HET DAGBLAD
Winterboei
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Amerikanen weerskanten van
Monschau krachtig in de aanval
Conferentie van
Drie begonnen
inorme veldslag aan de oever
van de Oder te verwachten
Plaats nog onbekend
Op bon 316 en 317
200 gram brood
Vijand over het Rijn-
Rhöne-kanaal
Amerikanen vorderen op
Luzon
Vijandelijke druk tussen
Plattenmeer en Donau
Berlijner laat zich niet
uit het veld slaan
Kabinet-Pierlot afgetreden
Zv/are sfraf op ongeoorloofd
onttrekken van stroom
loofdzwaarïepunt zal
Küstrin-Frankfort zijn
Ie JAARGANG No. 337 MAANDAG 5 FEBRUARI 1945
Uitg. N.V. De Arbeiderspers - Bureaux voor red. en adm.: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Giro 1841*50 - Prijs 21 ct. p. w. of 2.73 p. kw. - Losse nummers 5 ct.
BERN, 2 Febr. United Press meldt
uit New York, dat volgens een door radio
Cairo verspreid bericht Donderdag de
conferentie van drie is begonnen. De
plaats van bijeenkomst wordt niet ge
noemd.
Dit bericht wordt naar de correspon
dent van de Daily Mail uit New York
volgens Reuter meldt, ook in de Ameri
kaanse pers in berichten uit Londen en
Caïro bevestigd.
De correspondent geeft voorts een be
vestiging van de berichten, dat enkele
uren na het begin van de conferentie
reeds een gemeenschappelijke verklaring
aan het Duitse volk zou worden gepubli
ceerd, waarin de modaliteiten van de
„onvoorwaardelijke overgave" uiteengezet
zouden worden. Dit bericht, aldus de
correspondent, is afkomstig uit diploma
tieke kringen te Washington.
Naar Reuter uit Genève meldt, rappor
teerden Spaanse arbeiders, die van hun
werk in Gibraltar naar La Linea terug
keerden, dat Churchill Woensdagavond
per vliegtuig in Gibraltar is aangekomen.
Deze mededeling is echter niet meer dan
een gerucht.
BERLIJN, 2 Febr. (Interinf.). De aan
het eerste Franse leger ongedragen taak,
nl. een tangoperatie tegen het grote Duitse
bruggenhoofd ten zuiden van Straatsburg
te ondernemen, is als gevolg van de zeer
actieve tegenstand der Duitse troepen op
de zuidelijke flank van het bruggenhoofd
mislukt.
Met sterke tank- en lnfanteriestrijdkrach-
ten en na een trommelvuur van verschei
dene uren slaagde de vijand er in tussen
Kolmar en Markolsheim het noordelijke
deel van het Duitse bruggenhoofd binnen
te dringen en op enkele plaatsen ook het
Rijn-Rhöne-kanaal over te trekken. Daar
entegen werd een poging om dit kanaal
over te steken ten zuidwesten van Balzen-
heim door een massief Duits artillerievuur
verijdeld. In Balzenhejm en Arzenheim
ontstonden verbitterde straatgevechten.
TOKIO, 2 Febr. In een bericht van het
keizerlijke hoofdkwartier wordt het opruk
ken der Amerikanen op Luzon tot in de
nabijheid van San Fernando bevestigd. Te
vens wordt daarin medegedeeld, dat de vij
and een nieuwe landing heeft gedaan in de
Subic-baai.
De verliezen der Amerikanen sedert hun
landing in de baai van Lingayen zün intus
sen door het hevige verzet der Japanners
aanzienlijk groter geworden en bedragen
11.200 doden en gewonden, 114 veroverde en
Vernielde tanks en andere voertuigen en 71
uitgemaakte en vernietigde stukken ge-
:hut.
Naar radio Ankara uit Sofia meldt zijn
b doodvonnissen door het volksgerechtshof
:gen de „oorlogsmisdadigers" geveld, vol-
okken.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FUH-
RER, 2 Febr. Het opperbevel van de
weermacht deelt mede:
In Hongarije zette de vijand zijn tegen
aanvallen tussen het Plattenmeer en Do
nau met het zwaartepunt ten noordoos
ten van Stuhlweissenburg voort. Zij wer
den in hoofdzaak afgeweerd, enige pene
traties afgegrendeld of door tegenaanval
len van Duitse en Hongaarse formaties
uit de weg geruimd. In deze gevechten
heeft de Obergefreite Karl Schuster van
een regiment pantsergrenadiers als richt-
schutter van een stuk anti-tankgeschut
van 7.5 cm. binnen vijftien minuten van
zeven doorgebroken Sowjettanks er vijf
stukgeschoten, verder twee vrachtauto's
met aangehangen geschut vernield en
het gros van de vergezellende vijandelijke
infanterie vernietigd. De nog overgeble
ven 21 bolsjewisten nam hij gevangen.
Aan het front tussen de hoge Tatra en
de Oderknie bij Grünberg ontstonden
slechts plaatselijk begrensde gevechtshan
delingen ten zuiden van Pless, ten noorden
van Ratibor, ten noordwesten van Brieg en
in het gebied aan weerskanten van Steinau.
32 tanks werden daar vernietigd.
De garnizoenen van Schneidemühl en Posen
verzetten zich tegen hevige, door krachtig
vuur van artillerie en salvogeschut onder
steunde aanvallen der bolsjewisten. In het
zuidelijke deel van Pommeren mislukten
vijijandelijke aanvallen bij Deutsch-Krone
en Jastrow. Aan weerskanten van de bene
den Weichsel viel de vijand met gebruik
van verscheidene divisies infanterie en tal
rijke tanks ten zuidwesten van Graudenz
aan. Hij werd na een hevige strijd opgevan
gen in het gebied van Mariënburg-Elbing
en ln Oost-Pruisen duren de verbitterde af-
weergevechten op de bestaande zwaarte
punten voort. Ondanks vrij diepe penetra
ties verhinderde de onwankelbare stand
vastigheid van onze divisies de nagestreefde
doorbraak van den numeriek overmachtigen
vijand.
Aan het Koerlandse front ondernamen de
bolsjewisten talrijke aanvallen, die zonder
succes bleven.
De luchtmacht viel met sterke strijd
krachten bolsjewistische tank- en Infante-
riecolonnes aan in de zwaartepunten van
de winterslag. De vijand leed buitengewoon
grote bloedige verliezen en verloor gisteren
52 tanks, 27 stukkeu geschut, alsmede 575
gemotoriseerde en bespannen voertuigen.
In het westen zijn onze divisies aan
weerskanten van Monschau in de diepte
van het hoofdgevechtsterrein in hevige af-
weergevechten gewikkeld met de met onver
minderde kracht aanvallende Amerikanen.
In de sector ten oosten van St. Vith duren
hevige gevechten in het voorterrein van
onze versterkingen in het westen voort.
Aan het Saarfront alsmede in de Beneden-
Elzas bleven Amerikaanse aanvallen zonder
succes. In het penetratiegebied ten oosten
en noordoosten van Kolmar kon de vijand
na hevige gevechten de straatweg van Neu-
breisach naar Straatsburg in oostelijke
richting passeren. Bij Thann en Sennheim
sloegen onze troepen alle vijandelijke aan
vallen af.
Delen van het garnizoen van Gironde-
zuid drongen, nadat zij zich door vijande
lijke mijnenvelden doorgangen hadden ge
baand, tot diep ln de belegeringsring door
en rolden in een gevecht op korte afstand
een vrij grote loopgravensector op. De vij-
Emd leed aanzienlijke verliezen.
In Midden-Italië wierpen onze troepen
in de tegenaanval ten noorden van Faenza
de tijdelijk in onze stellingen binnenge
drongen Britten weer terug.
In Kroatië werd in het gebied ten oosten
van Karlovac een vrij sterke bende door een
Duits jachtcommando overvallen en vernie
tigd. Het merendeel van haar wapens vlei
ln onze handen.
Amerikaanse bommenwerpers ondernamen
gisteren overdag een terreuraanval op de
woonwijken van Mannheim en Ludwigs-
hafen. Andere Anglo-Amerikaanse formaties
wierpen bommen in het Rijnlands-Westfaals
gebied, alsmede ln Zuidoost-Duitsland, voor
al op Graz. In de afgelopen nacht waren de
steden MannheimLudwigshafen en Ma:nz
opnieuw het doel van zware terreuraanval-
len. Britse gevechtsvliegtuigen wierpen ln
de avonduren en in de nacht bommen op
de Rijkshoofdstad, alsmede op plaatsen ln
het westelijke rijksgebied.
Londen ligt nog steeds onder ons ver-
geldingsvuur.
(Van onze Berlijnse correspondente)
BERLIJN, 2 Febr. Het oog der wereld
richt zich op het ogenblik op Berlijn, dat
binnenkort tegenover de geweldige rode
vloed uit het Oosten zal kómen te staan.
Maar de Berlijner, die er in vredestijd
zeer op gesteld was de aandacht te trek
ken, heeft nu geen tijd meer om zich over
deze belangstelling te verheugen. De
nuchtere "zin, waarmede de Berlijner vroe
ger werkte en zaken deed. komt hem nu
ten goede. En nuchter doet hij het enige
wat hem te doen valt: hij zet zich schrap
en neemt alle maatregelen tot zijn ver
dediging. De aanrollende golf uit het Oos
ten heeft in deze millioenenstad geen pa
niek kunnen veroorzaken. Het voornaam
ste gesprek van de dag is, hoe het doel
matigst de wapenen te gebruiken, die ter
beschikking staan.
Daar het vooral de pantsers zijn, waar
mede men het eerst te maken zal krijgen,
is het gesprek van de dag, de „pantser
vuist", die zo eenvoudig in het gebruik
is, dat iedereen ermede kan omgaan.
De Engelsen hebben met hun aanvallen
uit de lucht de Russen een zeer slechte
dienst bewezen. De Novemberdagen van
1943 hebben uit eiken Berlijner een sol
daat gemaakt. Niet pas nu, maar toen
reeds werd de bevolking gehard en zij
heeft de overtuiging gekregen, dat niels
erger kan zijn dan luchtmijnen, brisant
bommen en fosfor, die uit de hemel val
len. Typerend voor de stemming te Ber
lijn is, dat de man op de straat er niet
over praat, waar en hoe de Sowjetpant-
sers zullen worden tegengehouden, maar
hoe ze het best vernietigd kunnen worden.
STOCKHOLM, 2 Febr. Tengevolge van
het besluit van vijf socialistische leden der
regering-Pierlot, die gisteren hun ontslag
hebben aangeboden, heeft minister-presi
dent Pierlot Vrijdagochtend Prins Regent
Paul het ontslag verzocht van het gehele
kabinet, zo meldt Reuter uit Brussel.
Reuter verneemt verder, dat Pierlot ge
weigerd .heeft de ontslagaanvragen der ka
binetsleden te aanvaarden. De Prins-Regent
zou Vrijdagochtend besprekingen hebben
gevoerd tot bijlegging van de kabinetscrisis.
Een der oorzaken van de kabinetscrisis in
België zou in het tekort aan voedsel en
brandstoffen liggen, aldus meldt de radio.
De uitgeweken Poolse regering te Lon
den heeft bekendgemaakt, zo meldt de
Britse berichtendienst, dat zij de diploma
tieke betrekkingen met de „Tsjecho-Slo-
waakse regering", die de voorlopige Poolse
regering te Loeblin heeft erkend, heeft ver
broken.
De zon gaat op 5 Febr. onder om 17.33
uur en op 6 Febr. op om 8.14 uur.
Maan op 5 Febr. op om 1.19 uur en
onder om 11.36 uur.
L.K. 5 Febr., N.M. 12 Febr., E.K. 19
Febr., V.M. 27 Febr.
Op de eerste dag van de dooi, bij h°t
horen sijpelen en ruisen van het w-
ter langs muren en lijsten, door buizen e
goten, bij het tikken van de dikke dru:-
pels op stoep en straat, heeft misschien
menigeen gedacht: duizend gedichten zijn
er gemaakt op de vorst, het ijs en ci
sneeuw. Maar waar is het gedicht op de
dooi? Wie heeft de verrukking om de
muziek van de dooi in de muziek van eer.
gedicht laten klinken?
Als kinderen op school leerden we ijs
liedjes en schaatsenrijdersrijmen, zo goer'
als we zongen van „hoe zachtkens glijd
ons bootje, al over het spiegelend meer''.
Maar van het moment daartussen zonge-
we niet. Waarschijnlijk plachten all:
dichters op dat moment tussen ijs en
water, tussen hangen en wurgen, thuis t
blijven vanwege de natte voeten. Helaas,
wij kunnen dat niet en wij moeten er ov
uit, ook als het water om de tenen sopt
en wanneer een voor het eerst wat mildere
lucht onze longen vult... waarschijnlijk
met de kiemen van een nieuwe zware vér
koudheid.
Toch is het jammer dat van dit uiter
aard snel voorbijgaande stadium van de
natuur geen poëzie is' gemaakt, zodat wij
thans eensgezind een dooilied aan zoudev.
kunnen heffen. Moeten wij het heus al
leen doen met
Wie kent Borger niet van 't „Rijntje"
Oók een dichter, en geen kleintje!
en ons getroosten met het couplet daar
van, dat mevrouw Dorbeen op het gezel
lige avondje bij de familie Stastok voor
droeg, tot de muzikale olifant haar met
„Ach du lieber Augustin" tingelend in de
rede viel:
Zo rust dan eind'ijk, 't ruwe noorden
Van hageljacht en stormgeloei,
En rolt de Rijn weer langs zijn boorden,
Ontslagen van de winterboei.
Zijn waatren drenken d' oude zomen
En 't landvolk, spelend aan zijn vloed,
Brengt vader Rijn den lentegroet...
De „winterboei" is rijkelijk deftig en
niet erg „gezien". Evenmin als het „spe
lende landvolk".
We zijn, door alle ellende, ivat dichter
bij de natuur en bij de werkelijkheid van
„het landvolk" gekomen, dan dat we nu
verwachten dat „Klompertje en zijn
wijfje" vrolijke boerendansjes zullen ma
ken aan de kan* van de weteringen en
vaarten in ons dierbare, nu nog eens
extra onder water gezette vaderland.
Zij behoeven niet „te spelen aan de
vloed". Als ze kans zien, ons langs de
waterweg nog wat aardappels te sturen,
vinden wij het al best.
En we redeneren half-deskundig verder
over ijs en grondijs, dooi en opdooi, we
gen en waterwegen en we tellen de dagen
af tot de lente: nog precies zeven weker
Althans volgens de kalender.
TIJL.
DEN HAAG. 2 Febr. De Secr.-Gen.
van het departement van Landbouw er.
Visserij maakt bekend, dat in verband
met de gewijzigde weersomstandigheden,
waardoor een gedeelte der onderweg zijn
de schepen te bestemder plaatse is aange
komen, in de provincies Noord-Holland.
Zuid-Holland en Utrecht in de week van
4 tot en met 10 Februari a.s. 400 gram
brood extra ter beschikking kan worden
gesteld.
Daar bij de winkeliers nog beperkte
hoeveelheden grutterswaren (havermout,
gort, gemengd meel, roggevlokken)voor
radig zijn, wordt het publiek in de gele
genheid gesteld om desverlangd 250 gram
grutterswaren in plaats van 400 gram
brood te betrekken.
In de week van 4 tot en met 10 Februari
a.s. geven in verband met het bovenstaan
de elk der bonnen 316 en 317 van de der
de noodkaart recht op het kopen van 200
gram brood of 125 gram grutterswaren
naar keuze.
Van bevoegde zijde wordt erop gewe
zen, dat het ongeoorloofde onttrekken van
electrische stroom aan afgesloten leidin
gen op grond van de beschikking van
den Rijkscommissaris over de uitzonde
ringstoestand als het ln gevaar brengen
van de verzorging vervolgd zal worden.
Slechts de autoriteiten, bureau's, in
richtingen. bedrijven en personen, die
daartoe van bevoegde zijde uitdrukkelijk
gemachtigd zijn. mogen stroom gebruiken.
Ieder optreden, dat de voorziening in
gevaar brengt, wordt op grond van het
decreet van den Rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandse gebied betreffen
de de uitzonderingstoestand van 12 M
1944 met de xiood gestraft. Poging en
deelneming zijn op gelijke wijze strai-
baar als het voltooide strafbare feit.
Directeur: H. J. Kerkmeester, Bussum,
hoofdredacteur: Hendrik Ltndt, Amsterdam,
plv. hoofdredacteur: lr. A. H. de Haas van
Dorsser. Haarlem: binnenland: J. v. Grie
ken: Illustratie en opmaak: R. Kampstra;
volkscultuur en kunst: M Woiters; sport:
J. J. Llber: advertenties: A. H. Lammers,
allen te Amsterdam. K 118
BERLIJN, 2 Febr. De strijd in het
sten speelt zich af in twee grote sectoren
1. het gebied aan de oostelijke oever
n de Oder van Ratibor tot Stettin. Hier
irdt de wat oppervlakte betreft grootste
ldslag gestreden om een rivier. De lengte
draagt ongeveer 700 kilometer en elke
ts kan als gevechtsterrein beschouwd
rden of kan zich tot een gevechtsterrein
ontwikkelen. Aan deze rivier is nu een
Duitse bufferlinie ontstaan, die sedert da
gen haar hechtheid heeft bewezen en. een
beschermende wal vormt voor de vijande
lijke stormloop, temeer daar door de aan
houdende dooi het ijsdek niet meer ge-
uikt kan worden en het gebruik van
onierstrijdmiddelen om de rivier over te
eken bemoeilijkt wordt. Derhalve is de
fcrijd om de kleine Sowjet-bruggenhoofden
in een niet geringe be ekenis.
Ten noordwesten van Küstrin is de Oder
tot dusver pas op één plaats door de Sow-
jets bereikt. Niet over het hoofd gezien
Biag echter worden het feit, dat een van
de bolsjewistische doelen de stad Stettin is,
dus het verkriigen van de gehele oostelijke
Oever van de Oder. Als hoofdzwaartepunt
van de toekomstige gevechten moet de ri
vierafstand van Küstrin tot Frankfort aan
de Oder worden beschouwd.
Voordat de vijand thans de algemene aan
val op de rijkshoofdstad ontketent, zal hij
zich rekenschap dienen te geven van de
kracht van de Duitse tegenstand. Bijzonder
opmerkelijk is, dat het verzet in het gebied
■tussen Zielenzig en Frankfort in deze dagen
zeer krachtig gebleken is. Blijkbaar zijn
uit het grote Duitse reservoir van offen
sieve strijdkrachten bepaalde onderdelen
naar dit gebied gedirigeerd.
2. Het gebied ten zuiden van de Oostzee,
tussen Oder en Pregel. Hier gaat het om
de open havensteden Stettin, Gotenhafen,
Dantzlg en Koningsbergen. Tot dusver zijn
de Sowjets er niet in geslaagd op een of
andere plaats marinesteuni>unten aam de
Duitse kust te vormen of havens te bezets
ten, die het aanvoerverkeer voor hen zouden
kunnen vergemakkelijken Dit is voor hen
des te schadelijker, daar de standvastig
heid van het bruggenhoofd in Koerland hun
ook de toegang tot de havens Llbau en
Windau belet. Derhalve zijn de gevechten
bij Schneidemühl, Deutsch-Krona, Jastrow.
Graudenz, Mariënburg en Elbing een slag
in het voorterrein van de zeekust.
Geweldige tankslag
In Oost-Pruisen werd de geweldige tank
slag aan het Duitse westelijke front met
ongewone kracht voortgezet. De bolsjewisten
wierpen hier behalve de overblijfselen van
twee gedecimeerde pantsercorpsen verschei
dene nieuw aangevoerde pantserbrigades
in de striid en probeerden met alle midde
len de sterke Duitse grendel te forceren.
Na de vernietiging van 59 tanks bleef het
offensief ten zuiden van Mühlhausen en bil
Preussisch-Holland steken. Aan weerszijden
van dit slagveld vielen Duitse pantser-
gfenadiers de bolsjewisten in de flank,
rolden hun stellingen op, liepen de artille
riestellingen onder de voet en namen dicht
bij ae kust van het Frische Haff meer dan
700 Sowjet-soldaten gevangen.
Door energieke tegenaanvallen in de flank
der bolsjewisten ten noorden van Heilsberg,
waar de Sowjets met aanzienlijke strijd
krachten de nieuwe Duitse verzetslinie pro
beerden te doorbreken, werd een diepe
penetratie afgegrendeld. Bij Koningsbergen
werd om de kustweg met de grootste fel
heid gestreden, waarbij Duitse pantser
strijdkrachten er opnieuw m slaagden de
corridor naar de stad te forceren.
