HET DAGBLAD
HET DAGBLAD
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
dert
ïlles
Duitsers heroverden
enige plaatsen
Alle oorlogswinst
verbeurd verklaard?
Beschikking
Vijfhonderdduizend vluchten
Correspondentie
de
n
Geallieerden moeten een grote strijd
macht in Lotharingen concentreren
in Brussels, straten
met
Gewe?ens-conflict
Petroleum over de gouden bergen
- Naar wii
zijde ver
en Amperi-
a alles een
>s te force-,
te komen,
jat de ver
ft' zowel iii
1 ongeloof-
vergeleken
Duitse ver-
rlogscorres-
a het Wes-
k, die aan
ps over de
reed te van
weliswaar
leiding een
waarop zij
rd ook rea-
.irtenis van
werkelijke
ote slag in
jen in. het
!e oostelijke
it van de
gelen kan
•den mpde-
Ie JAARGANG No. 279
MAANDAG 27 NOVEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureau* voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - 'Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of f 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 et.
Sappere for-
0 van acht
fwcersucces.
liken, die na
van bijna
rilke tanks
',cn dele in
en onbe-
rden opge-
schlerelland
ppere bezet-
|ke deel van
ipgedrongen.
van de dag
pan veelvpl-
in, der Sow-
de Duitse
rs naar het
uigen wier-
ht verspreid
1 delen van
treden
Naar de
leidt is de
uitgeweken
n, Mikolajc-
opvolger is-
e Londense
„een zekere
De „Dailj
ins op over-
'olen te Lon-
g thans'zeer
oorzaak van
dit blad te
tse regering
iweken Pool-
ippelijk met
oor de gren
en te geven.
der om 17.21
13 uur. Maan
m 15.46 uur.
I Dec., N.M.
BERLIJN, 24 Nov. Interlnf meldt,
dat op het met trechters bezaai
de slagveld bij Aken de Duitse troepen
gisteren over een breed front in de
aanval waren, Z11 wierpen de Ameri
kanen in weerwLl van hardnekkige te
genstand overal terug. Bllzonder he
vig waren de Duitse aanvallen ten oos
ten van Geilenklrchen, waar onder
meer de plaatsen Beeck en Hoven en
een belangrijke heuvelrlj ten zuidwes
ten van Lindern stormenderhand wer
den genomen. De Duitse troepen ble
ven, overal meester van de toestand en
konden zich ook op het bruggciv
hoofd van Jüllch tegen, zware Ameri
kaanse aanvalen handhavens In tegen
aanvallen heroverden zij de plaatsen
Bourhelm, Lohn en PütZloh. Ameri
kaanse tankconcentraties in Eschweiler
werden door zeer zwaar artillerievuur
uiteengedreven.
Op het Duitse bruggenhoofd ten wes
ten van Venlo werden alle Britse aan
vallen. die zwakker waren dan op de
voorgaande dagen, afgeslagen.
Het DN.B. verneemt nog, dat. giste
ren alle pogingen der Engelsen, de
Duitse distanclëringsbewegingen ten
zuidwesten van Venlc te hinderen,
mislukten. De vijandelijke aanval op
het Duitse bruggenhoofd bij Roermond
kon na verbitterde gevechten wat ter
rein winnen.
De toestand in Parijs
GENÈVE, 25 NOV. Omtrent de
toestand in Parijs melden de Zwit
serse bladen: De meeste Parijse res
taurants zijn gesloten: De eigenaars
verklaren, niet voldoende levensmid
delen te bezitten om hun eigen hon
ger te kunnen stillen. De spijzen,
die in' de geopende eetgelegcnheden
worden geserveerd, zijn zo arm aan
vet. dat zij slechts voor korte tij©
verzadigen. Een maaltijd, bestaande
uit. groentesoep, groene erwten, wor
telen, aardappelen en een appel'kost
30 francs. Wordt een vleesgerecht
geserveerd, dan gaat de rekening
met sprongen omhoog. Ook thans
rijden er in Parijs nog geen trams,
autobussen of taxi's.
DEN HAAG, 25 Nov. In een
radiopraatje hit het door de Engel
sen bezette Nederlandse gebied werd
dezer dagen de' bestraffing aange
kondigd van allen, die op ongeoor
loofde wijze verdiend hebben tijdens
de Duitse bezetting, hetzjj door leve
ranties aan den bezetter, hetzij door
sluikhandel e.d. Als voorbeeld van
een goede regeling van deze bestraf
fing werd de methode der Franse
regering geprezen. In Frankrijk wa
ren in September de z.g. bevrijdings-
comlté's begonnen met het instellen
van particuliere commissies, die tot
taak hadden „ongerechtvaardigde
financiële winsten op te sporen". Op
18 October werden deze opsporings-
commiSsies officieel. Toen werd be
paald, dat als onwettig zou worden
beschouwd alle winst, gemaakt tus
sen 1 September 1939 en 31 Decem
ber 1944. hetzij door samenwerking
met den vijand, hetzij door zwarte-
marktoperaties op grote schaal. In
ieder departementzou. een commis
sie voor dev confiscatie van onwet
tige winsten worden ingesteld. Deze
commissie zou dan inlichtingen krij
gen, zowel van de ondergrondse be
weging als vfjfi- overheidsinstanties,
zoals de belastingen. De commissie
zou ook op eigen initiatief een on
derzoek mogen instellen door mid
del van haar eigen agenten en haar
experts. Zij zou vóórts huiszoekingen
mogen verrichten en tenslotte eigen
dommen geheel of gedeeltelijk in be
slag nemen.
De Nederlandse radiospreker, die
deze mededelingen deed. sprak de
wens uit, dat een degelijke finan
ciële uitmesting met de grootst mo
gelijke sDoed en energie zou worden
aangepakt. I?it zóu dan blijkbaar
mpeten geschieden door de tegen
woordige Engelse bezettingsoverheid
Beschikking van den höh. jf und Po-
llzelführer betreffende het verbod tot
het afbeelden van personen en zaken
in de open lucht. Op grond van de
artikelen 7 en 8 van het decreet no.
15/1944 bepaal ik:
Artikel 1. Het fotograferen, filmen,
tekenen, alsmede het op enigerlei an
dere wijze afbeelden van personen of
zaken, welke zich buiten besloten
ruimten bevinden, is verboden.
Artikel 2. (1). Hij die ln strijd
handelt met de bepalingen van artikel
1 dan wel deze tracht te ontduiken,
wordt gestraft met gevangenisstraf van
ten hoogste 5 Jaar en met geldboete
tot een onbeperkt bedrag, dan wel met
een dezer' straffen, voor zover niet
op grond van andere bepalingen een
zwaardere straf is bedreigd,
f De bij het begaan van het straf
bare feit gebruikte dan wel -daar
toe bestemde voorwerpen wordëh ver
beurd verklaard. (2) Uitlokkers. me
deplichtigen en handlangers krijgen
dezelfde straf als de daders. (3) Het
nemen van maatregelen op het ge
bied van de Sicherheltspolizel
blijven voorbehouden.
Artikel 3. De bijzondere bepalingen
voor leden van de Duitse weermacht.
4e Waffen-// en do Duitse politie als
mede de verdergaande bepalingen van
de beschikking van don Commissaris-
Generaal voor de Openbare Veiligheid
betreffende het fotograferen en het op
a^dero wlj/e reproduceren van instal
laties, tfelke voor het verkeer van be
lang zijn, blijven onaangetast.
Artikel 4. De Höhere //- und Poll-
zelführer en Generalkommlssar voor
de Openbare Veiligheid kan ln bijzon
dere gevallen Vergunningen verlenen
tót uitzondering.
Artikel 5. Deze beschikking treedt
overeenkomstig artikel 8 van het
decreet no. 15/1944 in werking op het
tijdstip harer bekendmaking.
Misbruik van een kerk
Extra-keuringen Waffenenz.
Nu meer dan ooit is het de plicht
van flinke gezonde Nederlandse jon
gens. die het vaderland willen verde
digen en de geliefde bodem voor de
totale verwoesting zullen beschermen,
zich te melden voor dienstneming bij
de Waffen- (infanterie, pantser
Luftwaffe, flak, pak, artillerie enz.),
Landstorm Nederland en eventueel
voor de N.S.K-K.
De 30ste November a.s. tussen 14 en
16 uur vindt in het gebouw van het
(f -Ersatzkommando Niederlande, Ne-
ben stelle Dam 4 Amsterdam, een
extra-keuring plaaio.
De Belgische politie heeft, naar
Reuter meldt, vrijdag senator Borgl-
non gearresteerd. Deze -was voorheen
lid van de Nationale Vlaamse Unie.
De Fuhrer hoeft den Portugese^
president, Carmona, ter gelegenheid
van diens 75ste verjaardag telegrafisch
zijn hartelijke gelukwensen doen toe
komen.
Naar Exchange uit Parils meldt,
is bij regeringsverklaring medege
deeld. dat de minister van Staat
Jeanneney, lildens de reis van de
Gaulle naar Moskou, dezen met alle
rechten en plichten zal vertegenwoor
digen.
Over de sterkte der op Leyte
gelande geallieerde divisies wordftn
hier bijzonderheden, hekend. waaruit
blijkt, dat het hier ervaren soldaten
betreft, die met de modernste wape
nen zijn uitgerust De totale sterkte
zal ongeveer 100.000 man bedragen.
Amerika
evacueert II
Wapendepot gevonden
ZWOLLE. 24 Nov. In het dorp
Lemele, ten zuiden van Ommen, had
men de laatste tijd verschillende ma
len waargenomen, dat wagens van het
Nederlandse Rode Kruis voor de kerk
stilhielden en pakken aflaadden. Toen
naar aanleiding daarvan werd inge
grepen, ontdekte de Duitse contröle-
dlenst op de zolderverdieping der kerk
een wapendepót, bestaande uit een
Engels antitankwapen, vlif machine
pistolen van Engelse herkomst, een
zak handgranaten, vijf Amerikaanse
snelvuurgeweren en 50 kg. ontplofbare
stoffen met de bijbehorende lonten.
De geestelijke en de koster van de
kerk zijn wegens medeplichtigheid ge
arresteerd en de kerk is gesloten. Op
de deur der kerk is een mededeling
aangeplakt, waar.ult blijkt, dat zich in
de kerk een Engels wapendepöt heeft
bevonden en dat de kerk derhalve
wegens misbruik van haar religieuze
bestemming gesloten moest worden.
Uit Rome wordt gemeld, dat de
regering-Bonomi Is afgetreden en dat
een nieuwe regering zou zijn ge
vormd.
Amerika evacueert! Sinds tient-al-
len*jaren is deze evacuatie aan
de gang'! Misschien is deze evacuatie
ellende door de Amerikaanse „voor
spoed" van deze oorlog tijdelijk in
andere banen te leiden. Op het ogen
blik worden de arme voortgedreven
dagloners in plaats van met. kaduke
wagens langs de wegen met prachtige
zestonsbomïnenwerpers in hele zwer
men langs de hemel naar Europa ge
jaagd om daar te gaan bevrijden en
bezetten en de dividenden van de
wapenfabrikanten met sprongen te
laten 'stijgen, omdat er nu eenmaal
meer te verdienen is aan, dure bom
menwerpers. die snel en met man en
muis. in massa vernietigd en opnieuw
gebouwd kunnen worden, dan aan
armetierigs wagens van de autokerk
hoven, die steeds opgelapt en nooit
vernieuwd worden. Ma&r Amerika
evacueert!
Uit Oklahoma en de andere staten
van het midden trekt, sinds jaren,
maand na maand, en jaar na jaar,
een steeds aajigroeiend leger van
evacués in>brieke wagens naar het
westen, omdat hun land hun is afge
nomen door de banken en omdat de
banken de boeren van hun enkele
bunders verjagen en de huizen af
laten breken en om laten rameien,
onverschillig of de boeren de vernie
lende tractors met een geweer op
wachten of uit protest zich ophangen
of zich verborgen trachten te houden
bij hun vroegere huis. De banken
willen geen kleine
bedrijfjes met ge
zinnen. De ban
ken willen aan
eengesloten vel
den van vele kilo
meters over heu
vels en dalen,
waarop maar één
gewas wordt geteeld: katoen, dat de
bodem vernielt en uitmergelt. Dat
het goed© land uitzuigt en tot stof
maakt, maar dat ogenblikkelijk veel
groter winsten belooft. De banken
onteigenen, vorderen en sturen eva
cuatie-brieven rond en een volk trekt
weg.
In 1939 waren er volgens John
Steinbeck al 500.000 „Okies", zoals de
mensen van Oklahoma en van de
rest worden gescholden onderweg,
terwijl één millioen, wier huis nog
stond, zich al gereed ma'akte/om te
gaan zwerven en terwijl verdere mil-
lioenen al werden gegrepen door de
eerste onrust...
Al deze mensen trokken naar het
Westen, naar liét Gouden Westen en
probeerden werk'te vinden in Califor-
nië. Waar de lonen door die toevloed
en door dezelfde banken werden ge
drukt beneden het levensminimum,
zodat, de meeste Okies nog niet stier
ven van de honger op de verdorde,
uitgemergelde aarde van Oklahoma,
maar tussen de overvolle boomgaar
den en rijke tarwevelden van Cali-
fomië, waar ze een ton perziken, met
de hele familie, mochten plukken
voor één dollar. Zodat, ze zelfs niet
het allemodigste konden kopen en
zodat hun kinderen stierven van de
honger en zij ?elf in de maanden van
werkloosheid die op de oogsten volg
den wanhopig en duizelig van de on
dervoeding verder trokken, tct ze c-r
bij neer vielen, van ellende of onder
de slagen van de goedbetaalde agen
ten, die op de wanhopigen werden
afgestuurd om ze verder te jagen als
het werk gedaan was en als de „op-
vreters" geld zouden gaan kosten...
Misschien dat de oorlog, zoals ge
zegd, tijdelijk werk heeft verschaft
aan een deel van deze Okies en dat
zij of hun kinderen zich nu tijdelijk
gelukkiger voelen, nu zij voor hun
bazen zulke mooie zilveren bommen
werpers mogen vliegen, telkens nieu
we. telkens meer, telkens nieuwe
dividenden.
Maar de werejd in Amerika blijft
precies zoals ze is en straks zit wat
er van de „damned Okies" over is,,
weer in wrakke wagens en kampeert
het langs de wegen naar het Westen.
Straks gaat de trek van de tien mil
lioen verdér en evacueert Amerika
weer onder de dwang van de kleine
briefjes van de banken.
„Ontruimingsbevel." Straks gaat de
mensenjacht "verder en worden de
mooi-aangeklede Jongens uit de
prachtige bommenwerpersweer als
havelozen en rechtelozen voortgedre
ven van de ene „Hooverville". nood
kampen uit tenten, grashutten en
keten van kistenhout en asfaltton-
nen, waar Gods eigen volk ook ln
woont, in het rijke Californië, naar
de andere „Hooverville".
Aardappelbon verlengd
DEN HAAG. 25 Nov. De voor de
periode van 19 t.m. 25 November gel
dig verklaarde bon 298 voor de pro
vincie Zuid-Holland kopen van twee
kilogram aardappelen is verlengd tot
en met 2 December. Hetzelfde geldt
voor de kinderenbon R 39. waarop
eén kilogram aardappelen kan wor
den gekocht.
Ook in de provincies Noord-Hol
land en Utrecht zijn de daar voor de
vorige periode aangewezen aardap-,
pelbonnen verlengd t.m. 2 December.
Abonnê G. E. Schrijver Put heeft
geen gevoel voor enige galgenhunior
betref jende de inderdaad tc kleine
porties van de Centrale Keuken en
onze bittere vaststelling, dat de Haag
se moeder, die 11 monden open moet
houden a. f 1.60 p.p. per keukenweék,
van haar fiS nog veertig cent over
houdt voor brood, huur enz. zegt
haar niets.
De Centrale Keuken is overigens
waarschijnlijk in den beginne niet
berekend geweest op de grote aantal
len, die zich om eten tot haar hébben
gewend. Het voorlopige resultaat is,
dat er in Amsterdam ongeveer 200.000
eters zijn afgevallen. Men kan slechts
hopen, dat 'de kwaliteit en de kwan
titeit verbetert. Alle begin is moei
lijk en meer dan de rantsoenen kan
de Centrale' Keuken ook niet geven.
Slechts in enkele kleinere gemeenten
en te Amsterdam voor een kleinere
groep, namelijk voor hen. die bij de
'Centrale Keuken zelf werken .is meer
en beter eten verstrekt, b.v. metvlees
en met vet. Er kan soins van alles,
blijkbaar niet voor allen. Overigens
is het terugbrengen van de hoeveel
heid vat} drie kwart op een halve
liter, zoals geschiedde door het ont
trekken van water geen nadeel voor
de abonné's geweest. Integendeel is
het etendaardoor smakelijker ge
worden. TIJL
directeur: H J. Kerkmeester, Bi
sum; hoofdredacteur: Hendrik Lino
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; lr f
H. de Haas van Dorsser, Haarlen
binnenland: J. v. Grieken; ülustrat.
en opmaak: R. Kampstra; volkscu.
tuur en kunst: M. Wolters; muziek
G. K. Krop; sport: J. J. Llber; adver
tenties: A H. Lammen, allen te Am
sterdam. K II9
veging te
ke achter-
ge opdrin-
:hten afge-
van tal-
maartse gc
rachten te
ip de mid-
i voortdu-
B de' grote
ardnekkige
a ln piaat-
Zil lever-
(w afweer-
«toestellen
de weste-
ien in hét
en de bur-
ht aange-
uir uit de
l van Ame-
>p Mldden-
tedelljk ge
kken. Sto-
de afgelo-
bommen,
-Duitsland,
vliegtuigen
Je wecfer-
■yg
Naar Reu-'
ik een ult-
lelar.ds blj-
hulpverle-
pachtover-
bedroeg de
erekend ln
Jd sterling,
erekend op
or de Ver.
hepen heb-
merlkaanse
gebracht.
>elders zijn
bouw,u.van
andere ln-
inse strijd-
levcrantles
o van 269
nd werden
biina 200
everd.
Ie JAARGANG No. 280 DINSDAG 28 NOVEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspert Bureau* voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden
Tel. 24996 - Postgiro 184120 Abonnementsprijs 21 ct. per weel of 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct,
Duitse tegenaanval aan
Luxemburgse grens
BERLIJN, 27 Nov. Het Interinf-
bureau meldt uit Elzas-Lotharingen
In West-Lotharingen hebben sterke
formaties van het derde Amerikaanse
leger haar aanvallen tussen de zuid
oostelijke punt van Luxemburg en het
gebied ten noorden van het Blsch-
woud ln de richting van het Saarge-
bied zonder succes voortgezet. Ten oos
ten van de Luxemburgse grens dron
gen Duitse troepen ln een tegenaanval
net plaatsje Tettingcn binnen en be
haalden verder rfaar het zuiden aan
zienlijke terreinwinst. In het gebied ton
noorden van Bolchen, alsmede ten zui
den van St. Avoid bleven sterke Ameri
kaanse tankaanvallen -Jn het Duitse af-
weervuur steken.
Het zwaardpunt van de Amerikaan
se operaties lag nog steeds in Oost-
Lotharingen. alsmede In de smalle
strook, die tot aan Straatsburg loopt
De flankaanval van Duitse pantserfor
maties ten noorden van Saarburg
heeft den vLiand genoopt om zeek ster
ke strijdkrachten daarheen te sturen
om zijn noordelijke- flank te bescher
men en de strijd te openen met de
Duitse tanks. Een verbitterde pantser
slag is gaande. Hoewel de Amerikanen
via het dal van de Zabern versterkin
gen aanvoeren, konden de Duitse ver-v
sperringen noch ln noordelijke noch ln
lag hebben
issel ernsti-
De Belgi-
erlot heeft
nige mede-
on met te
iden te be-
45 betogers
n gewond,
hij. is met
ïndeel, het
>ging is te
emonstran-
orpen heb-
gendarmes.
andgranaat
de menigte
le betogers
roigte ant-
op de gen-
1 hun kant
het aantal
betogers ca. duizend heeft bedragen.
Men wilde het uitbreiden der beto
ging verhinderen. Toen de betogers
de politiemannen op twee plaatsen
terugdrongen, werden ln vrachtauto's
versterkingen voor de gendarmerie
aangevoerd. De auto's werden dwars
over de straat geplaat-st om de beto
gers de weg te versperren. Hierbij
pntstond het vermelde handgranaat-
incident, dat de aanleiding werd tot
verdere gebeurtenissen.
De Engelse nieuwsdienst meldt uit
Brussel, dat de secretaris-generaal
van de Belgische 'communistische
partij. Lalemand. in een extra editie
van het communistische blad „Dra-
peau Rouge" de Belgische patriotten
en arbeiders heeft opgeroepen, krach
tig uiting te geven aan hun verlan
gen, dat. het land bevrijd zal worden
van een regering, die het voert naai
de afgrond en de schande. De oproep
draagt als opschriften: „Pierlot geeft
zijn politie bevel, op de verzetsgroe
pen te schieten" en „De regering is
verantwoordelijk voor het bloedver
gieten en moet verdwijnen".
zuidelijke richting ln belangrijke mate
worden ingedrukt.
In het gebied van Straatsburg ont
plooiden de doorgebroken Ftanse tanks
over het algemeen weinig activiteit.
Ongeveer Jn het raidden Van de Vo
gezen leverden de Duitse troepen tij
dens de gehele dag zeer zware gevech
ten met naar de Elzas opdringende
vijandelijke troepen. Nadat de Donon-
pas de vorige dag verloreji was gegaan,
dlstancieerden de Duitse troepen zich
tot in de buurt van Schirmeck. waar
zij de tank voorhoede tot staan brach-
en en een doorgebroken gemotoriseer
de afdeling omsingelden eh vernietig
den. Ten oosten van St. Die werden
eveneens buitengewoon hevige gevech
ten geleverd om de pasovergangen.
Kleinere formaties van het zevende
Amerikaanse leger konden tot het
stadje Markirch doordringen. Daar
werden zij echter opgevangen en naar
de westelijke rand van het. stadje te
ruggedreven. waftrblj zij bloedige ver
liezen leden.
In de buitenste forten van de ves
ting Mètz houden de Duitse verdedi
gers ondanks de concentrische aanval
len van overmachtige vijandelijke
strijdkrachten nog steeds, met succes
6tand. In de Bourgondische poort heb
ben de Fransen versterkingen aange
voerd en wanhopig getra-ht de ge
vaarlijke versperringsgrendel te force
ren, die de ln de Opper-Elfras doorge
drongen belde divisies van, haar aan-
voerbasls afsnijdt. Er ontstonden voor
belde partijen zware gevechten met
vele verliezen, ln het verloop waarvan
do Duitse troepen hun posities over
het algemeen handhaafden en de door
braak konden -verhinderen. In het ge-
hled Mülhausen, waar de Fransen pro
beren hun operatiebasis té vergroten,
zijn geen veranderingen van belang
ontstaan.
Göbbels kondigt nieuwe
luchtwapens aan
BERLIJN, 27 Nov. Rijksminister
dr. Göbbels heeft dezer dagen enige
door de vijandelijke luchtterreur bij
zonder zwaar getroffen steden in een
grensgouw bezocht om cie-roevolking
de dank en de erkentelijkheid van
den^-Führer voor haar voorbeeldige
standvastigheid en dappere arbeid
over te brengen. Des middags hield
de minister op een bijeerikomst een
rede. waarin hij erop wees. dat het
Duitse volk de buitengewone moei
lijkheden heeft overwonnenen zijn
oude verdedigingskracht heeft her
wonnen. Dr. Göbbels kondigde aan,
dat Duitsland binnenkort met opmer
kelijke resultaten in de luchtoorlog ie
voorschijn zal treden. Duitslands wil.
vol te houden en te vochten tot het
de stormloop zijner vijanden defini
tief heeft afgeslagen, gaat gepaard
met ziin groeiende militaire kracht
voor de vorming van een voor den
vijand volkomen veranderde situatie
Wij waren dan in de Hazenstraat
en die oude Hazeman werd ja
waarlijk filosofisch toen hij daar de
karren met appelen, de vrouwen met
paling en gerookte spiering, de Jon
gens met spruitjes, de meisjes met
zoute harinkjes, de mannen met
broodbonnen en sigaretten zag staan.
Kijk. zei hij. Da's handel. Zal je
mijn geen kwaad van hoven zeggen,
Ik w°u da'k ook handelsgeest had.
Alles te koop, Jongen, van de beste
goudreinetten tot de vetste paling,
van de mooiste peterselie tot het
droogste hout. Stel Je voor, dat ik
Mina een litertje olie kon meebren-
pn. 2011 me zien aankomen al
had ik de centen. Nou Ja. hebben,
hebben, ik beur
iedere dag een
kleine honderd
gulden voor de
dooiebos, maar
daar mag ik niet
aankomen, stel Je
voor! Als lk op
4 mijn leeftijd nog
hotel de Houten Lepel indraaide!
Evengoed ls het een beroerd idee
hoor. Wij gaan met de kippen op
stok en hier ls alles volop, olie, kaar
sen, hout. Wij hebben honger, 'hier
kan je genoeg krijgen. Loop ik iedere
dag die God geeft met honderd gul-
dens op zak en blijf er maar lekker
af! Ja man, lk verzeker je dat er
somwijlen rare gédachten door m'n
kop gaan. „Eerlijk duurt het langst",
zei vader zaliger. Nou. ik ben drie-en-
zestig Jaar lang eerlijk geweest maar
soms wou ik wel zeggen wat .rniin
oudste broer vroeger tegen vader zei:
^Ja, maar wat lang duuft, verveelt
Het is toch zeker geen doen zo?
Zijn vogelkopje draaide loerend
rond. zijn oogjes bespiedden alles en
ineens zei hij: .jcijk, een hele kar
hout te koop. Sloophout weet Je, in-
2Ï& al,es- Onderlaatst
stond lk erbij toen zo'n kar verkocht
werd. Voor een hele stapel beentjes,
oegin er maar eens an. Mina en ik
zullen wel in de kou zitten als dat
ene mudje eierkolen verdwenen is.
En dat scheelt het meeste niet meer
De2e mensen zijn ook niet rijk,'
EïïSFBfö. a nog' vergoelijkend.
Maar giftig antwoordde hij: Nee, na-
tuurhjk niet. Rijk niet, Jij ben ook
niet rijk. Maar ik dan? En Mina dan?
we hebben niks.
deur6" St°nden we voor Haz«manj
Oproep Duihe Rode Krui»
,oWoenfida^1 November van 9 tot
12 uur, vinden op het ff-Ersatrkom-
mando Niederlande k°- agen plaató
voor het Deutsche Rote Kreua en
voor //-Helferinnen. Alle verdere in-
lichtingen worden bij de keuringen
verstrekt Korte Vijverberg S. Den
Haag.
Amerika evacueert en Amerika gaat
ln de ooflog, al naar de banken
het willen. Amerika trekt in wanhoop
naar het Westen of laat zich vol idea
len van mensenmin en pure zucht
naar pure rechtvaardigheid naar het
Oosten sturen ln prachtige bommen
werpers. Maar Amerika evacueert.
John Steinbeck vertelt, nee John
Steinbeck grift ln harde en onvergete
lljke woorden dit drama van de eva
cuatie ln volle „vrede" ln zijn mach
tige boek „Druiven der Gramschap"
Want ook Californié zelf zal weldra
„evacueren"
„De kleine boeren zagen, hoe hun
schulden stegen als het wassend tij.
Ze spoten de bomen en verkochten
geen oogst, ze snoeiden en enttten en
konden de oogst niet plukken. De
vruchten verrotten op de grond.
Deze kleine boomgaard zal het vol
gend Jaar een deel zijn van een groot
concern, want de schulden zullen den
eigenaar boven het hóófd gegroeid
zijn.
Deze wijngaard zal aan de banken
toebehoren. Alleen
de grote eigenaars
kunnen het vol-
houden, want zij
bezitten ook de
inmaakfabricken.
En vier peren, ge
schild en op de
helft gesneden,
gekookt en in blik gedaan, kosten
nog ftltljó vijftien cent. En de inge
maakte peren bederven niet. Die blij
ven jaren goed.
Het bederf verspreidt zich over de
Staat cn de zoete geur is een gj-oot
leed voor het land. Mannen, die dc
bomen kunnen enten cn het zaad
vruchtbaar en groot maken, kunnen
geen methode vinden om de hon
gerige mensen hun producten te la
ten eten. Mannen, die nieuwe vruch
ten geschapen lebben, kunnen geen
systeem scheppen. waardoor hun
vruchten gegeten kunnen worden. En
de mislukking hangt over de Staat
als een groot leed.
De voortbrengselen van de wortels
der wijnstokken, der bomen, moeten
vernietigd worden om de prijs hoog
te houden en dit is het droevigste,
bitterste van alles. Wagonladingen vol
sinaasappels op de grond gesmeten.
De mensen kwamen van mijlenver om
de vruchten te halen, Vnaar dat ging
niet aan. Waarom zouden ze In de si ad
ooit sinaasappelen kopen voor twintig
cent per dozijn, als ze naar bulten
konden rijden en ze oprapen? Én
mannen met slangen spoten petro
leum op de sinaasappels en ze varen
kwaad over deze misdaad en kwaad
op de mensen, die gekomen waren om
het fruit te halen. Een millioen mpn-
scn had honger, had het fruit nodig
en er werd petroleum over de gou
den bergen gespoten,
En de lucht
het land.
van verrotting vervult
Verbrand koffie om schepen mee te
stoken. Verbrand maïs om je tc ver
warmen, dat geeft een heet vuur.
Gooi aardappels ln de rivieren en zet
wachten langs de oevers om de hon
gerige mensen tegen te houden, als ze
ze er uit willen vissen. Slacht de var
kens af en begraafd ze, en laat de
rotting in de aarde druipen
Dit ls een misdaad, die alle aan
klacht te boven gaat. Dit ls een leed.
dat wenen niet kan symboliseren. Dit
ls een mislukking, die al onze succes
sen omvergooit. De vruchtbare aarde,
de rechte bomenrijen, de stevige stam
men en de rijpe vruchten. En kinde
ren, doodziek van pellagra, moeten
sterven, omdat er aan een sinaas
appel niet verdiend kan worden. En
lijkschouwers moeten de certificaten
Invullen gestorven aan ondervoe
ding omdat het voedsel moet ver
rotten. gedwongen moet worden te ver
rotten.
De mensen komen met netten om
naar aardappels in de rivier te vissen
en de wakers houden ze tegen; ze ko
men ln rammelende auto's om de xeg»
ReR^Wa slnaasappeïs t« halen, maar
schreeuwende varkens, die ln een
greppel gedood en met ongebluste kalk
bedekt worden, kijken naar dc bergen
sinaasappelen die ineensljpelen tot
een rottend slijk; en in de ogen ven
de hongerlgen ls een groeionrie gram
schap. In de ziel van de mensen
zwellen de druiven der gramschap en
worden rijp, worden rijp voor de wijn
oogst." (blz. 400/11)
De heer Piek secr.-gen.
van Ned. Rode Kruis
DEN HAAG, 24 Nov. Een verte
genwoordiger van het A.N.P. heeft
een onderhoud gehad met don heer
Piek naar aanleiding van diens be
noeming tot Secr.-Generaal van het
Nederl. Rode Kruis. Op zijn vragen
deelde de heer Piek het volgende
mede;
„De omstandigheden verplichten mij
kort te zijn. Ik heb de functie van
secretaris-generaal van het Nederland
se Rode Kruis aanvaard, ten einde
e*e.,t.Yl5*r8t nuttl*e instelling bij
moeilijkheden, die hAar bestaan be
dreigen. met raad cn daad ter zijde
te staan.
Het dagelijks bestuur en de bolde
secretarissen hebben vóór mijn aan
komst ln Den Haag hun functle's
neergelegd en het bovendien niet no
dig geoordeeld voor een behoorlijke
overdracht van de lopendo zaken zorg
te dragen.
Ik laat de beoordeling over deze ge
dragslijn en de daarin tot uitdrukking
komende plichtsopvattlng, gelet op
de ernst der tijden, over aan de Ne
derlandse samenleving. De diensten
ln Den Haag gevestigd en onder het
hoofdbureau ressorterende hebben
hun verantwoordelijke taak zonder
onderbreking voortgezet.
Ik wacht de ontwlkkèling ln de
kringen en afdelingen af en wens deze
niet ln het minst te beïnvloeden. Het
v. kJ -L Y' in de organisatie van
het Nederlandse Rode Kruis de lijden
de mensheid dient, dan wel zlchzelve
°.f. doclelnden naöxeeft, die in
strijd zijn met het volkenrecht en de
Conventie van Gehéve.
Ik beschouw het als mijn plicht
doel en streven van het Nederlandse
ln het Konlnk-
lijk Besluit en de statuten, met strlk-
ta inachtneming van de internationa
le afspraken, te handhaven en te be-
velUgen en doe daarbij een beroep op
^T«dLTnrJc1Y? 7111 dle van
goeden wille zijn.
Extra-keuringen Waffen- ff enz.
Woensdag, de 29e November, de*
middags van 1416uur, vinden op
net //-Ersatzkommando Niederlande
Korte Vijverberg 5. weer keuringen,
plaats voor de Waffen-// en de Land
stormbrigade Nederland. Alle inlich
tingen betreffende ondersteuning en
kostwinnersvergoeding worden bii de
keuring verstrekt.
Carl Lafite. die ln 1918 een ope
rette „Der Kongress tanzt" naar mo
tieven van Beethoven en Mozart
«chreef. ls 72 jaar oud, in Salzkam-
mergut overleden.
H 3 Kerkmeester, Bus-
sum; hoofdredacteur. Hendrik Llndt,
Amsterdam, plv. hoofdredacteur, lr A
Dorsser. Haarlem:
binnenland: J. v. Grieken; Illustratie
en opmaak: R. Kampstra; volkscul
tuur en kunst; M. Wolters; muziek:
langs drijven, luisteren naar dal iter dam.