Europa staat voor een
historische ommekeer
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Führer tot de
weermacht
Zware strijd woedt tussen
Maas en Moezel
Gevechtsactie in
Koerland leeft op
Wisselende werelden
Nieuw Grieks kabinet
word! gevo/md
Frankrijk toegetreden
tot de „vrije naties"
H. Lindeman teraarde-
besteld
Eikenloof voor General-
Obersf Schörner
Teleg
ram wan Führer aan
Rijkscommissaris
Oproep van de N.A.D.
Inbraken opgehelderd
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 2 Jan. De Führer heeft in
een dagorder aan de weermacht ge
zegd, dat thans een strijd gevoerd
woordt om zijn of niet-zijn, om dood
of leven. De/vijand heeft de uitroeiing
van het Duitse volk ten doel. De oor
zaak der tegenslagen die geleden zijn,
lag niet bij het Duitse volk en zijn
weermacht, rrtaar bij zijn Europese
bondgenoten.
De Führer geeft dan een overzicht
van de weg, dje het verraad gevolgd
heeft, te beginnen bij de Don, waar
het Roemeens-Italiaans-Hongaarse
front instortte, tot het opgeven van
Bulgarije en de smadelijke houding
van Horthy, waarbij nog de aanval
van de 20ste Juli kwam. Van die
datum dateert het keerpunt in het
Duitse lot. Eens en voor altijd mis
lukte toen de poging om door een
binnenlands complot de sociale Duitse
volksstaat te vernietigen en Duitsland
uit te leveren aan de internationale
samenzwering. Dit bekrachtigt, dat
e- nooit een negende November 1918
weer zal komen. Sinds 20 Juni heeft
de Führer alleen geleefd voor de voor
bereiding om uit het defensief weer
over te kunnen gaan tot het offensief.
Daarbij werd geen stap achteruit ge
daan zonder weerstand tot het uiterste.
Voortgaande wijst de Führer erop,
dat overal, waar de vjja_nd gebied be
zet, politieke anarchie en economische
chaos ontstaan. In plaats van de Duit
se prde «komen werkloosheid, honger en
ellende. De Führer besluit: 1945 zal
van ons het uiterste elsèn aan moed
en krachtdadigheid, maar het zal ook
tevens het jaar zijn van een histo
rische ommekeer. De met ons mar
cherende soldaten der verbonden Euro
pese regeringen en volken vormen
kiemcellen voor de wederopbouw^ van
een continent, dat ons gemeenschap
pelijk vaderland is, waarin onze voor
ouders leefden, waarin zij duizenden
Jaren om hun lot geworsteld hebbep
en dat zij thans verdedigen tot de
dood.
Rijksmaarschalk Göring heeft een
dagorder gericht tot het Duitse lücht-
wapen, waarin hij er op wijst, dat deze
dagen de eerste vruchten te zien geven
van het opbouwwerk bij het Duitse
luchtwapen.
Groot-admiraal Dönitz heeft een
nieuwjaarsboodschap uitgegeven, waar
in hij zegt: fanatieke stoutmoedigheid
zal ons tot de overwinning leiden.
De chef van de generale staf, kol.-
gen. Guderlan, heeft eveneens een
GENÈVE, 2 Jan. Aartsbisschop
Damasklnos, die door den koning be
noemd'' is tot rijksregent, Is begon
nen met zijn besprekingen tot vor
ming vaneen nieuwe regering. Hij
heeft den liberalen leider Sophoelis
ontvangen. De vroegere premier Pa-
pandreoe. die met zijn gehele kabinet
ls afgetreden, heeft verklaard mlet te
zullen deelnemen aan de nieuwe re
gering.
Reuter meldt, dat Dinsdag de ge
vechten in Athene van geringe om
vang waren. De Britse troepen zijn
gereorganiseerd en aangevuld.
nieuwjaarsoproep gepubliceerd, waarin
het zegt, het komende jaar met moed
en vertrouwen tegemoet te zien, want
door de laaiende vlammen der veld
slagen straalt het signaal der overwin
ning.
De Relchsführer-jj Helnrich Himmler
richtte oproepen tot het „Ersatzheer",
de Waffen-jf en politie en in zijn
kwaliteit van minister van binnen
landse zaken tot de medewerkers van
dit ministerie.
BERN. 2 Jan. De vertegenwoor
diger van de regering-De Gaulle te
Washington heeft Maandag de ver
klaring der „vrije naties" ondertekend,
zo meldt de Britse berichtendienst uit
Washington.
In een boodschap, die door staats
secretaris Stettlnius werd voorgelezen,
zei Roosevelt, dat op deze derde
verjaardag van de verenigde naties,
„het voor ledereen een grote voldoe
ning is. dat Frankrijk de verklaring
der verenigde naties formeel heeft
aangenomen. Hierdoor staat Frankrijk
thans naast haar als „krachtige bond
genoot".
Met betrekking tot de militaire
vooruitzichten der geallieerden geeft
Roosevelt In zijn boodschap toe: „Wij
hebben nog een lange weg voor ons".
HAARLEM, 31 Dec. Wegens on
voorziene transportmoeilijkheden is
het stoffelijk overschot van den heer
H. Lindeman, die in de voormalige
arbeidersbeweging een vooraanstaande
plaats heeft ingenomen, hedenmorgen
op de begraafplaats aan de 'Kleverlaan
ter aarde besteld' in plaats van Zater
dagmiddag, zoals aanvankelijk was be
paald.
Vele vrienden en belangstellenden
bevonden zich in het mausoleum, waar
warme woorden van waardering en af
scheid. klonken. De heer F. S. Noord
hof schetste uit naam van de oud
collega's van het vroegere N.V.V. de
vele verdiensten van den nu over
ledene. Namens de vrienden uit de gra
fische bedrijven sprak de heer J. J.
Abs woorden van erkentelijkheid.'De
heer R. Lam herdacht Lindeman als
mens en vriend. De heer A. Mars voer
de uit naam van de oud-bestuurders
van de voormalige Haarlemse Bestuur
ders Bond het woord. Vervolgens her
innerde de heer S. Dodk aan Llnde-
man's arbeid'ln de vroegere gemeente
raad, waarna de heer P. van Gesael
namens de Coöperatie „Vooruitgang"
te Haarlem het werk van den nu ont
slapene op dit terrein ln herinnering
bracht.
Nadat het orgel toepasseliike muziek
ten gehore had gebracht, werd de met
bloemen bedekte kist door oud-col-
le'ga's uit het grafisch bedriif naar de
groeve gedragén. De Jongste zoon zegde
vervolgens dank voor de belangstel
ling.
Na afloop van deze Indrukwekkende
plechtigheid op Oudejaarsmorgen be
stond gelegenheid de familie te condo
leren. HierVan werd zeer druk gebruik
gemaakt.
- Naar aanleiding van de jaarwis
seling zijn tussen den Führer en tal
rijke staatshoofden en chefs van bui
tenlandse regeringen, ln het bijzon
der die der verbonden landen, tele
grafisch nleuwjaarisgelukwensen ge
wisseld.
HET DAGBLAD
Ie JAARGANG No. 308
WOENSDAG 3 JANUARI 1945
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 1 Jan. Het opperbevel
der weermacht maakt bekend:
Aan het zuidelijke front van ons
penetratiegebied tussen Maas en Moe
zel wordt fel gestreden. Hernieuwde
pogingen der Amerikanen om met
sterke tankstrijdkrachten onze stel
lingen ten zuiden en westen van Bas-
togne in te drukken, bleven zonder
succes en kosten hun bijzonder ziware
verliezen aan materiaal en mensen.
Onze beproefde formaties schoten in
de gehele dag door woedende gevech
ten 121 tanks en gepantserde verkeiv
njngswagens stuk' en vernielden tal
rijke vijandelijke colonnes.
In Elzas-Lotharingen ondernamen
onze troepen een reeks aanvallen op
het thans van sterke strijdkrachten
ontblote Amerikaanse front. Aaai
weerszijden van Bitsch vielen zij-bp
breed front de stellingen der vijande
lijke gevechtsvoorposten aan en wier
pen hen op de hoofdgevechtslinie
terug.
Het vijandelijke ravitailleringsver-
keer in Noord-Frankrijk en België
was de afgelopen nacht blootgesteld
aan doeltreffende aanvallen onzer ge-
vechtsvliegèrs en jagers.
Luik en Antwerpen liggen onder
het voortdurende vuur onzer lange-
af standswapens.
In Mldden-Itallë werden vijandelijke
verkenningsaanvallen, in de bergen
ten zuiden van Imola en ln de Rp-
magna afgeslagen, bewegingen en con
centraties der Britten werden door
krachtige vuursalvo's bestreden.
Ondanks herhaalde aanvallen der
bolsjewieken bleef de toestand in
Hongarije aan het gehele front tussen
de Drau en de Slowaakse grens he
nevens voor Boedapest ongewijzigd.
Het brandpunt van de gevechten van
gisteren lag ln het Slowaakse grens
gebied tussen de Gran en dé boven
loop van de Eipelj Met uitzondering
van enige, Intussen afgegrendelde pe
netraties mislukten de vijandelijke
aanvallen reeds voor onze stellingen.
Aan het gehele overige oostelijke
front tot aan de Memel verliep de
dag zonder bijzondere gebeurtenissen.
In Koerland hervatte de vijand al
leen in het gebied ten noordwesten
van Doblen zijn aanvallen. Onze di
visies sloegen in harde gevechten de
na felle vuurvoorbereiding onderno
men doorbraakpogingen der bolsje
wieken uiteep, die daarbij zware ver
liezen aan doden en gewonden leden.
In elf zware gevechtsdagen hebben
de onder het opperbevel van kol.-gene-
raal Schörner strijdende formaties
van het leger, der Waffen- (f en Let
landse o-vrijwilligers, schitterend ge
steund door vliegende formaties en
eenheden afweergeschut van het
luchtwapen on,der leiding van haar
opperbevelhebber, generaal der vlie
gers Pflugbell, de stormloop van 46
divisies Infanterie en 22 formaties
tanks en stormgeschut afgeslagen.
Dank zij de hoge prestaties 'van lei
ding en troep bleef het front in
Koerland, afgezien van onbelangrijke
terrelnverliezen, hecht in eigen hand.
Van 21 tot 31 December werden 515
tanks vernietigd en 79 kanonnen en
267 machinegeweren buitgemaakt. De
bloedige verliezen van den vijand zijn
ongewoon groot. Afweergeschut van
het luchtwapen schoot tn de gevech
ten 112 Sowjet-Russische vliegtuigen
neer, 145 andere werden door Jagers
neergeschoten.
Anglo-Amerikaanse terreurformatles
hebben haar aanvallen op het West-
duitse gebied voortgezet en bommen,
geworpen op steden in Noord- en
Noordwestduitsland. Vril grote schade
ln woonwijken ontstond vopral ln
Groot-Hamburg en bij een nachtaan-
val der Britten op Oberhausen. In de
vroege avonduren was de Rijkshoofd
stad het doel van snelle Britse ge
vechtsvliegtuigen. 75 Anglo-Ameri
kaanse toestellen, in hoofdzaak vier
motorige bommenwerpers, werden door
jagers en afweergeschut van het lucht
wapen vernietigd.
Marineafweergeschut schoot ln de
ochtenduren van 31 December hoven
de Oostfriese eilanden negen viermo
torige bommenwerpers neer. Daarme
de werden in December door de ma
rine en de koopvaardij in totaal 99
vijandelijke vliegtuigen neergescho
ten.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 1 Jan. De Führer heeft op
de 1ste Januari 1945 het eikenloof
met zwaarden en briljanten, behoren
de bij het ijzeren kruis, verleend aan
Generaloberst Ferdinand Schörner,
opperbevelhebber van een legergroep
(Koerland) als 23sten soldaat der
Duitse weermacht.
Volgens berichten uit Jemen zou
daar gevaar voor een opstand be
staan, aldus meldt Radio-Ankara. De
revolutionnalre beweging wil den ko
ning nopen tot het invoeren van so
ciale hervormingen. Drie zoons van
den koning zouden gearresteerd zijn
wegens samenwerking met de revo
lutionnalre kringen.
De zender van Ankara meldt,
dat de Turkse regering voor 1945 een
algemene volkstelling heeft bevolen
en wel In October.
DEN HAAG, 1 Jan. De Führer
heeft den Rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandse gebied, Rijks
minister dr. Seyss-Inquart, ter ge
legenheid van de jaarwisseling het
volgende telegram gezonden:
„Ontvangt voor hèt komende jaar
mijn hartelijke wensen voor uw ver
antwoordelijke arbeid, alsmede voor
uw gezondheid."
,(W. g.) ADOLF HITLER.
DÜN HAAG. 27 Dec. De Neder
landse Arbeidsdienst roept Jongeman
nen op vpor dienstneming in de\
N. A.D. Om het aannemen te ver
eenvoudigen worden alle jonge man
nen, die geboren zijn in de ja
ren 1926 en 1927, opgeroepen, zich
bij de hieronder genoemde aanmel-
dingsbureaux persoonlijk aan te
melden. In bijzondere gevallen kun
nen ook personen, die ln andere Ja
ren geboren zijn, ln aanmerking ko
men. Arbeidsmannen, die reeds hun
dienstplicht vervuld hebben, benevens
zij, wier diensttijd onlangs onderbro
ken werd. komen "eveneens voor In
deling in aanmerking.
De Inschrijving begint op 27 De
cember a.s. en sluit op 15 Januari
1945. De oproeping voor de kampen,
die ln de noordelijke provincies gele
gen zijn, volgt tussen 15 en 31 Ja
nuari 1945.
Voorwaarden voor ln dlensttredlng
zijn: ,1e. goede gezondheid; 2e bezit
van een bewijs afgegeven door het
gemeentelijk arbeidsbureau, dat te
gen Indiensttreding geen bezwaar be
staat; 3e. persoonsbewijs medebren
gen.
De Ned. Arbeidsdienst geeft u: le.
vrije legering, geneeskundige verzor
ging en goede voeding. 2e. zakgeld
voor den arbeidsman en kostwinners
vergoeding voor het gezin, 3e. vrije
kleding en bewasslng. Voor het ge
bruik van eigen ondergoed wordt ver
goeding gegeven.
Aanmeldingen aan de volgende
bureaux: Utrecht: Oude Kerkhof 43:
Amsterdam: Vondelstraat 29; Den
Haag: Prinsegracht 73; Rotterdam:
Eendrachtsweg 17A.
Aflevering levertraan
DEN HAAG, 30 Dec. In aanslui
ting op het begin dezer maand gepu
bliceerde bericht, volgens hetwelk de
artsen veroorloofd is levertraan af te
leveren op z.g. b.i.-recepten, wordt er
de nadruk op gelegd, dat aflevering
slechts geschiedt voor zover de apo
thekers en apotheekhoudende artsen
het product nog in voorraad hebben.
De zon gaat op 3 Jan. onder om
16.39 uur en op 4 Jan. op om 8.50 uur.
Maan op 3 Jan. onder om 11.45 uur
en op om 22.00 uur.
L.K. 5 Jan., N.M. 12 Jan., E.K.
19 Jan., V.M. 27 Jan.
Een oud jaar ging, een nieuw
jaar komt. Nimmer in de ge
schiedenis der volken werd de jaars-
wisselipg begeleid door een zó felle
worsteling als deze. Zelfs in de ont
wikkeling van de tweede wereldoorlog
scheen rond de intrede van het
nieuwe jaar telkens een korte adem
pauze bemerkbaar. Ditmaal begon
half December bij verrassing een
groot Duits offensief, dat allengs uit
groeide tot een gigantische ontmoe
tingsslag. Die slag zelf schijnt zijn
hoogtepunt te vinden juist bij het
afscheid aan het oude jaar, juist bij
de komst van het nieuwe.
De beslissende krijgsgëbeurtenissen
van deze oorlog kiezen hun tijdstip
niet om der wille van een goedkope
symboliek. Maar toch stemmen de
dingen op dit telkens weer plechtige
ogenblik dér jaarswisseling tot na
denken.
Voor de geallieerde landen scheen
een nieuwe, en ditmaal afsluitende
oorlogsfase met de eerste Augustus
dagen van 1944 ingeluid. Toen braken
Amerikaanse pantsertroepen door de
Duitse linies bij Avranches en hun
snelle vorderingen in de volgende
weken schenen het bewijs van het
welslagen der invasie. Wat daarna
komen zou, kon, zo meenden velen,
slechts voltooiing en afsluiting zijn
van wat in wezen reeds bevochten
werd.
De afgelopen herfst leerde anders.
En vde winter bracht in aanvulling
op het attentie-sein der gestabiliseer
de fronten een nieuw geluid: eerder
dan zelfs overtuigde voorvechters der
Europese zaak hadden durven ver
wachten, begonnen sterke Duitse
strijdkrachten tyssen Malmédy en
Trier een offensief, dat niet alleen
door ongebroken élan, maar ook door
in de berichtgeving slechts voorzich
tig aangeduide nieuwe wapens ge
dragen werd.
Terwijl de grote slag in het brede
penetratiegebied van de eerste Duitse
stormloop nog voortduurt, is het nog
altijd te vroeg, over betekenis en
resultaten, over doel en mogelijk
heden vap. dit Duitse offensief in
details te spreken. Maar twee dingen
zijn ook den Britsen en Amerikaan-
sen tegenstander opgevallen. Het
eerste is, datalle luidruchtige ver
zekeringen over het einde van Duits-
lands militaire kracht zacht uitge
drukt ivoorbarig blijken. Het tweede
is, dat deze Duitse aanval in zijn rijk
dom van militaire mogelijkheden een
strategisch genie openbaart, dat in
het geallieerde opperbevel slechts met
een onderzoek naar eigen falen be
antwoord wordén kon.
Een offensief kan in het algemeen
vele bedoelingen hebben. Het kan
naar meer of minder omvangrijke
terreinwinst streven. Het kan op om
singeling of op het afsnijden van be
langrijke vijandelijke strijdkrachten
uit zijn. Het kan in een rechtstreekse
HAARLEM, 2 Jan.
De recherche heeft in de woning
van den glas-in-loodwerker V., wo
nende in de Jansen van Raaystraat
verscheidene voorwerpen aangetrof
fen, die van diefstal afkomstig zijn.
De bij de politie bekende R. van E.
en diens broer L. van E., wélke laat
ste is gearresteerd, hebben konijnen,
aardappelen, zout, melkbussen en
een geit, welke dieren en levensmid
delen in de omgeving van de Burg
wal zijn ontvreemd, bij V. opgesla
gen. Deze bekende zich aan heling
te hebben schuldig gemaakt.
ontmoeting met de hoofdmacht van
den tegenstander diens verzwakking
of vernietiging zoeken. Het kan uit
zijn op het aantrekken van vijande
lijke energie, teneinde eigen bedreigde
legere in nabijgelegen frontsectoren
verlichting te brengen. Stuk voor stuk
kunnen deze doeleinden, elk op eigen
wijze, de èindbeslissing beïnvloeden.
Stuk voor stuk plegen ze echter ook
door hun nabije doel herkenbaar te
zijn voor het deskundige oog. En de
militaire commentatoren leiden uit de
omstandigheden en de uiterlijke ken
merken af: hier is een omsingelings-
beweging gaande, ginds gaat het om
een verlichtingsoffensief, enzovoort.
Het Jongste Duitse winteroffensief
borg alle genoemde oogmerken
zonder uitzondering in zich. En juist
daardoor won het zozeer aan over
rompelende kracht. Hgt begon tus
sen de beide hoofdbrandpu n ten. van
Eisenhowers aanvals-sectoren, in het
tijdelijk „rustige" gebied tussen het
Vogezenfront eh het front bij Aken.
Was de Duitse aanval daarmee ge
kenmerkt als verliclitings-offensief?
Bedoelde het links en rechts, Anglo-
Amerikaanse troepen bij Aken en
aan de Saar weg te lokken? Dan
diende Eisenhower daaraan dus,
wanneer het enigszins mogelijk was,
géén gevolg te geven. Bedoelde Von
Rundstedts aanval echter wellicht
een afsnijden van de sector Aken?
Richtte het zich op de Anglo-Ame
rikaanse aanvoerwegeh, op Luik
en misschien zelfs op Antwerpen?
Dan moest de noordelijke vleugel
van het geallieerde front erop be
dacht zijn, niet los te raken van de
zuidelijke strijdkrachten. Wilde de
Duitse legerleiding het aansturen op
één grote, alles-beslissende ontmoe
ting? Dan zou de kern van het
Anglo-Amerikaanse materiaal zich
dóór en daar allééén moeten samen
trekken.
Dat al deze veronderstellingen
mogelijkheden waren, dat
ze echter geen van alle zeker
heden voor den tegenstander wer
den, bracht Eisenhowers hoofdkwar
tier in kennelijke verwarring. Het
stempelde het Duitse' offensief tevens
tot de grote strategische vondst sinds
het begin van de invasie. Dat die
vondst nü reeds de winst van een
merkbare verlichting voor de Duitse
afweer bij Aken en Saarbrüoken
heeft gebracht, dat Eisenhower
zich een slijtage-slag met enorm
materiaalverlies heeft moeten ge
troosten op een Zeer ongelegen ogen
blik, die feiten karakteriseren
slechts een deel der mogelijkheden.
Daarbovenuit gaat een ander feit:
d^t de Duitse activiteit in die veel
heid van mogelijkheden tegenover
Eisenhowers starre stormloop ondub
belzinnig het initiatief hernam.
De „nieuwe fase" begon niet in
Augustus en niet bij Avranches. Het
ziet er naar uit, dat de jaarwisse
ling ook een initiatief-wisseling
bracht. En niemand weet beter, wat
dat betekent dan de oude voorbije
wereld, die zich in Washington en
Londen tracht staande te houden.
Een oude wereld ging, een
nieuwe wereld komt. Onverwacht
voor velen, maar onweerstaanbaar.
Directeur: H. J; Kerkmeester, Bus-
sum; hoofdredacteur: Hendrik Lindt,
Amsterdam: plv. hoofdredacteur; lr.
A. H. de Haas van' Dorsser, Haarlem:
binnenland: J. v. Grieken; illustratie
en opmaak: R. Kampstra; volkscul
tuur en kunst: M. Wolters; sport: J J.
Llber; advertenties: A. H. Lammers,
allen te Amsterdam. K 113
