HET DAGBLAD
Zware slag in
Oost-Pruisen
Gevaarlijke ontwikkeling in Europa
komt voor EngelancTs rekening
Zinten prijsgegeven
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Vooral niet te veel vet; zuinig met melk!"
Verbitterde strijd om
Saarbrücken
Voorbereidingen nabij Aken
duren voort
Eden beantwoordt vragen
over Polen
Bidault gaat naar Londen
Voorschot op bonoverschot
Artikel van dr. Göbbels
Hoe vinden de vogels
hun vliegrichting?
Inter-Amerikaanse conferentie
te Mexico-City begonnen
BERLIJN, 23 Febr. De slag in Oost-
Pruisen is in felheid toegenomen. De
bolsjewieken namen met ca. 2.000 vlieg
tuigen onverpoosd deel aan de gevechten
te land. Ook thans bleef den Sowjet-
Russen echter ondanks de enorme over
macht aan munitie en materiaal noe
menswaardig resultaat ontzegd.
Kennelijk was hun doel er op gericht
de vesting Koningsbergen van haar ver
bindingen met de zee af te snijden. De
stad Zinten moest na verbitterde ge
vechten van verscheidene uren, in welker
verloop de plaats practisch volledig ver
woest werd, worden prijsgegeven. Echter
konden de Duitse verdedigingsstrijdkrach
ten een optrekken der bolsjewieken voor
bij de stad naar het westen met succes
verhinderen. Bij Braunsberg ontstonden
zware tankgevechten.
BERLIJN, 23 Febr. Interinf meldt
over de gevechten aan het Westelijke
front:
De tussen Maas en Nederrijn in het veld
gebrachte formaties van het eerste Cana
dese leger en tweede Britse leger waren,
na een grote aanval van veertien dagen,
door hun ongewoon zware verhezen ge
dwongen zich te bepalen tot enkele door
tanks gesteunde aanvallen in zuidelijke
richting westelijk van Gogh, zonder dat
zij een meter terrein wonnen. Zij leden
zware verliezen.
In het gebied van Aken duren de aan-
valsvoorbereidingen voort. Hieraan nemen
bijna uitsluitend Amerikaanse troepen
deel. In de Sneeuweifel werden gevechten
geleverd om enige bunkers. Aan de Saai-
werd vooral verbitterd gestreden in het
gebied van Saarburg en Forbach. In deze
beide steden en in het terrein ten westen
van Saarbrücken. In de Elzas en in het
noorden van Lotharingen deden zich geen
gevechtshandelingen van betekenis voor.
BERN, 22 Febr. Naar Reuter meldt,
werden minister Eden in het Lagerhuis
verschillende vragen gesteld naar aanlei
ding van de besluiten van Jalta. De ccn.>>
vatieve afgevaardigde Savory vroeg Eden,
of deze kon bewijzen, dat de bevolking be
oosten de zg. Curzon-lijn in de Sowjet-Unie
wenste te worden ingelijfd, met het oog
op het feit, dat Oost-Galicië nooit in Rus
sisch bezit is geweest.
Eden antwoordde: „Het Lagerhuis is zich
ongetwijfeld bewust van de kracht van de
Oekrajinse nationale beweging, die sedert
vele jaren in dit gebied bestaat, doch dit
is zeker geen aangelegenheid, waaromtrent
de Britse regering nauwkeurige en actuele
bewijzen bezit".
Op een verdere vraag in dit verband ant
woordde de minister: „Het betreft hier niet
alleen een PoolsRussisch probleem, maar
evenzeer een Oekrajins vraagstuk. Ik bezit
geen recente inlichtingen hierover. Ik weet
slechts, dat zich in dit gebied een grote
Oekrajinse meerderheid bevindt."
STOCKHOLM, 23 Febr. In Londen is
officieel bekend gemaakt, dat de Franse
minister van buitenlandse zaken, Bidault,
de uitnodiging om als gast der regering een
bezoek aan Engeland te komen brengen
heeft aanvaard.
De diplomatieke correspondent van Reu
ter meldt, dat de uitnodiging aan Bidault
na de Krimconferentie, gedurende het be
zoek van Churchill en Eden aan Cairo is
verzonden. Bidault is verzocht zo spoedig
mogelijk naar Engeland te komen. Hij
wordt begin volgende week in Londen ver
wacht, waar hij waarschijnlijk drie dagen
zal blijven.
DEN HAAG, 22 Febr. Volgens de ge
wijzigde regeling tot het verlenen van fi
nanciële tegemoetkomingen, is het voor de
onderhoudsgerechtigden van hen, die elders
werk hebben aanvaard, mogelijk, voor
schotten te ontvangen op de over te maken
loonoverschotten. Dit geldt zowel voor hen,
die dienstverplicht zijn geworden als voor
heri, die reeds vroeger, al of niet onder
dienstverplichting, elders tewerk gesteld
zijn. Belanghebbende familieleden kunnen
zich voor nadere inlichtingen bij de gewes
telijke arbeidsbureau's of hun bijkantoren
vervoegen.
HAAARLEM, 23 Februari
DURE ONVOORZICHTIGHEID. Een
Ha^demse, die in het hulppostkantoor aan
de Spaarnwouderstraat moest zijn, was zo
onvoorzichtig haar fiets buiten te. laten
staan. Óp de bagagedrager legde zij haar
handtas, welke een portemonnaie met 400,
3200 kaastoewijzingen en 220 botertoewij-
zingen bevatte. Bij haar terugkomst waren
fiets en handtas verdwenen.
2e JAARGANG Nr. 353
ZATERDAG 24 FEBRUARI 1945
Uitg. N.V. De Arbeiderspers - Bureaux voor red. en adm.: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Giro 184120 - Prijs 21 ct. p. w. of 2.73 p. kw. - Losse nummers 5 ct.
GEREED VOOR DE AANVAL. Duitse „Panthers" hébhen hun schuilplaatsen ver
laten en staan gereed voor de aanval. (Foto P.K. WetteH)
BERLIJN, 22 Febr. Rijksminister dr.
Göbbels schrijft in het weekblad Das
Reich:
Stalm denkt er weliswaar voorlopig niet
aan zijn plannen openlijk bekend te maken,
maar des te verbetencr en taaier werken
en strijden zijn 200 millioen slaven ervoor.
Hem zweeft een toekomst voor ogen, waarin
de gehele aardbol onder de dictatuur der
Moscouse internationale en dus van het
Kremlin zou staan. Wanneer het Duitse
volk de wapens zou neerleggen, zouden de
bolsjewieken ook volgens de overeenkom
sten tussen Roosevelt, Churchill en Stalin
heel Oost- en Zuidoost-Europa met inbe
grip van het grootste deel van Duitsland
bezetten
Geheel afgezien van zijn overige binnen
landse zorgen van economische, sociale en
politieke aard zou Engeland een proces van
volksmeenschrompeling doormaken, dat het
in zijn inwonersaantal zozeer zou verhin
deren, dat het voor een zijn eigen belangen
behartigende Europese en wereldpolitiek
nog onbekwamer zou zijn dan het thans
reeds is.
In 1948 zou Roosevelt, precies als Wilson
na de eerste wereldoorlog, bij zijn nieuwe
candldatuur verslagen worden en een repu
blikein, d.w.z. een isolationist, zou presi
dent der Ver. Staten worden. Zijn eerste
officiële handeling zou er waarschijnlijk in
bestaan de Amerikaanse troepen uit de
kokende heksenketel Europa weg te halen.
Ongetwijfeld zou het gehele Amerikaanse
publiek hem daarvoor bijvallen. Aangezien
een andere militaire macht op het conti
nent niet aanwezig zou zijn, zouden dan
in het beste geval ongeveer 60 Britse en
600 Sowjetrussische divisies in Europa
tegenover elkaar liggen.
De z.g. derde wereldoorlog zou vermoede
lijk van slechts zeer korte duur zijn en
ons vasteland zou dan aan de voeten lig
gen van het gemechaniseerde róbot-dom
uit de steppe. Dat zou nog de voor het
bolsjewisme" ongunstige ontwikkeling zijn.
Zij zou ongetwijfeld als een ontbrandende
vonk naar Engeland overspringen en het
land der klassieke democratie in brand
steken.
Een kleine uitbreiding van Duitsland
naar het zuiver Duitse oosten was voor
Engeland reden genoeg om daarin een be
dreiging van het Europese evenwicht te
zien. En in de loop van de door Engeland
ontketende oorlog moet het er thans be
reid toe zijn, om de cardinale these van
zijn buitenlandse politiek van twee eeuwen,
die berustte op de „balance of power
(machtsevenwicht) overboord te werpen en
een wereldmacht in het Europese spel van
krachten in te voeren, die aan de oostelij
ke kant door Wladiwostok begrensd wordt
en aan de westelijke zijde van het ene cul
minatiepunt naar het andere betrokken is
in haar rechtstreekse dictatuursfeer.
Men zou zich ook een andere ont
wikkeling hebben kunnen voorstellen, waar
voor het thans te laat is. De Führer heeft
haar voor de laatste maal vier weken voor
het uitbreken van deze oorlog voorgesteld.
Zij kwam erop neer de Duitse en de Britse
buiten'a/dse politiële in zo verre te coör
dineren. dat Duitsland evenzeer de macht
van Engeland ter zee als Groot-Brittannië
de macht van Duitsland te land zou respec
teren, dat in de lucht pariteit zou heer
sen. dat beide volken door hun vereend
machtsgewicht de wereldvrede zouden waar
borgen en het Britse rijk een onwrikbare
voorwaarde daartoe zou vormen, die-Duits
land eventueel zelfs met geweld van wa
pens bereid was te beveiligen. Het bolsje
wisme zou onder deze voorwaarden -beperkt
zijn gebleven tot zijn eigenlijke broedplaat
sen. En niet alleen zou het zich van de
overige wereld, maar ook de overige wereld
zou zich voor het bolsjewisme hebben af
gesloten.
Thans staat het aan de Oder en het is
alleen afhankelijk van de standvastigheid
van Duitse soldaten, of het hier zal wor
den vastgehouden en weer naar het oos
ten worden teruggedreven, dan wel zijn
stormloop naar het westen tot in het ein
deloze voortzet. Zo is de oorlogstoestand.
Het communiqué van Yalta verandert
daaraan niets. Het praat alleen om de be
slissende crisisproblemen der cultuurmens
heid heen. Zij zullen dus voor ons moeten
worden opgelost of in het geheel niet o]>
gelost worden. Aldus luidt het alternatief.
De Griekse onderstaatssecretaris van
oorlog, generaal Spaes, 'heeft verklaard, dat
de Ver. Staten de uitrusting voor het
nieuwe Griekse leger zullen leveren. Deze
levering zou geschieden volgens het leen-
,en pachtaccoord van 1942.
Magnetische invloeden
I cewel de vogeltrek reeds in de grijze
A oudheid de belangstelling der mensen
trok, heeft men eerst sinds in het midden
van de vorige eeuw een wetenschappelijke
studie van dit probleem gemaakt.
Zeer verhelderend heeft het onderzoek
van den Fransman Jean Casamajor gewerkt.
Hij is er in geslaagd aannemelijk te maken,
dat de richtingszin der vogels samenhangt
met magnetische invloeden.
Casamajor gebruikte bij zijn proeven drie
postduiven, die reeds aan vele wedvluchten
hadden deelgenomen. De eerste duif kreeg
een heel licht kapje op, samengesteld uit
aluminium en celluloid en voorzien van
een zwart crêpe sluiertje. Het. sluiertje
reduceerde de lichttoetreding tot een
twaalfde, zodat de duif alleen nog maar
onderscheid kon maken tussen licht en
donker. Nadat de duif aan het kapje ge
wend was, werd zij op een middag, bij
helder weer en matige zuidwesten wind,
met het kapje op losgelaten op 5 km. van
het hok. 15 seconden bleef zij op de hand
van den losser zitten en vloog toen zeer
aarzelend op. Op 250 meter hoogte kreeg
de duif haar gewone zekerheid terug en
vloog zij ongeveer 1000 meter. Daarna
keerde zij nog een keer terug naar de los
plaats, richtte zich naar het Oosten en ver
dween. Ruim 24 uur later werd deze duif
opgevangen op een plaats, 70 km. ten noor
den van haar hok. De contraproef bestond
hierin, dat men de duif zonder sluier maar
met het kapje nogmaals van de losplaats
liet vertrekken; toen was zij binnen het
half uur terug. Uit deze proef bleek, dat
het plaatsbepalend vermogen, maar niet de
richtingszin van het gezichtsvermogen af
hankelijk is.
De tweede duif kreeg een kapje op van
celluloid, waar een staafje zeer dun staal
overheen liep, waaraan een solenoide van
2,5 amp. Deze duif werd bij helder weer en
Zwakke N.O. wind losgelaten. Zii vloog heel
onzeker naar het Z.W. en verdween ten
slotte naar het Westen, steeds aarzelend
en kennelijk door de solenoide gedesoriën
teerd.
Bij de derde duif boog Casamajor de
solenoide hoefijzervormig over de kop van
de duif. Het gevolg was, dat het dier na
het lossen totaal de kluts kwijt was, tal
rijke cirkelvluchten maakte met korte straal
in een richting, tegengesteld aan die van
de wijzers van de klok. en zich daarna op
een gebouw in de omgeving neerzette. Na
twee dagen van onzeker rondvliegen ver
dween de duif. Het merkwaardige was, dat
het nemen van de vlucht samenviel met
een sterke stijging van de barometerdruk.
Men weet, dat de atmosferische druk af
hankelijk schijnt van het aardmagnetisme,
dus was dit, naast de aanwijzingen, die
men uit de vorige proeven, vooral uit de
tweede, had gekregen, wel belangrijk voor
de aanvaardbaarheid van de theorie, dat
de richtingszin der postduiven en zeer waar-
schijnlijk ook der trekvogels, samenhangt
met het aardmagnetisme.
LISSABON, 22 Febr. Naar Reuter uit
Mexico-City meldt, is de inter-Amerikaanse
conferentie Woensdagavond geopend met
een rede van den Mexicaansen president
Avila-Camacho.
Tevoren was in een bijeenkomst der ge
delegeerden de Mexicaanse minister van
buitenlandse zaken, Padilla, tot voorzitter
der conferentie gekozen. Men verwacht, dat
de besprekingen voor een belangrijk deel
gewijd zullen zijn aan de betrekkingen met
Argentinië.
De Drentenaren hebben in hun krant
gelezen, dat de nood in het Westen
zo hoog is gestegen, dat de kinderen, die
hier liefdevol worden opgenomen gedu
rende de eerste zes weken volgens een
bepaald voedingsvoorschrift verzorgd
dienen te worden.
Melk-zo-van-de-koe kunnen zij niet
verdragen.
Wij hebben het door enige kinderart
sen opgestelde voedingsvoorschrift gezien,
dat aan alle Drentse pleegouders wordt
uitgereikt. Wij bewaren het als een do
cument, dat wel zeer duidelijk de nood in
het Westen illustreert.
„Eerste week voorzichtig voeden, niet
„zat" laten eten, vooral niet te veel vet.
Zuinig met melk."
„Geeft de kinde
ren voorlopig nog
geen spek op het
brood."
„De eerste dagen
hoogstens twee bor
den pap en zeer zui
nig met stroop en
su'kér."
„De kinderen niet dadelijk aan de
erwtensoep met kluif zetten en vooral
geen pap van biest laten eten
„Indien het kind vier boterhammen per
dag gewend is, dan niet ineens op tien
brengen, doch het aantal geleidelijk op
voeren
De pleegouders in Eext hebben mee
warig het hoofd geschud en nog de
zelfde avond hoorden wij, dat die voe
dingsvoorschriften hun heel wat hoofd
brekens kosten. „Je kan toch zo'n jongen
geen eerpels zonder vet te eten geven?",
klaagde de een en de ander kon het niet
over haar hart verkrijgen om het pleeg
kind aan tafel kariger te bedelen dan
haar eigen kinderen.
In de feestzaal van Homan zijn de kin
deren uit Holland de vermoeienissen van
de nachtelijke reis spoedig vergeten. In
tussen heeft de commissie appèl gehou
den en de transportlijsten vaft de N.V.D.
geverifieerd. De gemeente-secretaris heeft
al het materiaal verzameld, nodig voor
een afzonderlijke kartoteek, die het op
sporen van de kinderen alsmede het
postverkeer zal vergemakkelijken.
Daar is in Eext aan alles gedacht!
Er is een plan ontworpen, met behulp
van de plaatselijke leerkrachten iets aan
de gemeenschappelijke opvoeding te doen
en het onderwijs niet te verwaarlozen.
Het dorp Eext telt 150 schoolgaande kin
deren, twee openbare scholen en vier leer
krachten. Misschien is er in Amsterdam
of in Den Haag een sociale werkster te
vinden, die het beschikbare personeel ter
zijde wil staan? Ook in die richting
wordt naar een oplossing van het opvoe
dingsprobleem gezocht. De sollicitante
dient voor alles een moederlijk hart te
hebben en bovendien het van huis uit
vrijere stadskind geestelijk de baas te
zijn.
Vooral de eerste tijd zal er behoefte
zijn aan zulk een moederlijke bemidde
laarster om dé afstand tussen grotestads
kind en Drentse dorpeling te overbruggen.
In de feestzaal van Homan komt de
vrouw van den dorpssmid haar pleeg
dochter afhalen. „Doe geest maor më-
mee-metzegt zij vriendelijk. Het
stadskind lacht verlegen terug, maar be
grijpen doet zij het niet.
Wacht maar! Over een poosje verstaat
en praat zij Drents als de beste! Tenzij
het Drentse dialect geen weerstand biedt
aan de taal van het stadskind
De zon gaat op 24 Febr. onder om 18.09
uur, op 25 Febr, op om 7.36 uur.
Maan op 24 Febr. onder om 6.50 uur en
op om 15.19 uur; op 25 Febr. onder om
7.22 uur en op om 16.25 uur.
V.M. 27 Febr., L.K. 7 Maart, N.M. 14
Maart, E.K. 20 Maart.
