Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | 16 december 1944 | pagina 1

HET DAGBLAD

HET DAGBLAD

VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN

Recept

y

VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN

Doorbraakpogingen in de
Roersector verijdeld

Nieuwe actie bij
Bologna verwacht

Zware strijd bij Langerwehe-Düren

Duitsers heroveren
Mariaweiler

Voedsel voor Je
hoofdstad?

Zelf'hiulp of zelfmoord!

D<

7

Amerikaanse aanvallen bij
Aken niet voortgezet

Zware gevechten aan
het Hongaarse front

Ook het probleem van de luchtoorlog

zal opgelost worden

Mussert over hef dertienjarig
bestaan van de N.S.B.

I

HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER 13 Dec. Het opperbevel
der weermacht deelt mede:

De vierde slag bij Aken duurt met
gelijk blyvende felheid voort. Oók
gisteren zette het eerste Amerikaan
se leger met sterke formaties infan
terie en tanks zijn doorbraakpogin
gen, vooral in de Roersector, ten zui
den en zuidoosten van Jülich voort.
Tengevolge van de dappere afweer
van beproefde Duitse formaties raak
ten de Amerikanen verstrikt iri ver
bitterde plaatselijke gevechten of
bleven in het modderige en met
.rechters overdekte terrein met zware
verliezen steken. In de opnieuw ont
brande slag hebben onze troepen tot
dusverre 70 vijandelijke tanks ver
nietigd.

In het gebied van Saarlautern werd
ook "gisteren van beide kanten hard
nekkig om vooruitgeschoven groepen
kazematten gestreden-. Tussen Saar-<
gemünd en Hagenauer Forst concen
treerde de tegenstander vooral in het
gebied van Rohrbach en tussen
Reichshofen en Worth zijn formaties
tot krachtige aanvalswiggen. Ten
noordwesten van Rohrbach bracht
de tegenaanval van een vaak beproef
de tankdivisie den vijan'd' tot staan.
Aan het overige front werden zijn
aanvallen in het voorterrein der wes
telijke fortificaties opgevangen.

In de Eoven-Elzas gingen onze
troepen in verscheidene sectoren tot
de aanval over en wierpen vijande
lijke strijdkrachten uit haar stellin
gen.

Het lange-afstandsvuur op Groot-
Londen werd voortgezet.

In Mldden-Itallë konden de Britten,
ondanks nieuwe aanvallen hun brug
genhoofd aan de Lamone ~nlet meer
verbreden Ten zuidwesten van Faenza
stortten herhaalde aanvallen van den
vijand ineen. In het gebied ten zui
den van Bologna wLlzen talrllke vijan
delijke verkennlngsaanvallen op een
spoedig begin van nieuwe grote vijan
delijke aanvallen.

In het noordoosten van Kroatië werd

Stettinius stelt vijf
punten öp

GENÈVE, 14 Dec. De nieuwe
Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Stettinius, heeft voor
de senaatscommissie voor buitenland
se aangelegenheden rapport uitge
bracht over Sé toestand en de vijf
volgende doelstellingen der Ameri
kaanse buitenlandse politiek aange,-
kondlgd:

1. Een zo groot mogelijke krachts
inspanning op buitenlands politiek
en militair gebied, opdat de' oorlog zo
vreedzaam mogelijk kan worden ge
wonnen.

2 Doeltreffende ma-atregelen om
een herstel der machtspolitiek van
Duitsland en Japan te verhliideren.

3. Een organisatie van de verenig
de naties, die de vrede ln de toe
komst waarborgen en, zo nodig, met
teweld moet kunnen bewaren.

4. Maatregelen ter bevordering* van
e Amerikaanse buitenlandse handel
ver de gehele wereld.

5. De invoering der „democratische

•enswtjze" overal ln de wereld.

de zuidelilke oever van de beneden
loop der Drau van den vijand gezui
verd. Ten zuidoosten van Vukovar
duren de felle plaatselijke gevechten
met door benden gesteunde Sowjet-
russische strijdkrachten voort. In Hon
garije heeft de vlland zich ten zuiden
en ten oosten van het Plattenmeer be
perkt tot plaatsejijke aanvallen, die
met opheffing van onbelangrilke pene
traties werden afgeslagen. Het zwaarte
puntoer grote vliandelljke aanvallen
ligt nog steeds ln het gebied ten noor
den van Boedapest en ln de sector van
Miskolc. De ln verscheidene golven
aanstormende Sowjetrusslsche divisies
werden algeslagen of na aanvankelijke
terreinwinst opgevangen en daarmede
werd do nagestreefde doorbraak ver
ijdeld. In het zuidelijke deel van Oost-
Slowaklje stortten herhaalde aanvallen
der bolsjewieken op de weg Ungvar-
Kaschau met veel verliezen Ineen.
Onze Jagers vernauwden ln het berg
achtige bosterretn penetraties van de
vorige dagen ondanks, hardnekkige
vijandelijke tegenstand.

Aan de rest van het Oostelllk front
verliep de dag zonder bijzondere ge
beurtenissen. v

Duitse gevechtsvllegers hebqen op
de Noordelijke IJszee van een vijande
lijk convool, ondanks krachtige afweer
van Jagers en luchtdoelgeschut, drie
grote eenheden getorpedeerd. Verwacht
kan worden, dat zij tot zinken zijn
gebracht.

Amerikaanse terreurformatles heb
ben plaatsen ln Opper-Silezlë, ln het
gebied van Rl1n en Main en ln Mld-
den-Duitslahd gebombardeerd. Aan
zienlijke schade aan gebouwen is voor
al ontstaan in woonwilken van Darm
stadt en Hanau. Verdere terreuraan-
vallen der Britten waren gericht op
Witten en Essen. Luchtverdedigings
strijdkrachten schoten 58 vliegtuigen,
waarvan 39 viermotorig© bommenwer
pers, neer.

Amerikanen verliezen
1500 man per dag

BERLIJN. 13 Dec. (D.N.B.), Alex
Schmallius. de oorlogscorrespondent
van her D.N.B. ln het westen, meldt:
Elke dag verliezen de Amerikanen aan
het westelijk front 1500 map. dat Is
ln een maand zoveel, als de Ameri
kanen ln de eerste wereldoorlog ln
totaal aan doden verloren. Van de
16.795 doden en 2872 gevangenen,
wier aantal natuurlijk door het niet
op te geven cijfer van het aantal
gewonden verre wordt overtroffen,
waren er 14.344 doden en gevange
nen voor Amerika. terWiJl de Britse
terughoudendheid 530 doden en 68
gevangenen opleverde. De Gaullisten
verloren ln dezelfde periode 4657-
man. In dezelfde periode verloren
de Amerikanen bij Aken en aan de
Saar 450 tanks, terwijl de Engelsen
er slechts 10 .verloren.

Acht Nobelprijswinnaars

Zeven Nobelprijzen zijn uitgereikt
aan acht winnaars. Niet zoals vroeger
in Zweden, maar ln Amerika. Zes win
naars wonen daar: dr. Otto Stern
(1943) en dr. Isidore Raby (1944)
kregen prijzen voor hun atomenbouw-
en atoomkernenstralen-onderzoekln-
gen. Dr. Hendrik Damm en dr. Ed
ward Doyag deelden de prijs voor
natuurkunde voor 1943. Dr. Joseph
Erltnger en dr. Herbert Gunther kre
gen de geneeskundeprUs 1944 voor
hun electrlsche metingen ln het ze
nuwstelsel. Een Hongaar die ln Zwe
den woont zijn naam wordt Uoor
het A.N.P. niet genoemd kreeg de
schel kundeprijs voor zijn isotopen-
studie, de Deense schrijver 'Johannes
Johnson,van wien geen boeken in
Nederlandse vertaling bij ons bekend
zijn, kreeg de literatuurprijs.

Ie JAARGANG No. 295

VRIJDAG 15 DECEMBER 1944

Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en edministratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 Abonnementsprijs 21 ct. per week of f2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 et.

BERLIJN. 13 Dec. (Interinf). Aan
het westelijk front was het eerste
Amerikaanse leger op de derde dig van
zijn offensief op het ongeveer 2> km.
brede front tussen de Inde bacil in het
bos van.Hürtgën gedwongen, ter tnder-
steiming van de aanval, sterke itrijd-
krachten uit het achterland am te
voeren. Zij konden echter op geen
enkele plaats in deze fronteector meer
dan enige honderden meters terrein
winst behalen en op enkele pinten
moesten zij zelfs weer terrein prijs
geven. De verliezen van de aan-allers
zijn zeer groot. Ook die der ve-dedl-
gers zijn echter aanzienlijk.

De zwaarste gevechten ontbraidden
ln het midden van het. front. n.1.langs
de straatweg Langerwehe-Düren Hier
slaagden Duitse troepen erin he dorp
Mariaweiler te heroveren. Ten osten
van het bos van Hürtgen geluke het
de Amerikanen gistermiddag he- dorp
Gey binnen te dringen Hier sleten
zij op een zo hevige tegenstanl, dat
zij zich slechts in aan de weselljke
rand van het dorp konden handiaven.

In de zuidelijke sector van he wes
telijke front lag het zwaartepuit van
de Amerikaanse doorbraakpoglngn gis
teren wederom in het gebied ussen
Saargemünd en de Boveh-Rilu De
sterkste druk oefenden zU uit n het
gebied ten noordoosten van Relcjshof.
Hier betrokken de Duitse troepn na
zeer zware gevechten een verdedjlngs-
llnie voor de WeLssenburger Sense. De
beóogde doorbraak over de gehel linie
mislukte.

Van het oostelijk front wor.t ge-

Commissie om vervier-
vraagsfuk op fé losen

AMSTERDAM, 13 Dec. Naar
verluidt, is er een comraisie ge
vormd, bestaande uit de heren
Hirschfeld, Secretaris-Gneraal
van het Departement van Land
bouw en Visserij, ir. buwes,
Hoofd van de Voedselvoorsening,
burgemeester Müller van iotter-
dam en burgemeester VoCe van
Amsterdam.

Deze commissie zal tracben, de
grote moeilijkheden, die e gere
zen zijn in de voedselvootiening
van de twee grote steden, at het
vervoer betreft, op te lossa.

Offensief in Nederland?

BERLIJN, 13 Dec. (Interinf).
Aan het front van het tweede Britse
leger werd het in de loop van giste
ren iets levendiger. De grote verken
ningsactiviteit ten zuidoosten van
Nijmegen en ln het bijzonder tussen
Waal en het Reichswald, wijzen erop
dat de leiding van dit leger voor
nemens is haar nu reeds weken du
rende terughoudendheid te laten
varen. De zware Britse batterijen
schieten zich op de Duitse stellingen
ep op de dorpen, die ln de nabijheid
van het front liggen, in.

meld. dat de Sowjet-Russen een nieuw
zwaartepunt hebben gevormd ln het
oude gevechtsgebled ten noorden van
Miskolc. De Duitse troepen ontweken
hier de aanval en betrokken een
nieuwe verdedigingslinie enkele kilo
meters noordelijker. Sterke aanvallen
op het oostelijk voorterrein van de
Hongaarse hoofdstad konden worden
opgevangen. Ten zuidwesten van Boe
dapest ls de Sowjetrusslsche druk op
de westelijke oever aan de Donau toe
genomen.

Verliescijfers uit de
slag bij Aken

BERLIJN, 13 Dec. De vijandelijke
voorbereidingen voor de vierde slag
bij Aken lieten reeds een nog groter
gebruik van materiaal verwachten dan
de gevechten hebbezt gebracht, welke
begonnen zijn op 16 November en
waarin van belde kanten 955.0Q0 gra
naten werden afgeschoten van middel
zwaar en zwaar, kaliber, zo schrijft
een Duits oorlogscorrespondent volgens
het D.N.B. De uiterst zware verliezen
aan mensen der Amerikanen ln de ec#-
.ste slag bij Aken zijn ln de tweede ge
stegen tot 27.000 en alleen al ln de
21 dagen der eerste phase van de der
de slag met nog 40.000 tot 67.000 man.
De verliezen aan tanks bedroegen 444.
De Amerikaanse troepen slaagden er
weliswaar ln de Duitse frontlijn 8 tot
10 km. terug te dringen, doch de na
gestreefde doorbraak naar de Rijn
.bleef hun ontzegd, dank zij de helden
moed der Duitse grenadiers en de on
verwachte trefkracht der massaal ln de
strijd gebrachte Duitse artillerie.

Het goede voorbeeld

DEN "HAAG, 13 Dec. Er is in
Den Haag een groentenhande-
laar, die op een bord in zijnxeta-
lage heeft geschreven: „Morgen
kunnen hier tien kinderen gratis
komen eten". Hij s-preekt er de
wens bij uit, dat anderen, die
daartoe in staat zijn, dit voor
beeld zullen volgen.

Amsterdam 14 December.

Zouden we het niet eens An
ders doen?

Nu blijkbaar geen instantie
zich de nodige moeite wil geven
om de zwarte handel behoorlijk
de kop in te drukken, nu de
zwarte handel zich meester heeft
gemaakt van de meest noodza
kelijke levensmiddelen en die
tegen exhorbitante prijzen van
de hand doet, nu het per se an
ders moet-dan het tot nu toe ger
gaan is, zouden we het dan niet
eens anders doen?

Hier volgen een paar voorbeel
den uit de hoofdstad, aan de
praktijk ontleend. Historische
gevallen, waarmee iedereen zijn
voordeel kan doen. Hulsmoeders,
doet uw voordeel en bewandelt
nieuwe wegen. Tegen de zwarte
handelaars, tegen de lugubere
praktijken van deze uitzuigers.

,Op de Nieuwendijk staat een
ellendeling die zout voor vijf gul
den het- pond te koop aanbiedt.
Er komt een koper, accepteert
een pond zout en drukt den han
delaar een gulden iA de hand,
met de woorden: „Je moet maar
zien. dat je de rest krijgt."

Zouden we het niet eens zó
doen?

Op de Lijnbaansgracht staat
een gewetenloos individu en ver
koopt broodbonnen. Twaalf gul
den een brood in bonnen. Een
vrouw koopt twee bonnen en
geeft den man vijf gulden. De
handelaar maakt kapsles maar
wordt door acht struise Jordaan-
vrouwen beetgepakt en in het
water van de Lijnbaansgracht
gedompeld. Koud, maar verfris
send.

Zouden we het niet eens zfi
doen?

Op de markt in de Ten Kate-
straat verkoopt een kerel appe
len voor 4.50 het kilo. Drie
klanten 'achter elkaar betalen
hem met 1.50 en zeggfen dat d&t
welletjes is. De handelaar druipt
af...

Zouden we het niet eens zó
doen?

Een bewoner van de Pijp bestelt
een mud aardappelen voor 120.
Als de „vriendelijke bezorger" de
aardappen op de overloop heeft
neergezet, geeft de Pijper hem
vier tientjes en zegt: „Nou op
eigen kracht gauw de trappen af,
anders breek ik je de nek."

In trouwe, zoUden we het niet
eens zo doen? Wordt het niet
hoog tijd, dat we de schoften die
van onze noodtoestand profite
ren, behandelen voor wat zij
zijnoud vuil, schuim Van Am
sterdam?.'

e voedselpositie in de grote steden
van westelijk Nederland staat voor
een catastrofe. Er is geen reden, daar
doekjes om te winden. Het zou ook
maar korte tijd mogelijk zijn. Hier
gaat het om feiten, die zich maar al
te duidelijk voelbaar maken.

Over het „hoe" en „waarom" van
de groeiende noodtoestand is op deze
plaats reeds gesproken. Van ditzelfde
ogenblik af zal echter vóór alles de
oplossing ons iedere minuut van
ons bestaan hebben bezig te houden.
Tenzij het Nederlandse volk willens
en wetens de hongerdood verkiezen
zou. wat al heel onwaarschijnlijk ls.

Van officiële. Duitse zijde is de be
strijding van de bestaande nood „een
Nederlandse aangelegenheid" ge
noemd. Met reden, ook dèt- werd hier
betoogd. Niettemin zou deze uitspraak
uit Duitse mond maccabere ironie
zijn, wanneer deze „Nederlandse aan
gelegenheid" onoplosbaar Ware. Zij is
het dan ook geenszins, al nijpt de
nood ontegenzeggelijk. Hulp is moge
lijk, wanneer Nederlandse krach
ten zich willen inspannen om Neder
landse magen te vullen, Nederlandse
levens te redden.

Nog altijd is In Nederland ongeveer
een mtllioen ton scheepsruimtevoor
de binnenscheepvaart aanwezig. Met
een bescheiden deel daarvan laat zich
het transport uit de provincies, die
voorraadschuren zijn, naar de gebie
den, die met hongersnood worden be
dreigd, in grote lijnen verwezenlijken.
Het is méér dan een lichtvaardige
berekening, dat tien tot twintig pro
cent van deze -binnenscheepvaart-
ruimte voldoende kan gijn om voor
maanden een aanvoer te bewerken,
die hei-stel of behoud van de om
streeks 13 November geldende rant
soenen mogelijk- maakt. Dat is wel
licht niet veel, maar het is toch
eigenlijk alles. Want 1500 gram brood
per 'week, twee tot drie kilo aard
appelen en daarbij nog wat vet of
vlees schijnt honderdduizenden ip
onze grote steden thans een utopie.
Het is in elk geval een rantsoen, dat
ver van werkelijke honger af staat
en dat „leven" betekent. Wat er voor
nodig is, schijnt eenvoudig: tien pro
cent van onze binnenvaart zal thans
onmiddellijk voor de voedselvoorzie
ning in beweging moeten komen.

Dat is mogelijk, wanneer men wil,
en wanneer de voor Nederlands voed
selvoorziening verantwoordelijke man
nen hun taak verstaan ofworden
vervangen door anderen, die bereid
zijn aan te pakken. Na het schrijven
van ons artikel „Leermeester Honger"
kwam het bericht binnen, dat de twee
belangrijkste functionarissen in het
bestaande distributiesysteem met de
burgemeesters van Amsterdam en
Rotterdam het transportvraagstuk ter
hand nemen. Ons volk volgt ln span
ning hun verantwoordelijk werk.
Reeds hebben de Duitse autoriteiten
garantie gegeven dat geen Duitse

instantie deze levensmiddelentraLo-
porten zal aanhouden of, in beslag
nemen. Wie op dit punt bij voorbaat
sprookjes in omloop brengt ls moor
denaar met voorbedachten rade: en
moordenaar van zijn volk. Hij zal dit
hebben te bedenken en' er de verant
woordelijkheid voor moeten dragen.

Maar hetzelfde geldt van voor de
voedsel voorzien in g verantwoorde 11 j ke
ambtenaren, die nalaten thans inder
daad aan te pakken, waar him de
kans geboden wordt. Als hun ambte
lijke molen alleen nog maar tegen
de keer in kan draaien, zullen zij tus
sen de maalstenen moeien komen en t
er meer dan hoofdpijn van overhou
den. Er zijn dingen en ogenblikken,
waartegenover geen schroomvallig
heid te verlangen noch te verwach
ten is.

De actie voor het vrijwillige nard-
appelrooien had zeker groter resul
taten af kunnen werpen, wanneer de
bereidheid tot zelf-hulp in overeen
stemming was geweest met de eisen
van het ogenblik. Eén resultaat staat
tenminste boven alle twijfel vast: aat
de kwaadwillige bedenksels zichzelf
als zodanig ontmaskerden en dat een
positieve voorziening ln de knellend-
ste nood reeds kon worden bereikt.

Voor het riskeren van gedeeltelijk
geslaagde pogingen heeft de bevol
king in de grote steden van het Wes
ten echter nu geen tijd meer. De
heren," die hun kracht tot dusverre
in geduldig wachten zochten, zullen
moeten glfan organiseren, de binnen
schippers zullen moeten varen. Snel.
Want de keuze gaat slechts tussen
zelf-hulp en zelfmoord.

Dat dit werk niet voor de zwarte
handel kari en mag worden gedaan,
vraagt geen nadere uitleg. En dan:
er zijn nog andere zwarte praktijken.
Er waren gelukkig goede boeren, die
hun arbeid aan het volk ten goede,
deden komen. Er zijn helaas ook vele
minder goede, die om speculatieve of
politieke redenen grote voorraden
achterhielden. In het hongerende
Westen liggen op ditzelfde ogenblik
nog vele1 ongedorste graanvoorraden,
waarmee niemand haast maakt.
Mochten er boeren zijn, die vergateh
voor wie zij eigenlijk verbouwden, dan
zullen Nederlandse autoriteiten het
Nederlandse volk zonder aarzelen zijn
recht moeten geven. Mocht het schor
ten aan arbeidskrachten om het graan
te dorsen, dan zullen Nederlandse
mannen, naar het voorbeeld der aard
appelrooiers, .vrijwillig moeten in
springen.

Het is een befaamde Nederlandse
gewoonte, de kat eerst uit de boom
te willen zien, eerst te willen vast
stellen wat buurman eigenlijly doet.
Dat is thans een heel gevaarlijke ge
woonte. Want" de honger heeft alle
katten uit hun bomen, gedreven en
men zou lang vergeefs kunnen kijken.
Tot de hongersnood ons volk onher
stelbaar ten gronde richt, de lang-
kijkers niet in de laatste plaats.

Naar Reuter- uit Washington
meldt, zou Roosevelt het ontslag heb
ben medegedeeld van den ambassa
deur ln Spanje, Carlton Nyes. Tot
zijn opvolger zou benoemd zijn Nor
man Armour.

De zon gaat op 15 Dec., onder om
16.26 uur en op 16 Dec. op om 8.46
uur.

Maan op 15 Deo. op om 8.19 uur en
onder om 16.36 uur.

N3i 15 DecE.K. 22 Dec., V.M.
29 Dec., LJL 5 Jan,

De met Duitsland ln zeer nauwe
strijdgemeenschap staande nationale
Roemeense regering onder leiding van
Horla Sima ls opnieuw samengesteld.

Directeur: H. 3. Kerkmeester,- Bus-
sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt,
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; Ir. A.
H. de Haas van Dorsser, Haarlem;
binnenland: J. v. Grieken; illustratie
en opmaak: R. Kampstra: volkscul
tuur en kunst: M. Wolters; muziek:
G. Ki Krop; sport: J. J. Llber; adver
tenties: A, H, Lammere, allen te Am-
Pterdanv K 113

HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER, 14 Dec. Het opperbevel
dér weermacht deelt mede:

Als gevolg van de. zware verliezen
der laatste dagen heeft het negende
Amerikaanse leger zijn grote aanval
len bij Aken gisteren niet voortgezet.
De formaties van het eerste Ameri-
kaanse leger, die aanvielen in de
Roersector, ten zuiden en ten zuid
oosten van Jülich en in het bosterrein
tussen Vossenack en Monschau. ble
ven aanvankelijk in ons vuur steken.
Pas na een nieuwe krachtsinspanning
konden zij in enige dorpen binnen
dringen. De vijand verloor daarbij
15 tanks.

De bunkergevechten ln het gebied
van Saarlautern kosten nog steeds
sterke vijandelijk strijdkrachten op
een zeer klein gebied. Tussen Saar
gemünd en de Beneden-Vogezen is dë
positie geconsolideerd door eigen
tegenacties en tegenaanvallen. Noor
delijk van het bos van Hagenau kon
de vijand in hevige aanvallen geringe
i terreinwinst boeken. In de Bovcn-
Elzas zuiverden bergtroepen stad en
gebied van Reichenweier van den
vijand en vernietigden daarbij een
vijandelijke batterij.

Londen. en Antwerpen lagen
Wederom onder het vuur van onze
lange-afstandswapencn.

In Mldden-Itallë drongen onze troe
pen ten Zuiden van Bologna bij aan
vallen ln dc vijandelijke linies .binnen
en maakten talrijke gevangenen.
Britse aanvallen ten Zuidwesten van
Faenza mislukten. In het gebied ten
Noofdcn van Russl konden de eerste
en vijfde Canadese tankdivisie ln de
loop van hevige gevechten op twee
punten bruggenhoofden- over de Na-
vjgho vormen. Door onverwijlde tegen
aanvallen onzer reserves werd een
dezer bruggenhoofden uiteengeslagen
en het andere aanzienlijk verkleind.
Op het slagveld werden 300 gesneu-
velde Canadezen geteld, terwijl veel
meer dan 100 gevangenen in onze
I handen vielen.

In het Noordoosten van Kroatië
mislukten vijandelijke aanvallen ten
gulden en ten Zuidoosten van Voe-
Kovar. De brandpunten der zware af-
weergevechten ln het Oosten bevinden
zich nog steeds aan de fronten in
J1' i..1.11 llet Noordelijke en
Noordoostelijke deel van de itelllngs-
ora Bof,dapest sloegen Duif se
grenadiers en «-formaties hevige sow-
fö,nvKn e« uiteen. Tussen de Donau-
1J ^altzfiji en het Matra-
t? de vlJandeliJke druk
vooral ln Noordoostelijke Noord-

KtCknnrlprnl0ht.lnB Batl- doch de Sow-
Jets konden gisteren slechts geringe

plaatselijke successen behalen. Ook ten
Noorden van Miskolc zetten sterke
bolsjewistische en Roemeense formn-
tlès hun aanvallen voort om het pene-
tratiegebled aan de rivieren Sajo en
Hernad naar de flanken ën ln de
diepte uit te breiden. Zware gevechten
zijn hier nog gaande, evenals aan dc
straatweg van Ungvar .naar Knschau.

Voor de Westkust van Noorwegen
schoot een klein Duits konvooi' van
een vergeefs aanvallende formatie
Britse Jachtbommenwerpers vier toe
stellen neer.

De vijandelijke luchtactie boven
Duits gebied beperkte zich gisteren
tot afzonderlijke aanvallen op het ge
bied dicht bij het front en tot zwakke
aanvallep van Jagers".

Elas-troepen tot het
offensief overgegaan

BERN, 14 Dcc Reuter meldt uit
Athene: Propagandisten van cle Eam
zijn gisteren door de straten van
Athene getrokken en deelden mede, dat
de lieden der Elas Athene eerder huls
voor huls ln de lucht zouden laten
vliegen dan te capituleren. In de afge
lopen 24 uur vielen hevige gevechten
waar te nemen. Hieruit kan men con
cluderen, dat de Elas tot een offensief
ls overgegaan. In Athene en op het
schiereiland Galllpoll. waar Engelse
troepen van een Indische divisie zijn
opgerukt om het gebouw der marine,
het hoofdkwartier van de geallieerde
marine-autoriteiten, dat geïsoleerd
werd, te ontzetten, vielen zware ge
vechten waar te nemen. De haven
arbeiders van Salonjkl zlln Dinsdag,
weer ln staking gegaan

Naar uit Amerikaanse bron ts Bern
verluidt heeft de Eam de radio-* mroep
te Athene overgenomen.

Op de conferentie der Labourpartlj
ls gisteren een resolutie ingediend,
waarin uitdrukking gegeven wordt aan
spijt over de situatie in Griekenland
en ws£rln de Britse regering wordt
uitgenodigd alle nodige stappen te
doen om het mogelijk te maken tot
een wapenstilstand te komen. Het Con
gres heeft dit voorstel met 2.445.000
tegen 137.000 mandaatstemmen aange
nomen.

Volgens Reuter zullen uit de protest
tegen de houding der Britse regering
Jegens Griekenland waarschijnlijk
150.000 scheeps- en fabrieksarbeiders
ln West-Schotland een dag ln staking
gaan.

Ie JAARGANG No. 296

ZATERDAG 16 DECEMBER 1944

Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per weelc of ƒ2.73 por kwartaal. Losse nummers 5 ct.

Rede van dr. Göbbels

BERLIJN. 13 Dec. Rijksminister
dr. Gobbels heeft vandaag ln zijn
kwahtelt van voorzitter van de inter
ministeriële commissie voor luchtoor-
logsschade een aantal steden in de
westelijke grensgouwen van 't Rijk be
zocht. -"Voor arbeiders van een West-
Duitse grensstad hield de minister
tussen twee terreuraanvallen ln. ln
een half vernielde vergaderingszaal
een red© over de huidige politieke cn
militaire toestand. HIJ zelde hierin
o.a.. dat de Duitsers in de afgelopen
zomer en herfst de zwaarste vuur
proef van deze oorlog moesten door
staan. Zeker, het verlies van grote
gebieden, dat Duitsland ln de afgelo
pen Jaren moest lijden, ls smartelijk,
doch hieruit spruiten ook een groot
aantal gunstige factoren.

De verdediging van Jiet Rijk be
schikt than-, over de kortst mogelijke
verbindingswegen en derhalve over
uiterst gjuqstlge aanvoermogclljkhc-
den voor. hét front. De met een ont
zaglijke hoeveelheid mensen en ma
teriaal. onder een gelijktijdige opvoe
ring van de luchtterreur tegen het
vaderland ,otidcrnomen vijandelijke
stormloop is op de Duitse grenzen te
pletter gelopen en de vijand heeft zo
danige verliezen geleden, dat deze

Roosevelt, CKurchill en
Stalin spoedig bijeen?

STOCKkOLM, 14 Dec. (D.N.B
In diplomatieke kringen te Londen
krijgt men naar .Stockholms Tidnin-
gen" meldt meer en meer de over
tuiging. dat een conferentie tussen
Roosevelt. Churchill en Stalin onmid
dellijk aanstaande is. Men is van
mening, dat de verslechting der
Engels-Amerikaanse betrekkingen een
uitstel der conferentie van de drie
staatslieden niet meer toelaat.

Bondsraad Von Steiger
president van Zwitserland

BERN, 14 Dec. Als opvolger van
den huldigen president var. Zwitser
land. Stampfll (vrijzinnig), ls voor
1945 door de verenigde federatiever
gadering de vertegenwoordiger der
boeren- en burgerpartij bondsraad E.
von Steiger gekozen. Bondsraad Kobelt
(vrijzinnig) werd tot vice-president
gekozen.

Volgens berichten uit Washing
ton heeft Roosevelt den voormallgen
ambassadeur in Turkije, Stelnhardt
tot ambassadeur bij de Tsjechoslo-
waakse uitgeweken regering bènoemd.

De zon gaat op 16 Dec. onder om
16.26 uur en op 17 Dec. op om 8.46 u.

Maan op 16 Dec. op om 9.23 uur en
onder om 17.24 uur.

E.K. 22 Dec., \M. 29 Dec., LJL 5
Januari.

Blindséance

De Berlijnse schaakmeester Sa
misch 7noest eens een séance in het
blindspel geven in ee7i klein plaatsje
in Moravie, jvaar nog nooit tevoren
een blindspeler was geweest. Men
weet. hoe zo'n séance gaat: de simul-
taanspeler mag geen schaakbord zien
of gebruiken, hij is alleen op zijn ge
heugen aangewezen. Daarom zit hij
in een hoekje van' de zaal; een hel
per loopt langs de borden, voert de
zetten uit, die de meester dicteert en
vermeldt mqt luide stem de antwoor
den der tegenstanders.-De gastheren
wisten dat echter niet zo precies.
Samisch ging in een hoekje zitten,
keerde de aanwezigen zijn run toe
(wat nu eenmaal bij een bli?idséance
hoort) en riep zonder dralen,Jk
speel al$ eerste zet aan de eerste zes
borden e2e4.en aa?i de overige zes
borden d2d4."

Het werd stil in de zaal. Samisch
wachtte op het antwoord van het
eerste bord. maar het bleef stil. Tien
minuten, vijftien minuten. Ten slotte
werd Samisch ongeduldig: „Heren,
wij moeten opschieten." Het bleef
nog eventjes stil en toen liet 'zich een
verlegen stem vernemen, het was die
van den 'voorzitter„Neem me niet
kwalijk, meneer Samisch, maar wij
hebben onze zetten al lang gedaan
en wq zitten nu te wachten 'op uw
antwoord." Dr. MAX EUWE.

door de resp. volken met diepe neer
slachtigheid ter kennis worden geno
men.

Als het dringendste probleemvan
de Duitse oorlogvoering noemde Rijks
minister Gobbels het probleem van
de luchtoorlog. Hij gaf hierbij uiting
aan zijn vaste overtuiging, dat het zal
gelukken ook dit probleem op te los
sen. Het Duitse volk weet. dat het
ln deze porlog om zijn leven gaat.
„Een volk. dat meent zich aan deze
beproevingen en belastingen te kun
nen onttrekken, wordt tot meststof
voor andere volken", aldus verklaarde
dr. Göbbels woordelijk. Derhalve geldt
ln de tijd der beslissing het pa
rool: „omklemt met harde handen
uw wapens, blijft vast óp uw benen
staan, verlaat u alleen op uzelf cn
niet op de genade uwer vijanden."

Massale strijdkrachten bijeen
in Hongarije

BERLIJN. 14 twc. (Interinf).
Aan het front ln Hongarije heeft de
SowJet-RussLschc leiding niet minder
dan 70 Infanteriedivisies, 15 grote
snelle en gepantserde formaties en 15
Roemeense divisies ln de strijd staan.
Ondanks deze massale strijdkrachten
ls het den vijand de laatste dagen
niet gelukfeen doorbraak te forceren.
Zoals werd verwacht, hebben de Sow-
Jet-Russen tussen de Drau en het
Plattenmeer nieuwe formaties ln de
strijd gebracht. In het algemeen was
de Duitse activiteit op de landengte
tussen -Plattenmeer en_dé Don even
wel veel groter dan die van den tegen
stander. die zich klaarblijkelijk nog
niet sterk genoeg voelt om over een
breed front tot de aanval op Stuhl-
welssenburg over te gaan.

Op het zulcjlljke front van het
bruggenhoofd Boedapest was het
woord aan de artillerie. Bijzonder he
vig was de Sowjet-Russische aanval op
het stadje Sczeny, dat met succes ver
dedigd kon worden. In het gebied tus
sen hft stadje Szendroe en de rivier
de Hernad zijn twee Sowjet-Russlsche
divisies met talrijke stukken storm-
geschut geconcentreerd voor een aan
val ln de richting van Kasjau. Zware
Duitse artillerie hield de aanvaller
totnutoe ln bedwang, zodat de dlstan-
ciërende formaties gelegenheid ha^b-
den oen nieuwe verdedigingslinie te
betrekken. Ten oosten van Kasjau du
ren de zware gevechten 4an weerezlj-
den van de straatweg naar Grossw
Michel voort.

De verenigde federatieve verga
dering heeft zoals algemeen verwacht
werd ln plaats wan den afgetreden
bondsraad P'.let Golaz den candldaat
der vrijzinnigen prof. dr. Petltplerr'e
gekozen.

Volgens een bericht van Exchange
uit Istenboel ls de nuntitls voor Tur
kije en Griekenland, mgr. Roncalll tot
nuntius te Parijs benoemd.

Twee PK. „Pier" exit

Er is een grote dosis brutaliteit en
een beetje moed voor nodig om
met zaag en bijl een boom langs
's Heren wegen aan te vallen en te
vellen. Er is- een grote dosis brutali
teit en een beetje moed voor nodig
om een leegstaand huis binnen ie
dringen om daar de vloer op te bre
ken en kozijnen te slopen.

Wij hebben niet. veel moed en wij
zijn niet zo brutaal

Toch moet de kachel branden, want
zonder vuur worden de moeizaam
verworven piepers niet gaar. De oude
leunstoel en het Vlaamse buffet gin
gen al in mootjes door de gulzige
kachelklep cn vanmorgen hebben wij
naar klassiek voorbeeld een be
gin gemaakt met het verbranden van
ons schip!

Ons schip

Schip is een overdreven benaming
vqor een twee-persoonskano, maar
deze overdrijving vindt zijn oorsprong
in een gerechtvaardigde trots op een
rank vaartiüg waarmede wij de Hol
landse- binnenwateren, alle Hol
landse binnenwateren hebben door--
kruist. Met de „Pier" verkeinien wij
de verborgen hoekjes van Kaag cn
Brasem, van Ree- en Sluipioijksc
plassen, van de Biesbos, maar ook
van stille wateren als de Vlist, de
Koedood, de Giessen, de Kromme
Mijdrecht, de Grift en de lJe. En
het voorvoegsel „2 P.K." mocht wor
den uitgelegd als twee-persoonskano
zo goed als twee paardekrachten
want haar bemanning werkte als
paarden, wanneer het stormde op de
Kil of op de Noord. De „Pier" was
geen spanen doosje, dat op rimpeloos
water zij-ig voortdobberde. Een kof-
fergramofoon maakte nooit deel van
de lading uit. Vroeg in het voorjaar
en laat in het najaar kliefde haar
boeghout het water en meer dan ooit
brak die boeg een vlies je ijs. Dan
wachtte haar bemanning warme erw
tensoep met kluif bi) een fel-rood ge
stookte kachel

Af eer dan tien jaar is de 2 P.K.
,Pier" onze trots geweest. Zij over
leefde alle kano's van haar jaargang
en door zorgvuldig onderhoud had
den wij haar wellicht onze kinderen
kunnen nalaten.

Thans vragen die kinderen wat
warmte en wat eten en onze moed
die te kort schiet^om in het plantsoen
van de gemeenschap een boom te vel
len, blijkt groot genoeg om de zaag
te zetten in het koperwijks vurenhout
van onze „Pier". Na de eerste zaag
snede bekruipt ons het gevoel vhn
Zelfmoordenaar. Maar deze tijd ver
draagt geen sentimentaliteit. Met
zaag en bijl worden de boorden ge
slacht en weinige minuten later
brandt de kachel. Straks zijn de pie
pers gaar en zal er weer gegeten wor
den. Onze 2 P.K. .JPief' verleent ons
haar laatste dienst.

DEN HAAG, 14 Dec Ter her
denking van het dertienjarig be
staan der N.S.B. heeft de Leider
Mussert een radiorede gehouden. Hij
herinnerde aan het doel der bewe
ging: handhaving van de eer, verho
ging van het welzijn en vergroting
van de welvaart van het Nederland
se volk.

De Meidagen van 1940 kwamen, als
een zeepbel spatte uiteen wat den
volke als hecht en betrouwbaar was
voorgespiegeld. De heren trokken naar
Londen, het volk bleef weerloos
achter.

Nederland was bezet gebied gewor
den. Er ls nog nooit een volk ge
weest. dat er zich oyfi verheugde be
zet .gebied te zijn.

De Rijkscommissaris daed wat ln
zijn vermogen was om de bezetting
een zo mild mogelijk karakter te doen
dragen. Ik deed met mijne duizenden
getrouwen het mogelijke om ons volk
er van te doordringen, dat er voor ons
maar één weg ls en die is de solidari
teit. de samenwerking met Duitsland,
als klóppend hart van Europa.

Begin September kwam voor de
.tweede maal de oorlog ln het land.
ditmaal ln veel gruwelijker mate dnr.
in Mei 1940. Nu ls de toestand zo: er
ls niet meer één bezettende macht ln
de Nederlanden, maar er zijn er nu
twee. De Zuidelijke Nederlanden zijn
bezet gebied van Engeland/, en Ameri
ka geworden, de Noordelijke Neder
landen zijn bezet gebied van Duits
land gebleven. De z.g. bevrijding is

Veedieven voor den
economischen rechter

HAARLËM. 15 Dec.
De econonjische rechter, die thans
in verband met de kolenschaarste
recht spreekt in de raadkamer, be
handelde deze week verscheidene za
ken, die betrekking hadden op dief
stal van vee en levensmiddelen.

De Beverwijkers C. E. de Wit, tuin
der, en C. Goedhart, arbeider, hadden
een diefstal gepleegd, die paste in het
kader van de veediefstallen, die in
Beverwijk welig hebben getierd en
veel vertakkingen hadden. Beide man
nen hadden eén schaap en een vaars
gestolen, voor.welk feit W. tien maan
den en G. een jaar gevangenisstraf
werd opgelegd.

Chr. Broos, landarbeider en wónen
den in de Haarlemmermeer, die reeds
meermalen met de gevangenis kennis
had gemaakt, had een hoeveelheid
tarwe gestolen. Hij werd conform de
eis tot anderhalf jaar gevangenisstraf
met aftrek van het voorarrest ver
oordeeld. i

De Beverwijkers N. v. d. Does. H.
Lantsink en J. v. d. Aar moesten zich
verantwoorden wegens diefstal van
een varken, dat zij uit een schuur
achter de Gladiolenlaan hadden weg
gehaald. Nadat het dier met een touw
was gewurgd, is het ter plaatse afge
slacht.

De economische rechter besloot een
voorlichtingsrapport over dit drietal
in te r innen alvorens de zaak af te
handelen. Ditzelfde werd beslotén ten
aanzien van den Haarlemsen wacht
meester O G. B.. die. geheel te goe
der trouw, zijn dienstrevolver aan
een veehouder had geleend, niet
wetende, dat hij op deze wijze aan
clandestiene slachting zijn medewer
king zou verlenen. In afwachting van
het recla&seringsrapport werd zijn in
vrijheidstelling bevolen.

gekomen, zoals zij komen n oest, n.l.
als een ramp, als een oorlogsgesel met
een zee van onrecht on geweld, ver
nieling en verminking.

Het lijden van deze tijd brengt dit
goede mede, de versterking van de
samenhorigheid van ons volk. De
scheidsmuren vallen weg. Dc droom
van het feest der bevrijding ls uitge-
droomd. Wij Nederlanders zullen met
elkander moeten herbouwen, sterker
en schoner, al hetgeen ln deae oor
logstijd verwoest wordt.

Maar deze heropbouw ls alleen mo
gelijk, wanneer Europa wlüt. Het diep
ste wezen van de oorlog wordt daar
door gevormd, dat zich bulten Europa
twee wereldmachten hebben ontwik
keld, die leder voor zich de leiding
van de wereld aap zich willen trek
ken. Dit zijn de Verenigde Staten van
Noord-Amerlka en de Sowjet-Unie.

Dezé belde nieuwe wereldmachten
willen Europa vernietigen en hebben
elkander gevonden ln'hun wil tot de
ze vernietiging.

Aan deze vernletlglngswll zou Euro
pa ln eendracht, de Europeso volkeren
ln de grootste samenwerking met 'el
kander het hoofd moeten bieden. Zou
den de Europese volkeren 'tilt bijtijds
begrepen hebben, do oorlog zou hlet
zijn uitgebroken.

De Europese volkeren hebben de wil
tot solidariteit tot nu toe niet kun
nen opbrengen. De bezetting van uit
gestrekte delen van Europa door de
Sowjets en Amerika maken nu de bo
dem rijp voor deze noodzakelijke sa
men wèrking. In dlo tussentijd moet
Duitsland helaas het overgrote deel
van de verdediging op zich nemen.
Maar nog altijd geloof lk even stellig
als twee Jaren geleden, dat God aan
Europa het natlonaal-soclallsrrie gege
ven heeft en den Führer gezonden
heeft om Europa te redden van de
dreigende -ondergang. Straks, wanneer
de oorlogskansen keren, wanneer Eu
ropa door de bezetting der Sowjets en
de Amerikanen een harde les heeft ge
kregen. zullen dc ogen van milllocnen
zijn open gegaan en zullen zij be
seffen de grootheid van ons streven:
nooit weer oorlog binnen Europa.

Vurig hoop lk. dat dit de winst zal
zijn, die voortkomt uit de grote nood
van onze tijd.

Oorlogsbehoeften gaan voor

GENÊVE. 14 Dec Volgens de
Amerikaanse omroep heeft Herbert
Lehmann, de president van de UNRA.
verklaard, dat eerst de geallieerde
oorlogsbehoeften, waarvan de bevredi
ging kritiek geworden ls, vervuld
moeten' worden, voordat gedacht kan
worden aan leveranties voor de „be
vrijde" landen. De geallieerden, zo
zelde hij verder, zullen evenwel alles
in het werk stellen, mef de' leveran
ties aan de bevrijde landen spoedig
een begin te maken.

Smuts is bezorgd over Europa

STOCKHOLM. 13 Dec. Generaal
Smuts heeft ln een rede. nanr do
Britse berichtendienst uit Port Eliza
beth meldt, verklaard diep bc/orgd
te zijn over de toestand ln Europa.
In plaats van de Duitsers zijn nu de
particuliere guerilla troepen gekomen.
Voorts zei SmutsIk heb gehoopt, dat
de oorlog ln Europa dit Jaar zou af
lopen. Het schijnt echter, dat het
einde van de oorlog ln Europa „niet
voor het voorjaar of de zomer" zal
komen.

Directeur. H J Rentmeester. Bus
sum, hoofdredacteur i:andrlk Llndt
Amsterdam, plv hoofdredacteur; l: A
H. de Haas vaD Dorsser, Haarlem,
binnenland: 3-. v Grieken; illustratie
eu opmaak: R Kampstra; volkscul
tuur en kunst; M- Wolters; muziek:
G. K Krop; sport: J. J Llber; adver
tenties: A. EL Lammere, allen te Am
sterdam. K 118