VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Duitse veroveringen in de' I J KJ"!"
Midden-Elzas I i£ B
0//y
Eigenlijke front verplaatst zich naar
Elzas en Saargebied
Distancièring aan
de Ourthe
Nieuwe bonnen
Lemmerboot
gezonken
I
Amerikanen boven Sjonan
Bekentenis in moordzaak-
Lord Moyne
Boedapest lijdt grote
schade
Roosevelt remt optimisme
Vetgehalte melk verlaagd
Hoe wij ongeraffineerde
olie gebruiken
Wapenstilstand in
Griekenland
Keuringen Waffen-ff enz.
Niet alleen gij hebt
het moeilijk!
Overval in de Van Nes-
straat
Dieven aangehouden
DAGBLAD
Ie JAARGANG No. 318
l
ZATERDAG 13 JANUARI 1945
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie:' Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
'HOOFDKWARTIER VAN DEN
PÜHRER, 11 Jan. Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
Om de diepe flanken van onze
frontbocht in de Ardennen beter te
beschermen, werd het over de Ourthe
naar het Westen vooruitspringende
deel, zonder door deri vijand gestoord
te worden teruggenomen en de stad
St Hubert prijsgegeven. De daar op
gestelde Engelse divisies volgen onze
bewegingen slechts aarzelend. Op de
noordflank van het strijdgebied ten
zuidwesten van Vielsalm vermochten
de Amerikanen met hun aanvallen,
welke zware verliezen opleverden,
tegen onze sterke verdediging niet
door te dringen. Ook in het gebied
van Bastogne is de frontlinie ondanks
de aanhoudende vijandelijke druk
naar het Noorden niet belangrijk ge
wijzigd.
In Lotharingen hebben onze troe
pen de sinds dagen omstreden plaats
Rimling ten noorden van Rohrbach
veroverd. De bosgevechten om de dal
uitgangen van de Beneden-Vogezen
duren voort. 1
In de Rijnvlakte hebben Duitse for
maties verdere vestingwerken van de
Maginotlinie bij Hatten stormender
hand genomen en talrijke plaatsen in
de Midden-Elzas bevrijd. Na hevige
gevechten werden ten zuiden van
Èrstein ingesloten vijandelijke strijd
krachten vernietigd, de resten daar
van werden, ter sterkte van ruim 300
man, in gevangenschap weggevoerd.
Ter storing van de vijandelllke aan
voer liggen Luik en Antwerpen onder
versterkte lange-af standsbeschieting.
De gevechtspauze in Mldden-Itallë
duurt voort.
Bij zware sneeuwjacht werden in
Hongarije talrijke vijandelijke aanval
len ten zuiden en noordoosten van het
Vertesgebergte.afgeslagen, waarbij zes
tien Sowjetrussische tanks werden
stukgeschoten. Aan het oostelijk front
van Boedapest heeft de vijand pas in
de namiddag zijn aanvallen hervat.
ZIJ mislukten alle, ondanks het ge
bruik van talrijke vlammenwerpers,
die op tanks waren gemonteerd, dank
zij het taaie verzet van het garnizoen.
In een aanval, 'die goede vorderingen
maakt, hebben onze formaties het
vijandelijke penetratlegebled ten noor
den van de Donau Ingekrompen. BIJ
het afslaan van vijandelijke tegen
aanvallen werden zeventien bolsjewis
tische tanks vernietigd.
Aan het bruggenhoofd van Memel
zijn Duitse grenadiers en tanks over
TOKIO, 12 Jan. Het keizerlijke
hoofdkwartier meldt, dat op 11 Januari
20 grote Amerikaanse bommenwer
pers probeerden het eiland Sjonan
(Singapore) aan te vallen. Japanse
afweer verspreidde de gesloten for
maties, zodat de bommen lukraak
terecht kwamen op de stad Sjonan.
Zestien vijandelijke bommenwerpers
werden neergeschoten of beschadigd.
De Japanse militaire inrichtingen
leden generlei schade. Wel werden ca.
twintig huizen verwoest. Een aantal
burgers in de stad Sjonan werd ge
dood of gewond.
een frontbreedte van 4 km. b!1 verras
sing de vijandelijke stellingen binnen
gedrongen en hebben de Sowjets ge
voelige verliezen toegebracht, terwijl
zij zelf slechts weinig schade ledeh. In
de overige delen van het Oostelijk
front bleef de gevechtsactiviteit ge
ring.
De Amerikaanse terreurbommenwer-
pers deden gisteren aanvallen op het
gebied nabij het front ln het westen
en op plaatsen aan de Rijn. Vroeg ln
de avond wierpen snelle Britse ge
vechtsvliegtuigen bommen op Han
nover.
Het gebied van Groot-Londen ligt
onverpoosd onder ons vergeldlngsvuur.,
r
GENVB 12 Jan. Het proces
tegen de belde Joden Ellaho Haklm
uit Beiroet en Ellaho Bensurle uit
Tel Avlv, die den Engelsen minister
voor het Nabije Oosten, Lord Moyne,
hebben vermoord, is deze week begon
nen. Een der beklaagden heeft, naar
Reuter meldt, bekend de moord te
hebben gepleegd op aanwijzing der ge
heime Joodse organisatie.
BERLIJN, 12 Jan. Volgens een
mededeling van een Duitsen front
correspondent, die deel uitmaakt van
de ingesloten bezetting, zijn bljha alle
cultuurmonumenten van de Hongaarse
hoofdstad door de Sowjetrussische
luchtaanvallen en artilleriebeschietin
gen beschadigd of Verwoest. O.a. wer
den als getroffen bevestigd: het vls-
sersbolwerk en de kroningskerk, de
koninklijke burcht, talrijke andere
prachtige bouwwerken, het parle
mentsgebouw en de opera.
1 GENEVE, 12 Jan. In een schrij
ven aan alle Amerikaanse staats
ambtenaren heeft Roosevelt er op
gewezen, aldus Radio Londen, dat
alle ambtenaren uitlatingen betref
fende een spoedig einde van de oor
log moeten, nalaten, aangezien die
„op een hoogst kritiek tijdstip" de
productie remmen zouden.
DEN HAAG, 11 Jan. De melk-:
positie maakt het noodzakelijk, dat
het vetgehalte van óg gestandaar
diseerde melk is verlaagd van 2J tot
2 pot'.
li,
Het dagblad „FrancJ.iolr", dat
Dinsdag bij besluit van L.v Fransen
minister van -oorlog voor Afn maand
werd verboden, heeft than^ verlof ge
kregen weer te verschijnen, aangezien
.de organisaties der zetters en drukkers
en de Journalisteuorganlsiitle met sta
king dreigden.
De leider der republikeinse frac
tie ln het Huls van, Afgevaardigden,
Joseph M&ck.h eeft een aanvulling op
de grondwet voprgfesteld, welke het een
leder verbiedt, ranger dan twee ambts
perioden als president der Verenigde
Staten t'e fungeren^
(Plaatselijke wijzigingen
voorbehouden
Voor de -provincie, Noord-Holland
-zijn de volgende bonnen van de nood-
kaart II aangewezen voor de week
van 14 t.m. 20 Januari:
Brood: 253 en 254 4 rants, brood;
261 2 rants, brood of bloem; R06 250
gr. kindermeel, gortmoqt of voedings
suiker.
Aardappelen: 255 1 kg. aardappe
len.
Vlees: 256 li rants, vlees (niet voor
Amsterdam).
Koffiesurrogaat: 257 62J gr. koffle-
surrogaat.
Vervangingsmiddelen: 258 1 rants.'
vervangingsmiddelen.
Zeep ent/..: 259 2 rants, eenheidstoi
letzeep, zeepvervangende wasmidde
len of waspoeder; R07 en C412 (in
legvel) 1 rants, zeepvervangende was
middelen of waspoeder.
Scheerzeep: 45 tabak 45,gr. scheer
zeep (t.m. ,12 Mei).
Nog geldig blijven t.m. 20 Januari:
200, R26 150 gr. versnaperingen.of
boterhamstrooisel; 227 1 rants, eén-
heidszeep; 226, R29, C 402 1 rants,
-zeepvervangende wasmiddelen of was
poeder; 221 250 gr. jam of stroop of
125 gr. suiker; 222 2J rants, vlees
waren; 241 125 gr. vlees; 247 li rants,
vlees (voor Amsterdam alleen vlees
waren of kaas); 294 125 gr. boter of
margarine of 100 gr. vet of 1 dl. (90
gr.) spijsolie.
Bij deelneming aan warme maal
tijden van de Centrale Keuken moet
bon 255 voot aardappelen worden in
geleverd.
In verschillende steden des lands
wordt op het ogenblik ongeraffineerde
olie gedistribueerd. Deze olie ziet er
donkerder uit dan de eerder gedistri
bueerde olie. Bovendien heeft zij een
vrij sterke reuk en smaak door ver
schillende stoffen, die uit de geraf
fineerde olie verwijderd zijn Toch
is zij goed in de maaltijden te ver
werken, zonder dat bovengenoemde
eigenschappen hinderlijk ziin. Voegt
men aan zijn warme maaltijd het
dagrantsoen ongeraffineerde olie toe,
De zon gaat op ,13 Jan. op om 8.45
uur en onder om 16.52 uur; op 14 Jan.
op om 8.44 uur en onder om 16.54
uur; op 15 Jan. op om 8.43 uur.
Maan op 13 Jan. op om 8.09 uur en
onder om 16.08 uur en op 14 Jan. op
om 9.04 uur en onder om 17.14 uur.
N.M 14 Jan., E.K. 21 Jan., V.M.
28 Jan., L.K. 5 Febr,
AMSTERDAM, 11 Jan. Maan
dagavond is op de hoogte van
Urk de Lemmerboot Groningen 4,
komende uit de Lemmer en op
weg naar Amsterdam, in aan
varing gekomen met de Jan
Nieveen, van dezelfde maatschap
pij, en van Amsterdam op weg
naar de Lemmer. De Groningen
4, een betrekkelijk klein Schip,
waarop zich circa honderd per
sonen bevonden, is gezonken. De
Jan Nieveen heeft bemanning en
passagiers overgenomen en is zelf
doorgestoomd met een deuk in de
boeg naar de Lemmer. Het aantal
slachtoffers bedraagt omstreeks
25. De Nieveen is uit de Lemmer
teruggekomen en zou Vrijdag
weer uitvaren.
dan zal men slechts een lichte bij
smaak bespeuren.
Gerechten, welke in deze olie ge
bakken worden, hebben, mits warm
gebruikt, bijna geen bijsmaak. Ook
aan een saus, gemaakt van' in -hete
olie gebrande bloem en water (1 lepel
olie, 2, lepels bloem, j i liter water,
zout),jproeft men niet, dat de olie
ongeraffineerd is. Wie desondanks de
olie enigszins wil raffineren en er de
brandstof voor heeft, kan als volgt
te werk'gaan:
2 delen olie met. 1 deel water aan
de kook brengen. Vervolgens de vloei
stof flink laten koken, totdat al het
water verdampt is. De oliei blijft
achter. Zij heeft vrijwel geen bij
smaak meer.
GENÈVE, 12 Jan. Volgens een
bericht van den eorresporfdent der
B.B.C. in Athene is Donderdagavond
de wapenstilstand tussen generaal
Scobie en de Elas ondertekend.
Flinke, gezonde Nederlandse jongens
kunnen zich melden voor de Waf-
ïen-ff: artillerie, flak, panzer, fall-
schirmjager, gemotoriseerde F troepen,
infanterie, enz. enz. Donderdag en
Vrijdag de 18de en de 19de Januari
1945, om 10 uur, vindt ln het gebouw
van het g -Ersatzkommando „Nleder-
lande", Nebenstelle, Dam 4, Amster
dam een keuring plaats.
Flinke, gezonde, Nederlandse meis
jes en vrouwen van 18 tot 30 Jaar
kunen zich melden voor het Deut
sche Rote Kreuz. Voor dezen ls er
Donderdag en Vrijdag de 18de en 19de-
Januari om 13 uur ln het genoemde
gebouw een keuring,
Vroeger wareri de familie-berichten
ernstig en ivaardig. Ook de blijde.
De vreugde was betoomd en in vaste,
geijkte formules deden de ouders
mededeling van de vermeerdering van
hun gezin.
Toen kwamen de Pa's en Ma's, die
eens erg op wilden vallen en die net
deden, alsof niet zij zelf hard naar de
krant waren gehold om een adver
tentie op te geven, maar alsof de
kleine Pietje zo slim was geweest.
Toen verschenen er bijv. advertenties
als: „Ik kreeg vandaag een zusje.
Wij noemen^ haar Marie. Was gete
kend: Pietoud 2 jaar).
Ja, zelfs verschenen er familie-
feuilletonsdie ogenschijnlijk door de
pasgeborenen zelf waren samenge
steld:
„Vandaag werd ik geboren, Pi)n
Pieterse. Mijn vader en moeder zijn
natuurlijk heel blij". Vader en moe
der werden daarin verder niet aan
geduid.
Tegen deze clandestiene beoefening
van de journalistiek wil ik niet pro
testeren. Maar wel tegen een nieuw
verschijnsel, waarbij de officiële
naam maar een schijnnaam blijkt.
Zo lees ik nu in de krant, dat
ergenseen Wilhelmus geboren is.
Grootvader Wilhelmus natuurlijk blij
Maar... „we noemen hem Ollie" laten
de ouders nog in dezelfde adverten
tie drukken. Heer Ollie B. Bommel
lacht.
„Wat steekt in een naam?" vroeg
al Shakespeare. Maar als een naam
zelfs niet meer dientom hem als
naam te' gebruiken, als dan ver
wanten en vrienden al in de geboorte
advertentie eenvoudig wordt verbo-
den^ooit het kind bij zijn naam te
noemen en als Wilhelmus ook later
moet verjtemen, dat zijn naam maar
een voor-de-gek-houderijtje ivas en
dat hij al direct, zij het ojjicieus,
maar niet muider definitief Ollie is
genoemd, wat blijft er dan van de
'Burgerlijke Stand en de naamgeverij
over?
Of zullen de kinderen van deze
generatie straks op school moeten
zeggen: „Ik sta ingeschreven als
Reinout, Diederik, Hillegonda, Sieg
fried, maar mijn naam is Pen Kwen,
Smeertem, Sladrop. Poekeloeres of
Snoekie Poekie"?
Ten aanzien van deze ontaarding
van de naamgeverij .geef ik dan toch
maar liever de voorkeur aan de ge
woonte bij zekere volken, waar men
de jeugd, als ze tot de jaren des
onderscheids is gekomen, inderdaad
zelf een naam laat kiezen. Ondertus
sen Ollie. p.f. TIJL
De Amerikaanse minister van'oor-
log, Stimson, heeft verklaard, dat een
aantal Amerikaanse commandanten te
velde van hUn functie ontheven ls,
aangezien zU niet voldaan hebben aan
de hun gestelde eisen,
BERLIJN, 12 Jan. Het Internat.
Informatlonsbüro meldt over de toe
stand aan het Westelijke lront:
Ofschoon nog steeds de kern der
Amerikaanse divisies ln het gebied
der noordelijke Ardennen 'ln bloedige
gevechten om smalle terrelnsectoren
zijn krachten verbruikt op de krach
tige Duitse afweer en hier door de
concentratie van een Brits stootleger
ter sterkte van vier divisies voor de
westelijke punt van de Duitse, pene
tratiewig een duidelijk zichtbaar
zwaartepunt der operatieve bedoelln-
gerl van Elsenhower ligt hetgeen
reeds blijkt uit de vereniging van
meer dan de helft van alle ln West-
Europa liggende divisies der Anglo-
Amerlkanen op zeer smal terrein
heelt zich de eigenlijke strijd toch
zichtbaar verplaatst naar het gebied
tussen Saar en Rijn, en naar de El
zas.
.Hier ls, behalve de penetratie ln
de Maginotlinie,, de vorming van een
bruggenhoofd ten noorden van
Straatsburg ongetwijfeld de meest op
merkelijke gebeurtenis van de laatste
tijd. Dat het bij het geallieerde op
perbevel zelf zo gevoeld wordt, blijkt
reeds uit de woedende aanvallen, die
Eisenhower al dagen voortdurend doet
richten op het Duitse bastion aan de
westelijke oever van de Rijn.
De geallieerde generalissimus ls er
zich natuurlijk van bewust, dat dit
bruggenhoofd reeds door zijn aan
zienlijke uitbreiding door de Duitse
leiding operatieve mogelijkheden heelt
geopend, die tezamen met de situatie
In het gebied ten noorden van
Schlettstadt voor h<et geallieerde op
perbevel een reeks moeilijkheden en
Een advertentie: „Waar -mag een
moeder twee tot drie keer per
week tegen vergoeding pap voor haar
baby koken?"
Men leest de woorden, even nuchter
en zakelijk gezet en gedrukt in de
krant als alles: het weermachtsbe-
richt, het vrolijke stukje, het verhaal
van een roofoverval.
Men is als krantenlezer zo aan het
een en ander gewend geraakt in deze
jaren. Duizend doden, 14.000 krijgs
gevangenen, diefstal van een ton,
overstromingen in China en hongers
nood in Engels-Indië, het zegt ons
zo weinig meer. Als wij ons zouden
inleven in dergelijke verschrikkingen,
zouden we immers geen leven meer
hebben
Maar dit is anders, ffier kan men
niet omheen. Hieröver moet men na
denken.
Een moeder,' met een kind van een
paar maanden, die in de kou zit. Die
zelfs geen mogelijkheid meer ziet om
de pap voor haar kindje te warmen.
En de winter begint pas. In hoevele
gezinnen is de nood al zo ver geste
gen? Deze moeder plaatst een adver
tentie: zij hoopt op Steun van ande
ren. Laten wij hopen, dat zij die steun
ontvangt, maar de mensen zijn hard
geworden in deze jaren. En hoe velen
plaatsen er geen advertentie, doch
hopen slechts op een wonder, dat niet
komt?
Het werd te dezer plaatse al eerder
betoogd. Wij kunnen het slechts her
halen: helpt elkanderl Hoe moeilijk
men het ook heeft, er zijn mensen,
die het moeilijker hebben. Niet in
China, niet in Engels-Indië, maar
naast onze deur, op onze trap.
gevaren aan het gehele front langs de
Boven-Rijn kunnen opleveren. Men
zal er goed aan doen aan <ie verderè
ontwikkeling aan de frontsectoren van
de Elzas in de eerstvolgende strijd
meer aandacht te schenken.
Kaarsenbonnen oiet meer geldig
DEN HAAG, 11 'jan. Alle thans ln
omloop zijnde toewijzingen en rant
soenbonnen voor kaarsen ln de provin
cies Noord-Holland. Zuid-Holland ,en
Utrecht zijn niet meer geldig voor het
kopen' van kaarsen. Handelaren dienen
de thans ln hun bezit zijnde toe
wijzingen en rantsoenen voor dit
artikel tot nader order te bewaren.
Zevenentachtig jaar oud ls' te
Amsterdam Ells. M. Rogge over
leden. bekend als oprichter en lang
jarig redactrice van „De vrouw en haar
huis". De begrafenis ls Zaterdag een
uur op de Oosterbegraafplaats.
BIJ een demonstratie van een
mijn, ln een militair kamp in Kent, ls
het tot een ontploffing gekomen, waar
bij 31 soldaten werden gedood en een
zestigtal gewond.
HAARLEM
Bij een 24-jarigen vertegenwoordiger,,
wonende in de Van Nesstraat ver
voegden zich des avonds vier onbe
kende jongemannen, die zeiden, dat
zij huiszoeking' kwaimen verrichten.
Zij weigerden den bewoner echter
zich te legimiteren. Een van hen
trok plotseling een masker voor zijn
gezicht, haalde een flesje te voor
schijn en trachtte den bewoner
vloeistof in het gelaat te werpen. Er
ontstond een worsteling, waarna de
indringers de vlucht namen. Zij lie
ten een wagentje op straat achter.
Als verdacht van diefstal van cokes
en oliezuur uit een perceel aan het
Donkere Spaarne, heeft de recherche
den 28-jarigen O. D.. en den 19-
jarigen W. B. aangehouden, alsmede
den 51-jarigen H. H., welk© laatste
wordt verdacht van heling.
Terzake van diefstal van cokes en
olie ten nadele van de coöperatie
„De Eendracht" zijn de Haarlem
mers J. V., 38 jaar, C. V., 25 jaar
en W. R., 30 jaar aangehouden. Het
Kestolène is in beslag genomen. Ten
slotte is nog de 23-jarige Haarlem
mer R. aangehouden wegens dief
stal in een azijnfabriek in de Spaam-
wouderstraat.
Bij de coöperatie in de Jelgers-
mastraat verdwenen acht balen
meel:
Directeur: H. J. Kerkmeester, Bus-
sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt.
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; lr.
A. H. de Haas van Dorsser, Haarlem;
binnenland: J. v. Grieken; Illustratie
en opmaak: R. Kampstra: volkscul
tuur en kunst: M. Wolters; sportJ. J.
Llber; advertenties: A.- H, Lammers,
allen te Amsterdam. K 113