HET DAGBLAD
ET DAGBLAD
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
ste Amerikaanse leger
opnieuw in de aanval
trbraakpogingen
der Sowjets
mislukt
Churchill over de Poolse kwestie
Nieuwe landing op
de Philippijnen
Na het rooien aan het dorsen!
>enemende gevechtsactie
in de Boven-Elzas
rijd om bunkers
aan de Saar
Onderhandelingen tussen Scobie
en de Elastroepen
Bommen op Leiden
De strijd bij Mindoro
Dode hand
Om ons voedsel
7DKWARTIER VAN DEN
R, 15 Dec. Het opperbevel
weermacht deelt mede:
le Roer ten westen en zuid
van Düren staan onze forma-
iware afweer tegen sterke in-
- en pantserstrijdkrachten van
ste Amerikaanse leger, dat
istermiddag opnieuw over een
(ront aanvalt. De hevige ge-
duurden tot in de nacht vooTt
len vanochtend opnieuw op.
oostelijke randen van het bos
ien van Düren veroverden de
-ï's, voor zover zij niet door
ilde tegenaanvallen naar hun
n uitgang werden teruggesla-
;hts een smalle strook van het
ichtige terrein vol trechters,
gebied ten zuidoosten van
wordt om enkele in ons front
dorpen gestreden.
oe Saar, vooral bij Dilllngen en
ern verhinderden onze troe-
j' r geconcentreerd vuur en her
tegenaanvallen ook gisteren,
vijand diep in ons bunkerveld
loendrlngen. In het strijdge-
>ssen Saargemünd en Bltsch
pantsertroepen van net leger
'affen n talrijke vijandelijke
uiteen en brachten zij daar-
Amerlkanen zware verliezen
noorden van het bos van
j kon de vijand onze bevelll
iets naar het noorden terug- j
Boven-Elzas zetten onze for-
tn verscheidene sectoren haar
v le aanvallen voort. Ten zul-
i Rappoltsweller werd de vijand
dominerende hoogte terugge-
de ln de Opper-Vogezen ge-
rcht Hoheneck werd heroverd,
aanvallen waren de verliezen
vijand hoog. In totaal maak-
meer dan 300 gevangenen,
.e een kolonel
E ïrlngsvuur op Londen en Ant-
luurt- voort.
i .den-Italië werden vijandelijke
1' i ln de bergen ten oosten van
ische kust afgeslagen Sterke
i van Brits-Italiaanse forma-
r. zuidwesten van Imola mls-
oor ons vuur. Een bataljon
;esde Engelse pantserdivisie,
ware gevechten onze stelllng-
ïen binnendringen, werd ln
ïaanval vernietigd. Ten zuld-
\n Faenza zijn de Britten na
.re voorbereiding ooor de ar-
ot een grote aanval overge-
de nog voortdurende zware
-.a konden zij tot dusver
slechts ln onbetekenende mate op
dringen. De na de aanvoer van verse
strijdkrachten ln de Vaviglio sector
opnieuw tot de aanval overgegane Ca
nadese formaties leden bij de ver
geefse poging om haar bruggenhoof
den uit te breiden, wederom zware
verliezen.
In Noordoost-Kroatlë werd de zuide-
lijde oever van de Doijau en de Drau
van verstrooide groepen en henden ge
zuiverd. Nieuwe vrij sterke aanvallen
van den vijand ten zuidoosten van
Vukovar bleven tevergeefs.
In Hongarije ondernamen de Sowjets
ten zuiden en ten noordoosten van
het Plattenmeer, alsmede voor Boeda
pest, slechts enkele vergeefse aan
vallen. Ten zuiden van de rivier de
Elpel probeerden sterke bolsjewisti
sche strijdkrachten sedert dagen ons
afweerfront bij Szeczeny te doorbre
ken. Door het taaie verzet van onze
troepen mislukten alle doorbraakpo
gingen ln harde gevechten. Ook ten
noorden van Erlau bleven de aanval
len. waarmede de vijand de uitgangen
van het gebergte van het zuiden uit
wilde forceren, tevergeefs. In het ge
bied tussen het Bükkgebergte en de
Hernad bleef de vijand ln het vuur
van onze grenadiers en bergjagers na
geringe beglnsuccesscn .steken. Aan
weerszijden van de weg UngvarKa-
schau en aan de spoorweg Deblca
Tarnow In Gallclë mislukten Sowjet-
aanvallen.
BIJ de afweer van hevige luchtaan
vallen op de haven van Libau schoten
luchtverdedigingsstrijdkrachten van
de marine vijf Sowjetbommenwerpers
neer.
Boven het westelijke rijksgebied
heerste gisteren overdag levendige
wederzijdse activiteit van Jagers,
Lichte Amerikaanse bommenwerpers
vielen het gebied van de Saarpfalz
aan.
MAANDAG 18 DECEMBER 1944
le JAARGANG No. 297
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31,
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week ot f2.73 per kwartaal. Losse numrr
Leiden,
nummers 5 ct.
r Tromp beschadigd
LAAG, 15 Dec. De Neder-
ruiser Tromp, die deel uit-
van het Brits-Indische eska-
de aanvallen op Sabang eri
uitvoerde, is volgens Engelse
i en in beschadigde toestand in
jtralische haven aangekomen,
loop van één nacht werd de
elf maal getroffen door gra
an 15 en 20 cm.
:omp is in Amsterdam in 1937
vd met speciale bestemming
tropen.
Elastroepen bezetten
twee vliegvelden
BERN. 16 Dec. Exchange Tele-
graph meldt uit Athene: De optimis
tische verw.achtigen, dat het binnen
kort zou gelukken de partijen met
elkaar te ver-zoenen, zijn niet in ver
vulling gegaan. De toestand voor de
Brits-Griekse troepen is slechter ge
worden. De Elas is er in geslaagd
een van de voornaamste steunpun
ten van de Britse luchtmacht voor
Athene in bezit te nemen. Ook in
het centrum van Athene moest ge
neraal Scobie tanks in de strijd wer
pen. Donderdagavond ontstonden
onverwachts uiterst hevige gevech
ten. De Elas ondernam met een be
langrijk deel van haar in Athene ge
concentreerde strijdkrachten een
grote aanval op de door de Britse
troepen bezette heuvelstellingen in
het oostelijk deel van Athene.
Radio-Athenè bericht, dat de Elas-
troepen de vliegvelden Tatoi
Elensis bij Athene bezet hebben.
Stettinius naar Londen
GENEVE. 16 Dec. De New York-
sche correspondent van de Dally Moll
meldt: In welingelichte Amerikaanse
kringen wordt verwacht, dat Stettinh.s
binnenkort naar Londen zal vertrek
ken ten einde te onderhandelen o\er
een coórdlnerlng van de Europese po
litiek der belde landen. Het Is moge
lijk, dat ook de adviseur van Roose
velt. Hopkins, aan deze besprekingen
zal deelnemen.
STOCKHOLM. 16 Dec Churchill
heeft, naar Reuter meldt, in het La
gerhuis een verklaring afgelegd over
olen. Hij zeide o.a. „Ik kan niet ac-
coord gaan met de mening, dal de
voorstellen over de grensalbakening
van het nieuwe Polen niet „solide en
bevredigend" zijn geweest. Wanneer
de gebieden Lemberg en het in het
zuiden aangrenzende gebied, dat
onder de naam Curzonlinie bekend
is, tot aan de Oekrajine zou leiden,
dan zou Polen in het noorden geheel
Oost-Pruisen, het gebied ten westen
en zuiden van de vesting Konings
bergen met inbegrip van de grote
haven Dantzig krijgen. In plaats van
de bedreigde corridor zou Polen over
een streek kunnen beschikken, die
zich langs de Oostzee over een af
stand van eer dan 320 kilometer uit
strekt.
Ik kan niet aannemen, dat een der
gelijke aanbieding door Polen van de
hand gewezen wordt. Natuurlijk dient
het aanbod vergezeld te gaan van een
ontwarring der bevolkingslagen ln het
Westen en Ln het Noorden en van een
overgang van verscheidene mlllloenen
mensen van het Oosten naar net
Westen en naar het Noorden. De
Duitsers moeten „geheel uitgestoten"
worden. Ik kan niet Inzien, waarom
ln Duitsland geen plaats zou zijn voor
de bevolking van Oostpruisen, want ln
deze oorlog zijn toch „reeds zes of
zeven iplUloen Duitsers gedood".
BIJ het bespreken van deze kwestie
ben Ik op 'grote moeilijkheden ge
stuit. omdat de houding der Ver.
Staten niet met dezelfde nauwkeurig
heid ls vastgesteld als de Britse rege
ring aan de dag heeft gelegd. Ik ben
er absoluut van overtuigd, dat het in
het belang is van Polen om met de
Sowjet-Unie een overeenkomst aan te
gaan nog voordat haar legers het
voornaamste deel vau Polen binnen
rukken. Ik stel voor. dat de drie grote
mogendheden zo spoedig mogelijk bij
eenkomen voor het voeren van be
sprekingen. De plaats van samen
komst dient, Indien enigszins moge
lijk, in Engeland te liggen."
Churchill zeide verder o.a dat En
geland zelf aan Polen nooit in het
verleden een garantie heeft gegeven
voor een of andere bijzondere grens
lijn. „Ik", aldus Churchill, „ben altijd
van mening geweest, dat alle kwesties
lheake een territoriale regeling tot na
het einde van de oorlog moeten blij
ven rusten."
Duits commentaar
De diplomatieke correspondent van
het D.N.B., dr. Siegfried Horn, schrijft
dat de bewering, dat Engeland ln het
verleden nooit een bljzondereg grens
lijn van Polen heeft gegarandeerd, wel
het meest schaamteloze ls. wat een
Britse staatsman tot dusverre de
wereld heeft durven voorzetten. Dat
Engeland een kleine grenscorrectie,
die tussen Duitsland en Polen alleen
zonder moeilijkheden had kunnen
worden afgehandeld, niet wilde toe
laten. met de plechtige verklaring,
dat Engeland de integriteit van Polen
had gegaranderd. ls een historisch
vaststaand feit.
Een dag tevoren heeft de chef der
uitgeweken Poolse regering te Londen.
Arciszweskl. tegenover Amerikaanse
journalisten verklaard, dat de Cur
zonlinie als oplossing van de Poolse
grenskwestie niet aannemelijk ls.
Churchill's verklaringen moeten als
een antwoord aan Arciszweskl worden
beschouwd, die aldus aan de Britse
concesslepolltlek tegenover Moscou
wordt opgeofferd.
TOKIO. 16 Dec. Het keizer
lijke hoofdkwartier heeft mede
gedeeld
Een door een sterke vloot-
macht beschermd convool is de
Zoeloezee binnengedrongen en
wordt sedert 14 dezer krachtig
aangevallen door Japanse lucht
strijdkrachten. De vijand is in
de ochtend van de 15e Decem
ber begonnen met de landing
op Mindoro (Philippijnen). Onze
luchtstrijdkrachten ondernemen
hevige aanvallen op de landings
strijdkrachten. Ook onze land
strijdkrachten brengen den vij
and krachtige slagen toe.
Voor zover bekend, hebben de
Japanse luchtstrijdkrachten tot
15 December ae volgende succes
sen behaald: vier transportsche
pen in de grond geboord, acht
transportschepen, twee slagsche
pen, drie grote kruisers, twee
kleine kruisers of torpedojagers
werden buitengewoon zwaar be
schadigd of er ontstond brand
aan boord. Acht schepen van een
niet vast te stellen type werden
zwaar beschadigd.
Het keizerlijke hoofdkwartier
heeft omtrent deze landing nog
medegedeeld, dat ongeveer een
divisie Amerikaanse strijdkrach
ten aan land is gegaan in de
nabijheid van San Jose aan de
zuidwestpunt van Mindoro.
Storm in de lampen
De bemanning van de
„Pier" heeft zich
De zon gaat op 18 Dec. onder om
16.26 uur en op 19 Dec. op om 8.48
uur.
IVIaan op 18 Dec. op om 11.48 tmr
en onder om 20.47 uur.
E.K. 22 Dec., VJVI. 29 Dec., L.K-
5 Jan., N.M. 12 Jan.
De Franse minister van Financiën
den Britsenen en en en en en
ls met een drietal medewerkers in
Londen aangekomen ten einde aldaar
met den Britsen minister van Finan
ciën. sir John Anderson, besprekingen
te voeren.
2 P K.
steeds stipt
aan het binnenaanvaringsreglcvicnt
gehouden. Varende va zonsondergang
vertoonden zij prompt een int rond-
schijnend licht en de lichtbron uas
daarbij een onvolprezen Feuer-
hand"-stormlantaarn. Niet zo'n
grote, maar toch ook Keer niet de
allerkleinste. Tot de uitrusting van
het schip behoorden twee van zulke
lantaarns. Zij doen of deden
thans dienst voor keuken- en kamer
verlichting. Het voorbije principe van
lantaarns steeds gevuld houden"
heejt ons in oorlogstijd een welkom
aantal licht-uren opgeleverd en in
het rode petroleumblik uit het voor
onder bleek óók nog wat te zitten.
Maar ach, die weelde behoort alweer
tot het verleden Al enige avonden
trachten wij aan het avondmaal 'onze
mond te vinden bij de gloed van het
stervende houtvuur in de onthoofde
kachel
En toen kwam de belofte van een
goeden vriend. Die zou een fles petro
leum meebrengen! Zo maar voor
niets, of lieverals tegen-prestatie
voor eerder verleende diensten.
Gistermiddag is de belofte in ver
vulling gegaan.
Een gegeven paard mag men niet
in de bek tijken en aan gekregen
petroleum mag je niet ruiken. Maar
ioen de kurk van de fles was drong
de lucht van de vloeisto] zich aan
ons op. Nageilakzei moeder. „Peer-
drups", zei het oudste meisje, die van
tijd tot tijd voor-oorlogse herinne
ringen heejt. Wij zeiden niets. Wij
wisten toen reeds dat het geen
petroleum kon zijn.
.Met branit prima", had de vriend
gezegd en vol vertrouwen op zijn
uitspraak vulden wij de lampen. Eén
werd er ontstoken en zie: het brandde
prima. Véél beter dan gewone petro
leum.
Toen gingen wij eten en na de
eerste hap
In de stormlamp groeide het licht
gevende vlammetje tot een vleermuis
van bedenkelijke afmeting. „Knap",
zei het Jena-er patenlglas, dat ner
gens meer te krijgen is. „Plof", zei
de stormlamp en uit was het licht.
„Sof-lamp", zei de oudste zoon en
vader zocht beheerst een schaarse
lucifer.
Toen werd de tweede lamp ont
stoken en voorzichtig héél laag op
gedraaid. Dat ging veel beter. Min
der licht iveliswaar, maar je kon er
dan toch bij eten.
Vijf minuten later volgde de ex
plosie. Heviger nog dan de eerste.
Met glasscherven in het eten en
andere onaangename dingen. De
G.G.D. behoefde gelukkig geen hulp
te verlenen. In volslagen duisternis
hebben ivij onze bedden gevonden
(Van onzen specialcn verslaggever)
Na alle rooiers weer veilig en wel
thuis zijn en het eerste voorschot
op de extra-verdiende aardappels ln
ontvangst ls genomen, nu de moeilijk
heden van een geïmproviseerde onder
neming ln een eigenlijk al te ver ge
vorderd seizoen wat zich wreekte
bij een gebrek aan voldoende geschikt
schoeisel en geschikte kleding voor
het Drentse Novemberklimaat ten
slotte toch zijn overwonnen en een
aanzienlijke portie voedsel voor de
grote steden ls veilig gesteld, kan men
vaststellen dat ln brede kringen het
besef sterker is geworden, dat niet
leder afzonderlijk zich door deze tijd
kan heenslaan, maar dat gemeenschap
pelijke. ongewone en soms zelfs stout
moedige initiatieven nodig zijn. Het
besef één volk te zijn 16 daarbij bit
ter nodig.
Ook daaraan heeft de uitzending
naar Drente met alle moeilijkheden
voor alle betrokkenen wezenlijk bijge
dragen. Het stemt tot voldoening, dat
de ontvangst van en het contact mét1
de rooiers bij de echte oude Ingezeten
Drentse boeren goed was.
Juist uit goedmoedigheid groeide
een wederzijds begrip. Vele Amster
dammers, die onder de oppervlakte
leerden kijken, kregen respect voor
het „arme" Drente nu rijk en be
nijd om zijn aardappels dat karig
leeft en karig spreekt, maar dat sterk
en gezond, vooral nuchter, denkt en
dat menige stadsman te nuchter en te
slim af ls.
Maar de beste proef op de som. dat
het rooiers-experiment toch geslaagd
ls. niet alleen wat de meeste aardap
pels, maar ook wat de mensen betreft,
ls wel. dat tientallen. Ja honderdtallen
Amsterdammers met hun kostbaas
hebben afgesproken, dat zij zo gauw
mogelijk terug zullen komen. Ais de
tijden en het transport maar normaal
waren geweest dan waren er nu direct
al honderden op eigen gelegenheid ge
bleven en nog meer zouden terug ko-
dle hun brieven, zoals wij er al vele
ontvingen, besluiten; ..En toch. moest
het weer nodig wezen. dan gaan we
weer I"
De roolerlj was een gelukte poging
om vier hongerende steden te helpen.
Een leder die eraan meegedaan heelt,
heeft recht op de dank dier steden.
Het slagen van de onderneming ls
een aanmoediging voor hen. die thans
overwegen helpers voor de dorsmachi
nes uit de grote steden naar het
platteland te sturen. De eerste vrij
willigers voor die nieuwe arbeid kwa
men zich reeds spontaan op onze
redactie aanmelden Het waren
rooiers uit Drente, die er wel opnieuw
op uit wilden. Zodra deze plannen
definitief vaststaan, zullen wij er uit
voerig melding van maken.
Vel^ voorzichtlgen hebben eerst eens
de kat uit de boom willen kijken. De
kat ls veilig en wel op zijn vier poot
jes terecht en vol bepakt als de
kat van de markies van Carabas thuis
gekomen. De kat ls uit de boom.
thans de handen uit de mouwen voor
l het werk bij de dorsmachine! Het
land zal de stad helpen, als de stad
zelf ook een handje toesteekt!
Ondeugdelijk vervangings
middel voor zout
men.
En dat ls naar onze mening de
grootste voldoening voor de autoritei
ten en instanties, die het stoutmoedig
Initiatief: werken en eten halen ver
van huls hebben mogelijk gemaakt
Dat er eten voor Amsterdam is geko
men ls te danken aan ruige rooiers-
arbeid. waar niet alleen handarbeiders
en petten maar ook kantoorheren en
andere gleufhoeden dapper en moedig
aan hebben meegeholpen, zelfs ln
natte schoenen. Maar het is ook te
danken aan die personen en instan
ties. die zich garant hebben verklaard
en die vaak dag en nacht op de bres
hebben gestaan om te zorgen dat de
boel liep en klopte. Hulde dus aan die
leidende mensen, hier ongenoemd, die
daaraan hebben gewerkt. Hulde vooral
aan de rooiers, die alle bezwaren aan
den lUve hebben ondervonden, maar
Nederlander vernietigt
drie tanks
DEN HAAG, 15 Dec. BIJ de ge
vechten in de Oostzeëlanden heeft de
jonge Nederlandsche u-vrijwilliger, ff-
Oberscharfljhrer Engel Schuur ln een
bijzonder moeilijke positie laten zien
wat hij kon.
Bij een vijandelijke tankaanval wist
hij met de pantservuist drie tanks te
vernietigen en zo het dreigende gevaar
voor zijn bataljon op te heffen. Zijn
dapperheid werd beloond met EH. 1.
BIJ de gevechten der laatste weken
sloeg Schuur herhaaldelijk een over-
machtigen vijand terug. Een kleine
penetratie wist hij met vier mannen
ongedaan te maken. Ondanks een long
ontsteking bleef hij bij zijn troep, tot
de compagniechef hem bevel gaf. zich
onder doktersbehandeling te stellen.
ff-Oberscharführer Schuur werd in
1925 in Borne geboren. In Juni 1941
meldde hij zich met zijn vader voor
de Waffen-ft. HIJ heeft sindsdien bij
na zonder onderbreking aan het Oost
front tegen het. bolsjewisme gestreden.
Drie kinderen overleden
AMERSFOORT. 16 Dec. Het ge
bruik van een ondeugdelijk vervan
gingsmiddel voor zout heeft in het
gezin K. aan de Soesterweg te Amers
foort catastrophale gevolgen gehad.
Kort na de maaltijd voelden de leden
van het uit negen personen bestaande
gezin zich onwel worden. Daar zich.
gevaarlijke vergiftigingsverschijnse
len voordeden, gelastte een ontboden
geneesheer terstond overbrenging naar
het ziekenhuis. Daar zijn inmiddels
reeds drie kinderen overleden, terwijl
een vierde in ernstige toestand ver
keert.
Van bevoegde zijde legt men er de
nadruk op. dat met het gebruik van
vervangingsmiddelen voor zout de
grootste voorzichtigheid in acht moet
worden genomen. Meer zout dan
momenteel in het voedsel uit de cen
trale keukens en ln het brood wordt
verwerkt, is voor de menselijke ge
zondheid niet noodzakelijk.
Aardappelbon 240
inleveren
DEN HAAG. 15 Dec. In de pro
vincies Noordholland. Zuidholland en
Utrecht zullen voor de week van 24
tot en met 30 December de bonnen
240 van de tweede noodkaarft worden
aangewezen voor het kopen van aard
appelen. Deze aardappelbonnen moe
ten. voor zover niet van de centrale
keukens gebruik zal worden gemaakt,
vóór Donderdag 21 December worden.
Ingeleverd bij den aardappelhande
laar Nadat de handelaren hierop zijn
bevoorraad zal zonder nadere aankon
diging tot aflevering worden overge
gaan. doch uitsluitend ln de week
van 24 tot en met 30 December.
Directeur: H. 3 Kerrmeester, Bus-
sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt.
Amsterdam: plv. hoofdredacteur; li A.
H. de Haas van Dorsser, Haarlem:
binnenland: 3. v. Grieken; illustratie
en opmaak: R Kampstra; volkscul
tuur en\ kunst: M Wolters; muziek:
G. K. Krop; sport: J. J. Llber; adver
tenties: A. H Lammers, allen te Am
sterdam K 113
>OFDKW ARTIER VAN DEN
RER, 17 Dec. Het opperbevel
Veermacht deelt mede;
Je kracht van onze afweer aan
ront ten Oosten van Aken heeft
•ijand gisteren opnièuw gedwon-
ot een pauze in zijn aanvallen,
aanvalsdoel, de Roerseclor Wes-
en Zuidelijk van Düren, heeft
sderom niet bereikt. Onze tegen-
tllen wonnen in verscheidene
-en terrein.
de stellingoorlog aan de Saar
e daar aanvallende Amerikaanse
es vastgelopen in zware gevech-
m bunkers en huizen, vooral in
n Dilllngen, Saarlautern en Enz-
Tussen Saargemünd en Bitsch,
versterkingen ook gisteren
zwaar vijandelijk vuur lagen,
n onz.e troepen de vijandelijke
.lien in hoofdzaak af. Oostelijk
an aan de grens van de Elzas
gevochten in het voorterrein
ersterkingen van de Westwall.
Boyen-Elzas nemen de vijande-
aanvallen in het gebied Kay-
■rg—Urbeis aanzienlijk in héyig-
toe.
den en Antwerpen worden nog
beschoten.
Mldden-Itallë lag het brandpunt
ware afweergevechten ook glste-
m en westelijk van Faenza. In
11 van het uitgebreide gébruik
rtillerle en tanks beperkten zich
rderihgen der Britse aanvalsfor-
j tot een smalle strook terrein
i de rivier de Senlo en de stad,
x. Aan weerszijden van Bagnaca-
mlslukten wederom krachtige
elljke aanvallen. De Canadezen
weer zware verliezen,
zuiveringsgevechten ln Kroatië
!n de benden verscheidene hon-
a doden. De vijandelijke druk ln
rebled tussen Voekovar en de
ls de laatste tijd sterker gewor-
Tongarlje bleven de bolsjewisten
sterke, strijdkrachten aanvallen
engte van Ipolysag en tussen
pel en het \Matragebergte. Onze
ïardnekkig verdedigende forma-
andhaafden de samenhang van
front ln weerwil van' aanvanke-
terrelnwlnsten der Sowjets. In
:netratlegebied tussen het BUkk-
te en de Hernad duurt de
strijd met den in eolge sectoren
^gedrongen vijand voort,
iet zuidelijk deel van Oost-Slo-
i zetten de bolsjewisten hun
ede van Mussolini
AAN. 18 Dec. De Italiaanse
igschef Mussolini heeft in het
11e Lyrische Theater te Milaan
:de gehouden. In een toespraak
en uur verklaarde ljlj.. dat het
ikelns-fasclstische Italië aan de
i'an Duitsland en Japan tot aan
ïdoverwlnnlng zal doorvechten,
lint schilderde de ontwikkeling,
alië door verraad tot de capltu-
heeft geleld.
tande op het separatistische stre-
n de bezette delen van Italië,
Mussolini omtrent Sicilië, dat
het daar zt.g. heersende separa-
nlet gelooft. Waarschijnlijk, zo
Arde hij onder bijval, willen de
nén zich veeleer weer verenigen
e oifcier mijn leiding staande re-
ag.
aanvallen aan weerskanten van de
straatweg UngvarKaschau voort en
breidden ze naar het noorden uit.
Deze aanvallen werden uiteengeslagen
of ln ons hoofdgevechtsterrein opge
vangen.
Van de rest van het oostelijke front
worden geen gevechten van betekenis
gemeld.
Amerikaanse" terreurvliegtuigendie
gisteren overdag Zuid- en Zuidoost
Duitsland aanvielen, lieten hun bonh
men wederom vrijwel uitsluitend op
woonwijken vallep. Schade ontstond
vooral in het centrum van Innsbruck
en ln enige plaatsen .li# het gebied van
Stuttgart. Britse terreurbommenwer-
pers vielen Siegen aan.
Poolse opwinding over
Churchill's rede
BERN, 18 Dec. Naar Exchange
meldt, is de uitgeweken Poolse rege
ring te Londen Vrijdagavond in bui
tengewone vergadering bijeengeko
men. Er heerste grote opwinding over
de rede van Churchill, vooral over
het feit. dat hij de Curzon-lijn had
goedgekeurd en gezinspeeld had op
een verandering ln de diplomatieke
betrekkingen.
Ernstige onlusten op
Sicilië
MILAAN. 18 Dec. In Catania
op Sicilië zijn érnstige onlusten uit
gebroken. Reuter deelt mede. dat
revoltes zijn ontstaan als gevolg van
demonstraties van de Sicilianen
tegen hun mobilisatie voor het Ita
liaanse leger. De soldaten maakten
van hun vuurwapens gebruik. Een
student werd gedood en anderen ge
wond. De demonstranten staken
daarop het gerechtshof en het be
lastingkantoor in ,'wancL Enkelen
drongen het gebouw van de Sicili-
aanse bank binnen.
De Romeinse bladen delen mede.
dat de centrale delen van Catania des
nachts in de as zijn gelegd. Ook in
Palermo, Messina en Enna zijn de
monstraties gehouden.
Puinhopen van Faenza
ontruimd
BERLIJN. 18 Dec. In de afgelo
pen nacht zijn dc puinhopen van
Faenza aan het Italiaanse front met
uitzondering van een sector in het
Noordoosten der -stad door de Duitse
troepen ontruimd om het front te ver
korten en reserves te sparen.
Naar aanleiding van de derde
verjaardag van het Duits-Japans-Itall-
aanse bondgenootschapsverdrag heb
ben de Führer, de Buce en de Tenno,
benevens de Japanse premier tele
grammen uitgewisseld. Ook de qalnis-
ters van Buitenlandse Zaken wisselden
telegrammen uit.
In een bericht van Associated
Press uit Washington wordt gezegd,
dat een bijeenkomst van Roosevelt en
Churchill met Stalln op zijn vroegst
in Februari 1945 kan plaatsvinden.
Naar Reuter meldt is majoor
Nacker, de Belgische minister, die spe
ciaal belast ls met 'le organisatie van
de levensmlddeleninvoer. naar Londen
vertrokken om daar een Belgisch*
missie voor de aanvoer in te stellen.
Ie JAARGANG Nor 298
DINSDAG 19 DECEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 24 ct. per week ot 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
LISSABON, 17 Dec. Naar Reuter
meldt, heeft generaal Scobie de tekst
bekend gemaakt van de overeenkomst
van Caserta, die de basis vormt voor
de onderhandelingen tussen Scobie en
de Elastroepen. Van de" opgesomde
punten gelden als eenstemmig goed
gekeurd:"
De leiders der Elastroepen verklaren
zich accoord met. de bepaling, dat
onder hun bevel staande troepen niet
mogen trachten zich van het rege-
ringsgezag meestér te maken. Voor
wat Athene betreft, mogen zij niets
ondernemen, tenzij onder rechtstreeks
bevel van generaal Scobie. De veilig
heidsbataljons worden als vijandelijke
formaties beschouwd tot zij zich heb
ben overgegeven. Alle Elastroepen
streven naar eeri nationale eenheid
om aan hun 'werkzaamheid in het be
lang van de gemeenschappelijke strijd
een bepaalde lijn te volgen.
Een speciale correspondent van Reu
ter meldt: „Sedert Zaterdagavond ls
het in Athene betrekkelijk ru6tlg. Nu
en dan hoorde men het ontploffen van
granaten en het ratelen van machine
geweren door de stilte van de nacht."
Uit Britse militaire bron wordt ge-
meldt. dat in de laatste 24 uur aan
weerskanten geen operaties van* be
tekenis zijn ondernomen. De Voor
naamste concentratie der opstandelin
gen. die zich vroeger ln de zuidooste
lijke voorsteden bevond, heeft zich ver
plaatst naar het noorden der stad ten
gevolge van het blnnenslipelen van
opstandige strijdkrachten uit noorde
lijke richting.
De zender aan de stadsrand, die in
handen van do Ela3 is. liet zich Zater
dag weer horen, doch werd opnieuw
door da Britse luchtmacht aangevallen.
De Britse troepen, die het 6chler-elland
Kalllpolls ln het gebied van de Piraeus
bezet houden, hebben aan de west
zijde van de baal van Phaleron enige
vorderingen gemaakt om zich te ver
enigen met andere Britse troepen uit
46 doden en veel
schade
LEIDEN. 16 Dec. In het begin
van deze .week is de stad Leiden
enigë malen door Anglo-Amerikaanse
terreurbommenwerpers aangevallen.
Naar tot dusver is vastgesteld, zijn
daarbij alleen onder de burgerbevol
king 46 doden te betreuren. Bovendien
werden, behalve talrijke woonhuizen,
het Museum voor Volkenkunde en het
Natuurwetenschappelijk Museum door
bomtreffers ernstig beschadigd.
het oosten. De Brits-Indische troepen,
die bij Krlonlre, ln de nabiiheld van
Mlssolonghl ln West-Griekenland, wa
ren aangevallen, zlln teruggenomen.
TOKIO, 18 Dec. Het Japanse
hoofdkwartier meldt", dat Japanse
vliegtuigen in de avond van de 15e
en in de ochtend van de 16e Decem
ber zuidelijk van Mindoro in de Phi
lippijnen een slagschip, drie grote
transportschepen en een transport
schip van middelbare tonnage tot zin
ken gebracht hebben.
Voorts wordt éemeld, dat een deel
der vijandelijke transportformaties,
die de landing op Mindoro hadden
volbracht, zich in de richting van
Mindanao terug begon te trekken.
Japanse vliegtuigen kwamen in actie
en brachten /twee grote transport
schepen en een Van middelbare ton
nage tot zinken, terwijl zij een vlieg-
dekschip door treffers beschadigden.
Ten slotte worA. gemeld, dat Japan
se oorlogsschepen de laatste dagen
in het middendeel van de Stille
Oceaan twee duikboten tot zinken
hebben gebracht.
Vertrouwensvotum voor
De Gaulle
STOCKHOLM. 18 Dec. Naar Reu
ter meldt\heeft de Franse „nationale
vergadering van het bevrijdingscomité"
Zaterdag eenstemmig een motie van
vertrouwen ln generaal De Gaulle aan
genomen. In de motie wordt gezegd,
dat de Franse verzetsbeweging generaal
De Gaulle welkom heet. ZIJ geeft
uiting aan haar grote voldóenlng over
het met de Sowjet-Unie gesloten bond
genootschap. De nationale vergadering
heeft een volkomen vertrouwen ln
generaal De Gaulle voor een zegevie
rende voortzetting van de oorlog.
De Rijksminister van Buitenland
se Zaken, Von Rlbbentrop, heeft den
leider ontvangen van het Waal6e be
vrijdingscomité. den kommandeur der
S-Sturmbannführer Léon Désrelle.
smede den leider van het Vlaamse
bevrijdingscomité, dr. Jef van de
Wiele, en met ben een langdurig en
hartelijk onderhoud gehad.
De zon gaat op 19 December onder
om 16.27 uur en op 20 December op
om 8.48 uur.
Maan op 19 December op om 11.48
uur en onder om 20.47 uur
E.K. 22 Dec., V.M. 29 .Dec., L.K-
5 Jan., N.M. 12 Jan.
Onder goederen in de dode hand,
aldus verhaalt Winkler Prins,
verstaat men goederen, toebehorend
aan kerken, kloosters en andère stich
tingen; goederen dus, waarvan geen
mens de eigendom heeft, maar die
duurzaam gebonden zijn aan een be
paalde, meest pieuze (oftewel vrome)
bestemming. x
v Die goederen vererven niet en gaan
niet licht in andere handen over. Op
eenhoping van bezit in de dode hand
leidde in het verleden tot verarming
van particulieren, ivas nadelig voor
de staathuishouding en werd zo nu
en dan ook bij een revolutie of een
ingrijpende wetswijziging te keer ge
gaan.
Iets dergelijks als met de goederén,
die in dode handen terecht kwamen,
geschiedt thans blijkbaar nog bij onze
distributie. Althans van de week
kwam ik een aanlokkelijk levensmid
delentransport tegen voor een restau
rant, dat sinds lang geen restaurant
meer is en ik vernam tot mijn ver
bazing, dat het incasseren van ge
noemde levensmiddelen voor dat
hotel normale voortgang heeft. Dat
zijn dan toewijzingen.
De directeur is wel zo goed, iets
van de voor deze dode hand binnen
gehaalde buit te delen met zijn per
soneel. Maar men mag zich tóch af
vragen, of in een tijd met zoveel
levende en hongerige monden nog
toewijzingen moetefi worden verstrekt
aan restaurants, die niets meer res
taureren en die d£ aldus verkregen
goederen beter zouden kunnen resti
tueren aan de gemeenschap.
Blijkbaar vererven ook distributie-
toewijzingen moeilijk en blijkbaar
gaan zij ook niet licht in andere
handen over. Daar het graaien van
deze dode hand echter indirect leidt
tot verarming van anderen, lijkt in
grijpen geboden, hoe aardig het ook
mag schijnen te potvertereiTvan wat
bestemd is voor gasten, die sinds lang
niet meer komen eten.
„Restaurant ,JDe Dode Hand" ter
overname aangeboden. Regelmatig
goede toewijzingen. Geen klandizie.
U kunt alles zelf opeten en verdelen."
Reflecteert u? TIJL.
Max Halbe overleden
In. Neu-öttlng bU MUnchen ia de
schrijver Max Halbe, 79 Jaar oud.
overleden. Max Halbe werd ook in ons
land bekend door zijn drama's „Ju-
gend" (Jeugd! van 1893 en „Der
Strom" 1904dat onder de titel
..Dijkbreuk" door De Jonge Spelers en
onder de titel „Als het water wast" nog
in deze oorlog door het Residentieto
neel onder regie van Richard Flink la
gespeeld.
„Jeugd" werd ook al kort na de
Duitse première in ons land vertoond,
door de toen pas opgerichte Neder
landse Toneelvereniging. Het was het
Een veel gelezen blad ln de hoofd
stad toont zich ongerust over
het feit, dat de burgemeester niet
de tijd vond met dit blad over de
voedselnood te spreken. Zou dit er
niet op kunnen wijzen, dat deze niet
voldoende doordrongen is van de
nood van zijn stadgenoten? Wij kun
nen deze vraag gerust met neen
beantwoorden. Amsterdam heeft alle
reden op dit punt het volste ver
trouwen in zijn magistraat te stel
len, die in de afgelopen maanden
zeker niets heeft nagelaten om, ge
steund door den Beauftragte, het
leven in zijn stad zo dragelijk mo
gelijk te maken. Höe is het dan te
rijmen, dat wij desondanks in de
toekomst mogen hopen op grotere
rantsoenen dan de huidige?
Ter beantwoording van tfeze
vraag is het goed, het ontstaan van
de crisis nog eens na te gaan. De
September-crisis, die voor het groot
ste deel bewerkt werd door de vlucht
uit de verantwoordelijkheid van vele
leidende figuren toen het front ons
land raakte.
Met de kritieke situatie aan het
front ging een actie van Londen uit
gepaard die het Nederlandse volk
moest bewegen, actief aan de strijd
tegen het Duitse leger deel te nemen.
Deze actie had enerzijds het gevolg,
dat het spoorwegverkeer stil kwam
te liggen, anderzijds vond een groot
deel van de verantwoordelijke man
nen in ons land er de aanleiding in,
de armen over elkaar te slaan en
door een volkomen passieve houding
de gunst van de regeerders in Lon
den te verwerven.
Wij hebben toen reeds gewezen op
de grote verantwoordelijkheid, die
zij daardoor tegenover het volk op
zich namen. Een verantwoordelijk
heid, die temeer klemde, omdiit de
bezettende macht door de spoorweg
staking ontheven werd van ae
plicht, naar vermogen voor ons volk
te zorgen en met het oog op de mo
gelijkheid van een verdere frontver
andering van zichzelf uit geen aan
leiding vond, desondanks net open
bare leven in ons land met bijzon
dere zorgen te omgeven.
Zo ontstond door het afwijzen van
verdere verantwoordelijkheid van
Duitse zijde en de vlucht uit de ver
antwoordelijkheid aan Nederlandse
kant, door druk uit Londen of anders-
zins, een in wezen regeringloos tijd
perk, waarin ieder zich beperkte tot
hulp in allernaaste kring. Het mag
hier wel eens gezegd, dat onder andere
in Amsterdam deze catastrophale
houding althans bij de hoogste leiding
niet aanwezig'was.
Deze chaos, het .gebrek aan samen
werking en aan gemeenschapsbesef,
hebben geleid tot wat wij nu beleven:
de honger.
Intussen heeft de stabilisatie van
het front in het Zuiden een geheel
nieuwe factor ln het geding.gebracht.
De zekerheid.dat er in Nederland de
eer§te maanden geen operaties van
betekenis zullen plaats vinden maakt,
dat alle partijen hun houding moeten
herzien.
Noch de emigrantenregering in
Londen, noch de zich daarnaar rich
tende kringen in Nederland zullen op
dit moment nog de verantwoording
voor een durende hongerstaking op
zich durven laden. Het ls daarom
aan te nemen dat de binnenscheep
vaart snel weer op gang zal komén,
temeer, daar de bezettende macht,
gezien ae situatie aan het front, er
belang bij heeft, iedere oplossing van
het civiele transport en iedere verbe
tering van de voedselpositie van de
burgers krachtig te steunen
Daardoor krijgen mannen als de
burgemeesters van Amsterdam en
Rotterdam de kans, waar zij reeds
lang op gewacht hebben, om de voed
selnood in hun steden aanzienlijk te
lenigen.
Nodig ls slechts, dat zij, die het
transport dragen, zich de situatie
duidelijk voor ogen stellen en zich
snel en in groten getale melden on
danks het risico, dat een storingsactie
van de luchtvloot van de geallieer
den. die blijkbaar menen, voordeel
uit onze honger te kunnen trekken,
mee brengt. Iedere dag, die hier ver
der nog verloren gaat door de traag
heid van wie ook, is een misdaad. WIJ
zijn er echter van overtuigd, dat zo
wel door de inspanning van mannen
als o.a. Burgermeester Vóute en den
Beauftragte voor de stad Amsterdam,
als van de opnieuw tot het dragen
van verantwoordelijkheid bereid ge
worden kringen, zo goed als door een
snelle en massale aanmelding van de
transportondernemingen binnen en
kele weken de grootste nood gelenigd
zal zijn,
eerste stuk van de toen moderne
Duitse toneelschrijvers dat ln ons
land werd gespeeld, nog voor' werk
van Hauptmann (Voor Zonsopgang en
Hartleben
Later speelde de Nederlandse To
neelvereniging van hem nog „Het
recht van den sterkste" (Haus Rosen-
hagen) en „Der Strom", onder de ti
tel „Het Zoenoffer". „Jeugd" ls veel
later nog gespeeld door het Rotter
dams Gezelschap van Van Eysden.
Recent ls de Duitse verfilming van
dit toneelwerk, die kort voor do oor
log uitkwam.
I Engelse oordelen over
Gerbrandy
LONDEN. 16 Dec. (A.N.P.I De
..Economist" schreef dezer dagen over
de positie van Gerbrandy: ..Indien het
gezag van de geallieerde militaire
autoriteiten in de tot nog toe be
vrijde Nederlandse provincies Lim
burg, Noord-Brabant eh Zeeland nog
onaangetast ls, dan ls het alleen te
danken aan het feit. dat deze gebie
den nog- ln de ope""*"me liggen.
Het ls daarcnt««*-ii d»
plannen van de Londense emigranten
regering voor de binnenlandse opbouw
van Nederland op het grootste verzet
stuiten. We hopen maar. dat er geen
gewelddadigheden zullen ontstaan uit
dit conflict, zolang de bevrijde pro
vincies opcratleterrein blijven. Dage
lijks wordt de klooi tussen de
emigrantenregering en het volk dieper.'
De ontevredenheid groeit met de dag."
De „New Leader" schreef: „Het la
nu wel duidelijk, dat elke emigran
tenregering het contact met haar volk
verliest. De Nederlanders maken daar
op geen uitzondering. Precies als ln
België en Griekenland hebben het
koningshuls en de oude partijen ln
Holland afgedaan."
I
Directeur: H 3. Kerrmeester. Bua-
sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt,
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; Ir. A-
H. de Haas van Dorsser, Haarlem;
binnenland: J. v. Grieken; Illustratie
en opmaak: R. Kampstra; volkscul
tuur en kunst: M Wolters; muziek:
G. K. Krop; sport: J. J. Liber; adver
tenties: A. H. Lammer», allen te Am
sterdam. K lit
