HET DAGBLAD
inleidingen tot
nieuw offensief
Verbitterde Duitse tegenstand
op de Tucheler-heide
Amerikaanse landi
eilanden en
ngen op de Bonin-
Zwaveleiland
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
V fertrou.wen
zonder troost
Grote bedrijvigheid in
het Westen
Er is geen paniek
in Duitsland
Sterfhuis van Soethe vernield
Saarbrücken doel der
Amerikaanse aanvallen
Von Manteuffel en Von Rundstedt
onderscheiden
Nieuwe installaties in
Duitse duikboten
Nieuwe „clandestiène"
Gen. Tsjernjakowski gesneuveld
Nieuwe internationale van
vakverenigingen
BERLIJN, 18 Febr. Het Int. Informa-
tionsbüro meldt: Waar de formaties van
het eerste Canadese en het tweede Britse
leger, in weerwil van gevoelige tegenslagen,
die zij de laatste dagen ondervonden, hun
doorbraakpogingen versterkten tot een
grote aanval, kan thans als vaststaand
worden aangenomen, dat zij belast zijn
met de taak, het nieuwe grote offensief
aan het Westelijk front in te leiden.
Even duidelijk is het, dat de hoofdaan
val weer in het oude penetratiegebied zal
plaats hebben en de voornaamste last zal
waarschijnlijk weer gedragen worden door
het negende Amerikaanse leger, dat de
laatste dagen aanzienlijke versterking
heeft gekregen van tanks, zware artillerie,
infanterie en speciale formaties, vooral
pioniers. Ook in de aangrenzende sectoren
links en rechts duren de hergroeperingen,
concentraties en aanvoer van versterkingen
voort. Het artillerievuur vermindert des
daags noch des nachts en even levendig is
de bedrijvigheid van verkennings- en
stoottroepen aan weerszijden.
Voorbereidingen in het Oosten
De bij Konitz in West-Pruisen aan de
gang zijnde gevechten kunnen slechts be
schouwd worden als een soort voorberei
ding voor de grote beslissing, die zich aan
kondigt aan de Odersector tussen Frank
fort en de Oderbruck ten noordwesten van
Küstrin. Hier rijden lange Sowjetcolonnes
van achter in de Warthegouw naar het con
centratiegebied der legers, die bestemd zijn
voor de grote doorbraakslag tegen de Rijks
hoofdstad. Voorlopig zijn de gevechten in
dit gebied slechts van plaatselijke aard,
doch het begin van de geweldigste, beslis
sende slag van deze oorlog kan reeds in
enkele dagen verwacht worden.
BERLIJN, 18 Febr. Het D.N.B. is van
bevoegde zijde gemachtigd tegenover het
door Reuter op 17 Februari verspreide be
richt uit Kreuzlingen, volgens hetwelk uit
Berlijn aankomende vluchtelingen mel
ding hadden gemaakt van een zogenaam
de chaos in Duitsland, te verklaren, dat
noch te Berlijn noch in het Duitse rijk
onrust of paniek heerst. Wat de in het
Reuterbericht genoemde overhaaste
vlucht van alle ministeriën betreft, ook
dit is niet juist, want geen enkel bureau
of geen enkele autoriteit heeft de hem
aangewezen plaats verlaten op een wijze,
die op een vlucht gelijkt.
Verder iö" de bewering onwaar, dat het
gehele bestuur van de Rijkshoofdstad ge
desorganiseerd is en de autoriteiten iedere
controle verloren hebben. Het bestuur van
alle rijksgebieden is volkomen intact. Ook
de verdere bewering van Reuter, dat de
openbare diensten niet meer function-
neren is niet in overeenstemming met de
feiten.
BERLIJN,19 Febr. Bij de jongste ter-
reuraanval op Weimar werden onvervang
bare cultuurmonumenten vernield. Het
meest waardevolle daarvan ls het woon- »n
sterfhuis van Goethe aan het Frauenplah
en diens geboortehuis aan de Frankfurter
Hirschgraben. Verder werd de bekende
Herderkirche met het graf van den dichter
geheel verwoest, evenzo het National-The
ater. het Wittumspaleis en het stadhuis,
dat uit de middeleeuwen dateert. Bescha
digd werden het Schillerhuis en het Cra-
nachhnis, het woonhuis van Cranach Sr.,
den schilder van Maarten Luther.
De Britse admiraliteit meldt, dat de
Engelse duikboot „Purpose" over tijd is en
verloren geacht moet worden.
2e JAARGANG Nr. 349
DINSDAG 20 FEBRUARI 1945
Uitg. N.V. De Arbeiderspers - Bureaux voor red. en adm.: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Giro 184120 - Prijs 21 ct. p. w. of 2.73 p. kw. - Losse nummers 5 ct.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FUH-
RER, 18 Febr. Het opperbevel van de
Weermacht deelt mede: Onze troepen
drongen ten noorden van de Donau tot
diep in het vijandelijke bruggenhoofd
aan de Gran door en stieten door tot
aan de zuidelijke oever van het Parizsky-
kanaal. Aan weerskanten van de weg van
Losonc naar Altsohl en bij Schwarzwas-
ser werden wederom doorbraakpogingen
van den tegenstander verhinderd.
De sterke druk der bolsjewisten ten
noorden van Ratibor alsmede tussen
Strehlen en Kanth duurt voort. Onze
troepen verijdelden evenwel elk groot suc
ces van den vijand. De Sow jets doen nog
steeds aanvallen op het front tussen Lau-
ban en Crossen a.d. Oder. De het zuide
lijke en zuidwestëlijke front van de ves
ting Breslauaanvallende tegenstander
werd in hevige gevechten afgeslagen.
In Zuid-Pommeren werd bii een aanval
door vijandelijke stellingen gebroken en
werden gevangenen binnengebracht. Op de
Tuchelerheide en ten westen van Graudenz
bieden onze troepen verbitterde tegenstand
tegen de met versterkte strijdkrachten
ondernomen vijandelijke doorbraakpogin
gen.
In het Oost-Pruisische gebied verflauwde
de gevechtsactiviteit iets. Pogingen van den
vijand om het front op de bestaande brand
punten open te splijten werden ook giste
ren. nadat 38 tanks waren vernietigd, ver
ijdeld.
Sterke vijandelij ka aanvallen ten zuid
oosten van Libau en en noordwesten van
Doblen mislukten. Verscheidene penetraties
werden afgegrendeld of in de tegenaanval
opgeheven.
Na het vastlopen van ziin aanvallen aan
weerskanten van de weg van Kleef naar
Kalkar verlegde het eerste Canadese leger
op de tiende dag van de afweerslag tussen
Beneden-Rijn en Maas het zwaartepunt van
zijn aanval naar het zuidelijke deel van
het Reichswald. Infanterie- en tankforma
ties, die onder zeer krachtige bescherming
van artillerie aanvielen, stortten ondanks
nieuwe versterking ten noordoosten van
Goch in het vuur van onze wapens ineen.
Ten westen daarvan konden zii na hevige
gevechten naderbij de stad komen.
Aan de Sauer handhaafden onze troepen
het gevechtsterrein tegenover Amerikaanse
aanvallen. Delen van het zevende Ameri
kaanse leger gingen gisteren over tot de
aanval op ons bruggenhoofd -ten zuiden van
Saarbrücken. De gevechten met het zwaar
tepunt aan weerskanten van Forbach duren
voort.
Voor La Rochelle wierpen onze troepen
den vijand uit een stellingssector. Het gar
nizoen van Glronde-zuid sloeg een vijande-
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER,
18 Febr. De Führer heeft het eikenloof
met zwaarden en briljanten verleend aan
den generaal der pantsertroepen Hasso von
Manteuffel, opperbevelhebber van een
pantserleger, als 24sten soldaat der Duitse
weermacht.
De Führer heeft het eikenloof met de
zwaarden bij het ridderkruis van het ijze
ren kruis verleend aan generaal-veldmaar-
schalk Gerd von Rundstedt, opperbevelheb
ber West. als 133sten soldaat der Duitse
weermacht.
TOKIO, 18 Febr. Naar het keizerlijke
hoofdkwartier Zaterdagavond bekend maak
te. hebben de Amerikanen Zaterdagochtend
een eerste landingspoging gedaan op de
Bonin-eilandefi en op het Zwavel-eiland.
De Japanse verdediging kon deze eerste
poging volkomen veriiöelen en tijdens de
gevechten twee troepentransportschepen
beschadigen en tien vijandelijke vliegtuigen
neerschieten. Voorts werden aanzienlijke
resultaten behaald op de vijandelijke oor
logsschepen. Tot zinken werden gebracht
een slagschip, drie kruisers en drie oor
logsbodems van onbekend type, twee mijnen
vegers.
Amerikaanse troepen begonnen op 16
Febr. met landingen op de in de baai van
Manilla gelegen eilandvesting Corregidor.
In het zuidelijk deel van het eiland ziin
volgens frontberichten hevige gevechten
aan de gang, waaraan ook vijandelijke lucht
landingstroepen deelnamen.
De Amerikanen hebben hun zware aan
vallen met op vliegdekschepen gebaseerde
vliegtuigen op Japanse doelen voortgezet.
Militaire kringen in Tokio verklaren, dat
het aantal der Vrijdag boven Japan aan
wezige vijandelijke vliegtuigen meer dan
duizend heeft bedragen. Aan de landings
onderneming op het Zwavel-eiland neemt
een Amerikaanse vlootformatie deel. die uit
ca. dertig oorlogsbodems, enige vliegdek
schepen en slagschepen bestaat.
De verhezen der Amerikanen bii de
tweede grote aanval op Groot-Tokio onder
nomen: 101 vijandeliike vliegtuigen werden
neergeschoten en 28 beschadigd. Slechts
17 Japanse toestellen gingen verloren.
De correspondent van het D.N.B. schrijft
omtrent deze aanvallen en die op de Bonin-
eilanden nog: Hoewel men de ontwikkeling
der gevechten met vertrouwen tegemoet
ziet en op een herhaling van de grote
luchtoverwinning bij Formosa hoopt, wordt
door alle Japanse bladen op de grote ernst
van de toestand gewezen en eraan herin
nerd, dat de Bonin-eilanden de allerbinnen
ste verdedigingslinie vormen. De vijand
heeft een nieuwe stap ondernomen tot
invasie van het Japanse moederland.
BERLIJN, 18 Febr. De militaire
woordvoerder der Wilhelmstrasse ver
klaarde hedenmiddag ten aanzien van het
nieuwe Duitse duikbootsucces bii Moer-
mansk, dat dit succes een bewijs vormt
van het succesvolle optreden van de met
nieuwe installaties uitgeruste Duitse duik
boten. Het bericht van de Britse admirali
teit, dat het convooi niets is overkomen,
verandert niets aan het harde feit, dat elf
diepgelaten transportschepen tot zinken
zijn gebracht.
lijke stoottroep af en bracht gevangenen
binnen.
In Kroatië bleven aanvallen van vrii ster
ke benden ten noorden van Mostar in ons
vuur steken. Pogingen van den viiaiid over
de Drau te trekken ten noorden van Viro-
vitica werden verijdeld.
De aanvalsdoelen der Anglo-Amerikaanse
terreurformatiës waren gisteren overdag het
Rijn-Maingebied en Zuidoost-Duitsland.
Door het werpen van bommen ontstond
schade, vooral in woonwiikeii van Frank
fort a. d. Main.
Londen lag onder vergeldingsvuur.
Zeer kleine duikboten brachten op de
vijandelijke convooiweg tussen Theems en
de mond van de Schelde een ravitaillerings-
vrachtschip van 3000 brt. tot zinken en
torpedeerden een ander schip, dat waar
schijnlijk vergaan is.
i.
Onlangs moesten wij in een bespreking
van een clandestiene herdruk van het
oude „Nieu Geusenliedenboecxken" van
1584 de vraag stellen, of de uitgevers hun
„zwarte" papier liever in anonieme poëzie
van vóór 360 jaar beleggen dan in de hui
dige dichtkunst.
Deze veronderstelling wordt door een
nieuwe reeks clandestiene uitgaven beves
tigd. Bij vele bo.khandelaren zijn thans de
•boekjes van de „Poolpers" te Gouda te
krijgen.
Onder de lichtelijk banale titel „Licht
puntjes" zijn „tien vrolijke gedichten" sa
mengebracht. waarvoor de diohters waarlijk
„wel verwonderd zich hier bijeen te vin
den" zullen zijn: Hooft, Breeroo, Langen-
dijk!, Heye!, Dullaert, Vondel, Potgieter.
Poirters, Van Looy! Een lijn of een bedoe
ling is in deze bonte bloemlezing niet te
vinden. „Vrolijkheid" eigenlijk in de mees
te ook niet, opgewektheid wel, schoonheid
gelukkig ook. Maar de ordeloosheid van de
verzameling is onschoon, evenals de zwarte
prijsopdrijving van deze zwarte uitgave
(ƒ2.50 voor zestien bladzijden).
„Daar moet veel strijds gestreden zijn"
is de aan Camphuyzen ontleende titel van
een tweede bundeltje, volgens de colophoon
(drukkersverantwoording achterin) uitge
geven „in het najaar van 1944 teneinde te
dienen ais spiegel voor degenen, die uit het
verleden kracht willen putten om de
moeilijkheden te draegen van deze tlid. Bij
ontstentenis van gas, electriciteit of een
andere krachtbron, geheel uit de hand ge
zet en op de handpers gedrukt op „Osse-
kop"-papier, in een onverwarmde, onver
lichte drukkerij, waar men zich slechts kon
warmen aan de vlam van het vertrouwen,
dat de toekomst lichtere dagen in haar
schoot verborgen zou houden."
Amen, zegt de recensent en hij zoekt
daar hij weliswaar in een legale, maar
eveneens onverwarmde, onverlichte van de
electrische stroom afgesneden drukkerij
zijn plicht meente te doen op Donderdag
8 Februari 1945 naar de vlam.
Vroomheid! zegt Camphuyzen: daar moet
„veel kruis en leeds geleden zijn", „een
nauwen weg betreden zijn". Is de weg, die
hij gaat de brede van het zich laten gaan
met de massa of de nauwe, die gezocht
moet worden, van stap tot stap?
Zelfbeschuldiging en ootmoed! zegt
Revius in ,,'t En zijn de Joden niet, Heer
Jesu, die u cruysten, lek ben 't. o Heer,
ick bent die u dat heb gedaen!" Met dit
vers in de handen, met dit woord in de
ziel kan geen enkele groep, die wraak wil
en bestraffing, ook maar één stap verzet
ten. De tribunalen van Gerbrandy zullen
moeten beginnen met de drukkers ën ver
spreiders van dit vers onschadelijk te ma
ken.
Gelegenheidsgedichten van Vondel en
Revius, wijsheid van Vader Cats, uit de
Lucifer een vroom gebed om vergiffenis
voor den opstandige, die tegen het wettige
gezag in open oorlog optrekt, een gebed,
waarin erkend wordt, dat deze opstandige
eigenlijk „de schoonste ziel" is (alweer
„fout" onbekende bloemlezer, volkomen
„fout!") en een gebed van Hugo de Groot
voor hen. die lijden, voltooien de irhoud.
M. W.
De zon gaat op 20 Febr. c"4cr om
18.01 'uur en op 21 Febr. on orV 7 15 uur.
Maan op 20 Febr. onder e n 8.01 uur cn
on om 11.49 uuf.
"V.M. 27 Fevr„ I .K. 7 Maart, N.DI. 14
Maart, E.K. 20 Mri,
De tijd, waarin het woord „bevrijding"
de eenvoudigen van geest Britse en
Amerikaanse schepen vol lekkernijen voor
ogen toverde, is voorbij. Nog is deze be
vrijding voor geen vierkante meter Neder
landse bodem cok maar een half jaar oud,
of het beste deel der krachtsinspanning
gaat noodgedwongen reeds uit naar het
bezwerende woord, naar de bijna sme
kende vraag om vertrouwen.
Onder de bevrijdingszon in het Zuiden
verschijnt een blad. dat zich „Maas- en
Roerbode" noemt. Daarin stond dezer
dagen te lezen:
„Wij behoeven ons oor niet eens zo heel
dicht te luisteren te leggen om te weten,
dat bij veel mensen het vertrouwen is ver
loren gegaan en dat zij in het bijzonder
niet veel vertrouwen hebben in de naaste
toekomst. Wij kunnen niet ontkennen, dab
er veel is, dat ons het vertrouwen in de
toekomst dreigt te ontnemen. Wij moeten
echter blijven vertrouwen, niet omdat er
in het nog bezette gebied propaganda ge
maakt wordt met de soms niet al te hoge
stemming hier. Nee, daarom niet. Wij
hebben betere en hogere beweegredenen
om het vertrouwen te bewaren en te ver
sterken".
Aan de vlotheid, waarmee hier het
woord „vertrouwen" wordt gehanteerd,
mankeert het stellig niet: vijf keer in nau
welijks vijftien regels druk. Klaarblijkelijk
is er in het bevrijde Zuiden inderdaad
reden, zich over de devaluatie van het ver-
trouwensbegrip zorgen te maken. Klaar
blijkelijk is het ook niet helemaal zonder
grond, dat er „in het nog bezette gebied
propaganda wordt gemaakt met de soms
nieU al te hoge stemming" bezuiden de
frontlijn. Ware het anders, de feiten zou
den in het Zuiden voor zichzelf spreken
en geen vergoelijkende woorden behoeven.
Maar in plaats van schepen met graan en
schepen met versnaperingen, is er slechts
mateloze ellende van overzee hierheen ge
komen. Die ellende drukt niet slechts door
haar eigen gewicht. Zij botst ook dagelijks
op de herinnering aan de zovele schone
beloften, die minder dan zes maanden ge
leden nog hoge koersen noteerden.
Wat onder zulke omstandigheden dan
wel de „betere en hogere beweegredenen"
zijn, waarmede het bevrijde Nederland
zijn vertrouwen tegen die boosaardige pro
paganda van het bezette Noorden in, moet
trachten te bewaren en versterken? Het
blad formuleert ze woordelijk als volgt:
„Wij wilen vertrouwen op God, maar
ook op de mensen, die op de een of an
dere wijze betrokken zijn bij het staats
bestuur en bij de volkshuishouding. Al
leen deze hoge opvattingen van het gezag
kunnen ons bewaren voor het allerergste,
n.l. dat ons volk het vertrouwen in het
gezag gaat verliezen."
Er zit een leerzaam element in deze
roep om eerbied voor het gezag. Luttele
maanden nadat alle wezenlijk gezag nog
als dictatuur en onvrijheid verdacht werd
gemaakt. Maar voor het overige is de ge-
dachtengang helaas tamelijk kreupel. Op
de kortste noemer teruggebracht verlangt
hij, dat het misleide zuiden zou willen
vertrouwen, teneinde het vertrouwen niet
te verliezen. Gelijk in de tachtiger jaren
de „Kunst om de kunst" werd beoefend,
zo moet het bevrijde Nederland thans
„het vertrouwen om het vertrouwen" be
oefenen.
Wie in tijden van betrekkelijke over
vloed zijn kracht zocht in het voorspie
gelen van bij uitstek stoffelijke lekker
nijen, heeft het echter niet gemakkelijk,
wanneer hij zijn volgelingen in tijden van
materiële nood met weinig voedzame drog
redenen tracht lekker te maken. Hij krijgt
het du'bbel moeilijk, wanneer hij aan
vaardbaar moet maken, dat dit „vertrou
wen om het vertrouwen" geschonken
dient te worden aan hetzelfde gezag, dat
juist door het onvervuld laten van zijn
melk-en-honing-belofte voor de vertrou
wenscrisis aansprakelijk werd.
STOCKHOLM, 19 Febr. Volgens de
zender Moscou deelt Tass officieel mede,
dat de commandant van het derde Wlt-
russische front, generaal Tsjernjakowski,
bij de gevechten in Oost-Pruisen is ge
sneuveld. In het bericht wordt gezegd, dat
de Sowjetunie in Tsjernjakowski een harer
talentvolste jonge veldheren verliest.
STOCKHOLM, 18 Febr. Het wereld
congres van vakverenigingen heeft de laat
ste dag der conferentie te Londen besloten
tot insteling van een nieuwe internationale
met zetel te Parijs. Er is een commissie
benoemd, die tot taak heeft, alle nog be
staande tegenstellingen te overbruggen.
Deze commissie bestaat uit 41 leden en
I most fungeren als voorlopig bestuur der
nieuwe internationale, tot aan een
nieuwe vakverenigingsconferentie, dig nog
vóór het einde van het jaar zal worden
gehouden.
Volgens het ingediende plan zullen de
vijf hsutrale staten, Zwitserland. Zweden,
Spanje, lenend en IJsland in deze com
missie elk cioar één lid vertegenwoordigd
zijn eve"°'s r Vtand. Italië, Bulgarije en
Roemenië. Het irootste deel der 41 gedele-
gesrdan beslaat uit vertegenwoordigers der
ve—r.iede rv'ss waarbij Engeland, de Ver
en:'" Ja' or :r>. Rusland en F-inkriJk elk
i drie vertegenwoordigers hebben.