VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Omsingelingstactiek kost
Amerikanen nieuw verlies
Initiatief aan het Ardennenfront
blijft in Duitse handen
Oproep
De Fiilirer sprak
Neurenberg zwaar Door Maginotlinie
geteisterd
Het gaat om millioenen landgenoten
Hevige afweerstrijd
op Leyte
Nieuwe Grieksche regering
Program der Sowjef-Polen
Het Geuzenliedboek
Eet geen spinaziezaadl-
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 3 Jan Het opperbevel
van de weermacht deelt mede:
De slag in het gebied rondom
Bastogne duurt met zware heen-- en
weergolvende gevechten voort. De
hardnekkig voortgezette poging der
Amerikanen om met ongeveer vier
tank- en een zelfde aantal infante
riedivisies het Duitse front ten wes-
ten van Bastogne in te drukken en
onze stellingsboog ten oosten en
zuidoosten der stad van drie zijden
te omsingelen, bracht den vijand, bij
slechts geringe terreinwinst, een
nieuw verlies van meer dan honderd
tanks. In de 'winterslag heeft de
tegenstander volgens de thans be
schikbare rapporten in totaal meer
dan 400 stukken geschut, 1230 tanks
en gepantserde voertuigen en meer
dan,24.000 gevangenen verloren. Zijn
bloedige verliezen gaan reeds de
50.000 man te, boven.
De 'gevechten aan de Saar dh in
Oost-Lotharingen nemen verder een
I gunstig vexloop. Het Saarbruggen-
hoofd ten noordwesten van ForbaCh
werd uitgebreid en verstevigd, in het
gebied ten noordoosten van Saarge-
münd het grensgebied van den
vijand gezuiverd. Ook in de Beneden
Vogezen maakt onze aanval vorde
ringen.
Luik en Antwerpen liggen voortdu
rend onder vuur van onze lange-af-
standswapens.
In Midden-Italië gingen de formaties^
van het achtste Britse leger hier en
daar weer tot aanvallen in de Romag-
ne en aan de Adriatlsche kust over.
Deze mislukten alle. Vijandelijke
strijdkrachten, die ten westen van Ra
venna tlldelijk ln onze stellingen kon
den binnendringen, werden ln een te
genaanval weder eruit geworpen.
In Hongarije nam de hevigheid der
gevechten om Boedapest toe. Ten dele
in een tegenaanval en ln verbeten ge
vechten op korte afstand weerde het
Duits-Hongaarse garnizoen, döor slag-
vliegtuigen gesteund, de voortgezette
aanvallen der bolsjewisten af. Aan de
zuidgrens yan Slowakije zijn onze
troepen gewikkeld ln zware, doch suc
cesvolle aiweërgevechten tegen ver
sterkte Sowjetaanvallen stussen de
Gran en het brongebied van de Sajo.
In luchtgevechten werden achttien
vijandelijke vliegtuigen neergehaald.
Aan het front van Oost-Slowaklte tót
aan Koerland bleef de gevechtsactivi
teit gering.
Amerikaanse terreurvliegers wierpen
gisteren overdag bommeri op het wes
telijke jijksgebied, waarbij ln het bij
zónder woonwijken in verschillende
steden getroffen werden. Laagvliegen-
de toestellen zetten hun aanvallen
met boordwapens op de burgerbevol
king voort. In de avonduren was een
terreuraanval der Britten op Neuren
berg gericht, die grote schade aan
hulzen en verliezen onder de burger
bevolking veroorzaakte. Onvervangbare
cultuurmonumenten vielen ten offer
aan de zinneloze vernlellngswoede van
den vlVand. Bovendien ondernamen de
Britten met zware gevechtsvliegtuigen
aanvallen op stéden ln Zuidwest-
Duitsland en met snelle gevechtsvlieg
tuigen op de r! jkshooidstad. Door
luchtverdedlglngsstrlj dkrachten wer
den gisteren 22 vijandelijke vlleg-
tfilgen, waaronder veertien viermoto
rige bommenwerpers neergeschoten.
Londen ligt nog steeds onder het
vuur van onze vergeldingswapena,
BERLIJN, 4 Jan. De Duitse
aanvallen in het Saargebied, zo
verklaarde de militaire woord
voerder van de Wilhélmstrasse,
hebben er thans toe geleid, dat
de Duitse troepen de Maginot
linie naar het zuiden hebben
doorbroken.
In December verloren de Anglo-
Amerlkanen boven het gevechtsgebled
ln het Westen en het rliksgebied in
totaal 1379 vliegtuigen, waarvan min
stens 410 viermotorige bommenwer
pers.
TOKIO, 4 Jan. De hevige afweer-
gevechten op het eiland Leyte duren
voort. De hoofdformaties der Ameri
kaanse strijdkrachten, die op 12 De
cember de stad Ormoc konden bin
nendringen; pogen verder naar het
noorden op te rukken, terwijl de troe
pen in het gebied van Managasnas een
doorbraak naar Ormoc, dus een ver
eniging van de 24ste met de 32ste
divisie tot stand proberen te brengen.
De stoot, naar het noorden van Ormoc
uit hebben de Amerikanen onder
steund met een landing op 25 en 27
December nabij Palompon.
Japanse lange-afstandsbommenwer-
pers hebben op 2 Januari een aanval
ondernomen op het vijandelijke vlieg
veld op Saipan. Er ontstonden tweè
hevige branden ln de vijandelijke stel
lingen.
Enige formaties der Amerikaanse
bommenwerpers op de Marlanen heb
ben op 3 Januari een aanval onderno
men op het gebied van Midden-Japan
tussen Hamamatsu en Osaka.
De zon gaat op 5 Jan. onder om
16.41 uur en op 6 Jan. op om 8.50 u.
Maan op 5 Jan. onder om 12.21.
L.K, 6 Jan., N.M. 14 Jan., E.K. 21
Jan, V.M. 28 Jan.
HET DAGBLAD
Ie JAARGANG No. 311 VRIJDAG 5 JANUARI 1945
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux' voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 Abonnementsprijs 21 ct. per week of f2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
BERLIJN, 4 Jan. Dr. Max Krull,
de militaire medewerker van het
D.N.B., schrijft over de toestand aan
'het westelijke from,:
De tussenfaze ln de Ardennenslag,
die met de botsfng der wederzijdse
stootdivisies begon, heeft zich ont
wikkeld tot een stationair stadium,
waarin van belde zijden taai gestre
den wordt en waarbij gebruik gemaakt
wordt van de zwaarste wapens van
allerlei soort.' De Duitse activiteit
komt, op het ongenblik minder tot
uiting ln het- verkrijgen van nieuwe
gebieden als wel ln een hardnekkig
vasthouden aan de veroverde stellin
gen.
De bocht ln het front loopt van
Dlekirch, ten zuiden van Bastogne,
langs westelijk St. Hubert naar
Rochefort vja Marche, Stavelot en
Malmedy. Dé ontlasting van het ge
hele front blijft nog steeds- bestaan
en ls nog sterker tot uiting geko
men, zodat het thans de Duitse lei
ding ls, die er over kan beslissen op
welke plaats zij voornemens is weer
tot het offensief over te gaan.
Als gevolg van deze toestand heerst
bij .den vijand een nerveuze onzeker
heid, welke steeds weer hergroeperin
gen bij de Amerikanen veroorzaakt.
De Duitse bewegingen- aan de Saar en
in de Beneden-Vogezen geven nog
steeds geen beeld van de omvang der
Duitse plannen. D6 aanzienlijke ter
reinwinsten aan weerszijden van
Bitsch en bij Saargemünd, kunnen
toch nog maar als plaatselijke aanval
len beschouwd worden.
Grofe schade te Boedapest
Volgens berichten Uit de Hongaarse
hoofdstad hebben de bolsjewieken
zich er op geconcentreerd, de blnnen-
Naar aanleiding van de voedsel-
nood, speciaal in het westen en in
hetcentrum des lands, hebben de
bisschoppen van Utrecht en van
Haarlem, mgr. dr. J. de Jong en mgr.
J. P. Huibers. mede in overleg met
de Protestantse Kerken, een oproep
gericht tot de geestelijkheid en de
gelovigen hunner bisdommen om deze
grote nood te lenigen en alles te doen
wat- mogelijk is om een hongercata-
strophe af te weren.
Het gaat hier om het leven van
duizenden, het gaat óm het- behoud
van millioenen Nederlanders, die
door de hongersnood bedreigd wor
den, zo zegt het herderlijk schrijven.
Vervolgens wordt een beroep gedaan
op de autoriteiten, die belast zijn
met de zorg voor de voedselvoorzie
ning, teneinde te verkrijgen, dat de
voedgeltransporten ongestoord kun
nen plaatsvinden. Van de andere
i kant dringen de belde bisschoppen er
met klem op aan, de voorschriften
van de Nederlandse autoriteiten, het
zij landelijk, hetzij plaatselijk, nauw
gezet na te komen. Verder dóet het
schrijven een beroep op de boeren,
thans vooral hun roeping en plicht
te vervullen tegenover het noodlij
dend degl van ons volk en bereidwil
lig de te leveren voedselproducten af
te geven, zomede op de schippers en
allen, die nog óver vervoersmiddelen
beschikken, om mede te werken, ten
einde 4i millioen landgenoten van de
hongerdood te redden, ook al moeten
zij daarvoor zekere gevaren trotseren.
Het herderlijk schrijven besluit
met een felle veroordeling Van de
zwarte handelaars. Niet alleen de
vloek der mensen, maar ook de vloek
van God valt op de hoofden van hen,
die misbruik maken van de nood van
zijn naaste ten eigen voordele, zo
beslyit het vermaan der katholieke
kerkvoogden.
6tad lukraak te bombarderen. De
burchtwijk met haar prachtige bouw
werken heeft onder het voortdurende
artillerievuur reeds zwaar geleden. De
kroningskerk werd ten dele verwoest.
Aan het Donau-cor6o ls een vleugel
van heit bekende parlementsgebouw
ingestort. Er woeden verscheidene
branden. Enige kleinere kerken zijn
volledig uitgebrand.
GENÈVE, 4 Jan. Volgens berich
ten uit Athene ls een nieuwe Griekse
regering gevormd onder leiding van
generaal Piastiras. In het nieuwe ka
binet neemt generaal Piastiras behal
ve de portefeuille van minister-presi
dent, ook de portefeuille van marine,
oorlog, luchtvaart en koopvaardij.
Minister van buitenlandse zaken ls
Sofianopoulis, die oqk voor de pers
verantwoordelijk zal zijn. Minister van
financiën, ls Sideris. Bolifes is minis
ter van justitie en sociale zakerl. Rhal-
lls is benoemd tot minister van bin
nenlandse zaken en onderwijs. Jlet
ministerie van landbouw en volkshuis
houding ressorteert onder Dlademis,
terwijl de ministeries van verkeer,
transport en P.T.T. onder leiding
staan van Sakalaropoulos.
STOCKHOLM, 4 Jan, Volgens een
Tass-bericht uit Loeblin heeft deze
week, na de opening van de plenaire
zitting van de Poolse sówjet door presi
dent Beroet, de minister-president der
zogenaamde voorlopige regering, Osoeb-
ka-Morawskl, een rede gehouden, waar
in hij het programma der Sowjet-
Poolse regering' bekend maakte.
De regering te Loeblin ls, naar hij
zeide, Ln overeenstemming met de
principes van de wettige grondwet van
1921 gevormd. De eis van Polen ten
aanzien van de westelijke grenzen
heeft aan de zijde der geallieerden al
gemeen begrip gevonden.
Omtrent de uitgeweken Poolse re
gering te" Londen verklaarde hijDe
Polen hier te lande en in het buiten
land begrijpen. dat voor de regering
der verenigde fascisten Sosnkowskl en
Racskiewicz, de socialisten Arciszewski
en Kwaplnski slechts een middel zijp
om de reactionnaire kern van deze re
gering te bedekken.
De Loeblinse Poolse regering streeft
ernaar de banden van hartelijke
vriendschap met de Sowjet-Unle te
versterken.
Öp Nieuwjaarsochtend is een
moordaanslag gepleegd op den pre
sident van Costarica, Teodoro Pica-
do. De daders werden gearresteerd.
Op de Woensdag gehouden zit
ting van de Turkse nationale vergade
ring ls besloten de economische en
diplomatieke betrekkingen met Japan
te verbreken, zo meldt Radio Ankara.
Op grond van de bekendmaking van
14 December 1944 worden de manne
lijke Nederlanders en staatlozen, be
horende tot het geboortejaar 1905 tot
en met 1938, die thans hun woon
plaats of vaste verblijfplaats hebben
ln de provincie^ Noord-Holland, Zuid-
Holland of Utrecht, opgeroepen tot
aanmelding voor de arbeidsinzet.
De aanmelding dient persoonlijk te
geschieden in de tiid van 5 tot en
met 8 Januari 1945 van 9 tot 17 uur
bij den ..Deutschen Fachberater", bij
het arbeidsbureau of het bijkantoor
van het arbeidsbureau, dat, gezien de
tegenwoordige woonplaats of vaste
verblijfplaats van den aanmeldlngs-
plichtige, het dichtstbij gelegen is,
onder overlegging van het persoons
bewijs.
De arbeidsbureau* en hun bijkan
toren zijn gevestigd te Amsterdam,
Nieuwer Amstel, Bussum, Hilversum,
Purmerend, Weesp, Zaandam, Utrecht,
Amersfoort, Doorn, Maarssen, Veenen-
*aal, IJsselsteln, Zeist, Alkmaar, Edam,
Enkhulzen, Den Helder, Hoorn, Mc-
demblik, Schagen, Wlerlngerwerf,
Haarlem, Beverwijk, Hoofddorp, IJmui-
den, Leiden, Alphen aan de Rijn,
Gouda, Katwijk aan Zee, Lisse, Woer
den, Zoetermeer, Den Haag, Delft,
Naaldwijk, Rotterdam, - Maassluis,
Schiedam, Vlaardingen, Dordrecht,
Almkerk, Gorlnchem, Lekkerkerk,
Ridderkerk, Sliedrecht.
De personen, die ln het bezit zjijn
van het bewijs van vrijstelling, be
doeld in de bekendmaking van 14
December 1944 of van andere bewij
zen van vrijstellingen zijn eveneens
verplicht zich aan te melden. Zij moe
ten deze bewijzen van vrijstelling to
nen. Na contröle van hun bewijzen
van vrHstelllng worden de personen,
die in het bezit zijn van deze vrij-
stellingsbewijzen, niet in de arbeids
inzet Ingeschakeld.
Hij, die door ernstige ziekte of
lichaamsgebreken verhinderd ls. zich
persoonlijk aan te melden, dient zijn
aanmelding door middel van een be
trouwbaar volwassen persoon te doen
geschieden.
Geüniformeerde leden van de Duit
se weermacht, van de Waffen- en de
Duitse politie, van het N.S.K.K., van
de Landwacht, alsmede van de wacht-
afdeling van den chefintendant bij
den weermachtsbevelhebber in Neder
land, die van Nederlandse nationali
teit zijn, zijn, evenals de geünifor
meerde leden van de Nederlandse
politie van de aanmelding vrijgesteld.
Iedere aanmeldingsplichtlge is ver
plicht, zijn tegenwoordige betrekking
te blijven uitoefenen, mag echter niet
van woonplaats of vaste verblijfplaats
veranderen-
De inschakeling ln de arbeidsinzet
geschiedt op een nog bekend te mir
ken tijdstip. Ten aanzien van de te
werkgestelde mannen geschieden de
betaling, verzorging en sociale voor
zieningen overeenkomstig de geldende
bepalingen en bezoldigingsklassen. De
verzorging van hun gezinsleden wordt
in ruim voldoende mate. gewaarborgd.
In het bijzonder ligt het in de bedoe
ling, aan hen extra-levensmiddelen te
verstrekken. Daartoe blijft ook de
stamkaart van den tewerkgestelden
man bij zijn vrouw en kinderen, bij
een ongehuwden man bij zijn ouders.
HIJ, die ln strijd handelt met de be-
Duidelijker misschien nog dan
het veertien dagen geleden be
gonnen Duitse offensief aan het
Westfront, demonstreert de rede van
den Führer de wereld opnieuw, dat
de hoop op een spoedige ineenstor
ting van het Duitse volk ijdel is.
Ieder die de rede gehoord of gelezen
heeft en die niet alleen naar een
aankondiging van nieuwe wapens of
naar het voorspellen van wonderen
uitzag, is zonder twijfel onder de in
druk gekomen van de kracht, die er
van uit ging, een kracht die te ster
ker werkte omdat de enorme moei
lijkheden, waarvoor Duitsland ge
staan heeft en ten dele nog staat op
geen enkele wijze verbloemd werden.
De Führer stelde in het licht, dat
het Duitse volk voor de socialistische
volksstaat strijdt en dat het bereid
is voor de verwerkelijking van dat
ideaal offers te brengen, die geen
ander volk, dat verscheurd en zonder
uitzicht is, op zich zou vermogen te
nemen. Deze bereidheid tot het laat
ste offer bij volk en leiding vormen
factoren, waarmee ieder zal hebben
te rekenen wil hij zich niet steeds
door het verloop der gebeurtenissen
verrast zien.
„Men moet weten", aldus de Füh
rer, „dat de huidige staatsleiding de
zorgen en het lijden met ha#r volk
deelt, doch nooit voor zorgen of leed
zal capituleren. Dat zij daartegen
over vastbesloten is, iedere crisis het
hoofd te bieden, door een grotere
krachtsinspanning en wat door na
latigheid verloren ging, door een ver
sterkte werkijver weer in te halen.
Dat zij iederen Duitser afzonderlijk,
die zijn plicht vervult, niet alleen de
hoogste waardering uitspreekt, doch
hem ook de verzekering geeft, dat
hij, die eens zijn bijdrage heeft ge
geven voor het voortbestaan van ons
volk ook zelf niet vergeten wordt.
Dat zij echter aan de andere kant
iedereen zal vernietigen, die van
plan is, zich aan deze bijdrage te
onttrekken of die zich zelfs tot een
instrument van het buitenland ver
laagt."
De op deze wijze omschreven
strijdgemeenschap van het Duitse
volk, die gedragen wordt door het
onverzettelijke geloof van de leiding
ln haar roeping om Duitsland en
daar boven uit Europa de socialis
tische revolutie te brengen, zal ook
in het komende jaar zijn stempel op
het wereldgebeuren drukken. Deze
overtuigdheid zal de mogendheden
in het Westen voor problemen Stel
len, die zij mogelijkerwijs niet. gedu
rende al te lange tijd zullen blijken
te kunnen oplossen. Reeds nu tekent
zich voor Engeland een ernstige cri
sis af, die ontstaan is door de on
verwachte wederopstanding van de
Duitse weerstandskracht. Een crisis,
die ook naar de overtuiging van de
Zwitserse bladen het einde van En
geland als wereldmacht met zich zal
meebrengen.
He£ komende jaar zal voor het
Duitse volk, maar ook voor alle an
deren, opnieuw enorme lasten mee
brengen. Geen snel einde van de
strijd, maar een uiterste belasting
van allen, vormt het perspectief van
de toekomst. Steeds duidelijker zal
daarbij blijken, dat geen burgerlijke
staat het einde van de beproevingen
kan halep. Deze "wetenschap echter,
dat juist temidden van de zwaarste
beproevingen de Duitse volksgemeen
schap zal doorstaan wat de veran-
derde burgerlijke staatscomplexen in
het Westen niet meor zullen weten
te verdragen vormt Aie basis, waar
op de Führer zijn volk de zekerheid
van de komende overwinning gaf.
palingen van deze oproep en de be
kendmaking- van 14 December 1944,
dan wel deze tracht te ontduiken,
stelt zich, naast de in de bekendnra-
king bedoelde straffen en maatrege
len op het gebied van de Slcherhelts-
polizei, bloot aan militaire dwang
maatregelen.
Den Haag, 29 Dec. 1944.
De Rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandse gebied:
De algemeen gemachtigde voor
de totale oorlogsinspanning:
LIESE.
Even anoniem als de eerste uitgave
van 1581 ls een herdruk van het Geu
zenliedboek die dezer dagen ln de
boekwinkels lag: „Een nleu Geusen
Lieden Boecxken", kennelijk mét veel
typografische liefde verzorgd. (Jammer
dat het vijfde woord van de titel een
drukfout bevat: een r, die een x moet
zijn.)
Het is merkwaardig, dat een clande
stiene uitgave van 1581 door simpele
herhaling ln 1944 nog menige huidige
dito de loef af kan steken en dat de
uitgevers hun „zwarte" papier dsn
toch liever beleggen ln de anonieme
poëzie van voor 360 Jaar dan lh de
tegenwoordige. Deze Geuzenliederen
zijn ln elk geval een volksbezit, waar
Nederland trots op kan zijn.
Van straatlied tot psalm, van uitge
laten en wrede spot tot diep geloof,
van polltiek-van-de-dag tot belijdenis
van eeuwige waarden zijn de nuances
die men hier vindt. Deftige dichters,
aan hun devies later ontdekt, gaven
een lied ln de volkstoon, eenvoudige
volksjongens formuleerden soms ver
zen vól ontroerende wijsheid over de
strijd der geloven (no. 21) en hij het
doorlezen van deze geuzenliederen be
seft men opnieuw dat deze strijdpoë
zie toch heel wat geschakeerder ls dan
men gewoonlijk aanneemt en dat de
eindeloze richtingenstrijd ln die da
gen sommigen al even beu had ge
maakt als drie eeuwen later hun. na
neven: „men slaet, men vecht alom
dit woort" (en de zaak en de liefde
doen er minder toe) enz.
De nieuwe uitgave, ln duizend exem
plaren, ziet er aardig uit, maar voor
de lectuur ls de zorgvuldig toegelichte
editie van Kulper-Leendertz, ..Het
Geuzenliedboek", ultg. Thieme, die ge
lukkig ook nog te krijgen ls, aan te
bevelen. Want zonder hulp of vinger
wijzing levert „Het Geuzenliedboek"
voor de meesten toch slechts on
vruchtbare lectuur. m. W.
DEN HAAG. 4 Jan. -Naar het
Voorlichtingsbureau van de Voedings
raad ons mededeelt, is gebleken, dat
splnazlezaad door velen gemalen wordt
en gebruikt voor het bakken van pan
nekoeken of brood. Het gebruik van
splnazlezaad ls niet zonder gevaar,
daar het aanleiding kan geven tot
darmverstopping. In enkele gevallen
was deze darmverstopping zo ernstig,
dat ziekenhuisopname en operatief
ingrijpen noodzakelijk was.
Directeur: H. J. Kerkmeester, Bus
sum; hoofdredacteur:' Hendrik Llndt,
Amsterdam: plv. hoofdredacteur; lr
A. H. de Haas van Dorsser. Haarlem:
binnenland: J. v. Grieken; Illustratie
en opmaak: R. Kampstra: volkscul
tuur en kunst: M. Wolters; sport: J. J.
Llber; advertenties: A. H. Lammers,
allen te Amsterdam. K 113
