HET DACBLAD
HET DAGBLAD
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Materiaaislag bij Aken in
hevigheid afgenomén
ige afstandsvuur
k op Groot-Luik
itse successen in
je Boven-Elzas
Mooi
Nederland
Weerzien
Grote groep rooiers terug
Correspondentie
toss
uitsers handhaven zich
?gen nieuwe druk/bij Aken
Vijand dringt op
in de Elzas
Bruggenhoofd Jülich een zwaartepunt
Amerika evacueert
K SS wTddt\li~ hh£ hh£ ™dt 7Z.
Het budget van
Hazemans
Voldoende reserves om kritieke
wendingen tegemoet te treden
Overmacht van vijand
niet onoverwinlijk
OFDKW ARTIER VAN DEN
IER, 22 Nov. Het. opperbe
en de weermacht deelt mede:
bezetting van ons Maasbrug-
x>fd ten zuidoosten van Hel-
handhaafde zich ook gisteren
talrijke Engelse aanvallen,
materiaalslag bij Aken is na
•are gevechten der laatste dagen
J. i hevigheid afgenomen. Bij Gei-
-chen werden de aanvallende
-ikaanse bataljons wederom
afweervuur zo zwaar getroffen,
et gros bleef steken. In het ge-
-.sgebied- van Eschweiler liep de
:d vast in verbitterde gevechten
kaatsen. In totaal kostte hem
::en de vergeefse poging om door
ront heen te stoten, volgens tot
r beschikbare rapporten, we-
i 40 tanks.
r. Lotharingen, durende afweerge-
en voort. De zwaartepunten lig-
a de stad Metz. ten oosten van
3ischwald en in het. gebied ten
van Saarburg. In de westelijke
en beperkte de .vijand zich tot
plaatselijke aanvallen.
Belfort, waarom sedert gist^roch-
hevig wordt gestreden, vernietig-
hf.t garnizoen 21 vijandelijke tanks,
-•-.'vtlge tegenaanvallen van onze
ele formaties onderbraken ten
n van Bazel de -achterwaartse
idlngen yan den tot' de Rljh
edrongen vijand. In totaal wer-
n het gevechtsgebled ten zuiden
'.LIJN, 22 Nov. Het Intern,
oatlonsbüro meldt: Tussen de
le puinhopen van de stad Metz
n de verbitterde gevechten in
a en hulzen tot de vroege och-
jan. In talrijke steunpunten in
s en achter barricaden bieden
Duitse groepen verbeten tegen-
In de rug der Amerikanen
n nog altijd vsrscheldene bui-
sterkingen met groot succes,
het penetratiegebled bij Saai-
wierpen de Amerikanen verse
•rmatles In de slag en konden zij
ordoostelijke richting doordrln-
>t ln de streek van Schallbach,
hun tankvoorhoeden evenwel
1 afgesneden en vernietigd. Te-
•rtljd openden Duitse troepen, die
mars zijn aangekomen, hevige
anvallen tegen een aanvalswig.
:rrelnverlles' heeft overigens niet
Dte verschuivingen geleld,
het westen aanvallend kon een
geallieerde formatie het weste-
eel van Belfort binnendringen,
thans hevig wordt gevochten,
aide stormlopen op de citadel
den op'het afweervuur der ver
re.
e Boven-Elzas is het, zoals Teeds
1, Duitse reserves gelukt, zuide-
'an het RUn-Rhonekanaal de
weg Delle-Hünlngen af te sluiten
ardoor de doorgebroken Franse
■jachten van haar achterwaartse
dingen af te snit den. Bil Alt
en Mühlhausen werd de aanval
aan gebracht. Duitse pantser-
jacht ep wierpen den in Batten-
jjnnengedrongen vijand terug en
volgen hem ln zuidelijke rlch-
van het Rijn-Marnekanaal tot aan de
Zwitserse grens 51 vijandelijke tanks
stukgeschoten.
Zwaar Duits lange-afstandsvuur ligt
hog steeds op Antwerpen en sedert
kort ook. op het gebied van Groot-
Luik. De beschieting van Londen
duurt voort.
Aan de Adriatische kust leverde de
eerste aanvalsdag het achtste Britse
leger, ondanks zeer sterk gebruik van
materiaal, grote verliezen op, doch
slechts geringe terreinwinst in een
plaatselijk begrensde sector. In het
ItaliaansFranse grensgebied werden
ln het gebied van Cuneo vijandelijke
benden ultéengeslagen, talrijke wa
pens en het gros van het vijandelijke
wagenpark buitgemaakt.
In Zuld-Hongarije mislukten alle
pogingen der bolsjewisten hun brug
genhoofden bij Apatln en Batlna uit
te breiden. Tussen Boedapest en het
Matragebergte verijdelden onze troepen
de met sterke tank-en lnfanteriestrijd-
krachten nagestreefde bolsjewistische
doorbraak. Aanvallen der bolsjewisten
op de stad Miskolc werden uiteenge
slagen. Hongaarse formaties drongen
ten noordoosten van Tokal den vijand
op zijn bruggenhoofd aan de Theiss
opeen. In het gebied van Ungvar ble
ven krachtige aanvallen der bolsjewis
ten na geringe terreinwinst steken.
In de frontbocht ten zuidoosten van
Libau stortte ook gisteren de storm
loop van vier Sowjetlegers ineen door
de heldhaftige tegenstand en de
tegenaanvallen van onze divisies.
In het zuidelijk deel van het
schiereiland Sworbe is onze bezetting
opnieuw in zware strijd verwikkeld
met een 'overmachtlgen vijand. Onze
zeestrijdkrachten brachten door haar
geconcentreerd vuur de formaties van
het léger verlichting. Ten oosten vap.
het schiereiland brachten mijnveeg-
en patrouillevaartuigen een Sowjet-
mijnveger tot zinken, schoten een
torpedomotorboot ln brand en "be
schadigden een kanonneerboot
ernstig, dat deze strandde.
Anglo-Amerikaanse terreurbommen-
werpers ondernamen overdag en des
nachts aanvallen op noordwest-, west-,
zuidwest- en midden-Duttsland.
enige steden ontstond schade
woonwijken en verliezen aan mensen
levens. Luchtverdediglngsstrijdkrach-
ten schoten ondanks moeilijke weers
omstandigheden 82 vijandelijke vlieg
tuigen, waaronder 61 viermotorige
bommenwerpers, omjaag.
Caillaux overleden
STOCKHOLM, 22 Nov. Naar
Reuter uit Parijs meldt, is de Franse
oud-premier Joseph Caillaux in de
nacht van Dinsdag op Woensdag op
81-jarige leeftijd overleden.
Caillaux behoorde ,tot de markantste
Franse staatslieden.' Tussen 1899 en
1911 was nU meermalen minister van
Fiïianciën. In 1911 werd hll premier
en als zodanig sloot hli met Duitsland
do overeenkomst betreffende Marokko
en de Congo. In de wereldoorlog
trachtte hll met Duitsland tot over
eenstemming te komen, waarom hij
ln 1918 door Clemenceau gearresteerd
werd. Beschuldigd van landverraad,
werd hi1 wegens gebrek aan bewijs
vrijgesproken, doch uit Parlis verban
nen. In 1924 werd hll door Herriot
begenadigd. .In 1925 en 1926^ was
Caillaux opnieuw minister
van Finan-
Ie JAARGANG No. 277
VRIJDAG 24 NOVEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 --Abonnementsprijs 21 ct. per week of 2.73 per kwartaal: Losse nummers 5 ct.
De zon gaat heden onder om
16.36 uur en morgen op om 8.18 uur.
Maan onder 0.19 uur en op 14.39
uur.
V.M. 30 Nov., L.K. 7 Dcc., N.M.
15 Dcc., E.K. 22 Dec.
Pierlot betreurt uittreden
der communisten
STOCKHOLM. 22 Nov.'— Naar de
Brusselse zender meldt, heeft Pierlot
heden voor de Belgische Kamer het
ontwerp voor een volmachtenwet ver
dedigd. HIJ verklaarde, dat de regering
in staat moet worden gesteld de nood
zakelijke maatregelen voor de wederop
bouw van het land snel te treffen, het
geen thans niet mogelijk ls. Pierlot
zelde voorts het uittreden van de
communisten uit de regering te be
treuren. maar het ls niet mogelijk ge
lijktijdig aan de regering deel te ne
men en ln de oppositie te zUn. zoals
de communisten hebben geprobeerd.
Belgische recruten worden in
Engeland opgeleid
STOCKHOLM. 22 Nov. De minis
ter van Defensie der regering-Pierlot
heeft medegedeeld, dat een Belgische
militaire delegatie op het punt staat
naar Londen te vertrekken om met het
ministerie van Oorlog aldaar een over
eenkomst te treffen over de opleiding
van Belgische recruten in Groot-Brlt-
tannië.
De Gaulle vertrekt naar Moscou
GENÈVE, 22 Nov. Volgens in
lichtingen uit Parijs is De Gaulle
voornemens Donderdag naar Mos
kou te vertrekken.
Volgens Reuter ls te Londen
officieel medegedeeld, dat de vroegeré
Poolse opperbevelhebber Sosnkowskl
„verlof heeft gekregen en zich naar
Canada heeft begeven. HU behoort
tot de Poolse militairen, die zich reeds
lang het misnoegen van het Kremlin
op de hals hebben gehaald.
De opperbevelhebber der Japanse
strijdkrachten in China, generaal veld
maarschalk Hata, ls benoemd tot In
specteur-generaal der militaire oplei
ding. Tot zijn. opvolger als opperbevel
hebber ln China werd generaal Neljl
Okamoera benoemd. I
Twee geheel gerestau
reerde pakhuizen van
de voormalige Oost-
Indische Compagnie in
Hoorn, die het beeld
van het stadje nu
weer sieren.
Foto VNF-Kuiper.)
Eisenhower acht groter
aanvoer noodzakelijk
STOCKHOLM, 22 Nov. Volgens
een Reuterberlcht wenst. Aeneraal
Elsenhower een sterke forc^pig van
de aanvoer, in het bijzonder win gra
naten.
„Ik wens", aldus had Eisenhower ge
zegd. „meer aanvoer dan wil tot dus
verre gekregen hebben en Ik geloof,
dat Iedere soldaat meer wenst dan hij
thans krUgt"
Eisenhower had verder gezegd, geen
ogenblik te geloven, dat de bevolking
ln het "binnenland op het standpunt
staat: wij willen, minder werken en
grotere verliezen aanvaarden. Hll had
geen aanwijzingen kunnen opmerken,
dat de Duitsers oostelilk van Aken
bezig waren over de RUn terug te trek
ken.
Na de oorlog 40-urige
werkweek in de V. S.
GENÈVE. 22 Nov. Naar uit Now
York wordt gemeld, heeft dc voorzitter
der American Federation of Labor,
Green, op dc jaarvergadering te New
Orleans verklaard, dat het thans reeds
vaststaat, dat men na de oorlog zal
terugkeren tot de 40-urige werkweek,
om zoveel mogeUJk. mensen aan het
werk te houden. De arbeiders zullen,
dan slechts het loon voor 40 uren ont
vangen, hetgeen betekent, dat slechts
8 procent der Amerikaanse Industrie
arbeiders genoeg Inkomen zou hebben
om een gezin van vier personen beljoor-
lUk te onderhouden: 32 procent' zou
ln nood komen te verkeren en 60 pro
cent zou nog dalen beneden het nl-i
veau, waarvan het, ministerie van Ar
beid heeft gezegd,' dat het maar net
voldoende ls om te kunnen leven.
Naar Reuter uit La Paz meldt,
zou kolonel Brito. de leider der mis
lukte revolte in Bollvlë. zich van het
leven beroofd hebben. Een generaal en
twee oud-ministers onder wie de broe
der van Brito. zUn wegens deelneming
aan de revolte doodgeschoten.
Ontmoeting
T n de kleine buurtcafetaria trof ik
1 hem en het was een weerzien na
jaren. Hij zat klein en kouwelijk ge
doken aan een tafeltje en slurpte uit
een der soepgroentenblikjes. die de
eigenaar van het etablissement met
veel moeite tot drinkblikjes heeft om
gebouwd, zijn hete soep voor een
kwartje het blikje.
Hazeman, zei ik. Hoe is het mo
gelijk!
Hij hief zijn drie-en-zestigjarig
vogelkopje naar mij op, knipperde
zenuwachtig met de bijziende ogen
en zijn onderkaak zakbeefde open
van verbazing.-
Gutgut, hoe gaatet met jou?
vroeg-tie en drukte mijn hand. De
zijne was beverig geworden, en benig,
en blauwdooraderd.
Dat was dus de
man, die bij mijn
ouders" thuis we
kelijks de pennin
gen voor het Be
grafenisfonds
kwam innen. Ha
zeman. een heer
tje in mijn herin
nering, een echt ouderwets, keurig-
net heertje met een bolhoedje op. een
gouden brilletje, en gehuld irj. een
smetteloos-stofjesloze zwart-lakense
jas. Hij klemde altoos een actentas
onder de arm en weer' of geen weer,
zijn zwarte schoenen plachten te
glimmen onder de grijs-en-zwart ge
streepte broek. Jaja, die Hazeman.
Wat een pront manneke altijd.
Maar nu zwabberde zijn vergrauwd
vogelkopje op een dun, ingezonken
halsje waaruit monsterlijk-groot de
adamsappel tevoorschijn klokte bo
ven het slappe boordje. Dat was
eigenlijk het eerste wat mij opvjel
zijn stijve puntjesboord met vader-
hioordemeigtngen was 'verdwenen.
Maar toen ik beter toekeek, zag ik
meer en erger dingen. Het zwart
lakense jasje was groen-lakens ge
worden, de naden weken vaneen. De
schoenen warpn afgetrapt, de neuzen
riepen hoera en waren gebarsten. Het
gouden brilletje was vervangen door
een nikkel idem, het actentasje had
zijn plaats moeten afstaap aan een
boodschappentas. Wel was alles nog
even smetteloos, maar Hazeman
was tot de draad versleten en ver
bruikt. zowel in kleding als gelaat.
-v Hoe gaat het? vroeg ik. En toen
kwam Hazemans verhaal.
AMSTERDAM; 23 Nov. In de
nacht van Woensdag op Donderdag
kwam opnieuw een groep rooiers, maar
nu de eerste grote groep, uit Drente
ln Amsterdam aan. Er waren er om
streeks 325, waaronder ruim twintig
Rotterdammers en ook een groep Ha-
genaaars. De reis - was meegemaakt
door Amsterdamse reisleiders. Rotter
dam en Den Haag hebben, wals wij
reeds eerder opmerkten, veel slechter
voor ontvangst en transport gezorgd-
De nlet-Amsterdammers wisten met
name niet vot wlen zich te wenden en
het was hun zelfs niet bekend op welk
een voortreffelllke wilze de Amster
damse politie bij een vorige gelegen
heid voor groepsonderdak §n voor ver
der transport had gezorgd.
Het hoofdpunt van ons tegenwoor
dig bestaan, het eten, gaf de rooiers
aanleiding tot gemengde en vaak te
genstrijdige uitspraken. Men kon vast
stellen. dat de mcesten, die afzonder
lijk of in kleine groepjes bti boeren
of burgers ondergebracht zLln geweest,
het ult-stékcnd hebben gehad. Zii had
den b.v. per dag een heel brood van
1200 gram en een half roggebrood,
"s middags zoveel aardappelen als ze
lusten met spekvet en spek of vlees en
's avonds brood met minstens een li
ter roggepap gehad. Er waren naast de
zeer-tevredenen ook anderen. Som
mige. b.v. een groep van 29 die bij
één boer was ongebracht. vertelde
's morgens maar vier Sijeedjes brood,
's middags aardappelen met vet uit de
waterleiding en 's avonds slechts rog
gepap te hebben gehad. Van deze ne
genentwintig die 's Maandags waren
aangekomen, waren cr 's Woensdags
26 ziek geweest, omdat hun Ingewan
den niet tegen de beroemde Drentse
roggepap waren bestand geweest. Som
migen hadden zich ln Drente „verbe
terd" door van boer te veranderen. An-
Uit Vaticaanstad wordt gemeld,
dat de Paus nog voor Kerstmis een
consistorie bijeen zal roepen, waarin
de opvolger van den overleden kardi
naal-staatssecretaris Maglione zal wor
den aapgewezen.
Het Ministerie van Buitenlandse
Zaken der regering-Bonomi deelt mede.
dat de Sowjetregorlng zich accoord
verklaard heeft met de benoeming van
den eersten Italiaansen ambassadeur tc
Moscou. Quaronl.
deren waren er soms slechter op ge
worden.
De meesten van de kleine groepjes,
die dus een persoonlUker contact met
de boeren of burgers hadden gehad,
hadden flink boven hun rantsoen
ontvangen en waren bUv. ook ruim
voorzien van „eigenteelt" één boer
kwam met sigarenkistjes vol tegelijk
aan zetten en gaf ongeveer een kilo,
als de Amsterdammers met een pakle
vloeitjes over de brug kwamen Die
van de grote groepen meenden door
afzondcrlUke boeren soms minder
goed 'bedeeld te zUn, hoewel ook zU
soms door verandering van boer pret
tige^ ervaringen hadden.
Het voornaamste ls, dat de rooiers
behouden en ln goede welstand zijn
teruggekomen en dat bU velen het be
sef leeft, dat zU ln een vreemde pro
vincie. onder ongewone omstandig
heden een buitengewoon nuttig werk
voor de voedselvoorziening van de
hoofdstad hebben verricht en dat zij
bovendien van de Heidemaatschappij,
die de organisatie van de roolersarbcid
had. een bon hebben meegekregen, die
zij hier weldra zullen kunnen Inwisse
len tegen de portie piepers van het
voedsel, dat zJJ veilig stelden.
Van allerlei geruchten hadden deze
rooiers, ln tegenstelling tot sommigen,
die meenden al op eigen gelegenheid
terug te moeten keren, zich niets aange
trokken. Zij hebben kalm op hun
beurt en hun tijd gewacht en hun
moollUke arbeid verricht tot die klaar
was en ze zijn naar hun aller over
tuiging op een behoorlUke manier uit
Drente naar de verzamelplaats iu het
Noorden teruggebracht en zij nebben
'ook do laatste etappe van de terugreis
met goede moed bestaan. Ze zijn thuis.
Een deel van wat zU rooiden, was hun
al vooruitgegaan.
Mussert in Rotterdam en
op Zuidhollandse eilanden
UTRECHT. 22 Nov. De persdienst
van de N.S.B. meldt:
Gisteren woonde de Leider een bij
eenkomst van burgemeesters in de pro
vincie Zuid-Holland bU. Deze bijeen
komst vond plaats in het stadhuis te
Rotterdam en stond onder leiding van
burgemeester Müller.
Voorts bracht de Leider gisteren een
bezoek aan de Zuidhollandse eilan
den. HU sprak met de aldaar aanwe
zige kringleiders en burgemeesters en
stelde' zich door persoonlijke waarne
ming op de hoogte van de toestanden
op deze eilanden.
Weldoeners bestolen
WORMERVEER. 23 Nov. Een
geëvacueerd gezin uit Beverwijk
heeft zich deze week van een heel
slechte kant laten zien. Het was
enige tijd in deze gemeente onderge
bracht geweest, doch kon na deze
vriendelijke verzorging weer naar de
woonplaats terugkeren. De afgelopen
week kwam men evenwel in Wormer-
veer terug met zeer slechte bedoelin
gen. Des nachts werd ingebroken bij
het gezin, waar men was opgenomen
geweest en een partij vet en levens
middelen. alsmede een groot deel van
de inhoud van de linnenkast, werd
medegenomen.
Gelukkig kon de politie spoedig de
daders arresteren en het gestolene
aan de eigenaars teruggeven.
Volgens Reuter is dc grens tussen
San Salvador en Guatemala gesloten.
De garnizoenen werden versterkt. Dui
zenden revolutionnalren ln Guatemala
zouden slechts wacbtèn op een gele
genheid om San Salvador binnen te
dringen.
Af. d. B. v. D. te A. heeft mei het
oog op een bevalling eeijL petroleum-
bon gekregen, maar kan op de bon
nergens petroleum krijgen. Ik vrees,
dat er te veel petroleum zonder bon
is verkocht om nu nog mèt bon kans
te hebben. Twee van mijn kennissen
hebben, eveneens ter gelegenheid van
een bevalling, kaarsenbonnen gekre
gen en inderdaad ook kaarsen. Pro
beert u dus uw bon in te ivisselen. i
Nellie Stein" en anderen. De be
doeling van het stukje „Ongekende
Tijd" was om het schrijnende con
trast te laten zien tussen een honge
rende stad. waar inderdaadmaar
alleen en uitsluitend voor de lieden,
die met geld kunnen smijten, nog
van alles te krijgen is. De opmerking
over mensendie honderd gulden per
dag en per persoon kunnen stuk
slaan, was dus sarcastisch en bedoel
de een kritiek op deze krankzinnige
toestand, waarbij het grootste gedeel
te der bevolking in honger en armoe
en vertwijfeling dreigt te verzinken,
terwijl nochtans op de hoeken der
straten van alles e koop is. U is ech
ter zo boos. dat u deze vaststelling
van een feit Voor een soort goed pra
ten of zelfs als een aanbeveling van
de zwakte handel opvatl U bent er
naast, Nellie! TIJL.
directeur. H. J. Kerkmeester, Bu».
aum; hbofdredccteur Hendrik Llndt,
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; Ir. A.
H. de Haas van Dorsser, Haarlem;
binnenland: J. v Grieken; illustratie
en opmaak; R. Kampstra; .volkscul
tuur en kunst: M. Wolters; muziek:
G. K. Krop; sport: J, J. Llber; adver
tenties: A. B. Lammers, allen te Am
sterdam. K 11S
N
iOOFDKWARTIER» VAN DEN
IRER, 23 Nov. Het opperbevel
de weermacht deelt mede:-
»e druk van de grote vijandelijke
vallen in het gebied' van Aken is.
eren, na een tijdelijke verminde-
opnieuw tot de grootste heftig-
i toegenomen. Onze troepen heb-
wederom de zwaarste vuurproe-
doorstaan en hun stellingen
andhaafd. Het garnizoen van
hweiler, dat de vijand in de leep
de voorafgegane verbitterde ge
iten met zware verliezen van drie
en was genaderd, onttrok zich
tens bevel aan omsingeling en
ancieerde zich op een verspsr-
:ssteJling ten eesten van de stad
vijand verloor in de eerste week
de nieuwe afweerslag bij Aken
otaal 320 tanks en minstens 20.000
i. Ook onze eigen verliezen zijn
onaanzienlijk, doch blijven vér
eden die der Amerikanen.
-?!en van het garnizoen van Metz
dh&ven zich in verbitterde hui-
bevechten, tegen den vijand, die
eren tot het centrum der stad ken
/rdringen.
i Lotharingen handhaaft de
nd zijn druk in dezelfde aanvals-
e.ien. Ten oosten van Saarburg
hij met tankvoorhoeder. de grens
en Lotharingen en de Eizas over
riden. Zaborn eing verloren In
vestelijke Vogezen duren de plaat-
ke gevechten met vijandelijke ba
ms. die blijven aanvallen, vooral
oosten vaq: de Boven Meurthe,
e citadel van belfort werd tegen
vijandelijke aanvallen eshand-
fd. De vijanieliike strijdkrachten,
m net. geoied MülhausenBazel
a afgesneden, worden door onze
L*K. ,refr"rves aangevallen. D--\
na .rechtts' g:sf?ren tevergeefs
versr errmesgi sndel tussen do
'''-«.erf vs van d° Vogezen
fö 2 v^tee grens te der.
- j contact met zijn ingesloten
~fi"s te herstellen.
t gebied van Londeu. Antwerpen
g Sls;eren onder Duits
.- stenen uu! van onze .nieuwe
het oorlogstoneel m Mldden-
bereucte in Je' sector aan de
rp vijandelijke arcllie-
^'-^"iveractie gisteren een in
•:-v'V,7J •-»'gekende heftigkeid.
"n-'.ï.. "intT de vijand op-
- 31d0. srote aanval met
w'irbfi h!i i.J For11 en fl3n, de
Bevechtster/eln
:hM'Sn nnt7ichtle Verbitterde
irat£nii£ on^brand. vooral in een
iratieplek noordwestelijk van
n de Donauoruggenhoofden in
-Hongarije worden nieuwe, nog
de gang zijnde, bolsjewistische
allen gemeld, die den vijand ter-
vlnst ojileverden.
tiende dag van de afweerslag m
.en-Hongarije bracht opnieuw een
oig afweersucces van onze pant-
:i lnfanterleformaties, die op doel-
wljze door de luchtmacht
•und weraen. Noordoostelijk van
apest eti in het gebied van
ngyoes werden krachtige bolsje-
'k?i afvallen uiteengeslagen.
bU door formaties van het leger
29 en door slagvliegers 'en luchtdoel
geschut der luchtmacht 35 tanks wer
den stukgeschoten. Eigen tegenaanval
len leidden tot stellingverbeteringen
en tot vernietiging yan verstrooide
vijandelijke strijdkrachten.
Het Thelssbruggenhoofd der bolsje
wisten ten noordoosten van Toki werd
door een Hongaarse divisie opgeruimd,
op een smalle strook langs de oever
na. zuidwestelijk van Ungvar misluk
ten ook gisteren de doorbraakpogingen
van verscheidene SowJetdivlsles. De
luchtmacht opereerde in het Hongaar
se gebied met goecje uitwerking tegen
vijandelijke tankvoorhoeden en de
SowJ et aanvoer.
In Koerland verloren de bolsjewis
tische aanvallen tegen de ongebroken
afweerkracht onzer troepen aan hevig
heid. Een vooruitspringende bocht ln
het front werd volgens bevel recht ge
trokken. De vijand, die deze beweging
volgde, werd afgeslagen. Op liet zuide
lijke deel van Sworbe handhaafde het
garnizoen, gesteund door het vuur on
zer vlootstrljdkrachten. wederom zijn
stellingen. Eewakingsstrljdkrachten
der marine brachten Voor de oostkust
van het schiereiland een Sowjetmotor-
torpedoboot tot zinken
Amerikaanse terreur bommen werpers
vielen het Zuld-DuLtse gebied aan en
lieten op verschillende steden bommen
vallen. In München werd de Frauen-
klrche door bomtreffers zwaar getrof
fen. andere Qultuurmonumenten wer
den beschadigd. Door luchteerdedl-
gingsstrljdkrachten werden negentien
vijandelijke -vliegtuigen. waaronder
vijftien viermotorige bommenwerpers,
neergeschoten.
Ie JAARGANG No. 278 ZATERDAG 25 NOVEMBER 1944
ditgave: N.V. De Arbeiderspers Bureau* voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 et. per week of f2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
.1
Volgens berichten uit Londen
wordt te Moscou beweerd, dat Woros-
jilot op eigen verlangen uit het oor
logskabinet getreden ls. Men acht het
mogelijk dat Worosjllof benoemd zal
worden of reeds benoemd ls tot op
perbevelhebber van de Sowjetstrijd-
krachten in het Verre Oosten.
Amerikaanse doorbraak
in richting Straatsburg
BERLIJN, 24 Nov, Na negen da
gen van de derde afweerslag in het ge
bied van Aken, welke slag een der
grootste materlaalslagen van deze oor
log ls geworden, hebben de Amerika
nen twee gehele tankdivisies en vol
gens voorzichtige schattingen minstens
25.000 man verloren. Tegen deze prijs
hebben zU een terreinwinst van enkele
kilometers behaald, enkele plaat-sen en
steden gewonnen, waar geen steen
meer op de andere staat. Aan de noor
delijke lioekpeiler van dit front, het
gebied van Geilenkirchen. die tot dus
ver onoverwinlUk bleek, zijn honder
den aanvallen, waarbij eeri enorm ge
bruik van tanks, artillerie en vliegtui
gen werd gemaakt en zeer veel muni
tie werd verschoten, op bloedige wUze
ineengestort.
Ook nu ontstonden in het gebied
van Aken wederom buitengewoon he
vige en afwisselende gevechten. Een
intensiever artillerievuur moest het
door het slechte wéér gehinderde op
treden der Anglo-Amerikaanse forma
ties bommenwerpers en slagvllegtulgen
compenseren. De Duitse batterijen ble
ven het antwoord niet schuldig. De
Amerikaanse aanvallen werden door de
Duitse troepen overal met krachtige
li/A, 001 de001']cg, weet wat met een briefje wordt betekend dat
V net isr'evacue t? zijn, opgejaagd ze voor die en die dat.nm h,m h,,ic
te zijn van huis en hof zijn land ver
woest. zijn huis vernield te zien. wie
weet wat het is het land in te trekken
met zijn'overgebleven bullen on een
e.rmcediite kar.gepakt, wie langs de
wegen zwerft en niet- weet waar een
steen is waar hij het moede hoofd
nesr kan leggen, zonder vrees dat er
straks weer iets of iemand is. die
hem verder jaagt ciSe is nu lang-
ze voor die en die datum hun huis
moeten verlaten, hoe t-anks nee,
hiér -zijn het tractors! maar zije zijn
even onverbiddelijk het land door
ploegen en onbruikbaar maken voor
de verdreven eigenaars en hoe de
bestuurders van die machines de hui
zen rameien en in elkaar drukken.
Hoe de bewoners worden weggedre
ven door politie, als ze niet. vrijwillig
gaan, hoe er op hen wordt geschoten
ramerhand in de juiste gemoedstee- en hóe ze ten slotte met een wagen
ftOna om nPr pnnrmo hnoi- T"1r-Iiivöv> i.i.
stand om het enorme boek „Druiven
der Gramschap" van Jonn Steinbeck
te lezen of te herlezen.
Het boek werd vlak voor onze oor
log, in 1940, bij Holkema en Waren-
dor' uitgegeven en werd dit jaar her
drukt, Het is een van de grootste
socialistische romans van de laatste
er op uit trekken en zwerven. Hoe ze
nergens zich neer kunnen zetten,
maar overal verder worden gejaagd
en ook als ze niets- hebben gedaan
worden achtervolgd, neergeslagen en
oppgepakt door de politie. Hoe ze tot
paria's, beroofden en bezitlozen wor
den gemaakt, hoe ze bomen en tak-
tijden en doet ons diep beseffen, dat ken langs de weg omhakken om een
alles wat wij nu hier beleven en wat vuurtje te maken en daarboven wat
wij vaak geneigd zijn te beschouwen gestolen aardappels koken als enig
als een typische wreedheid van de voedsel&ls ze dat nog krijgen
oorlog, ons door bezetters of bevrij- Maar hoe de kinderen en ouden van
..ÜIL aan?ed,??f1. ook In ..gewone", dagen het eerst, maar dan ook de
vieedzame tijden voor duizenden, anderen letterlijk sterven van'de hon-
tienduizenden honderdduizenden en ger en als oud vuil langs de weg on-
wS?H5,?H"i0enen eJe.n eruwelijke der de grond gestopt worden, Hohger!
het Inf en dat,J10f w.el 'n 01 dat aUes het "Jkste land ter
rika Tn ÏJi» h ïere,d- 1,1 Arne" wereld, terwijl om hen heen nog van
boek hoe een eTscZ"Pt
tegenaanvallen beantwoord. Het zwaar
tepunt van de Amerikaanse aanvals-
actle lag wederom bil het bruggen
hoofd van Jülich. Een pog'ng om
Jülich binnen te dringen kon op bloe
dige wijze worden afgeslagen.
In de slag om Elzas-Lotharingen
poogden de Amerikanen hun materiële
overmacht te doen gelden ln het zuid
oostelijke Lothjarlngse gebied ten oos
ten van Saarburg. Nadat hun pantser-
voorhoede bij een aanval ln noordoos
telijke richting afgesneden en opgerold
was. wierpen zij nieuwe gemotoriseer
de en gepantserde formaties ln de
strijd, waarmede zU erin slaagden tus
sen Beneden- en Midden-Vógezen door
in de richting Straatsburg 'door te sto
ten. Duitse resérves verwikkelden de
Amerikanen ln hevige gevechten, die
nog aan de gang zijn. Andere aanval
len ln de Beneden-Vogezen werden ln
het gebied van Ingweilef en Neuweller
opgevangen en uiteengeslagen.
In het westelijke voorterrein der
Mldden-Vogezen hield jn het gebied
van St. Die de druk der ln numeriek
en materieel opzicht overmachtige
strijdkrachten der Amerikanen aan.
Na hevige gevechten weken de Duit
se troepen tenslotte om de samenhang
van het frpnt te handhaven, naar ge
reedgemaakte en goed versterkte stel
lingen uit. Ook ln Belfort woedden de
huls- en straatgevechten met onver
minderde kracht voort. Franse strijd
krachten, die de citadel waren bin
nengedrongen. werden er weer uitge
worpen en bUna tot op den laatsten
man vernietigd. Ook de Duitse verlie
zen waren ln deze gevechten zwaar.
De kern der vesting bevindt zich nog
steeds hecht ln Duitse handen. Ten
noorden van Bazel staken ln de óm-
geving van Hünlngen vrij sterke Duit
se aanvalsformatles de Rijn over en
wonnen ln westelUke richting belang
rijk aan terrein.
Sowjets bij Czepel over
de Donau
Ten zuiden van Boedapest zijn vrij
sterke bolsjewistische striJdkrAchtcn
onder bescherming van dc dichte och
tendnevel over een breeü front de
oostelijke Donauarm overgestoken naar
het Czepeleiland. Ondanks dc zeer
grote verliezen 6laagden zij erin de
Hongaarse bevelUglngstroepen naar het
westen en noordwesten terug te drin-
jen. Nadat de Honveds een goed voor
bereide grendelstelling hadden be
trokken, sloegen zij alle aanvallen af.
Ten oosten van Boedapest duurde
de grote afweerslag met onverminder
de hevigheid voort. De Duitse en Hon-
irse formaties handhaafden overal
samenhang van het front en gren
delden enkele plaatselijke penetraties
af. Bij Verpelet veroverde een gepant
serde Duitse gevechtstroep een taai
verdedigde heuvelstelling op de bols
jewisten.
Ook in het Matragebergte gingen
Duitse en Hongaarse formaties tot de
tegenaanvalover en dreven zij de
bolsjewisten naar het zuiden terug. De
terreinwinsten leverden belangrijke
frontverbeteringen op. Na een uiterst
verbitterd gevecht werd het front ten
westen van Ungvar. waar hevige sow-
jetaanvallen met steün van .slagvlieg
tuigen werden ondernomen, ongeveer
drie kilometer teruggenomen.
Wij wandelden samen op. over de
grachten van de hoofdstad door
de trieste herfstmiddag, die af en toe
kléine, langzame tranen liet vallen
v&n grauwe narigheid. Dan dook
Hazeman in zijn kraagje en pruttel
de: Toe nou, wollekies, denk om m'n
schoenen!
Hoe is het met je agentschap?
vroeg ik.
Ach ja, ach ja. zo*n gangetje,
zei Hazeman. Eigenlijk, minder als
vroeger is 'et niet. maar wat vroeger
een aardig burgermansinkomentje
was is vandaag de dag, nou ja, je
weet 'et. Ik heb nog steeds mijn
twintig guldentjes
in de week. Daar
kon ik vroeger
best van komen
met Mina, zij is
trouwens een al
lerbeste huis
vrouw, daar niet
van. Maar op he
den is dat te weinig, en Mina lapt
het hem ook niet meer aermee. We'
ete nou van die Centrale Keuken, zal
ik maar zeggen...
Dat is toch niet zo slecht?
Zal je mijn niet horen zeggen
maar het is aan de krappe kant. een
halve liter. Ik mot de hele dag over
straat. Gelukkig dat we wat vet op
de bonnen gekregen hebben, al viel
het voor Mina- niet mee om vier uren
in de rij te staan, maar nou hebben
we -tenminste een stukkie vet in het
eten.
Hazemans. vroeg ik streng.
Biecht eens op, eerlijk, leef jij alleen
van je bonnen?
Hoe bestaat het, zei hij. Reken
het maar na. Met die loonbelasting
enzo ontvang ik 18.65. Trek af 6.25
huur. Trek af ƒ2.80 voor de Keuken
iedere week. Trek af ziekenbus, bak
ker, kruidenier. Trek af de schoen-
reparatie. als mijn schoenen gemaakt
„worden. Heus, Mina kan huishouden,
dat verzeker ik je. Maar zii hield vo
rige week schoon acht dubbeltjes
over en daar heb ik twee kilo hout
voor gekocht. Dat is dan buiten de
bonnen, vat je? Mina zegt trouwens,
dat 2.30 voor de Keuken te veel is.
zij deed het goedkoper en dan had
den we meer. Maar tja, stook jij nou
maar eens.
Wij waren in de Hazenstraat, op
weg naar Hazemans huis.
BERLIJN, 24 Nov. In zUn artikel
In Das Reich schijft minister
dr. Göbbels:
Wij voelen ons volstrekt niet boven
andere volken verheven, wij constate
ren slechts, dat bUna de gehele wereld
ons aanvalt, en dat het haar toch
niet gelukt ons ter aarde te werpen.
Daaruit concluderen wij. dat het met
het Duitse volk bijzonder gesteld moet
zijn, daarom reeds, dat wij door zo
velen worden aangevallen, meer echter
nog. omdat zU ons ondanks alle in
spaningen niet kunnen overwinnen.
WIJ geloven er vast aan, dat het Dultsé
volk ook voor andere volken nog voor
een grote toekomst geroepen ls en dat
het zich daarvoor la deze oorlog moet
kwalificeren.
Deze oorlog kan niet anders dan
met onze overwinning eindigen, het
tegendeel zou Iedere historische erva
ring en regel op de kop zetten. De ge
zindheid. die wij ln deze oorlog aan
het front en ln het vaderland tonen,
moet een volledige overwinning onzer
wapenen met zich brengen. Men be
hoeft zich slechts voor te stellen, wel
ke wereld zou ontstaan door een falen
van Duitsland, om heel duidelijk te
weten, dat van Iets dergelijks nooit
6prake kan en mag zijn: Het Duitse
volk voert deze oorlog als een godsge
richt.
In zijn diepe gelovigheid ligt ook de
geheimzinnige kracht, die wU nog ln
alle kritieke oorlogstoestanden hebben
getoond en die de wereld het Duitse
wonder noemt. Er Is geen Duitse sol
daat. die zich de mindere voelt van
zijn tegenstander ln het oosten, westen
of zuiden. Integendeel, hij weet welis
waar, dat de vijand over een afwisse
lende overmacht aan mensen en ma
teriaal beschikt, doch ls er aan de
andere kant Van overtuigd, dat hij
daarmede door grote dapperheid en
het zich meer man tonen kan wedijve
ren. WU zullen tot aan het einde van
de oorlog waarschijnlijk moeilijkheden
na moeilijkheden moeten overwinnen,
want wij staan tegenover een vijande
lijk kamp, dat er alles op zet ons to
taal te vernietigen.
Met volledige erkenning van d«
materiële overmacht van onze vijan
den. moet toch steeds weer worden ge
constateerd. dat die niet onuitputte
lijk ls en nog minder onoverwinlijk.
Dit kan men reeds daaruit zien, dat
de impasse-verschijnselen van de oor
log telkens weer van net ene gebied
onzer algemene oorlogvoering naar het
andere overgaan, een bewijs, dat de
vijand, ondanks zUn vorming van
zwaartepunten, toch niet de kracht
bezit ons ergens te verlammen.
Juist nu, ln het kader van de totale
oorlogsinspanning, beschikken wij
over voldoende reserves om ook doel
treffend kfltieke wendingen van de
oorlog tegemoet te treden. Het ls dus
volkomen dwaasheid, wanneer men
aan vijandelijke zijde meent, dat men
ons nog slechts de genadeslag .behoeft
t-e geven.. Deze dwaasheid moet mep
aan vlJandelUke. zijde steeds weer zeer
dtiur betalen, wanneer men aan het
een of andere front daarvan ernst
poogt te maken.
Een duidelijke, door niemand en
niets aan het wankelen te brengen
politieke w\l is de beste voorwaarde
voor de overwinning. Deze bezitten
ijen daarin zijn wil de meerdere
van onze vijanden. HLJ zal voldoende
zijn om hun materieel overwicht, zij
het ook na zware gevechten, steeds
weer te doen mislukken. De oorlog ls
geen rekensom, doch een geestelijke
krachtproef.
De zon gaat heden onder om 16.35
uur en morgen op om 8.18 uur. Maan
onder 1.40, op 15.00 uur.
Zondag zon op 8.20, onder 16.34.
Maan op 15.24, onder 3.01.
V.M. 30 Nov., L.K. 1 Dec., N.M. 15
Dec., E.K. 22 Dcc.
Oproep aan de jeugd
van Nederland
Het Rijkscommissariaat meldt:
Duizenden Jongens en meisjes gin
gen u reeds voor. Zij vormen de
Avantgarde voor de wederopbouw van
ons vaderland ln het Nieuwe Europa.
Waar anderen lanterfanten en af
wachten. stelden zU de moedige
daadl
De Luchtmacht en de Marine bie
den plaats aan de Nederlandse jon
gens van 15 tot 21 Jaar en meisjes tot
25 Jaar als helpers ln de berichten
dienst of bij de afdeling schijnwer
pers. Aarzelt niet, waar het gaat om
het lot van Nederland! Helpt mede,
het lot van ons vaderland voor
eeuwen veilig te stellen.
Mooie uniformen, uitstekende ver
zorging en hulsvesting en een goed
salaris zijn de voordelen. Na vol
brachte dienst voorkeur en steun bij
vrije beroepskeuze ln alle openbare
ambten cn arbeid op elk gebied.
Tweemaal per Jaar veertien dagen ver
lof. Opleiding en behandeling geheel
gelijk aan die der Duitse makkers.
Aanmelding en nadere bijzonderheden
ln Amsterdam. Utrechtsestraat 127.
On+slagverganning ook vereist
voor „zwart" aangestelden
AMSTERDAM. 21 Nov. Daar veel
al ten onrechte wordt aangenomen,
dat voor' werknemers, die zonder de
vereiste vergunning zijn aangesteld,
geen ontslagvergunning wordt vereist,
wordt nog eens de aandacht gevestigd
op de verplichting voor alle dus
ook voor.de zogenaamde „zwart" aan
gestelde werknemers om eén ontslag
vergunning bij het Gewestelijk Ar
beidsbureau aan te vragen.
Zolang een -dergelijke vergunning
niet ls verleend, respectievelijk een
goedgekeurde wachtgeldregeling nog
niet ls tot stand gekomen, ls betaling
van het volle loon verplicht.
Citrine over België
GENÈVE. 24 Nov. Sir Walter
Citrine schrijft in de „Daily Hem ld"
over zijn bezoek aan België o.a In
België bestaat een buitengewoon groot
gebrek aan levensmiddelen en trans-
-portmldctelen. Alvorens daarinvoor
zien is.'-kkn er geen sprake van zijn
het economische leven vrij te maken
van de ^haos, waarin het na het ver
trek der Duitsers zich bevindt. De
steenkoolproductie Is tot de heUr ver
minderd. hoofdzakelijk als gevolg ven
hei gebrek aan levensmiddelen, het
geen zijn terugslag heeft op alle an
dere Industriële gebieden.
Volgens de „Daily Express" heeft
generaal Catroux. de Franse minister
voor Noord-Afrlka, de hem aangeboden
ambassadeurspost te Moscou afgewe
zen. omdat hc aan zijn huidige func
tie de voorkeur geeft boven een diplo
matieke loopbaan.
-directeur H J Ka.-i.-ueesiei. fcu».
eum; hoofdredacteur Hendrik Llndt.
Amsterdam, plv. hoofaredactour, lt-_A.
H. de Haas van Dorsser Haarlem;
binnenland: J. v Grieken, illustratli
en opmaak. R Kampstra; volkscul
tuur en kunst: M Wolters; muzlekt
G. K- Krop; sport: J. J Llber; adver
tenties: A. EL Laminera, allen te Am-
sterdam. K 1U