VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Bolsjewisten zetten hun
offensieven voort
Pr. Hirschfeld geeft cijfers
over het scheepsvervoer
In het Oosten heeft de strijd
een beslissend karakter
La,
Situatie door de
vorst steeds
ernstiger
Hoofdgevechtsterrein
nog intact
Warschau ontruimd
Koude en gebrek in
Frankrijk en België
Britten bezetten Salbniki
Ie JAARGANG No. 323
Offensief zonder
weerga
Hongkong en Kanton uit
de lucht bestookt
Een geheime clausule?
Sterke pantsereenheden
bij Lingayen geland
Groentebon inleveren
sets)
in Holland
Oud-international Tap door
auto aangereden
Waardebonnen Winterhulp
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER, 17 Jan. Het opperbevel
van de Weermacht deelt mede:
„In Hongarije werden de Sowjets
ten noorden van de Donau in een
aanval verder teruggeslagen. Het
dappere garnizoen van Boedapest zet
zijn zware afweerstrijd in het cen
trum der stad voort.
Ten westen van ^aslo staan onze
troepen in een harde afweer van de
in hun, stellingen binnengedrongen
bolsjewisten. In de grote bocht van
de Weichsel heeft de toestand zich
verscherpt. De vijand wierp hier 90
infanteriedivisies en 15 pantsercorp
sen in de slag. Tijdens zware gevech
ten konden vijandelijke pantservoor
hoeden tot in het gebied ten noord
oosten van Krakau, in het gebied van
Tsjenstochau, ten zuidwesten van
Tomaschow en ten noordwesten van
Warschau doordringen. In de rug van
de vijandelijke aanvalsvoorhoeden
'bieden sterke Duitse gevechtsgroepen
verbitterd verzet tegen dó" volgende
bolsjewistische formaties.
Pantserdivisies verhinderden in het
gebied van Klelce ln een opofferings-
volle strijd twee dagen lang de vijan
delijke doorbraak naar het noorden
en maakten daardoor het distanclëren
van onze troepen van het Welchsel-
front mogelijk. Ten noorden van War
schau behaalde de vijand met veer
tig infanteriedivisies en verscheidene
pantsercorpsen in de aanval naar het
westen diepe penetraties. Door de
standvastigheid van onze soldaten,<Ue
zich toj de laatste ademtocht ln Hun
stellingen verdedigden en door maat
regelen der leiding werd de stormloop
bij Modlin, ten westen van Nasielsk
en ten zuidoosten van Czlchenau op
gevangen. Tussen de Romlnterhelde en
Schlossberg probeerden de bolsjewis
ten, krachtig gesteund door de lucht
macht, met ongeveer 25 Infanterie
divisies en talrijke pantserformaties
opnieuw de doorbraak te forceren.
Behalve enkele, intussen afgegrendelde
penetraties bleef het hoofdgevechts
terrein stevig in onze handen. Hier
door hebben de in de Oost-Prulslsohe
grensstrijd reeds herhaaldelijk be
proefde divisies met het oog op de
numerieke overmacht van den vijand
een schitterend afweersucces behaald.
In de zware tankslagen, die ten noor
den van Warschau en ln het Oost-
Pruissische grensgebied ontstonden,
vielen meer dan 300 vijandelijke pant
serwagens ten offer aan de dappere
afweer, van onze troepen. Vliegende
formaties en luchtdoelartlllerle van
de luchtmacht schoten ln de laatste
48 Ttur aan het oostelijke' front 62
t Sowjewiiegtulgen neer en stelden
s Indien 65 pantserwagens bulten
rikanm? ?w"e 7eJhezen, die de Ame-
het .Meelopen dagen aan
het westelijke front hebben geleden
,,5e kracbt van hun aanvallen ten
1 Eb. i? rVan Malmedy en aan de Bel-
glschLuxemburgse grens Iets ver
minderd. In een aantal sectoren gin-
gen onze pantserformaties tot tegen,
aanvallen over, drongen den vijand
ln de verdediging en consolideerden
haar stellingen.
Aan de Moezel bij Remich zijn
plaatselijke gevechten gaande. Ver
scheidene aanvallen der Anierlkanen
op ons bruggenhoofd Praulautem
stortten Ineen. De ln Hatten tijdelijk
binnengedrongen vijand werd weer
teruggeslagen.
BERLIJN, 17 Jan. In de af-
weerslag tussen Weichsel en Narew
hebben de Duitse troepen, naar In-
terinf meldt, in het kader hunner
operaties de puinhopen van War
schau ontruimd. De ontruiming ge
schiedde volgens plan en zonder
door de bolsjewisten te worden opge
merkt. De nieuwe achterwaartse
stellingen konden op de flanken
doeltreffend beveiligd worden, zodat
vooral uit zuidelijke richting onder
nomen omsingelingspogingen der
Sowjets bloedig mislukten.
In het bruggenhoofd over de Rijn
ten noorden van Straatsburg sloeg
het garnizoen verscheidene vijande
lijke aanvallen uiteen, die met steun
van elf pantserwagens werden onder
nomen. Alle aanvallende pantserwa
gens op één na werden vernietigd.
Talrijke gevangenen werden gemaakt.
Ons lange-afstandsvuur op de vij
andelijke aanvoersteunpunten Luiken
Antwerpen wordt overdag en nachts
voortgezet.
In de nacht van 15 op 16 Januari
hebben onze aan de Engelse kust en
voor de monding van de Schelde ln de
strijd geworpen motortorpedoboten
zonder eigen verliezen uit een krach
tig beschermd vijandelijk convool twee
volgeladen schepen met een gezamen
lijke Inhoud van meer dan 7000 brt„
in de grond geboord.
In Mldden-Italllë leefde de weder
zijdse verkenningsactiviteit vooral ln
het gebied ten zuiden van Bologna en
aan de Adrlatische kust op.
Amerikaanse terreurformatles bom
bardeerden gisteren overdag sterten ln
Midden-Dultsland. In de -nacht vlogen
dc Engelsen opnieuw naar hetzelfde
gebied, alsmede naar Zuldwest-Duits-
land. BIJ terreuraanvallen op Maag
deburg en Dessau werden hoofdzake
lijk woonwijken vernield. Nachtjagers
en luchtdoelartlllerle van de lucht
macht schoten 34 vijandelijke vlieg
tuigen neer, waaronder minstens 24
viermotorige bommenwerpers.
Het vergeldlngsvuur op Groot-Lon-
den wordt voortgezet.
BERN, 18 Jan. Reuter meldt uit
Parijs,' dat volgens een verklaring
van een ambtenaar van het ministe
rie der voedselvoorziening een verbe
tering in Frankrijks voedingspositie
niet verwacht kan worden vóór het
voorjaar. De aanvoer van vlees, meel,
melk en aardappelen voor Parijs is
de laatste, veertien dagen op veront
rustende wijze geslonken. De meeste
rantsoenen zullen volgende week ver
laagd worden.
Uit Brussel meldt Reuter, dat de
kolenprijs op de Belgische zwarte
markt het astronomische bedrag van
50 pond per ton heeft bereikt. België
beleeft een der koudste winters der
laatste decennia en brede lagen der
bewolking bezatten niet de minsto
brandstof.
STOCKHOLM 17 Jan. Volgens
berichten uit Athene hebben Britse
troepen heden Saloniki bezet.
HET DAGBLAD
VRIJDAG 19 JANUARI 1945
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 Postgiro 184120 Abonnementsprijs 21 ct. per week of f2.73 per kwartaal Losse nummers 5 ct.
BERLIJN, 18 Januari. Het grote
winteroffensief der bolsjewieken is
naar aantal en uitgestrektheid een
aanvalsinspanning, die tot dusver
haar gelijke niet gehad heeft. De ge
beurtenissen op het Oost-Europese
strijdtoneel hebben derhalve een be
tekenis gekregen, zoals, wat de ver
dere ontwikkeling van deze tweede
wereldoorlog betreft, op het ogenblik
alleen nog de gevechtshandelingen
bezitten op het Phllippijnse eiland
Luzon. Hier zo goed als daar is de
oorlog in een nieuw en volkomen be
slissend stadium getreden.
Met deze Inleidende zinnen ken
schetst de militaire correspondent van
het D.N8, Martin Hallensleben, de
huidige oorlogstoestand "en hij Ver
volgt: Het grote Sowjetrussische win
teroffensief vormt een hechte onder-
TOKIO, 17 Jan. Domei meldt
Van een Japanse basis aan het Chi
nese front, dat ca. 300 van vlieg
kampschepen opgestegen jachtvlieg
tuigen Dinsdag in verscheidene gol
ven een aanval hebben gédaan op
het kustgebied van Zuid-China. De
vijandelijke machines bestookten de
Japanse vliegvelden, schepen en in
richtingen op de begane grond met
bommen en boordwapens.
Een honderdtal vliegtuigen viel de
sector van Hongkong een uur lang
aan. Tachtig vijandelijke Jagers
werden gebruikt tegen Kanton en
twintig tegen het eiland Hainan. Des
middags werd Hongkong nog eens
door een honderdtal machines aan-
gevallen.
In dé wateren ten westen van Ley-
te heeft een formatie Japanse vlieg
tuigen van een groep vijandelijke
oorlogsschepen minstens een kruiser
in de grond geboord.
Bommen op Macao
Volgens een bericht Ut Kanton
hebben dë Amerikanen óp 16 Jan.
de neutraliteit ernstig geschonden
door bommen te werpen op het Por
tugese gebied van Macao. Talrijke
burgers werden hierbij gedood of ge
wond. De regeringsgebouwen, het
radio-station en het vliegveld wer
den beschadigd.
neming, die op meer ls gericht dan
op het winnen van terrein alleen. Het
heeft zonder twijfel vooral ten doel,
het gehele Duitse oostelijke front uit
een te rijten en te ontbinden. Want
daartoe alleen dient de ditmaal ge
lijktijdig lang» het gehele front on
dernomen aanvalsactle, welker taak
slechts kan zijn, een versplintering
van de operatieve reserves der Duitsers
te verwekken. De Duitse leiding zal
verhinderd worden sterke formaties
gesloten te doen optreden ln die sec
toren, waarin het Sowjetrussische op
perbevel het voornemen heeft door te
dringen tot aan het strategische resul
taat. De bewegingen, die de Sowjet-
legers thans uitvoeren, onderstrepen
de Juistheid van deze opvatting. De
bewegingen der Duitsers bewijzen aan
de andere kant, hoezeer hun leiding
zich bewust ls, dat zich voor haar ln
de frontale ontmoeting met de Sow-
Jetovermacht aan mensen en materiaal
niet de kansen kunnen openen, zoals
die moeten ontstaan, wanneer de aan
valler zijn strijdkrachten gaat ont
plooien. Hier doen zich zelfs de gun
stigste mogelijkheden voor om voor
den verdediger een actieve keer te be
werkstelligen. In de grote Welchsel-
bocht heeft het offensief het meest
terrein kunnen winnen.
MILAAN, 17 Jan. De Italiaanse
gedelegeerden naar het internatio
nale socialistische congres in Frank
rijk hebben, naar Reuter meldt, ver
klaard, dat de door Badogliö onder
tekende wapenstilstandsvoorwaarden
een geheime clausule bevatten, waar
in de geallieerde mogendheden zich
het recht voorbehouden* de kwestie
der monarchie in Italië alleen te
regelen. De sociaal-democratische
partij, die geen zitting meer heeft in
net tweede kabinet-Bonoml heeft
daarop besloten, alle betrekkingen
met minister-president Bonoml te
verbreken.
Ook Amerikaanse landarbeiders
onder de wapenen
STOCKHOLM, 17 Jan. Het
Zweedse telegraaf agentschap meldt uit
Washington, dat ongeveer de helft van
alle Amerikaanse landarbeiders bene
den de 26 laar tegen Juli onder de
wapenen zullen worden geroepen.
De zon gaat op 19 Jan. onder om
17.03 uur en op 20 Jan. op om 8.38 u.
Maan op 19 Jan. op om 11.36 en
onder om 23.67 uur.
E.K. 21 Jan., VJVÏ. 28 Jan., L.K.
5 Febr., N.M. 12 Febr.
TOKIO, 17 Jan. Omtrent de toe
stand op het eiland Luzon zijn thans
in Tokio enige frontberichten ont
vangen, volgens wélke het de Ameri
kanen in de nacht van 12 op 13
Januari is gelukt, in het gebied van
Lingayen vrij sterke pantsereenheden
aan land te zetten. De op 9 Januari
te San Fabian gelande vijandelijke
formaties hebben geprobeerd het
bruggenhoofd uit te breiden, dat zich
echter in een halve cirkel o._i deze
stad nergens verder uitstrekt dan
tien km.
Een deel der daar gelande Ameri
kaanse troepen, ter sterkte van twee
bataljons, is bij het oprukken naar
het noorden vier km. ten noorden
van Mabilao op Japanse verdedi
gingsstellingen gestoten. Hevige ge
vechten zijn daar thans aan de gang.
De zuid-oostelijke grens van het
bruggenhoofd ligt bij Manadao, waar
heen de vijand met een bataljon en
vijftien tanks is opgerukt.
Een kleinere vijandelijke groep
van ca. 500 man heeft bovendien een
landing verricht in de buurt van
Santo Thomas. Deze plaats vormt
dus de noordelijkste punt van het
vijandelijke landingsgebied aan de
golf van Lingayen, dat in het zuiden
door de stad Lingayen zelf begrensd
wordt.
DEN HAAG, 17 Jan. Het pu
bliek dient de bovenhelft van de bon
nen „groente tweede periode 1945"
vóór Zondag 21 Januari in te leve
ren bij den handelaar, van wien het
van 22 Januari tot en met 3 Februari
groente en fruit wenst te kopen.
Bij deelneming aan de Centrale
Keuken of dieetkeuken dient men
bij de eerstvolgende kaartverkoop
voor het tijdvak van 21 Januari tot
en met 3 Februari de bovenste helft
van deze bon bij de centrale keuken
of dieetkeuken in te leveren.
Voor het tijdvak van 4 tot en met
17 Februari dient men de beneden
helft van deze bonnen vóór 4 Febr.
bij den handelaar in te leveren.
Naar radio Moskou meldt, heeft
de centrale raad der Sowjetvakverenl-
glngen ingestemd met de vorming van
een Frans-Sowjetrusslsch vakvereni
gingscomité.
Uit het Italiaanse hoofdkwartier
wordt gemeld, dat krachtens een de
creet van den Duce in het gebied der
Italiaanse socialistische republiek alle
verbonden van werkgevers en werkne
mers worden ontbonden. Hun taak en
bevoegdheden gaan over op de ar-
beldsfederatle, die onlangs door Mus
solini ls opgericht en werkgevers en
werknemers omvat.
ri
DEN HAAG, 17 Jan. In aanslui
ting aan de mededelingen, gedaan
in een op 16 December 1944 gehou
den persconferentie, verstrekt de
secretaris-generaal van het departe
ment van Landbouw en Visserij, dr.
Hirschfeld de volgende uiteenzetting.
Tijdens deze conferentie heeft hl)
medegedeeld, dat hll geen discussie
wenst te voeren over de oorzaken van
de stagnatie van het voedselvervoer.
Hij wees erop. dat er velerlei oorzaken
zijn en een discussie, daarover zou o.a.
schuldkwesties kunnen opwerpen,
waarmede het volk thans niet gediend
ls. Spreker wenste destijds ook geen
beloften te doen, omdat, zoals hi1 dit
uitdrukkelijk te kennen gaf, o.a. een
vroege en langdurige vorst alle prog
noses zou kunnen logenstraffen. Zodra
zulks verantwoord zou zttn. zouden
nadere mededelingen volgen.
Sinds 23 December 1944 is er vorst
ingetreden en wel op een wijze, dat
ondanks afwisselende dooi de situa
tie steeds ernstiger is geworden. Ten
einde een beter oordeel over de ont
stane kritieke situatie te verkrijgen,
verdient het volgens den secretaris:
generaal aanbeveling de cijfers over
het vervoer per schip over het IJssel-
meer naar het westen des lands te
publiceren.
Deze lulden als volgt:
Alle levens
middelen
ton
30 Oct.—27 Nov.
28 Nov.3 Dec.
4 Dec.10 Dec.
11 Dec.17 Dec.
18 Dec.24 Dec.
25 Dec.31 Dec.
1 Jan.7 Jan.
8 Jan.14 Jan.
6.580
2.317
4.550
3.930
13.206
8.300
4.653
2.202
Waarvan
aardappe
len. ton
6.580
2.317
3.849
2.563
10.323
6.921
3.397
2.172
Elf weken 45.738
38.122
Van'medio September tot 30 October
was er practlsch geen vervoer voor
civiele doeleinden mogelijk. De week
voor Kerstmis gaf een hoopvolle situa
tie te zien. Voor het eerst werden toen
ln ruime mate aardappelen aange
voerd. Iedere kilogram aardappelen,
welke men per week en per hoofd van
de bevolking van het westen wil be
schikbaar stellen, eist een aanvoer van
rond 4500 ton per week. Midden
Januari kwam de aanvoer practlsch
stil te staan. De conclusie, die hieruit
ln het bijzonder voor de aardappel-
situatie. te, trekken ls. behoeft geen
nadere toelichting.
Van een vermeerdering van de
aanvoer van dit zo noodzakelijke
vo)ksvoedsel zal tijdelijk geen sprake
kunnen zijn, terwijl het bij aanhou
den van de vorst zelfs de vraag is,
of dit rantsoen gehandhaafd kan
worden. Er moet rekening mede wor
den gehouden dat ook al zou er een
einde aan de vorstperiode komen, de
stagnatie minstens enige weken blijft
aanhouden, voordat er van verbete
ring in de consumptiecentra sprake
zal zijn. De smalle kanalen, wijken
en monden, welke op de grote ver
keerswegen in het n.o. van het land
uitkomen, zijn het meest gevoelig
voor vorst en zij behoeven langere
tijd voor het ontdooien.
De binnenscheepvaart is thans het
enige belangrijke verkeersmiddel. Zij
heeft er toe bijgedragen, dat de be
volking de laatste maanden daad
werkelijk voedsel uit het noordoos
ten van het land heeft ontvangen.
Op welk tijdstip dit weer in voldoe»,
de mate hei-vat kan worden, hangt
geheel van de weersomstandigheden
af.
Het wegverkeer
Herhaaldelijk ls de vraag gesteld ln
hoeverre deze stagnatie door het weg
verkeer kan worden opgevangen. De
secretaris-generaal acht het noodzake
lijk, erop te wijzen, dat in normale
omstandigheden het lange afstands
verkeer over de weg niet ln aanmer
king kwam voor vervoer van aardap
pelen en graan. Onder de thans heer
sende moeilijke omstandigheden op dit
gebied kan er geen sprake van zijn,
dat er voldoende vervoerscapaciteit
ls om enigszins volumineuze artikelen
lang de weg aan te voeren. Niettemin
Was de hervatting van het wegverkeer
reeds voor het intrede van de vorst ter
hand genomen. Men moge bil de be
oordeling van het wegverkeer trou
wens niet uit het oog verliezen, dat
het weinige beschikbare materiaal ln
belangrijke mate noodzakelijk ls voor
locaal en regionaal verkeer.
Ondanks het feit dus, aldus dr.
Hirschfeld, dat alle mogelijkheden op
dit gebied benut zullen worden, kan
de bestaande calamiteit daardoor niet
worden opgevangen.
BAARN, 17 Jan. De oud-lnterna-
tlonal en A.D.O.-tralner Tap, die er
met zijn zwager op uit was getrokken
om voedsel te halen, ls, teruggaande
naar zijn woonplaats Den Haag, ter
hoogte van het buurtschap Pijnen
burg, nabij Baarn, door een auto aan
gereden. HIJ bekwam daarbij een
hoofdwonde en een wonde aan een der
knieën, welke verwondingen hem niet
veroorloofden, zijn weg naar Den Haag
te vervolgen. Zijn zwager kreeg een
dubbele kaakfractuur en werd naar
het ziekenhuis te Baarn vervoerd. Tap
wordt voorlopig ln het politiebureau
aldaar verpleegd.
DEN HAAG, 18 Jan. Waardebon
nen, welke thans nog ln omloop zijn,
moeten vóór 28 Februari 1945 bij den
gemachtigde voor het afwikkelen der
hoofdkantoren van W.H.N, en N.V.D.,
Geestbrugweg no. 60, Rijswijk (Z.H.),
worden Ingediend. Na die dattim wor
den zij niet meer verzilverd.
Directeur: H. J. Kerkmeester, Bus-
sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt,
Amsterdam; plv. hoofdredacteur: lr.
A. H. de Haas van Dorsser. Haarlem;
binnenland: J. v. Grieken; illustratie
en opmaak: R. Kampstra: volkscul
tuur en kunst: M. Wolters: sport: J. J.
Llber; advertenties: A. H. Lammers,
allen te Amsterdam. K113
I
