HET DAGBLAD
HET DAGBLAD
HET DAGBLAD
/erbifterde tegenstand op
Walcheren en aan de Maas
Felle strijd op Walcheren
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Vijandelijke landingen in
g,ebied van*Vlissingen
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Duitss successen
voor de kust
Er is nog genoeg te krijgen, maar.
Verhittere! gevecht om Vlissingen
Strijd bij Brugge
loopt ten einde
Menselijke lucht-
torpedo's
Schuld eii schande
Correspondentie
Hevige strijd om
stad en haven
Berlijn over de rede
van Churchill
Veel werk bij het Arbeidsfront
Ontslagprobleem de
grootste zorg
Ongekende tijd
Vlootverioon voor Walcheren
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUKRER. 2 Nov. Het opperbevel
van de weermacht deelt mede: j.n
Nederland strijden onze troepen ter
weerszijden van het buitendeel der
Westerschelde verbitterd om iedere
duimbreed gronds. In het bruggen
hoofd ten noordoosten van Brugge
biedt het ineengeschrompelde garni
zoen op smal terrein nog steeds ver
beten tegenstand. Op het voor een
groot deel overstroomde eiland Wal
cheren zijn onze grenadiers in felle
gevechten gewikkeld met den vijand.
die ook op het westelijk deel van het
eiland is geland. Nieuwe pogingen
van de Canadezen om uit Zuid-Beve
land de toegang naar Walcheren te
forceren, werden uiteengeslagen.
Aan de benedenloop van de Maas
is de gevechtsactiviteit iets vermin
derd. In hun bruggenhoofdstellingen
hebben onze divisies vijandelijke
tankaanvallen afgeslagen. Ten Wes
ten van Breda werd een vijandelijke
gToep strijdkrachten afgesneden. Zij
gaat haar vernietiging tegemoet.
Motortorpedoboten hebben in de
afgelopen nacht in de wateren voor
Ostende twee Britse ravitaillerings-
schepen met tezamen een inhoud van
5000 brt. getorpedeerd. Verwacht kan
worden, dat ean van deze schepen is
vergaan. Door patrouilleboten eh mij
nenvegers zijn bovendien voor de
Nederlandse kust opnieuw twee Brit
se motortorpedoboten tot zinken ge
bracht. een derde werd in brand ge
schoten en twee andere werden be
schadigd. In de monding van de
Schelde hebben onze ontploffingsbo-
ten een munitieschip van 2000 brt. en
nog twee vijandelijke oorlogsbodems
tot zinken gebracht.
Ter weerszijden ven Stolberg zijn
aanvallen van Amerikaanse bataillons
In ons vuur Ineengestort. Ten oosten
van Pont a Mousson en ln de wouden
ter weerszijden van Baccarat hebben
zich op een breed front felle" gevech
ten ontwikkeld. Eerst na wisselvallige
strijd en na aanzienlijke pantservcr-
llezen kon de vlland enige terreinwinst
behalen. In het woud van Mortagne
Wbrden zijn aanvallen uiteengeslagen.
Uit MIdden-Itallë komen slechts be
richten over wederzijdse verkennlngs-
actlvitelfc vooral ln de kustsectoren.
Het garnizoen van Plscopl ten westen
van Rhodos heeft het eiland van vij
anden gezuiverd. Op Milos duren de
gevechten voort. Na de landing van
Engelse troepen en communistische
bendenstrl-jdkrachten op d© westkust
van Dalmatlë bij Split. Metkovic en
Dubrowilk, hebben onze beveiligings
formaties zich volgens de bevelen op
voorbereide stellingen in de bergen ln
!de kuststrook gedistanc'.eerd. In het
centrale deel van de Balkan hebben
on-e troepen opnieuw Bulgaarse aan
vallen ten oosten van het Vardardal
en ln het cebled van Pristina uit
eengeslagen. De Bulgaren leden bloe
dige verliezen. Ook bolsjewistische
aanvallen ln. het dal der westelijke
Morawa bleven zonder succes. Tussen
Donau en Thelss werden van belde zij
den nieuwe formaties ln de wisselval
lige met voortdurende verbittering ge
voerde gevechten geworpen. Slagvlle-
gers vielen met succes vijandelijke
tanks en concentraties aan. Door Duit
se en Hongaarse lagers werden boven
deze gevechtssector zeventien Sowjet-
Russlsche vliegtuigen neergeschoten.
Aan-de middenloop van de Thelss
distancieerden wij ons naar de noor-
z© bewegingen vermocht te storen.
Door succesvolle aanvallen in het ge
bied van Ungvar werd een bres ln het
front gesloten.
Ten westen v^i de Doeklapas stort
ten nieuwe bolsjewistische aanvallen
in ons afweervuur Ineen. Aan het
front van de Naref hebben de onder
bevel van kolonel-generaal Weiss
staande formaties in de loop der laat
ste weken ln samenwerking met vlie
gende formaties en luchtdoelartillerie
van het luchtwapen met succes harde
afweerslagen doorstaan. ZIJ -verijdelden
herhaalde doorbraakpogingen van ver
scheidene Sowjetlegers ln taaie volhar
ding, wierpen den binnengedrongen
vijand ln energieke tegenaanvallen op
zijn uitgangsstellingen terug en ver
nietigden daarbij 609 bolsjewistische
tanks. Troep en leiding hebben daar
mede de groots opgezett-e uit het zuid
oosten tegen Oost-Pruisen gerichte
operatie der bolsjewieken teniet ge
daan.
Ten oosten van Llbau en ln het ge
bied van Autz zijn ook gisteren alle
vijandelijke doorbraakpogingen mis
lukt tengevolge van de heldhaftige
weerstand van onze divisies. Waar de
vijand op smal front kon binnendrin
gen. kon hii worden opgevangen of in
tegenaanvallen worden teruggeworpen.
Aan het oostelijk front zijn door
troepen van het leger In October 4329.
door formaties van het luchtwapen
nog 367 pantsers vernietigd. Bovendien
verloren de bolsjewieken 1562 vliegtui
gen.
Anglo-Amerikaanse terreurvlleeers
hebben bommen geworpen op Rijn
lands gebied, op Wenen en Graz. In
de afgelopen nacht hebben de Britten
steden ln het Rijnland en de Rijks
hoofdstad aangevallen. De Anglo-Ame-
rlkanen verloren bij deze aanvallen
zestien vliegtuigen, hoofdzakellik vier
motorige bommenwerpers.
In totaal zijn ln de maand October,
ondanks vaak voor de afweer ongun
stige weersomstandigheden, door Jagers
en afweergeschut van het luchtwapen
739 Anglo-Amerikaanse vliegtuigen,
waarvan 377 viermotorige bommenwer
pers, neergeschoten.
De botsingert bij de Pyreneeifrn
STOCKHOLM, 2 Nov. Volgens
Svenska Morgenbladet heeft generaal
Castejou. commandant der Spaanse
leglonnairs, verklaard, dat men van
Spaanse zilde niet voornemens is. de
republiek Andorra te bezetten.
Het zwaartepunt der gevechten ligt
na de zuivering van het Arandal thans
aan de Spaanse noordgrens bil Urgel,
aldus Castejou. Er ls geen grote scha
de aangericht, doordat de regerings
troepen de toestand weldra meester
waren. In Spaanse militaire kringen
betwijfelt men echter, of de Franse
generaal Collet, die door de Gaulle tot
commandant van Toulouse ls be
noemd. zo spoedig met de Spaanse
guerillatroepen zal klaar komen, als
hij in besprekingen met Spaanse auto
riteiten beloofd heeft.
Nieuwe Canadese minister
van defensie
STOCKHOLM, 2 Nov. Naar de
Britss berichtendienst uit Ottawa
meldt, is de Canadese minister van de
fensie. Ralston, afgetreden ZUn aftre
den ls een gevolg van de onenigheid
tussen regering en parlement over de
versterking der overzeese troepen.
- De vroegere commandant van de Ca
nadese overzeese troepen generaal Mac
Naughton ls als opvolger van kolonel
Ralston benoemd.
De zon gaat heden onder om 17.08
en morgen op om 7.41 uur.
Maan onder 10.56 en op 19.27 uur.
L.K. 7 Nov., NT.M. 15 Nov., E.K. 23
Bittere klacht van een
Arbeidersvrouw
stap kun Je doen of het ls: Boter
bonnen. suiker, brood, melk. aard
appelen en nu als nieuwste: zout 4.5Q
per pak, bleekpoeder 1 per half ons.
Ie JAARGANG No. 259
VRIJDAG 3 NOVEMBER 1944
Uifgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 cf. per week ot f2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
BERLIJN. 2 Nov. Het Interna
tionale Informationsbüro meldt uit
Nederland
In de slag om de monding van de
Maas hebben de Duitse troepen gis
teren alle Canadese aanvallen ten
zuidwesten van de riviermonding af
geslagen. Een vrij diepe penetratie
ten zuiden van Steenbergen werd in
een tegenaanval opgeheven. Bij
Standaarbuiten gelukte het een vrij
grote groep te omsingelen en af te
snijden.
D© gevechten om het bruggen
hoofd ten noordwesten van Brugge
lopen ten einde. Bijna vier weken
heeft de uit enkele'duizenden man
bestaande bezetting tegen een grote
overmacht stand gehouden. Dagen
lang trommelvuur, waarbij in een
nacht 40.000 granaten iedere vlerkante
meter van het bruggenhoofd omwoel
den. alsmede onophoudelijke aanvallen
door jachtbommenwerpers en bom
bardementsvliegtuigen, hebben de
weerstandskracht van de Duitse troe
pen niet kunnen breken. Alleen de
laatste dagen reeds hebben de hier
strijdende troepen, uitsluitend ln ge
vechten op korte afstand, met de
nieuwe wapens ter bestrijding van
tanks, 83 pantserwagens, waaronder 18
tanks, met vlammenwerpers vernietigd.
Op Walcheren vormden de Britten,
zoals verwacht, onder de bescherming
van hun zwaar scheepsgeschut, bij
Westkapelle een nieuw bruggenhoofd,
waaruit zij ln zuid-oostelijke en
noord-oostelijke richting proberen aan
t© vallen. Van Zuid-Beveland uit heb
ben zij eveneens pogingen gedaan
Walcheren te bereiken, teneinde op de
oostelijke zijde van het eiland een
bruggenhoofd te vormen. Jn de avond
uren van gisteren werden zij evenwel
ir. een tegenaanval wederom over het
Sloe teruggeworpen. De strijd om de
stad en de haven van "Vlissingen duurt
met onverminderde hevigheid voort.
Met buitengewone verbittering wordt
hier aan belde zijden om ieder huls
en om lederen uitstekenden muur ge
vochten. In de loop van de dag wa
ren de Britten gedwongen versterkin-
Ineunoe over Turkije's politiek
WENEN, 2 Nov. In een rede ter
gelegenheid van de opening der nieuwe
parlementszitting heeft de president
van Turkije. Ismet Ineunoe o.a. ge
zegd, dat de politiek van het Turkse
volk zich van de eerste dag van de
oorlog af heeft gehoed voor een dub
belzinnige oriëntering en het zal er
zich ook verder voor hoeden. Ten aan
zien van de Turks-Sowjet-Russlsche be
trekkingen zelde hü. dat deze binnen
het kader van het vriendschapsverdrag
bleven. Turkije hoopt, dat de komen
de Jaren steeds hetzelfde beeld zullen
gen aan te voeren. Hierbij leden zij
zware verliezen, daar het haven
hoofd nog steeds onder het vuur van
de zware Duitse batterijen ligt.
Deze batterijen zetten hun activi
teit vaak slechts met geïmproviseerde
hulpmiddelen voort. Zo heeft een
Duitse batterij vastberaden een ver
nielde kanonloop afgesneden en is
blijven voortschleten met de verkorte
loop, zolang er nog munitie was. Dank
zij deze voorbeeldige en offervaardige
maatregelen leed de vijand ook ver
der zware verliezen.
TOKIO. 2 Nov. In de commenta
ren op de „menseltlke luchttorpedo's",
die met vernielende uitwerking zijn
gebruikt tegen de Amerikaanse sche
pen voor de Phlllppljnen, wll6t men er
ln militaire kringen hier op. dat deze
operaties ongetwijfeld bewijzen, dat
geestelijke kracht over materiële
macht kan zegevieren.
Op dezelfde wijze, waarop Duitsland
de V 1 heeft toegepast, opereert Japan
thans op ongekende schaal met zijn
overwinningswapen, dat een „levende
ziel" bezit. Naar do mening van deze
kringen ls dit wapen des te doeltref
fender. daar de bestuurder van dit
ramvliegtulg zijn tot de rand met ont
plofbare stoffen gevulde machine op
de meest kwetsbare plek van het vij
andelijke schip kan richten. De Ame
rikanen kunnen wellicht een onge
kend aantal oorlogsschepen hebben: de
Japanners zxillen over hetzelfde weer
galoze aantal menselijke luchttorpedo's
beschikken waarmede zij de Ameri
kaanse oorlogsschepen tot zinken zul
len brengen, aldus deze militaire krin
gen.
Toenemende spanning in België
STOCKHOLM. 2 Nov. Svenska
Dagbladet schrijft: Iemand, die uit
België kwam, beschrijft de toestand
aldaar als tragisch. De bevolking lijdt
grote ontberingen. De verschillende
verzetsgroepen zijn in politiek opzicht
van geen belang gebleken en dit heeft
de binnenlandse politieke toestand
verder verscherpt. Doorslaggevend voor
de stemming zijn het tekort aan le
vensmiddelen en de clandestiene han
del. Het volk gaat een langzame demo
ralisatie tegemoet. De grootste tegen
stellingen komen tot uiting tussen dc
arbeiders en de boeren. Behalve do
schaarste aan levensmiddelen drukt
ook de Inflatie zwaar en hét resultaat
Is een voortdurend toenemende poli
tieke spanning. De communisten ma
ken van do toestand sterk gebruik. Zij
hebben veel 6ucces en ontplooien grote
activiteit, welke die van de andere po
litieke partijen verre overtreft.
Radio New York meldt, dat Char
les Sawyer, de gezant der Verenigde
Staten, vandaac te Brussel ls aaneé-
Hoe weinig verantwoordelijkheids
gevoel sommige stedelingen bij hun
jacht op brandhout hebben, toont
deze foto van een bruggetje aan de
Zuidelijke Wandelweg te Amsterdam.
Ontdaan van de leuning, is deze
brug een levensgevaarlijke plek ge
worden, vooral in de duisternis.
(Foto A.P.-Breyer)
Japanse aanval op Morotai
TOKIO, 2 Nov. Het Japanse
hoofdkwartier meldt: Japanse lucht
strijdkrachten hebben op 1 November
de vijandelijke vlootstrijdkrachten ln
de golf van Leyte opnieuw aangevallen
en een slagschip of een kruiser als
mede drie kruisers tot zinken ge
bracht. Drie slagschepen werden be
schadigd.
Het Japanse hoofdkwartier meldt
verder, dat Japanse luchtstrijdkrach
ten op 31'October bLj verrassing een
aanval heben gedaan op het eiland
Morotai ln de Molukken. Vier vlleg'oo-
ten werden tot zinken gebracht, tal
rijke andere vliegtuigen ln brand ge
schoten. Op het vliegveld ontstonden
grote branden. Drie Japanse toestel
len worden vermist.
Leiding op een afstand
PARIJS, 2 Nov Prins Bernhard
van Llppe-Blesterfeld, het hoofd van
de Nederlandse verzetbeweglng. heeft
zich na ,een verbluf van anderhalve
dag op Nederlands grondgebied, terug
getrokken naar Parijs om op veilige af
stand verder leiding te geven.
Volgens een United Press-be-
rlcht ls het ln de r.acht van Dinsdag
op Woensdag te Athene wederom tot
gevechten tussen de verschillende par-
tisanen-groepen gekomen De minister
president heeft thans bevolen, dat alle
verzeisoreariita tl Afi mrutnn wirclan
„Gélukkig hij. die zonder schuld
en fout de reinheid van de kinder
ziel behoudt", zo ongeveer heeft
Schiller eens gedicht. In deze dagen,
nu vooral „bevrijders" en adspirant-
bevrijders ijverig de schuldvraag
hanteren, zullen reine kinderzielen
wel met een kaarsje gezocht moeten
worden. Het is echter niet het be
langrijkste. na te gaan, of veel men
sen wellicht vele en menselijke fou
ten maakten. Het is opmerkelijker,
dat mensen ter ene zijde met zo
veel nadruk naar schuld aan de
andere zijde zoeken, dat zij her
inneren aan. dien klassieken inbre
ker, die „houdt den dief!" riep om
de aandacht van zichzelf af te lei
den.
Heel de ellende van het oorlogsge
beuren is thans over ons land en
over ons volk gekomen. De bliksem-
oorlog, die velen verwachtten, bleek
een illusie de bliksembevrijding,
waarop zovele gehoopt hadden,
werd een waanvoorstelling. Nog in
de afgelopen zomer bracht in ons
kleine vacantiehotèl ergens tussen
Wagenlngen en Arnhem de aange
kondigde vermindering van het ta
baksrantsoen een braven Nederlan
der tot de verzuchting: „Het wordt
tijd, dat wij aan de andere kant van
het front komen". En zijn vrouw
voegde er luid aan toe, wat voor
dézen braven man reeds vanzelf
sprak: „Ja, maar dan zonder knok
ken".
Wat dit kleine vacantiehotel er
gens tussen Wapeningen en Arnhem
thans uit eigen ervaring vertellen
kan over een oorlogstol. die... zelfs
geen vermeerdering van het tabaks
rantsoen bracht?
Wij vertellen het Hein-menselijke
voorval slechts om aan de klove tus
sen kortzichtige verwaohtlngen en
eindeloos leed de schuld af te meten
dergenen die in feite voor heel deze
bevrijd!i.-gs-catastrophe de .verant
woordelijkheid op zich namen. Want
terwijl de Nederlandse emigranten
regering in Londen haar bliksem
niet spaart aan de mannen, die in
de afgelopen oorlogsjaren in dit
land het eigen volk naar beste in
zicht dienden, spreekt zij met op
vallende schuchterheid over de
schuld en de groeiende hongers
nood in onze grote steden, delgt zij
de medeverantwoordelijkheid aan de
verwoesting van gehele provincies
door de vermeende bliksem-£>evrijding
met bidstonden en gewaagt zij bij
voorkeur geheel niet van de onder
gang van Walcheren.
Over de prijs, die het Nederlandse
volk voor zijn beweerde bevrijding
betaalt, is het thans stellig niet in
het onzekere. Het voorvoelt ook pijn
lijk. dat die prijs nog lang niet ten
volle betaald werd. Maar welke zijn
dan de waarden, die tegen dit ma
teloze leed opwegen? De Nederlandse
regering in Londen verenigt ze in
het begrip „vrijheid" en het Neder
landse volk. dat dichter dan zijn
uitgeweken regering bij de realiteit
der bezetting leefde, juicht
Laat ons er rüet over in twijfel
zijn: elke militaire bezetting, ook de
redelijkste en soepelste, blijft voor
een volk met karakter een pijnlijke
ervaring. Maar laten wij ook nuch
ter erkennen, dat zelfs deze pijnlijke
ervaring overdreven kan worden.
Wij hebben heel wat gejammerd en
geklaagd in deze bezettingstijd. We
hadden er soms zelfs reden toe. Hoe
goed de meesten het desondanks nog
altijd hadden, ei-varen we eerst thans
ln het aange: H van de „bevrij
ding". Vele ma^en moesten van
huis, maar dat nuis zelf en wat het
voor hun gezinnen betekende, scheen
onbedreigd.
Vele beperkingen waren ons opge
legd, maar voor hongersnood bleven
wij gespaard. De noden van de eerste
wereld-oorlog, die toch een neutraal
gebleven Nederland zag, bewerkten
van 1914 tot 1918 nog een -lichte da
ling van het geboortecijfer. Van 1940
tot 1944 echter is het cijfer der ge
boorten als geheel sterk gestegen. Al
leen daaruit reeds" laat zich afleiden,
dat zacht gezegd de ellende hier in
Nederland niet ondragelijk was.
Want het schone en minder schone
weer in de historie van een volk
laat zich nauwelijks zuiverder afle
zen dan aan zijn bevolkingscijfers.
De uitgeweken Nederlandse rege
ring in Londen heeft er met nadruk
kelijke ijver toe medegewerkt, dat
voor ons land het draaglijke oorlogs
kwaad werd afgewisseld door een
oorlogsleed, dat ons volk nu te gron
de dreigt te richten. Zover het
leed scheen op te wegen tegen de
vruchten der „bevrijding", laadde de
regering reeds een zware verant
woordelijkheid op zich. Zover dat be
rekende overwicht niet met de trieste
werkelijkheid bleek te kloppen, werd
die verantwoordelijkheid tot schuld.
Zover echter, gelijk in de misdaad
Jegens Walcheren, elke redelijkheid
verre bleef, werd de schuld tot
schande.
Het is niet helemaal overbodig,
deze feiten met enige nadruk aan
de orde te stellen, nü men in Lon
den zo verdacht veel belangstelling
aan de dag legt voor de beweerde
schuld van anderen.
J. K., zonder brandstof, wenst een
hèrverdeling. Ov-.ogélljk. Er is niet
alleen brandstof rr.rir ook transport
te weinig. Wc; tevreden met het
mud! Verder: samenwonen! De cvi-
gewaaide bomen verdelen? Die zijn
al g. Vanzelf. Dan zouden er nog
nieuwe om moeten, maar dan offi
cieel.
J. H. V. heeft haantjes en konijnen
op het dak en aldus last met de bu
ren en den huisbaas, d'e hem „er
af" willen hébben als de haantjes
niet evacueren. Samen praten, des
noods samen haantjes eten. Het me
kaar zo weinig mogelijk lastig ma
ken. Vandaag hee.it u iun buren
P. v. D. die nog nooit schoenen met
leren zolen op de bon kreeg, wenst
leren zolen of verhaal. Het laatste is
te krijgen bij het Rijksbureau voor
Huiden en Leder, in Amsterdam:
Keizersgracht 277.
Utrechtse lezers met klachten over
schoenmakers moeten zijn: Malie
singel 2, K. v. K., Informatiebureau
Detailverkoop,
T1JL.
urrecivur. H J Kerkmeester, Buv
»wn: hoofdredacteur: Hendrik Llndt,
Amsterdam: plv hoofdredacteur; lr A.
H. de Haas van Dorsser. Haarlem;
binnenland J v Griekcr.; illüstrau»
en opmaak: R Kampstra, volkscul
tuur en kunst M Wolters. muziek:
G. K Krop; sport: J. J LIber; adver-
Verbitterde tegenstand
in Brabant
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 1 Nov. Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
Het garnizoen van ons bruggen
hoofd ten noordoosten van Brugge
heeft zich met uiterste taaiheid ver-
ti Ügd tegen de met tanks aanval
lende Canadezen, In de ochtenduren
van heden is d^ vijand, gesteund door
zeestrijdkrachteii, geland in het ge
bied van Vlissingen. Om stad en
haven wordt hevig gestreden,
In Noord-Brabant heeft de vijand
op het gehele front tussen het eiland
Tholen en het gebied ten oosten van
Oosterhout zijn krachtige tankaan
vallen voortgezet. Zij stuitten op de
verbitterde weerstand van onze troe
pen. Alleen in het gebied van Geer-
tiuidenberg kon de vijand enige kilo
meters naar het noorden opdringen.
Patrouilleboten hebben voor de
Nederlandse kust een Britse motor
torpedoboot tot zinken gebracht en
een tweede beschadigd.
Sinds bijna twee maanden trachtep
de Amerikanen en bun Franse hulp
troepen door ons front ln het westen
der vogezen. heen te stoten. Ook gis
teren vielen zij concentrisch aan ten
noorden van. Baccarat en ten oosten
van Rambersvillers, ten einde een
vooruitspringende stelling bocht uit ons
front weg te breken. i\ïet krachtig ge
bruik van tanks gelukte het Franse
troepen ln Baccarat binnen te dringen.
Zij verloren daarbij echter door onze
vastberaden alweer volgens vöorloplge
berichten z4 tanks en gepantserde ver
kenningswagens. In de Dossen ten oos
ten van Rambersvillers bleven de
Vijandelijke aanvallen steken. Ook de
ln het penetratlegebied ten westen van
Si Die aanvallende Amerikanen wer
den aigesiagen.
Het garnizoen van de vesting Lorlent
heelt vijandelijke aanvallen uiteenge
slagen en .door tegenaanvallen zijn
voorterrein verbreed tot voorbij de
stad Ste Hélène naar het noorden en
naar het oosten. Het maakte daarbij
gevangenen en een aanzienlijke bult.
Italiaanse aipml hebben ln midden-
Italie een penetratie ln het gebied van
Gastel Nuovo opgeheven en bij een
succesvolle stoottroepactie talrijke
Brazilianen als gevangenen binnenge-
bracnt. Ten westen van Imola ls de
vijand uit een belangrijk heuvelter-
rein geworpen.' Britse aanvallen ten
noordoosten van Forli bleven reeds ln
het vuur van onze voorposten stuiten.
Binnen het bestek van onze distan-
cléringsoewegingen op de Balkan werd
Salonlki, .zonder hinder van vijande
lijke zijde, ontruimd. In de belde
hoordgevechtsgebleden - Pristina en
Kraijewo zijn talrijke Bulgaarse en
bolsjewistische aanvallen gestrand.
Tegenover onze tegenaanvallen verlie
ten Bulgaarse formaties ln allerijl het
gevechtsterrein en lieten een bergbat-
terlj ln onze handen achter. In Kroatië
werd het gebied tussen de n^lddenloop
van de Drave en de Save door Kroati
sche formaties van benden gezuiverd.
De zon gaat heden onder om 17.0J
en morgen op om 7.39 uur.
Maan onder 9.40 en op 18.47 uur.
L.K. 7 Nov.. N.M. 15 Nov., E.K. 23
Nov., V.M. 30 Nov.
In het gebied van Kecskemet zijn
harde gevechten aan de gang met den
tussen Donau en Thelss opdrlngenden
vijand. Slagvllegers hebben de troepen
van het leger gesteund en de bolsje
wieken zware verliezen aan tanks en
voertuigen toegebracht. Aan de oost
grens van Slowakije en ln de ooste
lijke Beskiden hebben Duitse en Hon
gaarse troepen talrijke afzonderlijke
Sowjet-Russlsche aanvallen afgeslagen.
Ten noorden van Warschau hebben
onze troepen verscheidene vijandelijke
aanvallen en concentraties uiteenge
slagen. De gevechten van de vorige dag
aan weerszijden van Ostenbuvg lever
den voor de bolsjewieken bijzonder
grote verliezen op: De stormloop van
zes divisies infanterie en talrilke tank
formaties mislukte 81 Sowjet-Russi-
sche tanks en 96 stukken geschut wer
den vernietigd. Daarop verminderde
gisteren de vijandelijke aanvalsactlvl-
teit.
De gevechten ln Koerland zijn In
hardheid nog toegenomen. Onze troe
pen plaatsten tegenover de voortduren
de bestorming der bolsjewieken ten
zuid-oosten vanLibau en ln het ge
bied van Autz taaie tegenstand en ver
hinderden ln verbitterde afweer ook
gisteren alle doorbraakpogingen De
laatste drie dagen ziln ln dit gebied
ln luchtgevechten en door afweerge
schut van het luchtwapen 142 Sowjet-
Russlsche vliegtuigen neergeschoten.
In Finland zijn onze mars- en dlstan-
riëringsbeweglngen volgens de planrfèn
verlopen. Een bolsjewistisch bataljon,
dat óp de IJszeeweg ten noordoosten
van Ivalo aanviel, werd uiteengeslagen.
Britse terreurvllegers hebben over
dag bommen geworpen op Rijnlands
gebied en des nachts Keulen en Ham
burg aangevallen.
BERLIJN, 31 Oct. In politieke
kringen verklaart men ten aanzien
van de rede. door Churchill Dinsdag
ln het Lagerhuis gehouden.
Met zijn verklaring, dat ean poli
tieke reactie ln Duitsland niet te ver
wachten valt. bevestigt Churchill, dat
men thans ook ln het vijandelijke
buitenland begint in te zien hoe
sterk de nationale eeeheld ln het
Duitse rijk ls. die door de gebeurte
nissen van de 29ste Juli nog aan
kracht heeft gewonnen.
Zeer opmerkelijk acht men te Ber
lijn de wijziging In Churchill's voor
spellingen omtrent het einde van de
oorlog. Het ls nog niet zo lang ge
leden dat hij op zeer korte termijn
de zogenaamde aanstaande Ineenstor
ting van Duitsland voorspelde. Kerst
mis ls wel een der laatste termijnen
geweest. Thans moet hij deze voor
spellingen belangrijk herzien en ter
mijnen noemen, die ln de kringen,
welke hem vroeger geloofd hebben,
waarschijnlijk grote teleurstelling zul
len veroorzaken. Doch Churchill zal
zich. zo verklaart men te Berlijn, op
nieuw verrekenen. Het zal nog blij
ken. wie in de Jaren. 1944 en 1945
Ineen zullen storten: Duitsland en
Japan of de Anglo-Amerikaanse in
dringers op het vasteland
Het valt ook op. zo verklaart men
tenslotte in de Rijkshoofdstad, hoe
duidelijk Churchill titans de weer
standskracht van het Duitse leger toe
geeft. Zijn verklaringen bewijzen ver
der, dat de Duitse berekening der ra-
vltalllerLngsmoeiliJkheden van den
vijand van" de aanvang af Juist ge
weest ls.
De Britse minister van buiten
landse zaken, Anthony Eden. Is in
Rome aangekomen. Hij bracht een be
zoek aan. generaal Alexander aan het
1 front.
Ie JAARGANG No. 258
DONDERDAG 2 NOVEMBER 1944
Uifgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of j 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
AMSTERDAM. 31 Oct. De moei
lijkheden van de laatste maanden
hebben ook op het werk van het
Arbeidsfront haar invloed doen gel
den. Zo kwamen de vergaderingen en
bedrijfsbijeenkomsten met het oog
op de uitzonderingstoestand voor
lopig te vervallen, terwijl in het al
gemeen die afdelingen, die zich bezig
hielden met het propageren en ont
wikkelen van de idee van de be-
drijfsgemeensohap, sterk in haar
actie werden geremd. Daarnaast ver
oorzaakte echter de ontwrichting
van het economische leven een
stroom van dagelijkse problemen,
waarmee de plaatselijke kantoren en
de kringkantoren van het Arbeids
front handen vol werk hebben.
Daarbij nemen de vragen over loon-
en ontslagkwesties wel de belangrijkste
olaats ln. Reeds de eerste week, waar
in het ontslagvraagstuk aan de orde
kwam. kreeg het Arbeidsfront er bij
het Departement van Sóciale Zaken
een aantal maatregelen door. die sinds
dien de basis vormen, wèarop ontslag
wordt tegengegaan en de werkgever
wordt gestuwd ln de richting van een
wachtgeldregeling.
Met talloze moeilijkheden, die des
ondanks blijven bestaan en die tel
kens. wanneer een regeling behoorlijk
schijnt te zullen gaan werken, door
nieuwe complicaties ln versterkte mate
rij/en. houdt het Arbeidsfront zich
dagelijks bezig. Het behoeft daü. ook
niet te verwonderen, dat bv. alleen in
Amsterdam gemiddeld per dag een
honderdtal vragenstellers de nodige
Inlichtingen krijgen over de wegen,
die open staan, om zich tegen onver
antwoord ontslag te beschermen.
Oak de sociale voormannen, die vrij
wel allen hun functie in het bedrijf
normaal bleven uitoefenen, doen voor
treffelijk werk en vormen mede een
machtige steunpilaar waardoor het
Arbeidsfront zijn grote taak, ook ln
deze moeilijke maanden, binnen de
grenzen van het mogelllke kan blijven
vervullen. Juist ln een tild van crisis
als deze, ls het goed functionnerefi
van het Arbeidsfront een levensbelang
voor ons volk.
De door de overheid ontworpen
regelingen dringen uit de aard van
de zaak pas geleidelijk door naar de
uitvoerende organen en dit wreekt
zich op het ogenblik temeer, omdat de
situatie zich tengevolge van weer
machtsmaatregelen soms met de dag
wijzigt. Ook moet het Arbeidsfront,
dat de realiteit ziet, zoals die zich
aan den arbeider opdringt, steeds met
nieuwe voorstellen bij de Overheid
komen om de gapingen, die ontstaan
tussen het zoeken en krijgen van
••echt te overbruggen en de harde kan
ten. die,aan bepaalde regelingen kle
ven. te verzachten en zelfs dan blij
ven er nog klippen, die ook het Ar
beidsfront niet altijd vermag te om
zeilen.
Het Ls intussen verheugend te zien.
dat ook de leden blijk geven te be
seffen. hoezeer hun belangen ln het
Arbeidsfront verankerd zijn. Het over
grote deel van de contributies komt
dan ook zeer regelmatig binnen. Een
uitzondering vormen soms de evacué's,
die verzuimden zich direct "bil het
plaatselijk kantoor in hun nieuwe ge
meente te laten overschrijven, waar
door zij achterar contributie over acht
of twaalf weken Ineens moesten be
talen.
Ook nieuwe leden worden regelmatig
ingeschreven. Dit vormt voor de sterk
belaste functionarissen een begrijpe
lijke voldoening en het ls voor he%
een aansporing te meer, om aan de
grote sociale taak, die door de organi
satie der werkers wordt vervuld en
die door geen enkele Instelling zou
kunnen worden overgenomen, al hun
kracht te blijven geven.
Nieuwe Roemeense regering
BERN, 1 Nov. United Press meldt
uit Boekarest, dat Sanatescoe. die tot-
dusver Roemeens minister-president
was, een nleu.ve regering heeft ge
vormd. Deze bestaat uit vier liberalen,
vijf natlonaal-Zaranisten en zes leden
van het èfogeiiaamde democratische
front, d.w.z. de communistische orga
nisatie. Onder hen bevindt zich de
communlstenlekler Patrascanoe, die
door zijn aftreden de crisis der eerste
regerlng-Sanatescoe heeft veroorzaakt.
Met zes ministers zijn de communisten
thans het sterkst ln de regering ver
tegenwoordigd.
Manioe en Bratianoe, de leiders der
natlonaal-Zaranisten en liberalen, kon
den geen belangrijke posities verkrij
gen. doch moesten zich tevreden stel
len met de functies van minister zon
der portefeuille.
Het ontslag van Stillwell
BERLIJN, 1 Nov. Het terugroepen
van den Amerlkaansen generaal Still
well uit China, heeft president Roose
velt aanleiding gegeven tot het afleg
gen van een verklaring ln de perscon
ferentie. volgens welke Stillwell om per
soonlijke meningsverschillen met de
regering te Tsjoengklng Ls teruggeroe
pen. Uitdrukkelijk verklaarde Roose
velt. dat deze feiten geen politieke
achtergrond hebben.
Reuter meldt daarentegen uit
Tsjoengklng. dat Stillwell zich te 2eer
gemengd heeft ln binnenlandse Chine
se aangelegenheden van Tsjoengklng
en gestreefd heeft naar een overeen
stemming tussen het regime van
Tsjoengklng en de communistische be
weging. Tsjang Kal SJek was daar ver
toornd over en heeft voorgesteld, dat
Stillwell zou worden teruggeroepen.
U steekt toch de handen uit de
mouwen, wanneer u zelf niet ge
troffen is en uw huis niet be
schadigd? U helpt toch uw mede
mens?
(Voorlichtingsactle hoofdinspectie
luchtbescherming)
Eergisteren heb ik het eerste
levensmiddelenconvoöi voor de
Amsterdamse wal mogen begroe
ten en ik heb uit de volheid des
harten en uit de leegheid mijns
buiks daar een geestdriftig stukje
over geschreven. Een land, dat
zichzelf helpt, helpt God en beter
één schip in de haven dan tien
in de lucht, ook al is het dan
maar de bescheiden „Vlijt" uit
Texel.
Maar naar huis gaande heb ik
me toch afgevraagd, wat de
Texelaars van onze „hongerende
hoofdstad", zoals ze schrijven,
moeten denken.
Hoe ziet een £tad, die hongert,
er uit? Ik heb het nooit geweten,
maar nu kom ik er dageQijks
door. Het is een ongekende tijd.
Er zijn krap aardappels. Warm-L
eten een halve liter, nauwelijks
één bord. per dag. Maar op elke
hoek van de Leidse straat kunt
u zoveel clandestiene druiven
kopen als u wilt, o medelijdende
Texelaar, ƒ2.50 tot 3,— per
pond. Appels, dito, ze komen er
ook' mee aan de deur. Voor paling
moet u in de Jordaan zijn. Hele
vette fijne, 20— per pond.
Naar het gewicht moet u niet
precies kijken, want ze worden
op elke hoek van de Jordaan en
de Haarlemmerstraat uit de hand
verkocht. In de deftige buurten
komen ze met boter van 40.
per pond langs de deur. En heel
de Nieuwendljk, die zich daar
slingert als een gordel als sma
ragd langs de evenaar van on
tucht en dofboemboemende café-
chantants met slagwerk en har
monica's, staat mannetje aan
mannetje vol met Chineesjes en
vrouwen met blikjes en overal
kunt u rolletjes pepermunt, repen
chocola en nougat en bij ont
stentenis van chocola thans
vooral stroopbollen kopen. Dat is
een soort eigengeknoeide bonbons
van een kwartje per stuk. De
rolletjés kosten ƒ2.50
De stroopbollen wil ik niemand
aandoen, maar toen ik van het
Texelse schip terugkwam dacht
ik: misschien hebben ze in Texel
dit jaar geen druiven en zou
..hongerend" Amsterdam, dat,
voorzover het per dag en per
hoofd 100 kan stukslaan, nog
alles in overvloed heeft, niet eens
één dag de clandestiene druiven
en paling en appels en pepermunt
van de straat kunnen vegen en
alles in een schip laden als tegen
geschenk voor goedgeefs Texel?
TUL.
BERLIJN, 1 Nov. Interlnf meldt
van het Westelijk front:
In de morgenschemering van
Woensdag kondigde een artillerie-be
schieting uit zee, die ongeveer een
uur duurde, de reeds verwachte lan
dingspoging van de Brits-Amerikaanse
strijdkrachten aan op het eiland Wal
cheren. teneinde de daar staande
uultse zware batterijen, die zij on
danks de talloze bonitapijten niet
hadden kunnen uitschakelen, te eli
mineren. Onder gebruikmaking van
de nevel werden voor deze onder
neming ongeveer 50 tot 60 landlngs-
ixjten ln de strijd geworpen, waarvan
een groot deel- aan het geconcen
treerde vuur der zware Duitse bat
terijen ten offer viel.
De eerste golf van de bij 'het Vlls-
slngse havenhoofd gelande strijdkrach
ten werd ln het afweervuur van de
automatische wapens neergemaald.
Ondanks de zware verliezen voerden
de Britten voortdurend versterkingen
aan, waarmede de verdedigers zich
op het ogenblik aan de stadsrand
van Vlissingen ln zware strijd bevin
den. Ten Westen van Walcheren zijn
door verkenning een slagschip van de
Kiiig-Georgeklasse, vier kruisers, ver
scheidene monitors en talrijke lan-
dingsboten waargenomen, zodat met
nog een landingspoging aan de West
kust van Walcheren moet worden
rekening gehouden.
In het bruggenhoofd aan de Schel
de ten Noordoosten van Brugge zette
het numeriek ln de meerderheid zijn
de eerste Canadese leger zijn aanval
len voort. De Duitse verdedigers weer
den zich tegen de overmacht door
tegenaanvallen te ondernemen, han
dig uit te wijken en op de weer-
standspunten taal stand te houden.
Verbitterde gevechten van man tegen
man ontstonden vooral bij het fort
Hazegras. waarvan de bezetting zich
tot de laatste kogel en de laatste
granaat verdedigde. Het ln het Wes
telijke gedeelte van Zuid-Beveland
door de Duifse troepen gevormde
bruggenhoofd werd ln de loop van
de dag teruggenomen, nadat de voor
bereidingen tot het doen springen van
de verblndlngsdam tussen Zuid-
Beveland en Walcheren met alle gron
digheid waren getroffen. Het opblazen
Behalve de burgerwachten ls In
Finland ook de bekende Lotta-orgaal-
satle ontbonden.
Noorwegen en de
bolsjewieken
STOCKHOLM. 1 Nov. „Stoelt-
holms Tldnlngen" schrijft, dat het ver
blijf van den uitgeweken Noorse minis
ter Lie, die zich op uitnodiging van
den Zweedsen minister van Buiten
landse Zaken, Guenther, naar Stock
holm heeft begeven, waarschijnlijk ge
ruime tijd zal duren. Het ls gebleken,
dat er zoveel vraagstukken te bespre
ken zijn, dat het einde der besprekin
gen ln geen geval ln de loop van deze
week verwacht kan worden.
Volgens de „Dagens Nyheter" acht
men het ln Noorse kringen te Stock
holm niet uitgesloten, dat Lie ook een
bezoek aan Moscou zal brengen. Ook
„Svenska Morgonbladet" acht dit
waarschijnlijk en ziet verband met het
verblijf te Stockholm van den Noorsen
gezant te Moscou, Andword. Andword
had zich met de medewerkers van
Churchill van Moscou naar Londen be
geven en verblijft thans op de terug
reis naar de Sowjet-Unie ln dè Zweedse
hoofdstad, waar hij besprekingen heeft
gehad met Lie.
Oliekwestie brengt Iraanse
regering ten val
ZURICH, 1 Nov. Uit Teheran
wordt gemeld, dat de regering van
Iran wegens haar weigering de Sow
jet-Unie onverwijld petroleumconces-
sies te verlenen in de Noordelijke
provincies des lands door de uit
Moscou geïnspireerde kringen tot af
treden is genoodzaakt.
van de dam geschiedde pas op het
ogenblik, dat de Canadezen reeds met
sterke strijdkrachten de dam hadden
betreden.
Aan het Maasfront hebben de hier
ln zware gevechten gewikkelde Duitse
troepen een zekere stabilisering van
de toestand bereikt. BIJ de gevech
ten van gisteren slaagden zij erin alle
aanvallen op de monding van de Maas
te verijdelen. De Canadec-s-Britse
strijdkrachten zijn thans bezig hun
gehavende formaties te verversen en
hun artillerie op te stellen. Ook op
de rechtervleugel van het Maasfront
zijn de Britten bezig hun strijdkrach
ten aan te vullen.
In de omgeving van Helmond pro
beerden de Britten het door de Duit
sers in de afgelopen dagen veroverde
gebied ten Zuidoosten van deze stad
terug te krijgen. Na een voor beide
zijden verliezen opleverende strijdt
gelukte het den vijand tenslotte op
twee plaatsen de Duitse linies terug
te dringen en het dorpje Llessel te
heroveren. De strijd duurt hier nog
voort.
Beëdiging W-Grenadiers
„In de loopgraven van de vorige
oorlog groeide de natlonaal-soclalis-
tische wereldbeschouwing, daar wer
den de eigenschappen: gehoorzaam
heid. plichtsbetrachting, trouw en
dapperheid tot nieuw leven gewekt,
die den Germaansen mens eigen waren,
en altijd eigen zullen zijn. Tegen dit
ontwaken van en Germaansen mens
ls de eeuwige Ahasveros thans, na
vijf en twintig Jaar, opnieuw aange
treden. Alles wat goed en edel ls, ver
dedigen wil met een vast geloof m
den man, Adolf Hitler, die ons weder
de weg naar ons zelf deed hervinden",
aldus sprak een «-Obersturmfilhrer
dezer dagen ln een klein stadje ln het
noorden des lands tot enige honderden
-grenadiers van de #-vr:jwllllgers-
brigade Landstorm Nederland, die
stonden aangetreden om op den
Fvlhrer beëdigd te worden.
Na de plechtigheid sprak de com
mandeur, een #-SturmbannIÜhrer tot
hen. Hij zelde o.a.: „GIJ hebt de eed
op den Führer afgelegd, blijft trouw
aan deze eed, daardoor blijft gij trouw
aan uzelf, daardoor blijft gij ook trouw
aan uw bloed, want trouw aan dw
bloed ls de hoogste eer van een (f-
grenadier. Slechts hu. die eer heelt,
kan sterk zijn. Met deze eed zljt gij
getreden ln de rijen van de strijders
voor Germanje."
Bombardementsaanval op
Tokio
TOKIO. 1 Nov. Na een pauze van
2i Jaar heeft Tokio Woensdagmiddag
de tweede aanval van Amerikaanse
bommenwerpers beleefd, zo meldt een
bericht uit het hoofdkwartier van het
Oost Japanse verdedlglngsleger. Ver
scheidene vijandelijke bommenwerpers
verschenen boven het gebied tussen de
steden Tokio en Yokohama. Twee bom
menwerpers slaagden er in op een
hoogte van 6000 m. tot het oostelllke
gebied van Tokio door te dringen. ZIJ
werden echter door de Japanse afweer
afgeslagen voor zij één enkele bom
hadden kunnen neerwerpen. Eén ma
chine werd neergeschoten.
Naar „Exchange Telegraph" uit
Grenoble meldt ls generaal Dentz ln
de stedelijke gevangenis aldaar cellu
lair opgesloten De 75-Jarlge graaf
Chasten t de Puysegure is ter dood ver
oordeeld.
«>irecteur: H. J. Kerkmeester, Bv%.
rum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt,
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; lr. A
H. de Haas van Dorsser. Haarlem;
binnenland: J. v. Grieken; illustratie
en opmaak: R. Kampstra; Volkscul
tuur en kunst: M. Wolters; muziek:
G. K Krop; sport: J. J. LIber; adver
tenties: A H. Lammere, allen te Am-
u ei dam. UI