HET DAGBLAD
DAGBLAD
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Slag in Oost Pruisen naar
het Zuiden overgeslagen
Omsingeling bij
Nisj mislukt
Erg, erger, ergst
Doorbraakpogingen bij Den
Bosch verhinderd
Hevige gevechten
in Servië
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Dans en deun
Pik in!
.Hart en hamer van de wereld"
Mussert sprak in
Den Haag
HOOFDKWARTIER VAN DEN FUH-
RER. 23 Oct. Het opperbevel van
de weermacht deelt mede:
Onze troepen deden door tegenaan
vallen en taai verzet de aanvallen van
de Canadezen in het gebied ten noor
den en noordoosten van Antwerpen
in hoofdzaak mislukken. Ook de En
gelse 'divisies, die ten oosten van
Den Bosch tot 'de aanval overgin
gen. konden slechts weinig terrein
winnen.
In het gebied van WÜrselen duren
felle gevechten In en om kazematstel-
Ungen voort.
Ten oosten van Lunéville en in het
gebied van Bruyères ontstonden ook
gisteren hevige plaatselijke gevechten,
eigen tegenaanvallen brachten den
hier en daar doorgedrongen vijand, na
geringe aanvankelijke successen, spoe
dig weer tot staan.
In de Etruskische Apennijnen on
dernamen de formaties van het 5e
Amerikaanse leger een aantafl aanval
len. die werden afgeslagen. Aan de
Adriatische kust sloegen onze divisies
vijandelijke a&nvalströepen uiteen, die
de gehele dag met verhoogde kracht op
ónze stellingen losstormden. Alleen
ten noorden van Cesena kon de vijand
een klein bruggenhoofd over deSavlo
in handen krijgen. Gewapende veer
boten van de Duitse marine brachten
in de Golf van Genua een Britse tor
pedomotorboot tot zinken en bescha
digden een andere boot zwaar, zonder
dat aan Duitse zijde verliezen geleden
werden.
Op de Balkan vochten zich onze
troepen, nadat zij zich dagen lang in
bet gebied van Nisj tegen de opdrin
gende vijandelijke overmacht hadden
kunnen handhaven, van de vijande
lijke omsingelingspoging vrij en kre
gen aansluiting met onze hoofdmacht.
In zuldfelijk Hongarije Is de druk
van de vijand ln de richting van de
Donau toegenomen. Duitse en Hon
gaarse troepen sloegen teii noordwes
ten van Szeged herhaalde bolsjewis
tische aanvallen af. De vernietiging
van de Roemeense en bolsjewistische
divisies, die ten oosten van Szolnok
êijn Ingesloten, duurt voort. Na hard
nekkige. maar vergeefse verdediging
werden zij in afzonderlijke groepen
gesplitst. Ten noorden van Debreczen
hebben onze troepen de bolsjewisti
sche formaties, die tot aan de boven
Thelss waren doorgedrongen, van hun
achterwaartse verbindingen afgesne
den en hun zware verliezen toege
bracht. In de oostelijke Beskiden.
waar de vijand ten westen van de
Doekla-pas weer tevergeefs aanviel,
wierpen onze grenadiers de bolsjewie
ken terug uit een penetratiepiek, die
de vorige dag was overgebleven. In
felle, verscheidene weken durende
berggevechten in oostelijk Slowakije
hebben troepen van het leger en van
de Waf f en-# vrij grote bendengroe-
pen uiteengeslagen en een aanzien
lijke buit geniaakt.
In mtdden-SlowakUe zijn nieuwe ac-
"tlds tegen de door bolsjewistische val-
- ©chermsprlngers versterkte benden
aan de gang. Aan weerskanten van
Seroc zijn onze formaties ln felle al
weergevechten gewikkeld met de vij
andelijke divisies, die met sterke
strijdkrachten in de aanval zljü.
De slag ln het grensgebied van
Oost-Pruisen Is naar het zuiden over
geslagen op het gebied van Augustow.
Tussen^ Sudauen en Goldap slaagden
de bolsjewieken er in vrij diepe pene
traties te bereiken. Na zware straat
gevechten is Goldap N ln vijandelijke
handen gevallen. Ten zuiden van Gum-
blnnen verbraken onze grenadiers de
aanvoerwegen in de rug van de door
gedrongen bolsjewieken. Doorbraakpo
gingen van de bolsjewieken aan weers
zijden van Ebenrode zijn bloedig mis
lukt. Slagvllegtuigen en luchtdoelar
tillerie van de luchtmacht, mengden
zich met succes ;n de verbitterde ge
vechten in het Oost-Prui$ische grens
gebied, sloegen bolsjewistische aanvals-
toppen uiteen en vernietigden talrijke
tanks. In de zeven dagen durende
slag in dit strijdgebied werden tot
dusver 616 vijandelijke tanks stukge
schoten of buitgemaakt. Aanvallen
van de bolsjewieken op het bruggen
hoofd Memel bleven vruchteloos. Op
de landengte van het schiereiland
Sworbe drongen onze grenadiers den
binnengedrongen vijand weer naar het
noorden terug. Zij werden daarbij
doeltreffend door het vuur van lichte
Duitse zeestrijdkrachten en gewapen
de veerboten ondersteund. In het
hoge noorden zette de vijand bij Ko-
losjoki en aan de weg naar de IJszee
zijn aanvallen voort met krachtig ge
bruik van slagvllegtuigen. Grenadiers
en bergjagers sloegen de bolsjewisti
sche aanvallen af en verijdelden om
singelingspogingen van den vijand.
Anglo-Amerikaanse terreurbommen-
werpers vielen bij gesloten wolkendek
Hannover, Munster, Brunswljk, Neuss
en Hamburg aan en wierpen hier en
daar bommen ln West-Dultsland.
Ie JAARGANS No. 250
DINSDAG 24 OCTOBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 et. per week of 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
Aanmeldingen bij de
Volkssturm 1
BERLIJN, 23 Oct. De aanmeldin
gen van vrijwilligers voor de Volks
sturm waren gisteren, volgens berich
ten uit het gehele land, zeer talrijk.
De aanmeldingsbureau's spreken van
„een ware stroom" van vrllwllligers. In
Berlijn hebben zich honderdduizenden
aangemeld. Uit persberichten blijkt,
dat niet alleen de opgeroepen lichtin
gen. maar ook Jongere^ en uodere lich
tingen tot de Volkssturm zlin toege
treden.
In de haven van Los Angeles
heeft een brand gewoed, waarbij min
stens zes personen om het leven zijn
gekomen en honderd gewond werden.
De schade wordt- op een mlllioen
dollar geschat.
De Verenigde Staten zullen na de
oorlog gróte hoeveelheden tarwe voor
de productie van alcohol gebruiken.
Behoort gij ook tot de over
weldigend grote groep in ons
land, die volkomen onverschillig
tegenover de luchtbescherming
staat? Bedenk dan, dat het te
laat is, als een bombardement de
ogen ^voor de onverschilligen
opent'
Voorlichtingsactie hoofd
inspectie luchtbescherming f
Poolse kwestie nog
onopgelost
GENEVE. 23 Oct. Murrow, een
Amerikaans Journalist te Londen,
seint naar New York:
„Op de conferentie te Mos co u zijn
concrete besluiten, waarop men ge
hoopt had, niet genomen. Het voor
naamste geschilpunt, de Poolse kwes
tie, is weinig of niets nader toe een
oplossing gekomen. Het comité van Lö-
blin heeft een vertegenwoordiger te
Londen benoemd, die daar echter
geen enkele officiële bevoegdheid zal
hebben. Daardoor zal de situatie nog
moeilijker worden. De Russen houden
vast aan een onverwijlde territoriale
regeling. doch*de Polen willen daarin
niet toestemmen, alvorens zll een
mandaat van het Poolse volk hebben
verkregen Zolang de kwestie van de
Poolse oostgrens niet is geregeld, kan
ook geen beslissing over de westgrens
worden getroffen. In diplomatieke
kringen is het geen geheim, dat Enge
land en de Verenigde .tSaten het-niet
gemakkelijk hebben gehad bU de on
derhandelingen met de Russen."
De „Observer" schrijft o.m.: Tegen
over de diplomatieke geruststellende
verzekeringen staat het feit. dat
de dingen ln Polen zich op catastrofale
wijze toespitsen. Men moet reeds spre
ken van een toestand van openlijke
burgeroorlog. De commissie te Löblin
heeft officieel medegedeeld, dat het bij
de poging tot verwezenliiklng der
nieuwe verdeling van het grondbezit,
volgens welke goederen van meer dan
50 hectaren onder de boeren verdeeld
moeten worden, tot krachtig verzet en
terreurmethoden is gekomen. Volgens
de mening van de commissie dragen
Mikolajczyk en zijn regering de ver
antwoording voor het bloedvergieten
onder Poolse broeders.
De uitgeweken Poolse regering te
Londen verklaart betrouwbare berich
ten te hebben over een meedogenloze
vervolging van haar aanhangers en
over massadeportaties naar de Sowjet-
unle.
Amerika wil Stille Oceaan
beheersen
STOCKHOLM. 23 Oct. „SvensKa
Dagbladet" verneemt uit New York, dat
men ln de Verenigde Staten steeds
meer gaat beseffen, hoe moeilllk het
zal zlin, Japan een beslissende slag
toe te brengen. Walter Lippman b.v.
zegt, dat de hoofdmacht van Japan
zich niet bevindt op de Philippijnen,
op Malakka, in Birma of Oost-Indlë,
maar ln Noord-Chlna. Mandsjoerlle ez
op de Japanse eilanden, waar ongeveer
70 procent van het gehele leger is ge
concentreerd. Op de punten, waar de
beslissende slagen geleverd zullen wor
den, zullen de Japanners over meer
soldaten beschikken dan de Amerika
nen.
In Washington, aldus het blad, ls
men het er over eens, dat na een
nederlaag van Japan de Verenigde Sta
ten de Stille Oceaan moeten beheer
sen Dit onderstelt echter het bezit van
steunpunten. Pearl Harbor ls niet vol
doende en in welingelichte kringen te
Washington twijfelt men er niet aan,
dat de Verenigde Staten de Philip
pijnen tót een der sterkste steunpun
ten ter wereld zouden maken.
Lichtvlekken'in het duister
Wanneer wij de grote woorden ver
geten-, die zo koud en vochtig zijn
als triomfbogen, zien wij ons in deze
tijd als huisvader voor ontstellend
qrote problemen geplaatst. Een pro-
heem van deze ti,d: zoek in de duu-
ternis de zonzijde van zes vuile h"ers\
die met beperkte middelen voor mor
genochtend schoon en droog moeten
zijn. Pieker niet over taai ongerief,
over het ontbreken van licht en
warmte, doch stroop de mouwen op.
vindt oj* de tast een emmer, een
straal water en spoel, schrob en
wring en smaak de vreugde van zes
gewassen luiers, die als lichtvlekjes
in de duisternis over de waslijn
komen te hangen.
Vroeger bleef zo'n luier-emmer voor
Vader onopgemerkt. Hij verdiepte
zich in zijn krant, in een boek of in
zijn schrijverij. Maar na die Vrijdag,
die tot ons aller verdriet op de der
tiende moest vallen, is het kunst
licht geweken. Wij zoeken naar mid
delen om Moeder-de-vrouw terzijde te
staan in haar verzwaarde taak en
wij troosten ons met het warme licht,
dat wif in haar ogen weten, wanneer
wij ons als kerel van bij de veertig
vrij en ongedwongen kwijten van de
zonderlingste werkjes, die haar en de
zuigeling welkom zullen zijn.
In de beslotenheid van het gezin,
zoals de bevoorrechten die nog ken
nen. is de scheiding tussen mannen-
en vrouwenwerk verflauwd. Vader
pakt méé aan cn hij smaakt tot dus
ver ongekende genoegens: de onzeg
bare vreugde van zes eigenhandig-ge
spoelde en gewassei\ luiers,die als
lichtende vlekken in de duisternis in
een verkilde keuken te drogen han
gen.
De revolutie in Guatemala
GENEVE, 23 Oct Volgens een
bericht van United Press heeft een
driemanschap een nieuw kabinet ge
vormd. Ponce en enige leden van zita
kabinet hebben een toevlucht gevon
den-In de Mexicaanse ambassade. Het
ls rustig in Guatemala. Het bericht
zegt verder, dat de revolutie is ver
oorzaakt door het feit. dat Ponce de
grondwet niet respecteerde. De onte
vredenheid bereikte haar hoogtepunt
met de moord op den directeur van
het blad „El Imparclal" en met de
aanvallen op Arevalo een der popu
lairste candldaten voor het president
schap.
Luchtvaartbasis in Labrador
STOCKHOLM, 23 Oct. Naar Radio
Londen meldt heeft Mackenzie King te
Ottawa medegedeeld, dat een pacht-
verdrag voor 99 Jaar ls gesloten voor
een luchtvaartbasis ln Labrador. Vol
gens dit verdrag zal aan de Goose
Bay, aan de Atlantische kust van La
brador. een basis worden aangelegd, die
in het internationale luchttransport-
vereker na de oorlog een belangrijk
middelpunt zal zijn.
Agitatie in Spanje
GENEVE. 23 Oct. Een bericht
van United Press uit Barcelona zegt,
dat Sowjet-Spanjaarden de controle
op zich genomen hebben over vier
grenssteden in noord-oost-Spanje. De
Spaanse „Maquisards" hebben de
steden Zondag veroverd.
Uit Stockholm wordt gemeld, dat
diplomatieke waarnemers in Londen
een nieuwe revolutieoorlog ln Spanje
verwachten. Totdusverre is de ont
wikkeling geremd, doordat de weste
lijke mogendheden Franco steun ver
leenden. Dit is echter veranderd, nu
Moskou bésloten heeft een nieuwe
revolutieonderneming te steunen.
Waarschijnlijk is de Spaanse kwestie
ook op de conferentie van Moskou
behandeld.
Zeepvervangende reinigings
middelen niet op de bon
DEN HAAG, 23 Oct. In verband
met het feit, dat er sinds 1 October
1944 lu plaats van waspoeder zeepver
vangende wasmiddelen op de bon ver
krijgbaar worden gesteld, vestigt de
directeur van het Riiksbureau voor
chemische producten, sectie zeep, er
de aandacht van het publiek op. dat
zgn. zeepvervangende reinigingsmidde
len ntetj kunnen worden gelijkgesteld
aan zeepvervangende wasmiddelen.
Zeepvervangende reinigingsmiddelen
zijn. zulks ln tegenstelling tot zeep
vervangende wasmiddelen, voor het
wassen van textielgoederen ten enen
male ongeschikt. Het publiek wordt
daarom de raad gegeven e.r op toe te
zien, dat het op de bon ook werkelijk
zeepvervangende wasmiddel?" en geen
zeepvervangende reiniging s.rwddelen
ontvangt. De aflevering van li: tstge-
noemde producten dienen bonvrll te
geschieden.
Beperking betalingsverkeer
AMSTERDAM, 23 Oct. De Neder
landse Bank maakt met betrekking
tot de verordening beperking beta
lingsverkeer 1944 bekend:
Beschikkingen bij de ln artikel 1 van
deze verordening genoemde instellin
gen. diensten en ondernemingen door
de Stichting tot bevordering van ex
port van aardappelen, gevestigd te Den
Haag en haar provincale en plaatselij
ke gemachtigden vallen niet onder de
beperkende bepalingen dier verorde
ning.
Ook vallen niet onder de beperkende
bepalingen: tussenhandelaren in lom
pen. grossiers In levensmiddelenafval-
len, tussenhandelaren in tweedehands
verpakkingsglas. tussenhandelaren ln
bruikbaar oudijzer, tussenhandelaren
in schroot.
Eden bevindt zich voor bespre
kingen te Cairo en zou zich vervol
gens naar Ankara begeven.
Quisling heeft een bureau voor
evacuatiekwesties Ingesteld; waarvan de
leiding werd opgedragen aan minister
Whist.
De zegswijze „'Beter benijd dan
beklaagd" krijgt in deze dagen
voor het Nederlandse volk haar
wrangste betekenis. Benijden doet
ons in de gehele wereld niemand
meer. Daarvoor in de plaats organi
seert men in Engeland bidstonden,
die mogelijk niet vrij zijn van propa
gandistische nevenbedoelingen, maar
die er geen twijfel over laten dat er
alle reden is on? te beklagen.
Het is niet zo verrassend, dat deze
bidstonden jongstleden Zondag be
paaldelijk werden aanbevolen „voor
de nog niet bevrijde delen van ons
land", 's Mensen neiging om de ver
antwoordelijkheid van eigen schou
ders af te wentelen, was altijd min
stens even groot als zijn neiging,
soortgenoten onaangenaam te zijn.
Aanmerkelijk verrassender echter is
de openhartigheid, waarmee de En
gelse bladen de huidige noodtoestand
in België bespreken, een noodtoé-
stand, die ook voor ons vol diepe
zin is.
Over de toestanden in het bevrijde
Italië behoeft niemand een jaar na
het verschijnen der Anglo-Ameri
kaanse legers nog veel woorden te
verliezen. Een zuigelingensterfte zon
der weerga en een door de honger
opgelegde prostitutie zijn slechts een
paar van de elementen, die Britse
en Amerikaanse waarnemers voor de
afschuwelijke toestanden" in Italië
kenmerkend noemden. Wat. Frank
rijk Betreft, nu de bevr^dingsroes
voorbij is, spreken de Amerikaanse
pcopagandazenders niet meer van
vitamine-chocolade voor zwangere
vrouwen. In plaats daarvan probeer
den de geallieerden van Zwitserland
de graanleveranties voor Frankrijk
los te krijgen, die zij wel beloofden,
maar die ilj zelf njet bij machte zijn
te verzorgen. En generaal De Gaulle
heeft aan zijn misnoegen over de
klove tussen Brits-Amerikaanse toe
zeggingen en de vervulling daarvan
reeds uitvoerig uiting gegeven.
Dat alles was. het is hier reeds
vaker vastgesteld, „ver van ons bed".
Sindsdien zijn de dingen echter be
angstigend dichtbij gekomen. En
naarmate ze dichterbij kwamen, wer
den zij er helaas niet beter op. Het
zijn Brit s e berichten uit Brussel,
die de toestand in België thans
schetsen, als de zwartste van alle „be
vrijde" gebieden. Wat die vergroten
de trap na de ellende van Italië en
Frankrijk zeggen wil. laat zich raden.
In geheel België, waar een Duitse
bezetting thans voor een Anglo-
Amerikaanse bevrijding plaats maak-
te, heerst volstrekte hongersnood.
Brood, vlees en boter zijn volledig
uit de handel verdwenen, de helft
van alle arbeiders is werkloos en zon
der inkomsten. Onder deze omstan
digheden verzetten zich grote bevol
kingsgroepen, naar een verslaggever
van de News Chronicle meedeelt,
tegen de Engels-Amerikaanse bezet
ting. Het neerschieten van geallieer
de officieren in het nachtelijk duister
en de sabotagedaden tegen militaire
installaties zijn minstens even leer
zame uitingen van de stemming der
Belgische bevolking als de juich^e-
ten bij het binnenrollen der eerste
Amerikaanse tanks.
Richt men in Londen zijn bid
stonden thans niet naar de verkeer
de zijde van het front? Wie kennis
neemt van de laatste Brits-Ameri
kaanse publicaties over de bevrijde
gebieden, heeft weinig moeite met
het antwoord op deze vraag. Zonder
de Brits-Amerikaanse bevrijdings
pogingen zouden zovele steden ln
Zeeland. Brabant en Gelderland
thans geen puinhopen zijn. zouden
de ongelukkige bewoners ervan niet
als haveloze en uitgehongerde vluch
telingen noordwaarts zwermen. Zon
der dat de overige delen van ons
land door de stakingsoproep van de
uitgeweken Nederlandse regering in
het front waren betrokken, zou het
in „onbevrijd" Nederland aan levens
middelen niet ernstig ontbroken heb
ben. Na en dóór de bevrijding is er
omgekeerd slechts groter nood. ech
ter géén verbetering te verwachten.
Wat dat na de ellende van Italië en
Frankrijk, na de ramp van België
zeggen wil. is duidelijk: op het „erg"
volgde een „erger", bij het „erger"
sluit met dwingende logica, naarmate
de ravitailleringsmoeilijkheden der
geallieerden stijgen, een „ergst" aan.
Dat „ergst" echter zal, heeft het
noodlot dit inderdaad met ons voor,
niet minder betekenen dan een aan
slag op ons volksbestaan.
De afschuwelijke werkelijkheid, die
invasie en bevrijding betekenen, is
op dit ogénblik reeds tot vele hon
derdduizenden Nederlanders door
gedrongen. die er zich voorheen
'slechts rozegeur en maneschijn bij
dachten. Waarom zou echter de er
varing vai*> het éne leed niet kunnen
leiden tot begrip voor het éne lot?
Waarom zou de aanslag op ons volks
bestaan d'e dit lot schijnt voor te
hebben, niet het krachtigste appèl
kunnen zijn aan het saamhorigheids
gevoel. dat ons als enige van alle
dingen door de moeilijkheden van
deze dagen heenbrengen kan?
Voedsel uit Centrale Keuken
kan worden opgewarmd
Het - verdient aanbeveling, het voed
sel uit de Centrale keukens Cfadoltjk na
aankomst te gebruiken. Laat men bet
enige uren in de hoolklst staan en
warmt men het daarna op. dan bestaat
de kans. dat hët voedsel zuur wordt,
vooral wanneer er melkpoeder In ver
werkt ls. Is het niet mogelijk, het
voedsel direct of korte tl ld na ont
vangst te gebruiken, dan dient men
het af te koelen en op een koude
De zon gaat heden onder om 17.27
uur cn morgen op om 7.22 uur.
Maan op 14.23, onder 22.43 uur.
E.K. 24 Oct., V.M. 31 Oct, L.K. 7
Nov, N.M. 15 Nov.
plaats te bewaren totdat het opge
warmd wordt
Stamppotten voor een, twee of drie
personen kunnen snel opgewarmd wor
den ln een koekepan. De koekepan
wordt slechts even vet gemaakt, b.v,
met een boterhampapiertje. De stamp
pot wordt er ln overgedaan en zo nu
en dan van de bodem geroerd, opdat
zij er niet aan vastplakt. Op deze ma
nier is de stampot ln enkele minuten
weer gloeiend warm. Grotere hoeveel
heden kan men bU gedeelten op deze
wijze opwarmen.
Directeur H J Kerkmeester, Bu»>
jum. hoofdredacteur Hendrik Llndt.
Amsterdam, plv hoofdredacteur, lr A.
H. d.e Haas van Dorsser.' Haarlem:
binnenland: J v Grieken, illustratie
en opmaak R Kampstra. volkscul
tuur en kunst: M Wolters. muziek:
G K Krop; sport J J Liber: adven
tentles. A. H. Lammen, allen te Am«
«ter dam. K 114
burg van het water verschoond ge-] ping^chijritUvoor h£ 1 2LvJi!e_s_ m.et I verfromfaaf^^^ndruk'^^ll"5 hebben I de door de Amerikanen ^eestéunde I luchtaanvallen ln het ge-
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER, 24 Oct. Het opperbevel
der weermacht deelt (mede:
Het zwaartepunt van de gevechten
ln het Westen ligt sinds enige dagen
op de rechter Duitse vleugel in Neder
land. Onze divisies verhinderden in
het gebied ten noorden van Antwer
pen en ten oosten van Den Bosch de
concentrisch ondernomen zware door
braakpogingen van de Canadezen en
Engelsen. De kern van-de op enkele
plaatsen binnengedrongen vijande
lijke tanks werd vernietigd.
Ten oosten van Lunéville en ln de
sector van Bruyères ontmoetten eigen
tegenaanvallen hevige vijandelijke
tegenstand. In het moeilijke bosterreln
wordt van belde zijden met de groot
ste verbittering gestreden.
Londen lang opnieuw onder het vuur
yan onze V 1.
Na de verliezen van de vorige dagen,
ondernam de vijand ln Mldden-Italië
slechts vrij zwakke, over het algemeen
vruchteloze, aanvallen. Pas tegen de
avond leefden daar de gevechten op.
De pogingen van den vijand uit het
bruggenhoofd Cesena met vrij sterke
strijdkrachten te voorschijn te treden,
mislukten. Dulkboofjagers vernietigden
ln de Adriatische Zee bij geringe eigen
schade zes Britse torpedomotorboten,
schoten een boot in brand en besoha-
dlgden twee zwaar.
Onze bewegingen iri Noord-Grieken
land verlopen volgens de plannen In
Servië zijn hevige gevechten met ben
den. Bulgaren en bolsjewisten aan de
gang.
Ea falie gevechten ten oosten van
Szolnok duren voort. In het gebied
van Debreczen én ten noorden van
Nyiregyhaza duren de zeer beweeglijk
uitgevoerde gevechten voort, zonder
dat er tot dusver een beslissing ls be
reikt. In enkele sectoren van de oos
telijke Beskiden vielen de geteisterde
bolsjewistische formaties slechts vrij
zwak en zonder succes aan. Troepen
van het leger en van de Waffen-#
ondernamen ln het gebied van Serocm
kloekmoedige tegenaanvallen en braoh-
ten den vijand zware verliezen toe
aan doden en gewonden.
De slag ln het grensgebied van Oost-
Pruisen duurt met uiterste hevigheid
voort, waarbij eigen slagvllegtuigen
bijzonder doeltreffend ingrepen. Vijan
delijke voorhoeden werden afgesneden
en in de rug aangevallen. Ook bij
Goldap en ten zuiden van Gumbinnen
werden de bolsjewisten in tegenaanval
len teruggeworpen. In de overige ge
vechtssectoren werden nieuwe door
braakpogingen van bolsjewistische ver-
Spaanse ppstandelingen
teruggeworpen
GENÈVE. '24 Oct. Volgens een be
richt van het Spaanse blad „Madrid"
bedragen de verliezen, door de Sowjet-
Spaanse benden geleden'bij haar jong
ste pogingen om tot Spaans gebied
door te dringen, 100 doden en Ver
scheidene honderden gewonden.
De benden werden door de Spaanse
grensbeveillglngsdlenst op Frans ge
bied teruggeworpen, waarbij talrijke
gevangenen werden gemaakt en be
langrijke hoeveelheden wapens buit
gemaakt werden. TDe rode Spanjaarden
zijn merendeels met Amerikaanse en
Engelsewapens uitgerust, die destijds
door geallieerde vliegtuigen op Frans
gebied voor de „maquisards" werden
uitgeworpen.
sterkingen afgeslagen of opgevangen.
De bolsjewisten verloren gisteren ln
Gost-Prulsen ln totaal 176 tanks. 61
daarvan werden door een enkel van
onze legerkorpsen vernietigd. Voor
Memel werd de vijand doeltreffend
door Duitse scheepsartillerle bestookt.
In de noordelijke sector heerst
slechts geringe gevechtsactiviteit. Door
lichte zeestrijdkrachten en gewapende
veerboten ondersteund, sloegen de ver
dedigers van het schiereiland Sworbe
ook gisteren bolsjewistische aanvallen
af. Boven de kust van Koerland schoot
marineluchtdoelgeschut zeven bolsje
wistische bommenwerpers omlaag
Daarmede verloren de Sowjet-Russen
de beide laatste dagen 80 vliegtuigen.
In Noord-Flnland houdt de sterke druk
van den vijand uit het Zuiden en
Oosten in de richting Klrkenes aan.
Een aantal vijandelijke tanks werd
stukgeschoten.
Amerikaanse terreurvllegers vielen
bij een voor de verdediging ongunstige
weersgesteldheid overdag Augsburg.
Regensburg en andere plaaften ln
Zuid- en Zuldoost-Dultsland aan In
de vroege avonduren was Essen het
doel van een Britse terreuraanval.
Andere vijandelijke vliegtuigen wier
pen bommen op de Rijkshoofdstad. 31
vliegtuigen, waaronder 22 viermotorige
bommenwerpers, werden vernietigd
Ie JAARGANG No. 251
WOENSDAG 25 OCTOBER 1944
Churchill een dag in Caïro
STOCKHOLM, 24 Oct, Naar Reu-
ter meldt, _heeft Churchill op zijn
terugreis van Moscou naar Engeland
een dag ln Cairo vertoefd. Hij heeft
daar belangrijke militaire besprekin
gen gevoerd, die verscheidene uren
geduurd hebben. Hierbij waren aan
wezig veldmaarschalk sir Alan Brooke,
chef van de generale staf, die Churchill
nrfar Moscou heeft vergezeld, en de
opperbevelhebber ln het Midden-
Oosten. generaal sir Bemad Paget.
Het vliegtuig van Churchill heeft
voorts ln Italië een tussenlanding ge
maakt. Hier had de Britse premier
een ontmoeting met generaal Alexan
der en generaal Maitland Wilson.
Crisis in de Belgische
politiek
STOCKHOLM, 24 Oct. Reuier
meldt uit Brussel, dat de Belgische
politieke crisis zich verscherpt hee'r
en de kloof tussen de regering van
Pierlot en de linkse partijen schijnt
uit te groeien tot een aangelegenheid,
die beslissend zal zijn voor het lot van
de regerink. Een Maandag door het
centrale comité der Belgische commu
nistische partij uitgegeven communi
qué zegt, dat de legering van Pierlot
tot dusver het door de communisten
voorgespelde en door hen als voor
waarde voor hun deelneming' aan de
regering aangegeven regeringsprogram
niet ten uitvoer heeft gelegd.
Het comitéé heeft besloten tot het
zenden van een memorandum aan
Pierlot en het politieke partijbureau
is thans bezig met de bestudering van
het antwoord, in het bijzonder ten
aanzien van het hoofdprobleem der
verdere deelneming aan de regering.
Het standpunt van de regering ls
Zondag door den minister van buiten
landse zaken, Spaak, tot uitdrukking
gebracht. HIJ zelde o.m„ dat de oorlog
zwaar drukt op het economische leven
van België en dat de voeding van de
geallieerde legers urgent ls. Totdat de
ncdlge havens ter beschikking staan,
doet de regering wat zij kan en hij
veroordeelde alle „onverstandige en
misdadige uitlatingen van personen,
die zeggen, dat zij het beter hadden
gehad onder de Duitse bezetting. Bel
gië bevindt zich ln een overgangstoe
stand. die nog lang zal duren en ook
niet eindigt met het einde van de
oorlog.
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of ƒ2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
Bij de dansmuziek van heden hoort
or. af scheidel Ijk de gezongen deun. En
wat voor teksten zijn er op gemaakt!
In alles is een mode. ook hier. in het
populaire liedje, dat nu als dans
muziek fungeert, is iedere phase van
het huwelijksgeluk bezongen. Intimi
teiten zijn te grabbel gegooid in de
meest zoete bewoordingen. En er zijn
in andere -talen dan de onze vaak
enorme dingen bij gezegd, die in ons
eigen Nederlandse idioom onmogelijk
zouden hebben geklonken.
Er is een rage geweest van Ameri
kaanse „songs", die met de hulp van
de landkaart werden samengesteld
De meest onwaarschijnlijke oorden,
bij voorkeur in het Noorden of het
Westen van de Verenigde Staten,
waren het mikpunt van sentimentele
ontboezemingen: „Breng mij terug
naar Oklahoma" of naar Indiana,
Texas. Keus genoeg, want er zijn bij
de vijftig van. die staten! Een andere
mode bracht het kinderhoekje. Een
picnic van Teddyberen, een hu we'! ik
van geschilderde poppen, een parade
van houten soldaatjes gingen vooraf
aan een suikerzoete periode van
..K'eine man'Miedjes waarbij de tekst
dichters een zekere Oosterse wijsge
righeid aan de dag legden, door het
mannelijke kind boven het vrouwe
lijke voor te trekken, Maar tenslotte
keert de mode steeds weer naar h»t
amoureuze en het geslachtelijke, fn
de terminologie van hét populaire
liedje van tegenwoordig kan het
woord „kus" elk stadium van het
liefdeleven weereeven: kan de nacht
voor elk ar.der doel dan slapen, wor
den aangewend en kan de benaming
„pappie" elke andere relatie tussen
man en vrouw dan de vaderlijke op
charmante en speelse 'manier aan
duiden.
Er behoeft niet aan te worden ge
twijfeld. dat in de dansmuziek van
heden gevoelens worden uitgedrukt,
welke, omgezet in onverbloemde taal,
net schaamrood naar de kaken zou
den drijven van de lieftallige be
roeps- en amateur-zangeresjes, die
deie teksten in een microfoon zuch
ten. Bij alle breedheid van de huidige
opvattingen: in vele gevallen hebben
zij klaarblijkelijk geen idee van de
consequenties van hun tekstwoorden.
Het is hier., dat de dansmuziek van
heden is ontspoord. Ten tijde van
Strau-s, die de wereld toch van een
respectabele hoeveelheid goede dans
muziek voorzag, bestond de gezongen
dansdeun niet. Terug naar een wer
kelijke dansmuziek in plaats van een
georkestreerd liedje lijkt een goede
richting.
De zon gaait heden onder o'm 17.25
uur eri morgen op om 7.24 uur.
Maan op 15.06, onder 23,55 uur.
V.M. 31 Oct., L.K. 7 Nov.; NJM.
15 Nov., E K. 23 Nov.
De toestand te Eindhoven
STOCKHOLM. 24 Oct. De oor
logscorrespondent Glllard heelt voor
de Londense omroep het volgende me
degedeeld over het leven ln het door
de geallieerden bezette Eindhoven:
In de wlilkels der stad ls .bijna niets
te koop. Talrijke fabrieken zijn ver
niel-' en vele andere liggen stil. Slechts
voor twintig procent der arbeiders Ls
er werk. Levensmiddelen zijn er niet.
In elk huls mag een achtste eenheid
electrlcitelt per dag Worden verbruikt,
hetgeen voldoende ls om een lamp van
100 watt li uur te doen branden.
Geen gas. geen kolen Vitaminehou
dend voedsel voor kinderen ls er niet.
Ook de opvoeding der kinderen
vortnt een probleem. Er zijn geen boe
ken, papier en geen kolen om de scho
len te verwarmen. Er zijn slechts en
kele onderwijzers De kinderen groer.n
ln het wilde op In materieel opzicht
ls dus deze periode, die onmiddellijk
volgt op de „bevrijding" waarschijnlijk
de hardste van alle.
inlevering groentebon
12e periode
DEN HAAG, 24 Oct. De secretaris
generaal van het departement van
Landbouw en Visserij maakt, in aan
sluiting aan het reeds ten aanzien v^n
de inlevering van de bonnen groente
12e periode gepubliceerde bekend, dat
bij deelneming aan fhaalttjden vari de
centrale keuken voor het tijdvak van
29 October tot Jen met 11 November
de bovenhelft van de groentebonnen
voor de 12e periode moet worden inge
leverd. Deze bonnen moeten hiertoe
horizontaal in tweeën worden geknipt,
zodanig, dat de bovenhelft de woorden
..groente 12" bevatten en de beneden
helft de woorden ..periode 194429
October25 November". Te zijner tijd
zal voor de periode van 12 tot en met
25 November de benedenhelft der bon
nen bij de centrale keukens moeten
worden afgegeven.
ZIJ, die voor dat tijdvak niet langer
wensen deel te nemen aan de maal
tijden der centrale keuken, zullen dus
ln de gelegenheid worden gesteld de
halve bonnen bij de groentehandelaren
in te leveren. Personen, die voor het
tijdvak van 29 October t.m. 11 Novem
ber geen gebruik maken van de cen
trale keuken en die de gehele groen
tebonnen bij den groentehandelaar
hebben Ingeleverd, kunnen vóór 25
November niet deelnemen aan de
warme maaltijden dezer keukens.
Verstrekking van fruit
DEN HAAG, 24 Oct. De secretaris
generaal van het departement van
Landbouw en Visserij maakt, ln ver
band met de inlevering van ae groen
tebonnen bij de csntrale keuken, be
kend. dat de groentehandelaren zich
ten aanzien van de verstrekking van
fruit aan het publiek zullen baseren
op de inlevering van de groentëbon-
nen voor de elfde periode.
Kent gij uw blokhoofd, den
man, die in uw blok de bewo
ners de zelf beschermingsmaat
regelen bijbrengt? t
(Voorlichtingsactie hoofdin
spectie luchtbescherming).
Een maand geleden kon iemand
nog met een grapje spreken
over de geprolongeerde herfststorm,
die nogal wat bomen omblies en tak
ken spoorloos deed verdwijnen. Op
het togenblik is het geen grapje
meer, maar verandert het aanzicht
van onze steden, van onze parken,
plantsoenen en wandellanen met
het uur.
Bij Amsterdam is de Zuidelijke
Wandelweg... wég. Buitenvelderse
pad... weg. De Kalfjeslaan. noem
haar een Lammetjeslaan, want als
een lam wordt zij ter slachtbank
geleid. Zelfs aan de Amsteldijk is
men begonnen en daar de dikke bo
men daar nogal weerbarstig zijn en
bovendien het drukke doorgaand ver
keer bij het vallen zouden versper
ren, heeft men daar de voorkeur ge
geven aan het vellen van de pas dit
jaar geplante jonge boompjes, pols-
dik. groen. nat. bijna onbrandbaar.
Verhalen over in beslaggenomen
zagen en bijlen doen onder de Vrij
willige Houtkappersbrigade de ronde,
maar schrikken toch 'blijkbaar niet
af. .:t Mag niet", zegt emn, maar...
men zaagt verder! Pik in, 't is win
ter. Ik moet toch hout hebben voor
.de kachel".
De wandelaar, die door de poldkr-
steppe loopt, die zich rondom de stad
begint uit te strekken, voelt zich niet
geneigd tegen deze logica ie debat
teren. Wam het is de logica van de
nood.
Maar hij denkt: die hier nu kap
pen en schenden en vernielen, zijn
voor 90 procent brave Nederlanders,
die braver dan braaf hebben geschol
den als ergens een boom of een bos
naar de barbiesjes ging omdat een
of andere oorlogvoverende macht
hout nodig had. Pas nu na vier»jaar
de brandstoffennood aan hun eigen
deur klopt verstaan ze plotseling het
begrip oorlogsnoodzaak" en' ze zijn
bereid, om het mooiste plantsoen te
vernielen als het hun maar een paar
takken opbrengt.
Toch zou het nuttig zijn als hier
van overheidswege regelend werd in
gegrepen en als gezorgd werd, dat het
beschikbare hout voor mijn part
wordt Nederland geheel ontbost. dat
is in elfTgeval beter dan geheel ont
volkt door kou en ontbering ook
inderdaad bij de nooddruftig en
kwam en niet dat het via prachtig
geoutilleerde vaklieden met hand
karren in de zwarte handel terecht
Komt.
Ons bos in de kachels van de kou-
lijders: als het moet, ja. Maar niet
op de zolders van de zwarte hanfle-
larenl TIJL.
Gandhi heeft Maandag verklaard,
dat hij het gevoel heeft, dat „een
nieuw vasten voor hem voor de deur
sta.'*?'.
DEN HAAG. 24 Oct. Evenals in
velschillende andere plaatsen, heeft
Mussert hedenmiddag in Den Haag
do leden zijner beweging in deze ge
meente en omgeving toegesproken.
Zijn rede-nam ongeveer een uur in
beslag. De bijeenkomst werd sehou-
den in Pulchri Studio en door tal
van functionarissen bijgewoond.
Mussert ving zijn toespraak aan
met er op te wijzen, dat op 14 Mei
1940 een tijdvak eindigde van Neer-
lands geschiedenis, dat in 1813 was
aangevangen. Iets nieuws begon: iets,
dat zich nog niet heeft uitgekristal
liseerd.
Meer dan op iemand anders druk
ken de lasten van deze tijd op de
nationaal-socialisten, die als minder
heid de verantwoordelijkheid voor
Nederlands toekomst op Zich hebben
genomen. Dit ondervinden vooral de
natlonaal-socialistische burgemees
ters. Steeds trachtten zij het ergste
te voorkomen, er van te maken wat
er van te maken valt, bij vorderingen
b.v., welke noch voor de Wehrmacht,
noch voor ons Nederlanders aange
naam zijn.
De nationaal-socialisten in het alge
meen gaf Mussert de raad: 1. hun
gevoel voor humor niet te verliezen
en 2. toch steeds het grote in het
vizier te houden, waarom het in deze
worsteling gaat.
Gedurende een aantal eeuwen is
Europa hart en hamer geweest van
de wereld. De laatste honderd jaar
echter is zijn aanzien gaan afnemen.
De Verenigde Staten waren de eerste
grote macht, die zich losmaakte van
Europa. Japan ontwikkelde zich in
nauwelijks 50 jaar en als aerde grote
macht is Sowjet-Rusland opgestaan.
Europa leerde niets van deze ontwik
keling en ziet nu hoe Amerika en
Sowjet-Rusland de handen ineenslaan
om een einde te maken aan de rol.
welke het avondland steeds heeft ge
speeld. Niemand zal Europa van de
ondergang kunnen redden, als het
zelf niets wenst te leren.
Het bolsjewisme ls er altijd voor
uitgekomen, dat het niets anders wenst
dan de wereldrevolutie. In Italië,
Duitsland en Spanje hebben fascisme
Grieks kabinet gevormd
WEENEN, 24 Oct. Radio Cairo
meldt, dat een nieuwe Griekse rege
ring ls gevormd. De belangrijkste pos
ten ln dit kabinet zijn als volgt bezet:
Minister-president, minister van bui
tenlandse zaken en voorlopig minister
van oorlog: Papandreoe; plaatsvervan
gend minister van buitenlandse zaken:
Draghoumls; minister van marine en
voorlopig minister van opvoeding:
Kanelopoulos; minister van financiën
en voorlopig minister voor voedsel
voorziening: Zvoles; minister van Jus
titie en voorlopig minister van lucht-
vuart: Avram.
Wilhelmstrasse over Horthy
BERLIJN, 24 Oct. In antwoord
op een desbetreffende vraag werd in
de Wilhelmstrasse verklaard, dat er
geen twijfel meer over kan bestaan,
dat de vroegere rijksbestuurder vaü
Hongarije admiraal Horthy. die zich
thans in Duitsland bevindt, zich door
zijn omgeving tot handelingen heeft
hten verleiden, waarvoor hij later zeil
niet meer kon Instaan.
en natlonaal-socialisme het de voet
dwars gezet. Zou hun dit op den duur
niet gelukken, waaraan spreker echter
niet geloofde, dan valt Europa ten
prooi aan het bolsjewisme. En dat bol
sjewisme zou nog wel eens wat meer
kunnen verlangen dan: een radio, een
fiets en een borstrok. Overal waar tot
heden het nationaol-soolalisme de vlag
heeft moeten strijken, ziet men, dat
het bolsjewisme de uiteindelijke zege
behaalt. Een tijdelijke bezetting door
Amerikaanse of Engelse soldaten kan
hieraan niets verhelpen, omdat men
op bajonetten nu eenmaal niet kan
blijven zitten
Vervolgens schetste Mussert de pliasen
van deze oorlog. De eerste, van 1940
tot en met '41, bestond met de bezet
ting der verschillende landen uit do
opmars van het natlonaal-socialisme.
Wel werden Engelsen en Amerikanen
uit Europa gezet, doch ln Europa ble
ven: 1. de Internationale van het groot
kapitalisme, 2. aanhankelijk minder
zichtbaar, nu duide. jker, de interna-
tionale van het marxisme en 3. do
internationale van de koningshuizen..
De uitlating van Mussert, dat er nooit
een volkse ordening ln Europa zal
komen zolang er nog koningshuizen
zijn, werd door de aanwezigen met
luide bijval beantwoord.
Het gaat er. thans om, de leuze
„Nooit meer oorlog binnen Europa" te
verwezenlijken en de Europese volke
ren te brengen tot onderlinge solida
riteit. Grote dingen zijn nimmer door
meerderheden tot stand gebracht;
daarom worstelen ln de verschillende
landen uitsluitend minderheden voor
Uit doel.
Spreker herinnerde verder aan de
solidariteit met het fascistisch Italië
en het natlonaal-sooiallstische Duits
land. waarvoor de N.S.B. zich 1n 1935
heeft uitgesproken. HIJ zou zich scha
men. Indien de Beweging ooit van dezo
trouw zou kunnen worden afgebracht.
Al heeft de ervaring dan geleerd, dat
men de boog aanvankelijk wat al te
strak heeft gespannen, wanneer er
geen 60lldalr Centraal-Europa (met
inbegrip van Scandinavië) komt van
tenminste 200 mlllioen zielen, dan la
Europa over een generatie verloren.
Ondersteuning verwanten van
Nederlandse vrijwilligers
DEN HAAG, 20 Oct. Het FUrsorge-
kommando des höheren ff- und Poll-
zelführers deelt mede- Voor de laatste
mae.1 ln dit Jaar zullen aan degenen,
die recht hebben op ondersteuning, of
aan hun gemachtigden, onder over
legging van de vereiste Lewllsstukken,
de ondersteuningsgelden worden uit
betaald op de Ortskommandanturen,
resp. gemeentehulzen, en wel: Maan
dag 23 October, om 8 uur te Amers
foort. Lochem en Mippel en om 14
uur te Hilversum, Doetlnchem en
Hoogeveen; Dinsdag 24 October om 8
uur te Alkmaar. Zutphen en Assen en
om 14 uur te Haarlem. Apeldoorn en
Veendam; Woensdag 25 October om
8 uur te Leiden, Deventer en Win
schoten en om 14 uur te Gouda, Zwol
le en Groningen.
Tot het verzorgingsgebied behoren
de voor ondersteuning In aanmerking
komende verwanten der Nederlandse
vrijwilligers der Waffen-#, zomede van
de Landstorm Nederland, de Duitse
landmacht, het luchtwapen, de Krlegs-
marlne, de Pollzei. de Technische
Nothllfe en het Deutsche Rote Kreuz.
Rechthebbende verwanten der vrij
willigers. behorende tot de hierboven
genoemde groeepn, dienen zich voort
aan, zo mogeilik onder opgave van
hun Aktenezlchen. ln alle verzorglngs-
dangelegenheden te wenden tot de
Dlenstellc Feldpostnummer 08996.
directeur. J. Kerkmeester, Buv
•urn; hoofdredacteur-, Hendrik Llndt,
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; lr. A.
H. de Haas van Dorsser, Haarlem;
binnenland: J. v. Grieken; illustratie
en opmaak: R. Kampstra; volkscul
tuur en kunsti M. Wolters; muziek:
G. K. Krop: 6port: J J. Liber; adver-
tent'es: A, 3. Lammer», allen te Am-
it ex chun, K 1U
