrienden of vijanden betreft, zou
dan het devies „vae victis" moeten gelden.
De Ver. Staten willen in politiek opzicht
het gehele Amerikaanse continent beheer
sen en in strategisch opzicht de Pacific en
het gehele Verre Oosten. Om het laatst
genoemde plan te verwezenlijken koesteren
zij het plan Japan en waarschijnlijk zelfs
geheel China militair te bezetten. Als ge
volg van zijn wereldeconomisch-imperia-
lisme kon het kortgeleden gebeuren. &at
Washington de eisen van het Indisohe Na
tionale Congres om onafhankelijkheid na
drukkelijk ondersteunde.
Het Britse imperialisme was afhankelijk
van materiële rijkdommen, die voor het
grootste deel al verloren zijn gegaan.
Groot-Brittannië, zo heet het verder in
het artikel, dat slechts door zijn politiek-
van-de-knuppel rijk geworden is, zal
ervaren, dat niemand zich meer onder
zijn knuppel zal buigen. Het nu reeds
duidelijk te onderscheiden verval van het
Imperium, is nog slechts een eerste symp
toom van zijn definitieve ineenstorting.
De Engelse na-oorlogse doelen, namelijk
het bijeenhouden van het Imperium, de
controle over de Middellandse Zee en de
oostelijke zeeroute, stellen een oorlog van
dit land op twee fronten, tegen de Ver.
Staten en de Sowjet Unie, in het vooruit
zicht.
STOCKHOLM, 31 Maart. Het Sowjet-
Russische tijdschrift „Woina i Rabotschni-
Klass" stelt ten aanzien van de reeds thans
gesloten verdragen der Sowjetregering en
de. conferentie van San Francisco voor, dat
op deze conferentie, teneinde alle twijfel
uit de weg te ruimen, een resolutie zal wor
den aangenomen, waarin wordt verklaard,
dat voor dien aangegane bilaterale verdra
gen in overeenstemming zijn met de alge
mene politiek der veiligheidsorganisatie. Als
argument wordt aangevoerd, dat deze bila
terale verdragen gericht ziin tegen een
,J>uitse agressie-bedreiging".
BERN, 31 Maart. Naar de Hngelse
Nieuwsdienst uit Washington meldt, heeft
President Roosevelt den Britsen minister
der productie, Lyttelton, en den minister
voor de voedselvoorziening, Llewellin, ont
vangen, die in gezelschap waren van den
Britsen ambassadeur lord Halifax. On
derwerp van bespreking was de kwestie
der leveranties van levensmiddelen. Om
trent het resultaat der besprekingen is
niets bekend gemaakt.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER 1 April. Het opperbevel der
weermacht deelt mede:
„Zuidelijk van Steinamanger leveren
onze troepen een zware afweerstrijd te
gen de naar de rijksgrens opdringende
bolsjewisten. Reserveformaties brachten
den vijand, die door een frontlacune bij
Giins naar het noordwesten doorstootte,
in het gebied ten zuiden van Wiener Neu-
stadt tot staan, na 19 tanks te hebben
.stukgeschoten. Zuidwestelijk van Neutra
slaagde de vijand er in de Waag over te
steken, «terwijl hij in het rivierdal ten
noordoosten daarvan in hoofdzaak werd
afgeslagen.
In Opper-Silczië verijdelden onze hard
nekkig strijdende divisies nieuwe door
braakpogingen tussen Schwarzwasser en
Jagerndorf en vernielden 65 tanks. Na een
zwaar artillerievuur van verscheidene
uren viel de vijand de vesting Breslau
met sterke strijdkrachten van het westen
aan. De aanvallen strandden op de
standvastigheid van het garnizoen. Enige
penetraties zijn afgegrendeld.
Aan het Oderfront kwam het niet tot ge
vechtshandelingen van betekenis.
In het Oostelijke kustgebied van de
Danziger Bocht zijn ten Noordwesten van
Gotenhafen hevige gevechten ontbrand om
de Oxhöfter Kampe en de westrand van de
Weichselvlakte met sterke infanterie- en
tankstrijdkrachten en met groot gebruik
van munitie. Nadat de vijand aan-:
vankelijk terrein had kunnen winnen,
werd hij door onze verbeten strijdende
troepen, die op doeltreffende wijze ge
steund werden door zware en lichte vloot-
strijdkrachten, opgevangen^ nadat 29
tanks waren stukgeschoten.
Bij in de nacht van 30 op 31 Maart on
dernomen aanvallen van Britse formaties
op het Noorse kustgebied schoten Duitse
nachtjagers zonder eigen verliezen 9 twee-
en viermotorige vliegtuigen neer.
In het westen leveren onze formaties
zware afweergevechten aan de Nederlandse
grens, noordelijk en noordoostelijk van Em
merik, alsmede in het gebied van Burgstein-
furt. Tussen Dülnien en Munster werd de
vijand tegengehouden. Zuidoostelijk daar
van dringt hij uit de sector Drensteinfurt
verder naar liet oosten op.
Aan het front ten westen van Reckling
hausen en aam de noordrand van liet in
dustriegebied is de situatie even weinig
veranderd als aan de Rijn en de Sieg.
Bij Siegen en het Rothaargebergte ver
sterkte de vijand zijn druk- in noordelijke
en noordwestelijke richting, doch hij werd
met verlies van talrijke tanks afgeweerd.
In het gebied van Warburg wierpen onze
troepen de Amerikanen terug?
Tot hevige gevechten kwam het gisteren
in liet gebied ten westen van Kassei en in
Hersfeld, waarin de vijand kon binnendrin
gen. Oostelijk daarvan zijn vijandelijke
afdelingen tot aan de Werra doorgedrongen.
Onze beveiligingsformatics sloegen westelijk
van Fulda een aanvallende tankgroep uit
een en sloegen aan de Kinzig en aan de
westelijke rand vam de Hahnenkamm bij-
Alzenau talrijke aanvallen af.
In het Maindal tussen Miltenberg en
Wertheim en aan de beneden-Tauber zijn
gevechten met opdringende tankafdelingen
gaande. Aanvallen op bad Mergentlieim mis-
i Op een ruimboot, kleine mijnenveger, een
zware storm in volle zee meemaken, is
iets, dat je den duivel nog niet toewenst. -
Maar we zaten er nu eenmaal in, terug
naar de haven konden we niet meer, dus
moesten we wel verder. Nu heeft dan toch
de wind zich eindelijk op de schuimende
golven te rusten gelegd. We laten de
schroeven draalen, wat ze draaien kunnen
en varen terug om de twee mannen te
zoeken, die in de strijd tegen de elementen
over boord spoelden. Twintig minuten la
ter hebben we ze gevonden en opgepikt.
Het is een Vlaming, bewusteloos tengevolge
van een lichte hoofdverwonding; de jon
gen heeft nog slechts de flarden van zijn
zwemvest om de borst. En een Deen, wiens
dode vingers nog de kraag van zijn Vlaam
sen makker omklemmen. Over die twee
staan Duitse kameraden gebogen, doodmoe
en nat van water en zweet.
Een klein tafereeltje van een Germaanse
kameraadschap, waarvan weer eens te
meer alleen de zee getuige ls.
Een kort commando komt van de brug.
Weer varen we. Mar. verslaggever De Nico.
lukten met aanzienlijke tankverliezen voor
de Amerikanen.
In het zuiden van liet Odenwald en in
de Rijnvlakte ten zuiden van Schwetzingen
verdedigen zich onze troepen hardnekkig
tegen de naar het zuiden opdringenden
vijand.
Jacht- en gevechtsvliegtuigen deden on
danks krachtige afweer doeltreffende aan
vallen me't bommen en boordwapens op
Anglo-Amerikaanse troepen en voertuigco
lonnes, vooral bij de rivierovergangen.
Aan het front der westelijke Alpen wer
den wederom verscheidene aanvallen van
Gaullistische alpenjagers bij de pasweg aan
weerszijden van de kleine St. Bernhard
bloedig uiteengeslagen.
Formaties vijandelijke bommenwerpers
vielen gisteren overdag Brandenburg, Halle,
Brunswijk, Hamburg en enige plaatsen in
Thüringen aan. Aanvallen hl het zuidoos
telijke gebied hadden Linz en Vilach ten
doel. Des nachts liet een zwakke Britse for
matie bommen vallen op Graz. Jagers en
afweergeschut der luchtmacht schoten vol
gens de tot dusverre binnengekomen rap
porten 42 bommenwerpers, voor het meren
deel viermotorige, neer.
In de strijd tegen de vijandelijke aan
voer en ^ijn escorte bracht de marine in
de maand Maart 62 schepen met een ge
zamenlijke inhoud van 272.600 ton, een
hulpvliegdekschip, 11 torpedojagers en es
cortevaartuigen en 2 torpedomotorboten tot!
zinken. Bovendien werden 4 schepen met
een gezamenlijke Inhoud van 23.000 ton en
een torpedojager door torpedo's getroffen
en 5 torpedomotorboten zwaar beschadigd.
Aangenomen kan worden, dat ook van deze
schepen een .deel is ondergegaan.
Beschikking van (len Höheren M' und
Polizeiführer' en General-Kommissar
für das Sicherlieitswesen over de ver
andering van de uren, waarin men zich
in het bezette Nederlandse gebied niet
op straat mag bevinden.
Den HAAG. 30 Mrt. Met het oog óp.
de invoering van de zomertijd wordt met
ingang van 2 April 1945 voor het bezette Ne
derlandse gebied het einde van de uren,
waarin men zich niet op straat mag bevin
den, vastgesteld op zes uur des ochtends.
Het begin van deze uren blijft onveranderd,
gehandhaafd op acht uur des avonds. Ver
der strekkende plaatselijke beschikkingen,
die reeds zijn uitgevaardigd, worden hier
door niet beïnvloed.
De Höhere ff- und Polizeiführer
„Nordwest" en Generalkommissar
für das Slcherheitswesen.
UTRECHT, 29 Mrt. Woensdag J.l. werd
hier ter stede de eerste zitting gehouden
van de „noodkamer".
Twee inwoners resp. uit Mijdrecht en
Wilnis, Th. A. v. Veen en J. Verkerk, had
den zich eerst te verantwoorden wegens
diefstal van zes balen zout uit een fabriek
te Wilnis. De balen hadden zii reeds voor
een deel tegen zeer hoge priis 750.
per baal) verkocht. De off. van justitie, mr.
Quitus, eiste tegen beiden een jaar en
drie maanden gevangenisstraf. De rechter,
mr. Rutgers van Rozenburg, zal 4 April
schriftelijk vonnis wijzen.
Voorts stonden drie Utrechtse metaal
bewerkers, n.l. H. J. Wieferink, H. Paul en
Th. Ransdorp, terecht Voor een iöbraSk
in een boerenwoning te IJsselstein, waar zij
spek, ham, dertig kippen en een paarden
tuig buit maakten. Hun was ook een twee
tal nachtelijke excursies naar een boerderij
te Oudenrijn, waarbij zijn dertig kazen
buitgemaakt hadden, ten laste gelegd. De
eis tegen alle drie was drie jaar en zes
maanden gevangenisstraf. De rechter ver
klaarde de noodkamer Incompetent ten
aanzien van de inbraak te Oudenrijn, maar
veroordeelde de drie inbrekers voor het
IJsselsteibse misdrijf ieder tot een jaaar
en negen maanden gevangenisstraf met af
trek van voorarrest.
DEN HAAG, 29 Mrt. In verband met
de huidige voedermiddelenschaarste zijn
alle tot nu toe uitgereikte distributiekaar
ten voor honden- en kattenbrood na de
31e Maart 1945 ongeldig, met uitzondering
van de voor Maart 1945 geldig verklaarde
bon. no. 10, waarvan de geldigheidsduur
ls verlengd tot den 15en April a.s. Slechts
aan een zeer beperkt aantal houders van
honden en katten kunnen nog nieuwe
nood-distrlbutlekaarten worden uitgereikt,
welke ten spoedigste zullen worden toege
zonden. Er zullen dus geen nieuwe aan
vraagformulieren ter invulling worden uit
gedeeld.
Indien geen nood-distributiekaart wordt
(i.)
Misschien twee maanden'geleden stond
er in de kranten een manifest van.
een nieuwe, Friese, Hulpactie voor het
Westen van het land. Er waren naar aan
leiding van dat manifest al direct opmer
kingen pro en contra te maken. Wantrou
wig is onze aard. Gritiek op allerlei hulp
acties bleek in het verleden meer dan eens
gegrond. Zijn het niet vaak druppels op
gloeiende platen? Is het niet vaak meer
reclame of partijdigheid dan practische
hulp? Wat is de werkelijkheid, wat zijn de
resultaten?
In een koele kamer van een eenvoudig
huis, een studeerkamer van een professor
in de godgeleerdheid, krijgen wij in
Leeuwarden het antwoord.
Professor Wagenaar is de man, die de
actie leidt, die de verantwoordelijkheid
heeft en die daarvoor de medewerking
van den Beauftragte voor de provincie
Friesland kreeg. Wij spreken hem nadat de
beginnende verzamelingsactie al even op
streek is en nadat zelfs de verzending al
drie vier weken aan de gang is. pat is
op twee-derden van de maand Februari.
De resultaten zijn n<èy- -.bescheiden en
zullen ook wel bejüïeiden blijven. Men
wete, dat om alle mensen in het Westen
aan 'een kilo aardappelen te helpen, per
week 4500 ton verscheept moet worden.
Welnu. De Friese Hulpactie West heeft,
op het ogenblik dat wij spreken, in totaal
150 ton verladen, 50 grote auto's vol. Maar
alleen met waardevolle dingen: melkpoe
der, kaas, vet, boter.
Moeilijkheden? Er zijn er vele. In de
eerste plaats wilde Holland aanvankelijk
het over de verdeling te zeggen hebben.
Dat was fout. Men kan de hele organisatie
beter overlaten aan de Friezen. Zelfs als zij
„beschonken" worden, staan de Hollanders
blijkbaar in centralistische hoogmoed
tegenover de provincie.
Ook waren er moeilijkheden met de ker
ken. Want vele kerkelijke vertegenwoordi
gers zagen deze actie bijlkbaar vooral als
een keurige en aantrekkelijke reclame voor
hun engere gemeenschapjes. De oude
geest, die eiste dat je „van de kerk" moet
zijn om wat te krijgen!
Behalve dat het gewone volk tegen der
gelijke versplinterde hulpacties bezwaren
zou hebben en dat ook de overheid haar
noodzakelijke medewerking niet grif zou
verlenen, was tegen deze al te enge eng-
kerkelijke opvatting ook direct bezwaar
van de kant van professor Wagenaar.
Deze ondersteunde tian ook terstond de
eis van de Overheid dat in alle plaatselijke
commissies ook steeds een vertegenwoor
diger van het gemeentebestuur zou zitting
hebben. Wêit dan ook diens politieke kleur
zou zijn.
En professor Wagenaar liet mij verstaan,
hoe hij beseft, dat deze kerkelijke hulp
actie eigenlijk helemaal niet „kerkelijk"
begrepen kan worden maar hoe zij uit
moet zijn op redding en ondersteuning van
het gehele volk.
Natuurlijk moet men daarbij wel dege
lijk kiezen en delen. Want met 150 ton na
zoveel weken is natuurlijk niet de hele be
volking te voeden. De vijftig auto's hebben
helaas niet de wonderbaardjke eigenschap
pen van de manden met brood en vis aan
het meer van Galilea.
Men heeft gekozen en gedeeld. Eerst
heeft men gedacht aan de steden boven
de 100.000 Inwoners. Amsterdam, Haarlem,
Rotterdam, Utrecht.
Den Haag moest afvallen, omdat kerke
lijke stijfkoppen en eng-hartigen aldaar
weigerden een vertegenwoordiger van het
gemeentebestuur te acceptteren. Daarom
kreeg Den Haag helemaal niets. Later
heeft men de actie nog uitgebreid tot
andere centra: het Gooi, Westland,
Amersfoort.
Langzamerhand komen de gaven uit de
provincie binnen. Op mijn tocht heb ik ge
zien, hoe ze in coöperatieve inkoopvereni-
gingen, in pakhuizen, zelfs in een gesloten
boekwinkel, bijeen worden gebracht. Uit
eenlopende gaven, alles uit eigen voorraad.
Tarwe. Pakken roggevlokken. Zelfs flessen
weck, met het probleem: hoe verzenden we
dat? TIJL.
ontvangen, komt men derhalve niet daar
voor in aanmerking, zodat het indienen
van aanvragen en verdere correspondentie
met het bedrijfschap voor veevoeder nutte
loos is.
Op houders van honden en/of katten,
die een of meer noodkaarten ontvangen en
die niet meer in het bezit van het (de)
desbetreffende dier (en) zijn, rust de ver
plichting de noodkaart(en) onverwijld
terug te zenden aan het bedrijfschap voor
veevoeder. Tegen hen, die onrechtmatig een
of meer noodkaarten in hun bezit zouden,
houden, zal worden opgetreden
Aan het beperkte aantal asyls, welke in
het afgelopen distributiejaar voor distribu
tiebons in aanmerking kwamen, zal na de
31e Maart 1945 op dezelfde wijze worden
toegewezen.
DEN HAAG, 29 Maart. In de provin
cies .Noord-Holland en Zuid-Holland mag
op de vooringeleverde bonnen A 381, B 381
en 337 van de derde noodkaart, elk recht
gevende op het kopen van 3 kg. suiker
bieten, slechts tot Zondag 8 April aar»
het publiek worden afgeleverd. Jtta die
datum zal op deze bonnen niet meer wor
den afgeleverd.