HET DAGBLAD
Concentraties
van troepen
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bij Mariënburg en Elbing wordt
verbitterd gevochten
Sowjet-druk in de richting Stettin
Verhoogde activiteit
in het Westen
Druk op het gebied
Küstrin-Frankfort
Felle strijd in Manilla
Toekomstige grenzen van
Italië niet gebonden
Majoor Normann gesneuveld
Amerikaanse C.I.O. trekt terug
Keulen en Düsseldorf
Eisenhower's doel?
Nieuw huwelijk van Stalin?
Overeenstemming in Griekenland
Totaal der Amerikaanse verliezen
Silezië en Oost-Pruisen onder
controle van Loeblin
Geiten, in rouw...
Tienduizend procent
Mr. J. Feitsma door aanslag
om het leven gekomen
Van Cit+ert overleden
BERLIJN, 5 Febr. De militaire
woordvoerder heeft heden in antwoord
op een vraag verklaard, dat de Sowjet-
druk bij Pyritz bijzonder hevig is. Hoe
wel de Sowjets geen terrein wonnen, moet
toch aangenomen worden, dat zij ver
strekkende doelen hebben.
De woordvoerder zeide voorts, dat de
Sowjets er naar streven, zoveel mogelijk
bruggenhoofden over de Oder te vormen.
Bijzonder grote concentraties worden
waargenomen in het gebied Küstrin
Frankfort. Het Duitse bruggenhoofd bij
Frankfort is van het noordoosten en zuid
oosten aangevallen en iet of wat ver
kleind. De oostelijke oever van de Oder
kon tot twaalf km. zuidelijk van Frank
fort van den vijand gezuiverd worden,
doch verder naar het zuiden en aan
weerszijden van Kienitz, alsmede bij
Küstrin, kon de vijand de Oder bereiken.
In de Midden-Elzas blijven de Amerika
nen uit het noorden en de Fransen uit
het zuiden druk uitoefenen om het Duit
se bruggenhoofd op te heffen. Bij Colmar,
dat in Amerikaanse handen is, heeft de
vijand ongeveer vijf, bij Mülhausen on
geveer vier kilometer terrein gewonnen.
TOKIO, 5 Febr. Naar Domei meldt,
was het Japanse garnizoen van Manilla op
4 Febr. in hevige strijd gewikkeld met de
vijandelijke troepen, die het noordelijke
deel der stad waren binnengedrongen. De
Amerikanen versterkten hun strijdkrachten
te land en in de lucht in de provincie
Batange. Japanse troepen boden ook aan
deze vijandelijke aanvallen het hoofd. Bij
de gevechten ln de buitenwijken van
Manilla verloren de Amerikanen ruim 1600
man, alsmede 17 tanks, 26 vrachtauto's en
20 kanonnen.
BERN, 5 Febr Volgens Reuter heeft
ministerpresident Bonomi in een onderhoud
met een Italiaansen journalist verklaard,
dat de wapenstilstandsvoorwaarden geen be
trekking hebben op de toekomstige grenzen
van het land. De voorwaarden geven den
geallieerden onbeperkte volmachten voor
het binnenlandse, financiële, economische
en militaire leven van Italië.
BERLIJN, 5 Febr. Majoor Theo Nor
mann, een van de oudste Stukavliegers en
drager van het Eikenloof met zwaarden be
horende bij het ridderkruis van het IJzeren
Kruis, is de soldatendood gestorven.
BERN, 5 Febr. Naar Exchange meldt,
heeft de president van de Amerikaanse
C.I.O., Murray, zijn deelneming aan het
wereldvakverenigingscongres, dat te Lon
den wordt gehouden, op het laatste ogen
blik afgezegd. Vroeger vijandelijke staten,
zoals Italië en Roemenië, zijn niet toege
laten. Er wordt op de conferentie Engels
en Russisch gesproken.
Naar de Britse berichtendienst meldt,
heeft een grote brand gewoed in de Col
ston Hall te Bristol, de beroemdste en
grootste concertzaal van West-Engeland.
De schade bedraagt meer dan een kwart
millioen pond. Het orgel, dat het beste ter
wereld werd genoemd, is door het vuur
vernield.
Aan boord van een te Brooklyn lig
gend tankschip heeft zich een ontploffing
voorgedaan, tengevolge waarvan de benzine
over het water stroomde en een tweede
tankschip alsmede een Liberty-schlp in
brand zette. Alle drie de schepen moeten
als verloren worden beschouwd. Er zijn
zeven doden en zestig gewonden.
Op 72-jarige leeftijd is te Amstelveen
overleden de bekende edelsmid Frans
Zwollo.
Ie JAARGANG No. 339
WOENSDAG 7 FEBRUARI 1945
Uitg. N.V. De Arbeiderspers - Bureaux voor red. en adm.: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Giro 184120 - Prijs 21 ct. p. w. of 2.73 p. kw. - Losse nummers 5 ct.
UIT HET HOOFDKWARTIER VAN
DEN FÜHRER, 5 Febr. Het opperbe
vel van de weermacht maakt bekend:
In Hongarije werden vijandelijke
aanvallen ten zuiden van het meer van
Velencze, met uitzondering van onbe
langrijke penetraties, afgeslagen. Ten
noorden van Stuhlweissenburg en in de
noordelijke sector van het Vertesgebergte
hebben onze troepen den vijand naar het
oosten verdreven. Het dappere garnizoen
van Boedapest werd in zijn harde strijd
aanmerkelijk verlicht door Duitse ge-
vechts- en slagvliegtuigen, in de zuide
lijke grensstreek van Slowakije, alsmede
tussen de westelijke Beskiden en de
Oder zijn talrijke vijandelijke aanvallen
mislukt. Aan weerszijden van Brieg heeft
de vijand met sterke strijdkrachten uit
zijn bruggenhoofden aan de Oder een
aanval ondernomen. Hier is een zware
strijd aan de gang.
In de overige sectoren van het Oder-
front blijft de toestand min of meer on
gewijzigd. De bolsjewieken zetten hun he
vige aanvallen voort op de verdedigings-
ring van Frankfurt aan de Oder alsmede
op Küstrin en Posen, zonder ln staat te
zijn enig succes van betekenis te behalen.
In Zuid-Pommeren hebben onze forma
ties de vijandelijke aanvallen tussen Py
ritz. Deutsch-Krone en het gebied ten
noordoosten van Jastrow wederom afgesla
gen. Mariënburg en de stad Elbing zijn de
brandpunten van een verbitterde strijd.
In Oost-Pruisen ondernemen de Sowjet-
Russen met overmachtige strijdkrachten
stormaanvallen nabij Wormditt, Barten-
stein en aan weerszijden van Koningsber
gen, maar waren niet in staat de beoogde
doorbraak té bereiken als gevolg van de
dappere houding van onze troepen en hun
leiding. 53 tanks en 63 kanonnen werden
vernietigd. Duitse marinestrijdkrachten
namen herhaaldelijk deel aan de strijd aan
de Oost-Pruisische kust. waarmede zij ver
lichting brachten aan de troepen te land.
In Koerland is de gevechtsactiviteit als
gevolg van de zware verliezen van den
vijand op de vorige dagen, geluwd. Slag-
vliegers, ondersteund door jagers, mengden
zich met goede uitwerking in de gevechten
te land in Hongarije, in Silezië en in de
Neumark. In totaal werden gisteren door
de luchtmacht in het oosten 73 tanks, 44
stukken geschut bulten gevecht gesteld,
alsmede 900 voertuigen vernietigd en 26
vliegtuigen neergeschoten.
In het westen duren voor het Roerfront
de vijandelijke bewegingen en sterk ar
tillerievuur voort. In het gebied van
Schleiden brachten onze troepen de Ame
rikaanse doorbraakpogingen voor de Urft-
talsperre weer tot staan en sloegen ten
zuiden daarvan nieuwe aanvallen uiteen.
In de zuidwestelijke uitlopers van de
Schnee-Eifel kon de vijand een bunker-
groep binnendringen, maar bleef in het
afweervuur steken.
De bolwerken van ons bruggenhoofd in
de Boven-Elzas waren ook gisteren aan
sterke vijandelijk aanvallen blootgesteld.
De in de Rijnvlakte tussen Breisach en
Kolmar aanvallende Amerikanen werden
ten noorden van Neu-Breisach afgeslagen,
ten zuiden van Kolmar na geringe vorde
ringen weer opgevangen. Veertien vijande
lijke tanks werden daarbij vernietigd. In
het gebied ten noorden van Mülhausen
zijn onze troepen in hevige afweergevech-
ten gewikkeld door Einsisheim en Sulz.
De artilleriestrijd om Duinkerken en
l'Orient is sterker geworden.
In de avonduren van gisteren wierpen
BERLIJN, 5 Febr. Met uitzondering
van de zeer hevige gevechten op de Oder-
bruggenhoofden bU Brieg en Steinau, aldus
Interinf, is het in geheel Silezië sedert
dagen niet tot belangrijke operaties geko
men. Na hun binnendringen in het Opper-
Silezische industriegebied hebben de Sow
jets aanzienlijke strijdkrachten weggeno
men en het zwaartepunt hunner operaties
verplaats naar de midden- en benedenloop
van de Oder. Onder de vernielende uitwer
king van de massale Duitse luchtaanvallen
is hun opmars echter aanzienlijk vertraagd.
Hoewel dus de Sowjets nog niet voor
bereid zijn voor de grote beslissende slag,
zetten zij hun aanvalsactie ten oosten van
Frankfort voort. Hevige aanvallen op het
Duitse bruggenhoofd werden overal met
zware verliezen voor de aanvallers afgesla
gen. Zwakke afdelingen, die noordeliik van
Frankfort de Oder wilden oversteken, wer
den vernietigd. Om Küstrin is verbitterd
gevochten en het garnizoen bleef de toe
stand meester.
Tussen de Warthebruch en Stettin heb
ben de Sowjets aanzienlijke versterkingen
ln de strijd gebracht en hun actie gefor
ceerd in westelijke en noordelijke richting.
Noordwestelijk van Küstrin zijn zij er na
zware gevechten, die dagenlang duurden, in
geslaagd, in het moerassige terrein op de
westelijke Oderoever een bruggenhoofd te
vormen, djit onder voortdurend concentrisch
vuur der Duitse artillerie ligt en aanhou
dend wordt aangevallen.
Met verscheidene infanteriedivisies en
talrijke kleine tankafdelingen hebben de
Sowjets hun druk ln de richting van Stet
tin voortgezet. De aanvallen werden in
Pyritz tot staan gebracht, terwijl de bol
sjewisten zuidelijk van Stargard werden
teruggeworpen.
Na het verflauwen der grote gevechten in
het BelgischLuxemburgse gebied concen
treert Eisenhower alle beschikbare reserves
in steeds grotere omvang in het gebied van
Aken De geallieerde doorbraakplannen zijn
ongetwijfeld gericht op- Keulen en Düssel
dorf, terwijl het vermoedelijk Eisenhowers
plan is, om noordelijk voorbij het Roer
gebied een grote omsingelingsbeweging op
de rechter Rijnoever uit te voeren, indien
hij er in slaagt, hier voldoende bruggen
hoofden te vormen
Britse terreurformatles bommen op ver
scheidene plaatsen in West-Duitsland.
Vooral in de woonwijken van Bonn en
Godesberg ontstond schade.
Het vergeldingsvuur op Londen duurt
voort.
In de maand Januari verloren de Anglo-
Amerikanen door jagers en luchtdoelartil
lerie van de luchtmacht 1389 vliegtuigen,
merendeels viermotorige bommenwerpers.
In felle strijd tegen de vijandelijke ravi
taillering torpedeerden onze duikboten in
de wateren om Engeland zeven schepen
met een inhoud van 54.400 brt. en twee
geleidevaartuigen. Het zinken van drie
vrachtschepen met ruim 13.000 brt. en één
bewakingsvaartuig werd waargenomen.
De ondergang van nog meer schepen,
waaronder een groot troepentransportschip
van 20.000 brt. kan worden aangenomen.
STOCKHOLM, 5 Febr. Naar de New-
yorkse correspondent van de .Daily Mail"
meldt, zal Stalin waarschiinlijk op de Con
ferentie van Drie officieel mededeling doen
van zijn huwelijk met Rosa Kaganowitsj,
de zuster van den vice-president van de
Raad van -Volkscommissarissen. Zijn derde
vrouw zal n.l. optreden als gastvrouw voor
Roosevelt en Churchill.
LISSABON, 6 Febr. Volgens een Reu-
terbericht uit Athene heeft de Earn de
amnestievoorwaarden der Griekse regering
aangenomen, waardoor een einde Is geko
men aan de stilstand ln' de onderhande
lingen. In een schrijven verklaren ce ge
delegeerden der Earn ter vredesconferen
tie", dat zij met de door de regering vast
gestelde bepalingen voor strafvervolgingen
instemmen, ter vermijding van een breuk,
die tot een catastrofe voor Griekenland
zou leiden.
GENEVE, 5 Febr. Uit Washington
wordt gemeldt:
Het Amerikaanse ministerie van oorlogs
voorlichting deelde Zaterdag mede, dat de
verliezen van de Amerikaanse weermachts
onderdelen sinds het uitbreken van de oor
log in totaal 737.342 man bedragen.
GENÈVe, 5 Febr. Volgens een Reuter-
bericht uit Warschau zou de president van
de Nationale Raad te Loeblin, Berut, ver
klaard hebben, dat zijn regering onmiddel
lijk de controle over het burgerlijke be
stuur van Silezië en Oost-Pruisen zai over
nemen. Hij zeide verder, dat er nu noch
in de toekomst een basis voor toenadering
tussen de Londense Polen en zijn regering
bestaat.
Volgens Reuter heeft de Griekse mi
nister van verkeer medegedeeld, dat ce re
gering het ontslag van 23.000 der 30.000
man spoorwegpersoneel overweegt. Britse
deskundigen zullen deelnemen aan de re
organisatie van het Griekse transport
systeem, met inbegrip van spoorwegen en
luchtverbindingen.
WORMERVEER, 6 Febr. Het
bericht van onzen correspondent is
onvolledig en de communicatie-moei
lijkheden belemmeren een spoedige
aanvulling van zijn bericht. Is het de
Rooms-Katholieke, de Christelijke, de
Gereformeerde, de Neutrale of 'een
andere plaatselijke geitenfokvereni-
ging die met haar „werkmanskoeien"
door dievenhand in liet ongeluk is ge
stort? Wij we;en het niet, want onze
in de volksvoorlichting te kort schie
tende correspondent plaatst voor de
geitenfokvereniging het nietszeggende
lidwoord van onbepaaldheid.
„Ten nadele van een geitenfokver
eniging is de verenigingsbok gesto
len"... Zó luidt het bericht uit Wor-
merveer in al zijn naakte hardheid
In afwachting van het onderzoek
naar de kleur van de vereniging unl-
lev wij thans reeds aandringen op
verbroedering.
Bokken van Wormerveer!
Helpt de geiten van de getroffen
vereniging haar verlies verzachten.
Verbreekt de schotten, die uw be
suurder s stelden! Helpt de rouwende
geiten in heur nood, want weetdat
v. deze benarde tijd een gestolen bok
letzelfde betekent als een clandestien
geslachte bok. In Wormerveer kan
tians baanbrekend werk worden ver-
rcht!
Enkele lezers schrijven bittere brie
ven over de strijd tegen de zwarte
handel, voorzover die gevoerd wordt door
de zwarte handelaren van de straat te
drijven. Nauwelijks zijn de straten
schoongeveegd of ze zijn al opnieuw be
volkt voorzover de ziuarte handel zich
niet reeds bijtijds een goed onderdak
heeft verschaft in de winkeltjes in de
buurt.
Het brood kost nu in Amsterdam dertig
gulden (achthonderd gram), het zout
f20, een fietsband (eigen fabrikaat)
200 tot f 250. Deze twee laatste prijzen
zijn dus op de vrije zwarte markt precies
gestegen tot tienduizend procent, tot het
honderdvoudige. Een gulden is' precies
een cent geworden.
Zes sprotjes ineen stukje cellofaan
kosten f 3 een droog sneedje brood f 2,
een gekookte' aardappel met een snuifje
zout f 1.75.
Wat helpt het schoonvegen van een
straat tegen deze zivarte handel? Een
paar kilo aardappelen méér per week zou
heel wat afdoender helpen.
Het probleem van de bestrijding van
de zwarte handel ligt niet op de Haar
lemmerstraat in Amsterdam, maar op het
traject van het noorden naar het westen.
TIJL.
C. R. te A. V deelt mede. dat aan uio
vrouw in een winkel van Simon de Wit
drie van haar vier noodkaarten zijn ont
stolen. dat de politie geen hoop en dat de
distributie geen nieuwe kaarten geeft.
Dit is juist. De distributie, die dagelijks
twee a driehonderd aangiften krijgt van
vermissing of diefstal van kaarten kan
onmogelijk nieuwe geven, daar in de
meeste gevallen bovendien het overtui
gend bewijs van de diefstal niet geleverd
kan worden. Om aan de ergste nood der
kaartlezen tegemoet te komen is te Am
sterdam opgericht eer. bureau tot bestrij
ding van maatschappelijke misstanden.
Via dat bureau kunnen bestolenen eten
van de Centrale Keuken krijgen in de
Dwarsspinhuissteeg. T.
M. te A. heeft op 15 November zijn
tabaksbonnen R 11 en R 12 ingeleverd
tegen een ontvangstbewijs en is veront
waardigd, dat hi] nog steeds geen sigaret
ten heeft, hoewel bij collega's van zijn
winkelier inbraken worden gepleegd,
waarbij 15.000 pakjes sigaretten van eige
naar verwisselen. Waarom hebben die in
brekers het zoveel beter dan ik? vraagt
hij met afgunst. Zou het niet redelijk
zijnwanneer de voorraden van winke
liers, die nog hebben, tijdig ivorden over
geheveld naar winkeliers, die sedert
November „nee" verkopen? Bij voorbeeld,
voordat alle voorraden door inbrekers
zijn medegenomen? Het is redelijk! zegt
de distributie. Er is dan ook nu een spe
ciale ambtenaar bezig met het overheve
len van de voorraden. Er is dus hoop! T.
AMSTERDAM. 6 Febr. Van bevoegde
zijde bereikt ons het bericht, dat mr. J.
Feitsma, procureur-generaal aan het Am
sterdamse Gerechtshof, dezer dagen hier
ter stede het slachtofffer is geworden van
een verraderlijke moordaanslag.
Mr. Feitsma werd op 22 Januari 1884 te
Kollum (Fr.) geboren. Hij kreeg zijn op
leiding aan het gymnasium te Leeuwar
den en studeerde daarna aan de Rijksuni
versiteit te Groningen, waar hij ln 1908
promoveerde tot meester in de rechten.
Aan de Leldse Universiteit studeerde hij
voor Indisch recht om na zijn examen
naar Indië te gaan. waar hij zowel voor
de zittende als voor de staande magistra
tuur verscheidene rechllerlijke functies
vervulde.
Na zijn terugkeer ln het vaderland ves
tigde mr. Feitsma zich te Groningen, waar
hij tot plaatsvervangend kantonrechter
werd benoemd. Begin 1931 volgde zijn be
noeming tot rechter in de arrondissements
rechtbank te Groningen In October 1941
benoemde de Rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandse gebied mr. Feitsma tot
procureur-generaal aan het Gerechtshof te
Amsterdam als opvolger van mr. J. A. van
Thiel, wien pensioen werd verleend.
Mr. Feitsma behoorde tot de vooraan
staande leden van de nationaal-soclalis-
tische beweging in de Nederlanden.
Te Amsterdam is, 57 Jaar oud, drs. J. W.
van Cittert overleden. De letterkundige Van.
Cittert heeft verscheidene toneelstukken ge
schreven en smaakte het genoegen, dat één
daarvan, geschreven ln het laatste jaar van
de vorige oorlog, twee Jaar geleden voor het
eerst werd ten tonele gebracht door het
toenmalige Noordhollands Toneel. Het laat
ste jaar was hij nog bezig met een nieuw
toneelwerk. Behalve „Witte van Haam
stede" schreef drs. J. W. van Sittert nog
„De pest ln Beieren", „Van Agnes Ber-
nauer", „Willem de Beier", „Commodus",
„De Friese Bruid", „Ad majorem Dei Glo-
riam", „De heks van Gouda", „Slaat op den
trommele", „De Minnezweep" en vele ge
dichten. De begrafenis is bepaald op zes
De zon gaat op 7 Febr. onder om 17.37
uur en op 8 Febr. op om 8.11 uur.
Maan op 7 Febr. op om 3.38 uur en
onder om 12.27 uur.
N.M. 12 Febr., E.K. 19 Febr., V.M. 27
Febr., L.K. 7 Maart.
Directeur: a. J. Kerkmeester, Bussum,
hoofdredacteur: Hendrik Llndt, Amsterdam,
plv hoofdredacteur: Ir. A H. de Haas van
Dorsser. Haarlem; binnenland: J. v. Grie
ken; Illustratie en opmaakR. Kampstra;
volkscultuur en kunst: M Woiters; sport:
J J Llber: advertenties: A. H. Lammers,
allen te Amsterdam. K 113