HET DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Duits weermachtsbericht Zware afweerstrijd tussen Maastricht en Aken Geconcent(eerde actie tegen vijandelijke luchtlandingstroepen aan de gang Brest en Boulogne blijven zich weren Verdere landingen verwacht Sowjets poogden Duitse troepen in Noord-Finland in te sluiten Duitse troepen grendelden landingsplaatsen af Talrijke zweefvlieg tuigen neer gehaald „Alaaf Oche!" is Akens devies Bevolking zet zich schrap Hoe zit dat? Zware tijden' Damesathletiek staat op hoog peil Goede verwachtinger Electriciteitsrantsoen tot helft beperkt voor de toekomst Richard Strauss, de veelzijdige Algemene Literatuur geschiedenis HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER, 18 Sept. Het opperbevel van de weermacht maakt bekend: In het Nederlandse gebied liet de vijand gistermiddag, na voorafgegane sterke luchtaanvallen, valscherm-, jagers en luchtlandingstroepen ach ter ons front, met het zwaartepunt' in het gebied van Arnhem. Nijmegen en Eindhoven, neer. Des middags ging hij vervolgens tuSsen Antwer pen en Maastricht tot de aanval over om de verbinding met zijn neerge- laten formaties tot stand te brengen. Vooralin het gebied van Neerpelt ontwikkelden zich daarbij hevige ge vechten, in het verloop waarvan de vijand geringe terreinwinst naar het Noorden kon behalen. Tegen de vijandelijke luchtlandingsstrijdkrach ten worden geconcentreerde tegen aanvallen ondernomen. Tussen Maas tricht en Aken, alsmede in het gebied van Nancy, staan onze troepen nog altijd in zware afweerstrijd met sterke vijandelijke strijdkrachten. In de andere sectoren van het Wes telijke front werden talrijke vrij zwakke aanvallen van den vijand uiteengeslagen. De in Lunéville bin nengedrongen vijand werd verdre ven. Ten zuiden der stad maakt onze tegenaanval goede vorderingen. In de puinhopen van Brest hand haafde zich de heldhaftige bezetting, samengedrongen op een smal terrein, nog altijd tegen de zwaarste vijande lijke aanvallen. Ook om de vesting Boulogne woeden zware gevechteh. Hier kon de vijand na urenlange luchtaanvallen van het westen uit een penetratie bereiken, die afge grendeld werd. Vijandelijke aanvallen die op Duinkerken werden onderno men mislukten. Het V 1 vergeldingsvuur op Londen werd voortgezet. Aan het Italiaanse front bleven vijandelijke aanvallen in de sector Lucca-Pistoia zonder succes. Met krachtige ondersteuning van artillerie en luchtmacht, viel de vijand de gö- hele dag ten noorden van Florence aan. In met grote verliezen gepaard gaande geveenten werden al zijn doorbraakpogingen verijdeld. Aan de Servisch-Bulgaarse grens ontstonden verscheidene plaatselijke gevechten, in het verloop waar van tien Bulgaarse tanks werden stukgeschoten. In het zuidelijke deel van Zeven burgen zijn ook gisteren vijandelijke, door tanks ondersteunde aanvallen, mislukt. Evenzo werden bij Sanok en Krosno hernieuwde hevige aanvallen der bolsjewieken afgeslagen. Pene- tratieplekken werden in tegenaanval len afgegrendeld. In Letland en Estland wordt met uiterste felheid gevochten. De grote aanval der bolsjewieken, die zich ook tot het gebied van Dorpat uitstrekte, werd in zware luchtgevechten opge vangen. Formaties slagvliegers on dersteunden met succes onze afweer- gevechten in het Baltische gebied. Des nachts vielen gevechts» en des nachts opererende slagvliegtulgen Sowjet. Russische troepenconcentra ties met goede uitwerking aan. In luchtgevechten en door luchtdoelar tillerie werden gisten 75 bolsjewis tische vliegtuigen neergeschoten. Op het Peipus-meer brachten ma rine-artillerie-lichters een bolsjewis tische kanonneerboot tot zinken en beschadigden een andere boot. Amerikaanse bommenwerpers on- In een beschouwing over het op treden der Geallieerde valscherm troepen op Nederlands gebied schrijft de militaire medewerker van het D.N.B. schrijft o.a.: Hoewel de aan val uit de lucht voor de Duitse lei- din g geenverrassing is geweest, kan toch de liquidatie van deze onder neming wegens het karakter van het Nederlandse terrein enige, tijd vor deren. Voor den vijand vloeien uit de toe stand automatisch twee gevolgen voort: ten eerste moet hij, wil hij de valschermtroepen niet aan hun lot overlaten, de doorbraak tot stand brengen, zonder rekening te houden met verliezen of kansen op succes. Anderzijds heeft hij tegen zijn be doeling in op deze plaats een concen tratie van Duitse divisies veroorzaakt, welke de uitvoering van zijn plannen slechts verzwaren. Tot dusver zijn zijn verliezen reeds buitengewoon groot. Het succes, zal in sterke mate ei; van afhangen, in hoeverre he.t den tegenstander mogelijk zal zijn. reeds geisoleerde contingenten versterkingen, wanens. minutie en levensmiddelen aan te voeren. Men mag verwachten, dat de toestand hem zal dwingen nieuwe landingen te beproeven. dernamen gisteren een terreuraanval op Boedapeét. Des nachts wierpen vijandelijke vliegtuigen bommen op Bremen, in het gebied van Dort? mund en op Debreczen in Hongarije. In aanvulling op het weermachts bericht wordt nog gemeld: In de harde afweergevechten ln het gebied van Modohn heeft zich de RIJns-Westfaalse 126e divisie Infante rie onder bevel van gcneraal-majoor Fischer door voorbeeldige standvastig heid en bijzondere dapperheid onder schelden. Maarschalk Antonescu gearresteerd STOCKHOLM. 18 Sept. De Sowjetberichtendienst meldt, dat het commando der Sovjettroepen in Roemenië de volgende Roemenen heeft gearresteerd': Maarschalk Anto nescu, den oud-minister van buiten landse zaken Mihai Antonescu, den oud-minister van oorlog generaal Pantasi, den vroegeren Inspecteur- generaal dér gendarmerie Vasiliu en den oud-prefect der politie te Boeka rest Ejeftrescu. Postverkeer met Roemenië en Frankrijk gestaakt DEN HAAG. 19 Sept. Het gehele postverkeer met Roemenië en Frank rijk ls gestaakt. Alleen zendingen, be stemd voor-«krijgsgevangenen, kunnen als voorheen worden aangeboden. Ie JAARGANG No. 220 LD DINSDAG 19 SEPTEMBER 1944 Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden. Tel. 24996 - Postgiro 184120 Abonnementsprijs 21 ct. per week of 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct. Voor de tweede maal in de geschiede nis van de diergaarde Blijdorp is een nijlpaardje géboren. Moeder en kind gaan Maan tafel". (Foto „C.N.F./Hof") Op 9 September reeds aanvallen ondernomen BERLIJN, 18'Sept. De eisen der Sowjets bij de wapenstilstand met Finland zouden de Duitse troepen in dat land voor een moeilijke taak hebben gestéld, welke ook wanneer zij ongehinderd zou kunnen worden uit gevoerd, de grenzen van het moge lijke zouden hebben overschreden. Toen de divisies zich .van het hechte front voor Kandalaksja losmaakten, trachtte de vijand, naar het D.N.B. i'erneemt, door een verreikende om singeling van het noorden uit, het gros der Duitse troepen in deze sec tor in te sluiten. Door de samen werking van alle Duitse en Finse bureaux, en door de snelle aanvang der militaire maatregelen -konden binnen zeer korte tijd weermachts goederen weggevoerd en installaties der troepen gesloopt of vernield wor den. De 9de September viel de vijand de toen nog slechts zeer dun bezette hoofdgevechtslinie aan het Wer- mannmeer en aan het noordelijke front aan, doch hij verloor die dag reeds 500 doden en werd afgeslagen. De volgende dag brachten de Duitse troepen een bolsjewistische divisie in fanterie, die van het noorden uit via Kor ja naar Salla opdrong en door pantserwagens gesteund werd, na een harde strijd, waarin verscheidene pantserwagens stukgeschoten werden, toe staan. Intussen ging de distanciëringsbe- weging voort. Het gelukte den bolsje wisten door een passerende aanval een der opmarswegen te versperren en er ontstonden hier alsmede aan de weg van Korja ten noorden van Salla harde gevechten. De 13de September Sowjets versterken zich in gebied van Warschau BERLIJN, 18 Sept. In het ge- vechtsgebied van Warschau hebben de bolsjewisten hun enkele dagen ge leden gestaakte grote offensief niet meer hervat, doch zij voeren verster kingen aan, teneinde hun verzwakte stootdivisies aan te vullen. De Duitse artillerie stoort de hergroeperingen door voortdurend vuur van zwaar ge-^ schut. In de puinhopen van Praga hielden de Sowjets zich rustig. In het voor terrein der Karpathen bleven bok gis teren, ondanks de steun van grote formaties 'slagvliegtuigen, alle Sow- jetaanvallen steken. Een penetratie, welke de Sowjets aan de San tot- stand wisten te brengen, werd opge ruimd. Duitse pantsergrenadiers braken ten zuidwesten van Dukla de bolsje wistische linies en bestormden een belangrijke hoogte. De bolsjewisten werden in gevechten op korte afstand uit enige brandende dorpen gewor pen. In bosgevechten werd een vrij sterke bolsjewistische gevechtsgroep omsingeld en vernietigd. „Intieme besprekingen" na conferentie van Quebec STOCKHOLM, 18 Sept. Naar de Reuter-correspondent Robert Vivian uit Quebec meldt, krijgt men daar. nu de verdere reisplannen van ChuF- chill in een waas van geheimzinnig heid gehuld zijn, steeds meer de in druk. dat pas de eerste phase van de belangrijke conferentie tussen Rooser velt en Churchill is gesloten. Het is mogelijk, dat Churchill zijn „vistochtje" voortzet, Men gelooft al gemeen, dat het op het ogenblik slechts gaat om eon pauze in de be sprekingen in de citadel van Quebec en verdere Intiemere besprekingen op een andere plaats. Van officiële zijde wordt over dc gis singen in deze richting geen commen taar verstrekt. Correspondenten, die op de persconferentie aanwezig waren, waarop Churchill en Roosevelt ln grote lijnen de aard van hun besprekingen meedeelden, zo gaat Vivian voort, zijn teleurgesteld over de vage, zij het ook woordenrijke berichten, die verstrekt werden. Een correspondent, die al vele Jaren zijn beroep uitoefent, heeft in dit ver band gezegd: Klaarblijkelijk hebben zij gesproken omdat de wereld een of ander bericht verwacht. Er zijn vole woorden vuilgemaakt, maar er ls geen enkele aanduiding over de vraag, wat zich werkelijk in de citadel heeft af gespeeld. De plotselinge aankomst van Eden werd niet toegelicht. Houdt u uw kinderen voortdu rend voor, dat ze geen enkel pro jectiel mogen aanraken, rhaar dat ze de politie moeten waar schuwen als ze iets verdachts vinden? Afdoend gecamoufleerd en gereed tot vuren staat het geschut van de di visie „Grossdeptschland" aan de Oostpruisische grens opgesteld. (Foto Orbis-HollandJ BERLIJN, 18 Sept. Sinds dagen ziet de vijand zich in Noord-Belgic gebonden door de taaie tegenstand der Duitse troepen in het bruggen hoofd aan de Westerschelde en door energieke tegenaanvallen aan het Maas-Schelde-kanaal die Zondag werden voortgezet. Ook zijn sterke aanvallen tussen Maastricht en Aken naar het noorden brachten hem slechts onbetekenend^, plaatselijke voordelen. Tussen Ak'en en Stolberg werd de vijand door tegenaanvallen van Duit se tanks verder teruggedrongen en zuidelijk van Stolberg bicven de vor deringen der* Amerikanen als gevolg van de Duitse wiggen, die in het vijandelijke aanvalsfront waren ge dreven, ook Zondag minimaal. De krachtige stormloop van drie vijan delijke leg.ers in het Belgisch—Neder landse grensgebied is daarmede sinds dagen zonder tastbaar succes geble ven. Om deze sterke grendel open te breken 'en zijn bewegingsvrijheid te- ï'ug te krijgen, begon de vijand in de vroege middaguren- van Zondag, in het Nederlandse gebied luchtlan dingstroepen neer te laten. De actie was aangekondigd door hevige lucht aanvallen op vliegvelden en verkeers- werken in de betrokken gebieden. Van 14.30 uur af verschenen ver scheidene honderden vrachtzweef- en transportvliegtuigen boven het zui delijke deel van Nederland en de Èijndelta. Nog terwijl de vijand zijn landingen uitvoerde, gingen reeds eigen sterke strijdkrachten tot de te genaanval over. Talrijke vrachtzweef- vllegtuigen werden door het lucht doelgeschut neergehaald, andere wer den door het afweervuur gedwongen landingen te verrichten in de geïnun deerde gebieden. Teneinde de vijandelijke valscherm springers en luchtlandingstroepen af te weren, grendelden Duitse troepen dc verspreid uit elkaar liggende lan dingsplaatsen af en verhinderden in de eerste plaats het vormen van grote gesloten gevechtsgroepen Andere tegenmaatregelen worden genomen. Teneinde de verbinding 'tot stand te brengen met zijn in het gebied van Eindhoven neergelaten strijd krachten. viel de vijand tegen de avond aan het Maas-Scheldekanaal uit Neerpelt naar het Noorden aan. De Duitse tegenaanvallen, die ook op deze plaats terstond werden onder nomen. leidden tot harde, de gehele nacht \oortdurende gevechten, die ook in de ochtenduren van heden nog aan de gang waren. Nieuwe Duitse divisies De grote luchtlandingsactie der ge allieerden in het Nederlandse gebied wordt in welingelichte kringen te Berlijn ajdus verklaard, dat de Ame rikanen ën Engelsen zich daarvan een zekere ontlasting voor hun tus sen Antwerpen en Maastricht strij dende formaties en tevens de bespa ring van nieuwe zware bloedige offers voorstellen, vooral daar de steeds sy stematischer werkende Duitse divisies in de sector van Maas en Schelde van den vijand de allergrootste offers in bloed verlangen. De luchtlandingsactie in het Ne derlandse gebied heeft de concentra tie van nieuwe Duitse divisies nodig gemaakt. Op zeven 'landingsplaatsen werdep de geallieerde eenheden reeds volkomen vernield. Dat geldt vooral van de verder oostelijk heer- gelaten Amerikaanse en Britse lucht' landingscontingenten. kon de opmarsweg weder vrij ge maakt worden. Met medeneming van alle wapens en gereedschappen be reikte het gros der Duitse troepen de aangewezen tussenstelling en de 14de September was de algehele losmaking der troepen uit het oude- front voor Kandalaksja voltooid. Distanciëring verloopt vlot Tot dusver is de vijand nog niet tot een samenhangende aanval tegen de Duitse troepen in het gebied van Sallk gekomen. De disianciëringsbe- wegingen aan de fronten van Uchtwa en Louri verliepen met de regelmaat van een uurwerk, hoewel de vijand deze door het op de voet volgen, hier en daar ook met. gebruik van pantserwagens, trachtte te storen. Ook de herlevende activiteit van de bolsjewistische luchtmacht bleef zon der invloed op de Duitse militaire maatregelen. Intussen hebben vele Duitse formaties de Finse grens in westelijke richting overschreden. De bewegingen der Duitsers blijven be paald worden van een oogpunt, van operatieve vrijheid van het Duitse leger in het hoge aioorden. (Van onze correspondente.) BERLIJN. 18 Sept. De Ameri kanen hebben do dat?, waarop hun troepen de eerste stap op Duits grond gebied'gezet hebben gevierd, alsoï zij de óverwlnrilng reeds ln hun zak had den. En toch heeft dit feit alleen maar het gevolg, dat de Duitsers zich nog eens ^bijzonder schrap zetten. Dit geldt vooral voor de bevolking van West-JJultsland, die door deze toe stand het- meest getroffen wordt. Op nieuw biykt de grote psychologische fout der EngelsAmerikaanse bom bardementen op Duit*e steden. ,Het Duitse volk zal door bombardementen niet- op de knieën gedwongen kunnen worden. Het ls er de laatste twee Jaren alleen maar harder door geworden. De vijand brengt niet nu pas de oorlog binnen de Duitse grenzen HIJ doet dit reeds sinds de tijd, dat hij uit vlieg tuigen brand- en brisantbommen op,dc steden wierp. Wie zich niet eenmaal, maar keer op keer door brandende straten gered heeft, wie de dierbaarste waarden op de gruwclhkste manier verloren zag gaan, die loopt niet met de witte vlag den vijand tegemoet Deze mensen klemmen de tanden op elkaar en vechten verder, al was het alleen maar voor de offers, die zij reeds gebracht hebben. En manend boven het Duitse volk staan de woorden: Geen capi tulatie! De bevolking van Aken ls ditmaal zeer zwaar getroffen. De 6tad ls éen puinhoop, maar het leven .ging gewoon verder, wel primitief, maar vervuld van het rhytnme ener harde plichts betrachting. De honderdduizend, die nog achtergebleven waren, hadden dc opdracht, vol te houden en deden dit als Iets natuurlijks Nu kregen zij het bevel, de stad te ontruimen. Het bevel kwam. toen .Eupen reeds ln Engelse handen was. En toch vofcrok dit alles zich rustig In kleine en grote fabrie ken demonteerde men de machines. Iedere bedrijfsleider kende de plaats van bestemming. Het personeel bleef meestal bij elkaar, voor de -vrouwen was gezorgd. In treinen en autobus sen vertrokken zij. doch allen spraken de woorden uit: Wij komen terug 1 Al is Aken een puinhoop, 'het heeft zoveel aan innerlijke waarden gered, dat een nieuw Aken' zal ontstaan, dat in niets bij het vorige zal achterstaan. ..Alaaf Oche". hoog Aken. ls het toverwoord, dat al die mensen als één grote familie verbindt. Ook nu zli uit elkaar moeten gaan De Akenaars zijn de eersten, die moeten gaan. Tijd moet gewonnen worden, het front, moet 7-lch kunnen stabiliseren. Reserves moeten hier naar toe. maar vooral nieuwe wapens „Alaaf Oche!" roepen zij el kander toe. nu zij schelden. „Alaaf Oche. en wenn et versönk". Duizenden Finnen trekken over de Zweedse grens STOCKHOLM, 18 Sept. Naar de speciale correspondent van „Morgon- tidningen" meldt, hebben tot dusver 5360 Finse vluchtelingen met 3000 huisdieren de FinsZweedse grens tussen Karesündo en Haparanda ge passeerd. De plaatselijke Duitse bureau's, al dus de correspondent» leggen de Fin se evacuatie geen moeilijkheden in de weg. AMSTERDAM, 19 Sept. De min derheid van de Gereformeerde kerk te Bllthoven. die krachtens de uit spraak der arrondissementsrechtbank te Utrecht de goederen aan de be zwaarde kerkeraadsmeerderheld moest overlaten, is daartegen ln beroep ge gaan bij heb gerechtshof te Amster dam, waar de zaak 5 October zal die nen. Kolen voor baby De secretaris der brandstoffen- commissie „Amsterdam" heeft, gelet op het Noodorganisatiebe- sluit Vaste Brandstoffen, verbo den, vaste brandstoffen af te leve ren, te vervoeren of te gebrui ken. tenzij de betrokkene in het bezit is van een daartoe strek kende schriftelijke vergunning, afgegeven door den voornoeniden secretaris. Aan deze vergunning kunnen voorwaarden of beperkin- gen zijn verbonden. In een onderhoud, dat wij he denmorgen met den secretaris van de B.C.A. hadden, deelde deze ons mede, dat de bedoelde vergunningen uitsluitend ver strekt worde,n aan hoofden van gezinnen, die over zogenaamde „kookkaarten" beschikken. Ook voor deze categorie van brand stof fenverbruikers is uiteraard uiterste zuinigheid geboden. Moeders, die binnen veertien dagen gezinsuitbreiding verwach ten, kunnen zich in verbinding stellen met de Brandstoffencom- missie „Amsterdam"Keizers gracht 1S8. alhier. Zij dienen een doktersverklaring over te leggen, waarin de vermoedelijke dag van bevalling wordt genoemd om in het bezit te komen van een ver gunning, die recht geeft op het vervoeren en verbruiken van een kleine hoeveelheid vaste brand stoffen. rr De verduisterihg begint heden om 19.45 uur en eindigt om 7.15 uur. •Maan op 8.58, onder 20.56 uur. 25 Sept. E.K 2 Oct, V.M9 Oct. L.K., 17 Ot*. N.M. Mijn néef Gerrit zat te vissen aan de Amstel, stille zij, ter hoogte van het Kalfje. Ik kwam langs en zag hem en zei: ,Jla die Gerrit, bij ten ze nogal?" ,Jion beter," zei die. „Eén aardig bliekie heb ik en een paar vorentjes kielekiele de maat." Toen miste ik iemand. Bertus was er niet, de vaste vismaat van mijn neef Gerrit en een groot visser in het aangezicht van Neptunus, god van water en vissen. Ik zei: Verroest nou, is Bertus ziek?" Want ik had neef Gerrit nog nooit, zien vissen zonder Bertus, van kleine jongen af aan en dat is jaren terug. „Bertus?" zegt neef Gerrit en hij spuwde omstandig in het water. „Ber tus? Praat me nooit meer van Ber tus. Die vrijer is dood voor me. Een sijsiérlijmer eerste klas." „Kom, kom," zeg ik. „Da's voor het eerst in. dertig jaar, dat ik een kwaad woord van Bertus hoor. Jullie konden het altijd best met mekaar vinden, dacht ik," „Konden we ook. konden roe ook," zei neef Gerrit driftig en andermaal verhoogde hij de waterstand van de Amstel middels zijn surrogaat-tabaks pruimextract. „Maar da's voorbij. En voorgoed." En hij vertelde, bitter en nors: ,Jk ken vandaag hiet eens baarzen en het is er jé weertje voor Nou komt dat zo. We hebben allemaal een wur- remekaart tegenwoordig, roeet je?" „Hè?" vroep ik. „Wa's dat?J' „Nou, üistribusje van wurreme. Die benne schaars en dh vaste klanten hébben eèn wurremekaart. Nou heb ik nummer 321 en gisteren \oaren er wurreme van 100 tot 200. Ik ernaast grijpen. Ik zeg tegen Bertus. Bertus zeg ik, leen mijn je kaart, dan haal ik wurreme, vJant hij kon vandaag niet vissen, omdat-ie bonkaarten ha len moest. En wat zegt diedie ellendeling? Hij zegt, als jij wurreme op mijn kaart haalt, krijg ik morrëge geen beurt èn dan mot ik wurreme hebben. Nou en ik wier giftig hé, en ik zeg, in naam van onze vriendschap zeg ik, geef op je kaart. Nou en als ik niet weg was gegaap, had-ie me van de trappen gedon gegooid. Nou vin jij dat nou werk voor een ouwe vis maat?" Ik zei. dat ik het geen werk vond En terwijl neef Gerrit mistroostig een vers dcegje aansloeg en vloekte om- dat-ie-gecn wormen had. wandelde ik voort en peinsde droefgeestig over deze zware tijden, waarin zelfs de wormen gerantsoeneerd worden en oude vriendschapsbanden in vijand schap verkeren. Zware tijden! DEN HAAG, 18 Sept. De secretaris-generaal van het de partement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart maakt bekend, dat het met ingang van heden verboden is buiten de uren, waar op officieel verduisterd moet wor den, electriciteit voor verlichting te gebruiken. Indien afïvijking van dit voorschrift wordt gecon stateerd, zal zonder, meer tot af sluiting worden overgegaan. Voorts is bepaald, dat eveneens met onmiddellijke ingang de tot op heden toegewezen electrici- teitsrantsoenen tot de helft zijn verminderd. AMSTERDAM, 17 Sept. Het is zonder twijfel een feit, dat het peil der Nederlandse dames-athletiek in ternationaal hoger is dan dat der heren, hetgeen in het afgelopen sei zoen tot uiting kwam in de verbete ring van drie wereld-records n.l. de 100 yards, de 4x110 yards estafette en de 4x200 meter estafette. Op en kele nummers kwam onze naam reeds voor op de wereldrecord-lijst der dames, zodat. Nederland momen teel een zeer eervolle plaats inneemt. Wij danken deze positie voor een, groot deel aan de emiiïente athlete mevr. Blankers—Koen, die vier wereld-records op haar naam heeft staan en wel het verspringen met 6.25 m.. het hoogspringen met 1.71 m„ de 80 m. hordenloop met 11.3 sec. en de 100 yards hardlopen met 10.8 sec. Dit is een prestatie, welke tot nog toe geen enkele athlete ter wereld heeft kunnen verrichten, reden waarom het te betreuren» valt, dat er ook bij de dames zo goed als geen Internatio naal contact is geweest. Was dit wel mogelijk geweest, dan zouden -de prestaties van de Sagitta-athlete stel lig nog meer tot haar recht zijn ge komen. Ieder land heeft mettertijd een dames-athlete voortgebracht, welke phenomenale prestaties heeft ver richt. Wij noe men in dit ver band de Ameri kaanse athleten Didrikson en Ste phens, van wie de laatste houd ster is van het wereldrecord op de 100 m. met niet minder dan 11.5 sec. Zo ook de Poolse Stella Walsh, die nog de 60 m. en 200 m. op haar naam heeft staan met 7.3 en 23.6 Duits land had op de werpnummers 'n athlete van klasse in Giesela Mauer- mayer, die het discuswerpen, kogel stoten en de vijfkamp op haar naam wist te brengen. Japan had destijds de veelzijdige athlete Hitomi. terwijl Canada een miss Catherwood had, 'die vooral uitblonk op hoogspringen. Mêvr. Blankers- Koen Nederlanft had in Tollien Schuurman en Licn Gisolf ook athletes,van klas se. die menig succes voor ons land hebben geoogst. Dit seizoen was mevr. Blankers Koen niet zo in vorm als het vorig jaar, doen als haar bcenbiessurc weer geheel hersteld is,, kunnen wij het volgend jaar nog veel pleizicr bele ven van deze athlete, die een goede invloed heeft gehad op het algemene peil. der Nederlaridse athletiek. Want de jongste verbeteringen van belde estafette-records hebben wel aange toond. dat wij nog meer goede sprint sters hebben en wel in de dames Gerda Koudijs. Nellie Timmer. Lien Sluyters, Jo Adema, die deel uit maakten van de estafette-ploegen, welke tot een dergelijke fraaie ver richting in staat waren. Naast deze dames hebben wij ech ter in Xenia de Jong van Celebes en S v. d. Meer van Vires en Celeritas nog enkele goede loopsters op de 100 m., terwijl uit de talrijke jeugdige athletes zeker nog enkele goede krachten zijn aan te wijzen, die straks de gelederen der sterren kun nen aanvullen. Het zou dan ook toe te juichen zijn. als wij nog eens een estafette-ploeg konden vormen, die het bestaande record op de 4 x 100 m. zou weten te verbeteren. Dit record staat 'met 46.4 op naam van Duits land en zal niet gcmakkclijK neer te halen zijn. doèh de mogelijkheid is er, wel. t Naast mevr. Bian kers—Koen hebben wij in Gerda Koudijs. Nel van Balen Blanken. Ans Niesink. mevr. Schou ten—Cramer en Elly Dammers op de veld-nummers krachten van beteke nis. die ook in internationale wedstrij den goede prestaties kunnen ver richten. De animo voor de beoefening van athletiek is vooral bij het zwakke geslacht zeer groot, hetgeen o.a. de straaMvedstrijden hebben bewezen. Er hebben zich uit deze wedstrijden heel wat meisjes èn jongedames bij de athletiekclubs aangemeld, zodat het materiaal ruimschoots aanwezig is. De N.A.U. zal dan ook mettertijd zeer veel aandacht aan de dames- athletiek moeten wijden. In het buitenland is het dit seizoen op het gebied der damesathletiek niet tot bijzondere prestaties gekomen, voor zover ons bekend. De presta ties waren veelal boven de tijden, welke hier regelmatig gemaakt wer den en ook op de veldnummer$ kun nen onze dames best medekomen. In Denemarken werden nieuwe records gevestigd op discuswerpen en speer werpen, welke echter niet bet-er wa ren dart de hier bestaande records. VOLKSCULTUUR EN KUNST Van vele ztiden is de toondichter Richard Strauss ter gelegenheid van zijn tachtigste «verjaardag op 11 Juni j.l. gehuldigd. Een bijdrage in die algemene hulde vormt ook het boekje ,.De opera's van Richard Strauss" van J. Kasander. dat in dc Theaterreeks van „Opbouw" het licht zag. Getrouw aan de titel, richt dit boekje zich speciaal op de muziek dramatische scheppingen van den meester. Maar terecht wijst de schrij ver erop, dat Strauss' muziekdrama tische oeuvre slechts Ls te verklaren uit zijn symphonische gedichten, waarin hij zijn persoonlijke stijl voor het eerst vorm gaf. Daarom houdt Kasander zich, na een beknopte blo grafie van den tachtigjarigen mees ter te hebben gegeven, in het kort nog bezig met diens werkzaamheid als svmphonicus. In het betrokken hoordstuk „Van svmphonisch gedicht tot opera" roert de schrijver het vraagstuk der vol strekte, en der zg. programmamuziek aan: een vraagstuk, waar hij begrij pelijkerwijze en zeker bij Strauss niet goed uitkomt. „Wissen Sie, was absolute Musik 1st? Ich nicht 1" heeft dezelfde Strauss gezegd, die op een linder moment met overtuiging verkondigde: „Was hasslich ist, soil hasslich klingen" (Wat lelijk is, moet lelijk klinken). Dat een bewegelijke geest als Strauss tot dergelijke tegen strijdige uitspraken'kwam, is begrij pelijk. maar had ook in het boekje begrijpelijk moeten worden gemaakt. Eigenlijk is dit ook wel gebeurd,, maar eerst veel later in de bespre king van „Capriccio". Kan de beknopte ruimte misschien als verontschuldiging geldéh, ander zijds moet worden erkend, dat de schrijver van de figuur Strauss een tamelijk duidelijk en zuiver beeld ge geven heeft. Voor degenen, die geen lijvige biografieën en brievenbundels hebben doorgestudeerd, heeft dit on getwijfeld zijn grote waarde. Zonder het met. zoveel woorden te zeggen, doet de schrijver toch wel uitkomen, dat Richard Strauss niet slechts een „gelukskind", maar ook terdege 'een bekwaam „politicus" in het muziek leven was. In zijn bespreking van Strauss' opera's heeft de schrijver zich hcyfd- zakelijk met de tekst beziggehouaen niet omdat hij hierdoor partij wilde kiezen in de strijd om de voorrang van tekst of muziek, maar eenvou dig omdat hi] van notenvoorbeelden moest afzien, die voor een grondige bespreking van muziek onontbeerlijk zijn. Intussen heeft het stellig zijn bijzonder nut, het gehele muziek dramatische oeuvre van den Miin- chener meester hier eens op bevatte lijke wijze de revue te zien passeren, omdat dit oeuvre in ons land slechts incidenteel en fragmentarisch tot vertoning kwam. Zo heeft Kasander zijn materiaal tot een prettig leesbaar en overzich telijk resumé van -Strauss' enorme scheppingsarbeid verwerkt en daar mede aan een bredere kring van mu- ziekbelangsteUenden zeker een grote dienst bewezen. Daarbij komt, dat dit boekje verlucht is met tal van afbeel dingen; meest van scenes uft Strauss' opera's. Het nuttige werkje besluit met een volledige lijst der rolbezettin gen voor de opera's en balletten. (l-pantsergrenadiers ondernemen een aanval op Sowjeteenheden en banen zich een weg door de korenvelden. Foto Orbis-Holland) „De tijd voor een definitief oordeel over Strauss als muziekdramaticus schijnt nog niet gekomen", zo besluit do schrijver zijn boekje. Alleen reeds uit-hoofde van deze waarheid heeft een twisten over de betekenis van Richard Strauss in de muziekgeschie denis voor ons geslacht weinig zin. Meer zin heeft het, een prijzend woord te spreken voor het feit, dat nu ook eens de figuur van een tijd genoot aan de hand van de feiten op een voor velen overzichtelijke wijze in zijn volledigheid in het licht wordt gesteld, G. K. KROP. Van een groot opgezette „Alge mene Literatuurgeschiedenis" is bij W. de Haan, Utrecht, deel twee ver schenen. Twaalf eeuwen wereldlitera tuur. uit sterk uiteenlopende culturen vindt men hier besproken, van de ondergang van de klassieke wereld tot de opgang van het nieuwe, mo derne Europa. Eveneens de „ar chaïsch" genoemde literaturen - van de Germanen en Kelten en de Ara bische en Perzische letterkunde. Bij al het ongelijksoortige zijn er toch „verbindende draden" aan te wijzen. Keltische overleveringen en Arabische lyriek oefenden invloed uit op de Franse ridderlijke bescha ving en op de troubadours: Dante is een hoogtepunt dat uit verschillende richtingen te benaderen is. De redacteur, prof. dr. Jan de Vries, heeft vastgehouden aan de algemene opzet: eer „een streven naar het aangeven van de samen hangen tussen tijden, stijlen en schrijvers, dan naar de volledigheid van het feitenmateriaal". Zo is een overzichtelijk en leesbaar geheel ontstaan, dat niet alleen een samenvatting en ordening is voor hen die de stof enigermate kennen, maar^lat tevens voor anderen een uitmuntende en inzichtgevende in leiding is. Met name geldt dit bijv. voor het eerste hoofdstuk „Oud- germaanse letterkunde", waarin prof. De Vries direct tot het wezen van de Germaanse poëzie gaat. de techniek helder uiteenzet. En bij de bespre king van de saga's'verauimt prof. De Vries niet te wiizen op moderne door werkingen, zoals Tegners Fridtjofs- saga, op invloeden bij Hamsun en Undset, op een programmatische titel als Forsyj,the Saga van Gals worthy. Hierdoor worden zelfs ogenschijn lijk volkomen historische verschij ningen weer in het licht .van de actualiteit gerukt, doordat steeds meer op het wezen dan op een op somming der feiten is gelet. Ook in andere bijdragen, zoals bijv in dr. EndepoLs' studie over het middel eeuws toneel, in prof. De Vries' opstel over het volkslied en in dr. D. C. Tin bergens uiteenzetting omtrent het Dierenepos freft deze strekking. Een rijk böek, waaraan behalve de genoemden op het gebied van vak medewerkten: prof. Van Hamel,prof. F. Muller, prof. Kramers, prof. Spa r- naay, prof. Van M-ierlo. prof. Gmiette en prof. Van Stockum. M. W. Politie was er vlug bij HILVERSUM. 19 Sept. Een caféhouder aan het Langse- wenscht kwam Zondagavond bij het opmaken van de wekelijkse balans tot de onaangename ontdekking, dat uit. zijn kelder 16 flassen sterke drank waren gestolen. Maandagmor gen deed hij hiervan aangifte bij de politie, die intussen reeds dertien van de gestolen flessen ln beslag had genomen. Zaterdagavond had een rechercheur namelijk een 35- jarigen kapper, wonende aan de Dle- peweg, aangehouden. Deze werd ver dacht. in de Eikenlaan te hebben in gebroken. Bij huiszoeking werden de flessen gevonden. Daar dq verdach te omtrent de herkomst geen aanne melijke verklaring kon afleggen, wer den de flessen in beslag genomen. BLARICUM. 19 Sept. UITREIKING BONKAARTEN. De uitreiking van bonkaarten, toe- slagkaarten en groentekaartcn begint alhier op Donderdag 21 September a.s. De oude stamkaart „hoofd" moet worden overgelegd. De toeslagkaart L 411 wordt uitgereikt aan hen. die dc toeslagkaart L 408 bezitten en de reservebon R 09 Inleveren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | | pagina 1