HET DAGBLAD
Zware slag in
Neder-Silezië
Onvoorwaardelijke capitulatie
van Duitsland geëist
Heel brood en 125 gr. margarine
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Eibing staakt het
heldhaftig verzet
Conferentie op de
Krim geëindigd
Zij zijn het eens
Kinderen tot veertien
krijgen grutterswaren
Echter alléén in bepaalde
distributiekringen
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜH-
RER, 12 Febr. Het opperbevel van de
weermacht deelt mede:
Oostelijk van het Plattenmeer en in het
zuiden van Slowakije mislukten talrijke
afzonderlijke aanvallen der bolsjewisten.
Tussen Bielitz en Ratibor werden hevige,
door tanks en slagvliegtuigen gesteunde
vijandelijke aanvallen in heftige gevech
ten opgevangen.
In Neder-Silezië nam de slag in uitge
breidheid toe. Westelijk van Breslau wier
pen onze troepen in de tegenaanval den
naar het zuiden aanvallenden vijand terug
/tot in het gebied van KanthKostenbuut
en verhinderden daardoor zijn vereniging
met de vijandelijke strijdkrachten, die
uit het bruggenhoofd van Brieg naar het
noordwesten aanvallen. Aan de Bobcrsec-
tor zijn hevige gevechten gaande noorde
lijk van Bunzlau en oostelijk van Sagan.
Tussen Fürstenberg en de Oderbruch is
de situatie tijdens zware, doch plaatselijke
gevechten niet veranderd.
In het zuiden van Pommeren en West-
Pruisen werden noordwestelijk van Deutsch-
Krone en aan het front tussen Landeck en
Graudenz doorbraakpogingen van sterke
Sowjetstrijdkrachten na aanvankelijke ter
reinwinst verijdeld. De verdedigers van
Schneidemühl en Posen leveren zware
straatgevechten met den vijand, die in het
binnenste deel der vestingen is binnen
gedrongen.
Na een wekenlange heldhaftige strijd is
het garnizoen van Eibing tegenover de over
macht van de vijandelijke stormloop be
zweken. Een deel heeft zich met mede
neming der gewonden een weg naar de
ei;;en linies gebaand.
In Oost-Pruisen strandden heftige vijan
delijke aanvallen op de sectoren van Worm-
ditt. PreusischEylau en Zinten op de
hardnekkige tegenstand onzer divisies, die
46 tanks en 47 stukken geschut vernielden.
In Samland werden de noordoostelijk van
Fischhausen ingesloten delen van de 87ste
divisie Sowjet-garde-infanterie vernietigd.
Slag- en jachtvliegtuigen vernielden 39
tanks, twaalf stukken geschut en 257 ge
motoriseerde en bespannen voertuigen, 21
Ëowjetvliegtuigen werden neergeschoten.
In de afgelopen vier weken van de winter-
slag in het Oosten hebben troepen van het
ieser en de Waffen-#, alsmede vliegende
formaties en luchtdoelartillerie der lucht
macht 7966 tanks, vele honderden stukken
c cschut en meer dan 10.000 gemotoriseerde
en bespannen voertuigen der Sowjets ver
nietigd. Bovendien werden 457 vijandelijke
"vliegtuigen neergeschoten of op de grond
vernield. De vijandelijke verliezen aan
doden en gewonden zijn enorm.
Tussen Nederrijn en Maas konden de
Engelsen na verbitterde gevechten door
dringen tot aan de oostelijke rand van het
Reichswald. De beoogde doorbraak bleef
hun echter wederom ontzegd, dank zij de
standvastigheid van onze troepen.
Door het openen van de Roertalsperre
werd het Roerdal tot op grote afstand over
stroomd en de vijand gedwongen ziin stel
lingen in verscheidene sectoren aan de
oever der rivier te ontruimen en ziin aan-
valsvoorbereidingen te onderbreken. In de
sector-Prüm zijn eigen tanks tot de tegen
aanval overgegaan en hebben zij den vijand
op de westelijke oever van de rivier de-
Prüm teruggeworpen. De stad zelf werd be
vrijd. Zuidwestelijk daarvan wordt gevoch
ten om enkele plaatsen in onze westelijke
versterkingen. Aan de benedenloop van de
Sauer, waar de viiand vooral aan de Oure-
mond en bii Echternach zijn plaatselijke
bruggenhoofden tracht uit te breiden, werd
in hevige gevechten een viiandeliik succes
van betekenis verhinderd.
In Midden-Italië wierpen onze troepen,
Ie JAARGANG No. 344
WOENSDAG 14 FEBRUARI 1945
V'
Uitg. N.V. De Arbeiderspers— Bureau* voor red. en adm.: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Giro 184120 - Prijs 21 ct. p. w. of ƒ2.73 p. kw. - Losse nummers 5 ct.
STOCKHOLM, 13 Febr. Churchill,
Roosevelt en Stalin hebben Maandag
avond een gemeenschappelijke verklaring
gepubliceerd, waarin, naar Reuter meldt,
veelomvattende plannen voor „het over
winnen van Duitsland, zijn bezetting en
ontwapening en de vernietiging van de
Duitse generale staf voor alle tijden"
worden aangekondigd.
Uit de verklaring blijkt, dat de achtdaagse
Conferentie van Drie in de stad Jalta
op de Krim is gehouden. De verklaring
behelst de vernietiging van elke Duitse
militaire uitrusting en een controle op de
Duitse industrie -en een veroordeling der
z.g. oorlogsmisdadigers. Het Frankrijk van
De Gaulle moet daarbij een rol spelen
tezamen met Engeland, de Sowjet-Unie
en de Ver. Staten. De nationaal-socialis-
tische partij en haar organisaties moeten
„uitgeroeid" worden.
Voorts wordt medegedeeld, dat men over
eenstemming heeft bereikt omtrent het in
het leven roepen van een „na-oorlogs Po
len" en een zo spoedig mogelijk herstel
van de Zuid-Slavische staat. Een vredes-
charta en een veiligheidsorganisatie naar
het voorbeeld van Dumbarton Oaks zullen
voorbereid worden op een conferentie der
Ver. Naties, die in April van dit jaar in
San Francisco zal worden gehouden.
De verklaring deelt mede, dat in de af
gelopen acht dagen Churchill, Roosevelt en
Stalin met hun ministers van buitenlandse
zaken, chefs der generale staven en andere
adviseurs op de Krim voor een bespreking
bijeen zijn geweest. In de ruimste mate
Zijn inlichtingen uitgewisseld. Het tijdstip,
de omvang en de coördinatie van het mili
taire optreden tegen Duitsland zijn bespro
ken en goedgekeurd. De gecombineerde
militaire plannen zullen pas bekend ge
maakt worden, wanneer zij tot uitvoering
zijn gekomen.
Het communiqué geeft uiting aan de
verwachting, dat de „nauwe samenwerking
tussen de drie generale staven" die op de
conierentie bereikt is, bij zal dragen tot
verkorting van de oorlog. De besprekingen
op voorbeeldige wiize door de eigen artille
rie gesteund, aan weerszijden van de kust
weg ViareggioMassa den tijdelijk opge
drongen viiand terug en vernietigden daar
bij vijftien vijandelijke tanks.
In Herzegowina werden voortgezette vij
andelijke aanvallen in het gebied van
Mostar afgeslagen. De zuivering van de Bilo
Gora en van het gebied tussen Virovitica en
de Drau maakt snelle vorderingen.
In West-Duitsland zetten Anglo-Ameri
kaanse terreurvliegtuigen hun aanvallen in
scheervlucht op de burgerbevolking voort.
Amerikaanse bommenwerpers vielen op
nieuw plaatsen in Munsterland aan.
Het vergeldingsvuur op Londen duurt
voort.
der drie generale staven zullen in de toe
komst worden voortgezet, als de noodzaak
zich voordoet. Churchill, Roosevelt en Stalin
dreigen, dat het Duitse volk. als het zijn
tegenstand voortzet, in geval van een neder
laag slechts des te meer te lijden zal heb
ben.
Wij zijn het, aldus het communiqué,
eens geworden over een gemeenschappelij
ke politiek en gemeenschappelijke plannen
met (le strekking, onvoorwaardelijke capl-
tulatiebepalingen te stellen, .«die wij ge
meenschappelijk aan Nazi-Duitsland zullen
opleggen, als de Duitse gewapende tegen
stand volledig ineengestort zal zijn. Deze
voorwaarden zullen pas bekend gemaakt
worden, als de definitieve nederlaag van
Duitsland voltooid is.
Bezettingszones
De troepen der drie mogendheden zullen
elk een zone van Duitsland bezetten. Men
is voornemens een gecoördineerd bestuur
en controle in te voeren door een centrale
controlecommissie, bestaande uit de opper
bevelhebbers der drie mogendheden, met
hoofdkwartier te Berlijn. Voorts is men het
er over eens geworden, dat, indien Frank
rijk wenst te worden uitgenodigd, het een
bezettingszone zal krijgen en als vierde lid
der controlecommissie kan fungeren. De
grenzen van de Franse zone zullen worden
vastgesteld door de vier in aanmerking
komende regeringen door bemiddeling van
haar vertegenwoordigers.
Het ligt in het voornemen, aldus zegt het
communiqué, „het Duitse militarisme en
het nazidom te vernietigen", alle Duitse
weermachtsonderdelen te ontwapenen en te
ontbinden en voor alle tijden de Duitse
generale staf te breken. Alle Duitse oorlogs
materiaal moet worden vernietigd, de ge
hele Duitse industrie voor militaire pro
ductie vernietigd of onder controle ge
plaatst.
Herstelprestaties
Voorts wordt aangekondigd, dat herstel
prestaties geëist zullen worden. Behalve
ontbinding van de partij willen Stalin,
Churchill en Roosevelt opheffing der natio-
naal-socialistische wetten en verwijdering
van elke nationaal-socialistische invloed op
de openbare ambten, het culturele en het
economische leven van Duitsland, Tenslotte
deelt het communiqué mede, dat „verdere
maatregelen in Duitsland" in het voorne
men liggen.
Polen
Omtrent de besluiten over Polen deelt
het communiqué nog mede, dat de drie
mogendheden een reorganisatie der tegen
woordige voorlopige regering in Polen op
een bredere democratische grondslag met
opneming van democratische leiders van
het Poolse moederland en van de Polen in
het buitenland verlangen. Deze nieuwe re
gering dient dan genoemd te worden: Pool
se voorlopige regering der nationale een
heid. Deze moet zich verplichten, zo spoe
dig mogelijk vrije en geheime verkiezingen
uit te schrijven. Stalin, Churchill en Roo
sevelt zijn van mening, dat de oostgrens
van Polen de Curzonlinie moet volgen met
bepaalde afwijkingen in enige gebieden van
vijf tot acht km. ten gunste van Polen.
Polen zal belangrijke gebiedsuitbreiding
krijgen in het noorden en het westen.
Verdeling levensmiddelen Zweedse Rode Kruis
DEN HA AG, 12 Febr. De door het
Zweedse Rode Kruis gratis beseliikbaar ge
stelde hoeveelheden brood, margarine en
grutterswaren zullen als volgt worden ver
deeld: In de distributiekringen Amsterdam,
Haarlem, Bloemendaal, Heemstede, Hilver
sum, Bussum, Laren, Weesp, Zaandam,
VVormerveer. Beverwijk, Velsen, Alkmaar,
Nicuwer-Anistei, Rotterdam, Schiedam,
Vlaai-dingen, Den Haag, Voorburg, Rijswijk,
Leiden, Leidschendani, Katwijk, HUlegoni,
Degstgeest, Wassenaar, Delft, Naaldwijk,
Maassluis, Sliedrecht, Ridderkerk, Zwijn-
drecht, Schoonhoven, Go.uda, Woerden,
Dordrecht, Gorkuin. Boskoop, Krimpen a. d.
IJssel, Utrecht, Maartensdijk, De Bilt, Zui
len, Zeist, Amersfoort, Soest en Baarn zal
aan de houders van de noodkaarten III
(personen van vier jaar en ouder) 800 gram
brood gratis worden verstrekt. In dezelfde
(listributiekringen wordt aan de houders
der inlegvellen GC 501, GD 501 en GE 501
(kinderen van 0 tot 14 jaar) 250 gram
grutterswaren gratis beschikbaar gesteld,
voorts wordt in bovengenoemde distributie-
kringen, met uitzondering van de distri
butiekringen Schoonhoven en Woerden, aan
de houders van de noodkaarten IIIA en
IIIB (personen van elke leeftijd) 125 gram
margarine gratis verstrekt.
Om deze goederen te verkrijgen, dienen
per gezin de volgende bonnen te worden
ingeleverd bij speciaal hiervoor aangewezen
winkeliers: 1. de bonnen A 358 van de nood
kaarten IIIA voor brood; 2. de bonnen
C 507, D 507 en E 507 van de inlegvellen
voor grutterswaren; 3. de bonnen 329 van
de noodkaarten HI A en III B voor marga
rine.
De plaatselijke distributiediensten zullen
bekend maken, op welke dagen en bij welke
winkeliers deze bonnen (bestelbonnen)
mosten worden ingeleverd. Bij deze inleve
ring wordt door den winkelier de naam en
het adres van het gezinshoofd, alsmede het
aantal bonnen van elke soort, op een lijst
ingeschreven. De rechthebbende ontvangt
bij de inlevering der bestelbonnen van den
winkelier een briefje, waarop het winkel
stempel en het volgnummer van inlevering
voorkomt. Deze briefjes dienen zorgvuldig
te worden bewaard.
Zodra de goederen in de winkels aan
wezig zijn, wordt op raambiljetten in de
winkels bekend gemaakt, op welke dag de
houders van bepaalde volgnummers de
goederen kunnen afhalen. Op die dag moe
ten de houders der opgeroepen volgnum
mers zich vervoegen bij den winkelier, al
waar de bestelbonnen zijn ingeleverd.
Medegebracht moeten worden, behalve
het briefje met volgnummer, de volgende
bonnen (koopbonnen): 1. de bonnen A357
van de noodkaarten HI A voor brood; 2. de
bonnen C 506, D 506 en E 506 van de inleg
vellen voor grutterswaren; 3. de bonnen
328 van de noodkaarten III A en III B voor
margarine.
Tegen afgifte der goederen, waarop de
betrokkene recht heeft, dienen het briefje
met volgnummer, alsmede de koopbonnen
bij den winkelier te worden ingeleverd.
Tevens moeten degenen, die de goederen
komen afhalen, hun handtekening voor
ontvangst plaatsen op de lijst, waarop de
inlevering der bestelbonnen was genoteerd.
De inlevering der bestelbonnen en het
afhalen der goederen mag uitsluitend door
personen, ouder dan zestien jaar, plaats
vinden, en wel per gezm door een der ge
zinsleden. Het begrip „gezin" kan hier in
ruime zin des woords worden opgevat, ook
tijdelijk inwonende personen mogen b.v.
als gezinsleden worden beschouwd. Zij, die
geen bestelbonnen op de daarvoor bepaal
de dagen kunnen inleveren, omdat zij niet
in het bezit zijn van noodkaarten en in
legvellen wegens gemeenschappelijke voe
ding, zullen de goederen ontvangen door
bemiddeling van de instelling, alwaar zij
him gemeenschappelijke voeding genie
ten. Indien zij de instelling verlaten, alvo
rens de bedoelde goederen te hebben ont
vangen, dan ook dient de instelling er zorg
voor te dragen, dat zij hiervan alsnog in
het bezit gesteld worden.
Zij, die wegens vestiging, verhuizing of
geboorte eerst na afloop van de dagen,
vastgesteld voor de aflevering der bestel
bonnen, doch vóór de eerste dag van af
gifte der goederen, in het bezit van nood
kaarten en inlegvellen worden gesteld, mo
gen de bestelbonnen direct na ontvangst
dezer bescheiden alsnog inleveren bij een
winkelier, die hun door de plaatselijke dis-
tributiedienst zal worden aangewezen. Met
ingang van de eerste dag van uitgifte der
goederen zullen de distributiediensten uit
sluitend noodkaarten en inlegvellen uitrei
ken, waarop de bestel- en koopbonnen on
geldig zijn gemaakt.
Zij, die op grond van „Bereehtigungs-
sclieine" of op andere gronden in het bezit
van twee noodkaarten zijn, moeten vóór 1
Maart a.s. de bonnen A 358, A 357. 329 en
328 van een dezer kaarten bij de distribu
tiediensten tegen ontvangstbewijs inleve
ren. Bij verzuim tot voldoening .aan deze
verplichting vervalt in de toekomst het
recht op extra-noodkaarten.
Niet in Constanza, maar in Jalta blijkt
de conferentie van Stalin, Roosevelt
en Churchill te zijn gehouden. Klaarblij
kelijk is de haven van het inmiddels ge-
bolsjewiseerde en voor Anglo-Amerikaanse
waarnemers afgesloten Roemenië naar de
zin van Moscou nog altijd te „neutraal"
en naar Stalins persoonlijke behoeften te
ver van huis geweest. Jalta ligt op de
Krim. Het is een deel van de Sowjet-Unie.
En men moet enigermate met de wetten
van het diplomatieke verkeer vertrouwd
zijn om in voile omvang de vernedering te
peilen, die zelfs Roosevelt zich ditmaal ge
troost heeft. Voor deze gemeenschappelijke
bespreking benaderde hij niet slechts (ge
lijk de vorige maal met Teheran en thans
eventueel met Constanza) de drempel van
het bolsjewistische paradijs, maar hij be
gaf zich regelrecht op Sowjetrussisch ge
bied, daarbij buigende voor Stalins weige
ring, nu of straks voor een tegenbezoek
naar Engeland of Amerika te komen.
In wezen verbleekt iedere alinea van de
door Reuter gepubliceerde „gemeenschap
pelijke verklaring" tegenover deze plaats
bepaling. Want wat ook vóórdien reeds
duidelijk was, doch nog achter het gebaar
van slecht-gespeelde Anglo-Amerikaanse
zelfstandigheid verborgen 'olijven moest,
vindt in de naam Jalta pijnlijke erken
ning: „gemeenschappelijke" verklaringen
der geallieerden worden nog slechts door
de Sowjet-Unie alléén en op Sowjetrus
sisch grondgebied opgesteld en afgelegd.
Ze kunnen er te gelegener ti.id ook met de
gepaste vrijmoedigheid terzijde worden ge
schoven.
Daarbij denkt men ongetwijfeld vóór
alles aan een clausule, waarin Stalin,
Roosevelt en Churchill overeenkomen, dat
„troepen der drie mogendheden elk een
zone van Duitsland zullen bezetten". Het
is in de laatste maanden duidelijk gewor
den, dat zulk een belangengrens ook in de
Balkan moet zijn vastgesteld en dat aan
Moscou daarbij de bolsjewisering van Roe
menië en Bulgarije was toegestaan, mits
het (zulks in verband met de aloude Dar-
danellenkwestie en de Britse belangen in
de Middellandse Zee) voor Griekenland
halt zou houden. Het is óók duidelijk ge
worden, wat van die belangengrens terecht
kwam; waar de Sowjetrussische troepen
officieel niet binnen marcheerden, daar
opereerden niettemin Griekse, bolsjewisten
„op eigen gelegenheid", maar klaarblijke
lijk niet zonder Sowjetrussische sympathie
en Sowjetrussische voorbereiding. En on
danks Churchills illustere vinding om in
Griekenland van „Trotzkisten" te spreken
bleek de zogeheten Brits-bolsjewistiscke
belangengrens uitermate wankel. Ja de
nieuwe concentraties van Griekse gewa
pende communisten gaven ook United
Press reeds aanleiding tot de voorspelling,
dat in het conflict tussen Britten en bol
sjewisten in Griekenland-het laatste woord
nog gesproken moet worden.
Wanneer Stalin zich nog'vóór de eind
overwinning zo vrijmoedig in openlijke
tegenstellingen begeeft en zonder heel
veel gewetensbezwaar klaarblijkelijke af
spraken vergeet, dan is er geen aanlei
ding, een andere ontwikkeling te vermoe
den wanneer ooit de bezetting van
Duitsland een feit zou worden. Na de
militaire gebeurtenissen der laatste
maanden, die evenveel aan het bolsje
wistische prestige toevoegden als ze van
het Amerikaanse afknaagden, moet ook
de zelfbewuste Eisenhower reeds hebben
begrepen, dat zijn persoonlijke intocht
m Berlijn in elk geval van de agenda
werd afgevoerd. Of de belangengrens aan
de Oder, de Spree, de Elbe of de Noord
zeekust werd geprojecteerd, verandert
aan het éne feit niets: dat alleen Mos-
cou's wensen deze verklaring en de daar
uit voortvloeiende gebeurtenissen zullen
dicteren.
Ook de onverzoenlijkheid van dit do
cument getuigt daarvan. Het spreekt
reeds in zijn aanhef van „vernietiging
voor alle tijden". Het klemt zich met
starre klauwen vast aan de „onvoorwaar
delijke capitulatie", hoewel in Londen
juist aan de vooravond der conferentie
pleidooien voor een soepeler politiek
weerklonken en in Washington een ver
nieuwd Wilson-plan actueel scheen te
worden. Moscou was daartegenover reeds
vóór het overleg van Jalta tegen elk ver
zoenend gebaar. Wanneer men het dan
ook thans „eens" heet te zijn geworden
over „gemeenschappelijke plannen met
de strekking, onvoorwaardelijke capitu
latievoorwaarden te stellen", dan is het
niet moeilijk, de vermeende drie-eenheid
in Stalin belichaamd te zien.
Eén ding is in deze politiek van onver
zoenlijkheid en haat althans een licht
punt: het Duitse volk behoeft thans
minder dan ooit in twijfel te zijn over
het lot, dat het bij een nederlaag tege
moet zou gaan. Het kan alle gissingen
en alle vermoedens terzijde laten voor de
zekerheid, dat men het in Jalta eens
werd over zijn vernietiging. Zózeer eens,
als Stalin het slechts met zichzelf zijn
kan.
Zon op 14 Febr. onder om 17.50 uur en
op 15 Febr. op om 7.57 uur.
Maan op 14 Febr. op om 9.16 uur en
onde- om 29.14 uur.
Directeur: H. J. Kerkmeester, Bussum,
hoofdredacteur: Hendrik Llndt, Amsterdam,
plv. hoofdredacteur: lr. A. H. de Haas van
Dorsser, Haarlem; binnenland: J. v. Grie
ken; Illustratie en opmaak: R. Kampstra;
volkscultuur en kunst: M. Wolters; sport:
J. J. Liber; advertenties: A, H. Lammers,
allen te Amsterdam. K 113
wat Oft DPTloririPlincr r\AT rcenrcrvooirc
