HET DAGBLAD
Strijd in voorterrein
van de Westwall
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
„Gokkers der laatste ronde
hadden weinig succes
Duits weermachtsbericht
Maastricht
bezet
Orkaan raasde over
New York
Drie zwaartepunten
Bezetting van Brest
vecht nog door
Grote Sowjetaanval
aan Baltische front
Verborgen bloei
Bereidingsverbod
van bier, ijs,
gebak enz.
Bekendmaking
De andere kant
Vernïetigïngsboot bracht den vijand
reeds grote schade toe
Speknek Heüekind
Zuiver boksen
enige m
aatstaf
Herinnering aan een
Leidsen schilder
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER, 15 Sept. Het opperbevel
van de weermacht deelt mede:
Aan het Albertkanaal en aan het
Maas-Scheldekanaal werden de vijan
delijke bruggenhoofden door succes
volle tegenaanvallen van onze troepen
nog verder verkleind. Tussen Maas
tricht enrAken zetten de Amerikanen
hun grote aanval, die door sterke
pantserstriidkrachten wordt gesteund,
voort. Maastricht ging verloren. Ten
zuiden én ten zuidoosten van Aken
slaagde de vijand er in penetraties
tot stand te brengen in de stellingen,
gelegen in het voorterrein van de
Westwall. De zware gevechten, waar
bij gisteren overdag veertig vijande
lijke tanks werden stukgeschoten,
duren met onverminderde hevigheid
voort.
Obk in het gebied van Nancy en
voor de Bourgondische Poort wordt
nog steeds verbitterd gestreden.
Van de versterkte havens en steun
punten aan het Kanaal en aan de
kust van de Atlantische Oceaan wor
den ook gisteren zware doch succes
volle afweergevechten gemeld. Voor
het brandende Brest, vóór Boulogne
en aan Kaap Gris Nez leden de aan
vallers bijzonder zware verliezen.
Sedert verscheidene dagen liggen
de havensteden aan de Engelse zuid
oostkust onder het zware vuur van
de verdragende Duitse batterijen.
Beveiligingsvaartuigen van een
Duits convobi brachten ten noorden
van het West-Friese eiland Texel
een Britse motortorpedoboot tot zin
ken. *-
In 'Italië zette de vijand in de sec
tor van de Adriatische Zee zrin po
gingen voort om onze stellingen. aan
de Apennijnen nog voort 't begin van
de slechte weerperiode te doorbre
ken. Met een onbarmhartig gebruik
van sterke infanterie- en pantser
strijdkrachten liep hij tot in de late
avonduren storm op ons afweerfront.
Tijdens de harde gevechten kon de
vijand, tot op een penetratie bij Co-
riano na. slechts geringe terreinwinst
behalen. Ook ten noorden van Flo
rence mislukten alle door zware ar
tillerie gesteunde aanvallen. Plaat
selijke penetraties werdeh in een on
middellijke tegenaanval opgeheven.
Fn Zuid-Zevenburgen en in het
noordelijke deel van de Szekler punt
werden talrijke Sowjet-aanvallen
uiteengeslagen. Bij Sanok.en Krosno
mislukten hernieuwde inspanningen
der bolsjewistenom ons front te
doorbreken. Een penetratiegat werd
in een'tegenaanval gesloten.
Aan de Weichsel ten noorden van
Sandomierz ruimden grenadiers en
pioniers, door storm-artilieric van het
leger en granaatwerpers gesteund, in
harde aanvalsgevechten die verschei
dene dagen duurden, een vijandelijk
bruggenhoofd op en vernietigden zij
het gros van twee versterkte Sowjet
infanteriedivisies. Talrijke gevange
nen werden gemaakt en 161 stukken
geschut alsmede talrijke andere
wapens werden buitgemaakt.
In het gevechtsgebied van War
schau ging Praga na harde straat
gevechten verloren. Ten noordoosten
van de stad werden hevige vijande
lijke aanvallen afgeslagen. Ten noord
westen van Lomsja dlstnncieerden
opze troepen zich na zware gevechten
op de Noordelijke oever van de Na-
rew.
In de noordelijke sector van het
Oostelijk front gingen de bolsje
wisten met meer dan 40 infanterie
divisies en talrijke formaties tanks en
slagvliegtuigen over een breed front
tot de verwachte grote aanval ovér.
In weerwil van het overmachtige
vijandelijke gebruik van mensen en
materiaal verijdelden onze troepen in
harde gevechten, door de lucht-
anacht schitterend, gesteund, alle
doorbraakpogingen der Sowjets.
STOCKHOLM. 15 Sept. Naar
Reuter meldt, heeft boven de stad
New York een orkaan gewoed, waar
van de windsterkte 120 km. per uur
bedroeg. De wolkenkrabbers trilden'
op hun fundamenten en talloze bo
men zijn ontworteld. De straten
staan vol water dat als een kleine
waterval de ondergrondse spoorweg
binnenstroomt: Op enkele plaatsen
heeft het water zelfs een hoogte van
meer dan anderhalve meter bereikt.
Voor de Atlantische kust stond een
hoge zee en een groot vrachtschip is
door de orkaan óp het strand gezet
Overal is grote schade aangericht.
Amerikaans deskundige
toont weinig optimisme
(Van om ze correspondente»
BERLIJN. 16 Sept. In een com
mentaar op de vraagstukken, waar
mede Roosevelt en Churchill zich
te Quebec moeten bezighouden,
geeft Lewis Sebring vpn de New
York Herald Tribune een merk
waardige uitspraak weer van een
hogen officier van de Amerikaanse
generale staf. Wanneer de geallieer
den de oorlog ln Europa dit jaar
niet met een overwinning kunnen
beëindigen, aldus deze deskundige,
zal een situatie ontstaan, waarvan
de ontwikkeling zich niet laat. over
zien. Iii dit oordeel weerspiegelt
zich de gedachte, dat het initiatief
weer automatisch aan Duitsland
moet komen, als de Amerikanen,
ondanks het opofferen van hun beste
divisies en de overmacht aan oor
logsmateriaal. er niet in slagen de
beslissing tegen Duitsland in 1944 af
te dwingen.
Over de strijd in de Pacific
schrijft Sebring: Ik heb strategische
plannen gezien, waarboven het jaar
tal 1946 stond en ik twijfel er niet
aan, dat er plannen v zijn, die met
1947 gedateerd zijn. De opbouw van
een dergelijk offensief zai zeker het
jaar 1945 in beslag nemen. Misschien
kunnen wij einde 1945 of begin 1946
enkele serieuze aanvallen onderne
men, maar ieder zal moeten toege
ven, dat men betreffende het einde
van de oorlog in de Stille Oceaan
onmogelijk optimistisch kan zijn.
Is het tot u doorgedrongen, dat u
elke brand in de kiem kunt smo
ren en dat u daarom elk brandje
moedig moet bestrijden?
fVoorlichtingsactle hoofdin
spectie luchtbescherming.)
BERLIJN, '15 Sept. De B.-cor-
respondent van het A.N.P. meldt: In
de laatste dagen hebben zich aan het
Westelijke front steeds duidelijker
drie zwaartepunten afgetekend en
wel bij Aken. Nancy en voor de Bour
gondische poort.
Geallieerde troepen zijn in west-
oostelijke richting door Zuid-Lim
burg getrókken en wel ongeveer langs
de straatweg Maastricht—Valken
burg—Vaals. In de fortificaties ten
westen van Aken wordt op het ogen
blik hevig gevochten. Ook zuidooste
lijk der stad hebben zich gevechten
ontwikkeld.
Nadere berichten uit Duitse mili
taire kringen maken bij herhaling
melding van het feil.'dat de geallieer
den langs de gehele Nederlands"-
Belgische grens geen verdere terrein-
Ovinst hebben kunnen boeken. Op vele
plaatsen zijn Duitse troepen tot suc
cesvolle tegenaanvallen aan het
"Albert-kanaal en het Maas—Schelde
kanaal overgegaan. Meer naar het
zuiden bij Nancy zijn de aanvallen
der zevende Amerikaanse armee voor
een groot deel tot staan gebracht.
Aan de Bourgondische poort worden
eveneens Duitse tegenaanvallen on
dernomen.
Interinf. meldt nog, dat het prijs
geven van Maastricht zonder sterke
druk geschiedde en wel op grond van
bepaalde tactische overwegingen.
Penetraties werden in onmiddellijke
tegenaanvallen opgevangen en afge
grendeld'.
Duitse bommenwerpers en slag-
vliegtuigen bestreden pverdag en des
nachts met goed resultaat Sowjet-
marscolonnes en verkeersdoden aan
het Oostelijke front. Zij vernielden
vooral in het gevechtsgebled der
Karpathen en«feij Modohn talrijke
pantserwagens en stukken geschut en
meer dan 100 gemotoriseerde voertui
gen van den vijand. In hevige lucht
gevechten en door de luchtdoelartil
lerie van de luchtmacht werden giste
ren overdag 99 Sowjet-vliegtuigen
neergeschoten.
Aan het Kandalaksja-front sloegen
onze achterhoedetroepen ook giste
ren weer verscheidene Sowjet-aan
vallen af,
In aanvulling op het weermachts-
bericht wordt gemeldBij het gebruik
van strijdmiddelen der marine heeft
zich luitenant Vetter van de marine
administratie als commandant van
een groep vernietiglngsboten bijzon
der onderscheiden.
BERLIJN, 15 Sept. Het Int, In
formatiebureau meldt over de strijd
om de vesting Brest:
Uit de brandende vesting Brest
heeft de commandant, generaal der
valscheiTntroepen Ramcke, een radio
gram gezonden, waarin gezegd wordt:
„Mein Fiihrer. Ik meld: herhaalde
eisen tot overgave van den bevel
voerenden gene raal-maj oor Troyh-
Middlet afgewezen. De strijd heeft
zijn hoogtepunt bereikt. Door dè grote
materiële overmacht van den vijand
werden de vestingwerken verwoest.
Rest van de bezetting vecht op de
puinhopen van de stad en van de
vesting. Trouw aan de eed op de vlag.
tot het laatst verder. Heil. mein
Führer, Ramcke."
In de stad en haven woeden vele
branden. De inslag van bommen en
granaten en de detonaties van voort
durende opblazingen door de verdedi
gers volgen elkaar bilna onverpoosd op
en verwoesten het ene gebouwencom
plex na het andere. In de haven Wer
den alle schepen tot zinken gebracht.
Alle machine-Installaties en kranen èn
andere waardevolle Inrichtingen wer
den opgeblazen. Kazematten vlogen de
lucht in. De Invasietroepen zullen nog
slechts ruines aantrefren. De haven ls
maandenlang onbruikbaar. Alle toe
gangen tot het stadscentrum zijn
ondermijnd, waardoor vele Amerikaan
se tanks werden vernietigd.
In het westelijke deel van hét ves-
tlnggcbied gingen Duitse valscherm
jagers. matrozeh en kanonniers tussen
de puinhopen tot do tegenaanval over
en wierpen den binnengedrongen,
vijand weer terug. Ook dés nachts
waren dc heldhaftige verdedigers, die
nog slechts over weinige kanonnen
beschikken, blootgesteld aan talrijke
bombardementen en aanhoudend
trommelvuur.
EERVOL ONTSLAG. Met in
gang van 18 September is aan dr.
J. H. Holwerda, op zijn verzoek, eer
vol ontslag verleend als.lector aan
de Rijksuniversiteit te Leiden.
Ie JAARGANG No. 218
LO
ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureau* voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of j 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
Welk een idyllisch
plaatje! Een tuinder
uit de Bangert, de
fruithoek van West-
Friesland, die met een
vraéhtschuit vol prui
men naar de veiling
vaart. De pruimen-
campagne is in volle
gang in die streken en
alle handen hebben
druk werk bij het
plukken, inpakken en
verzenden van deze
heerlijke, sappige
vruchten. Zie die
schuit, volgeladen,
door de mooie vaart
gaan. Werkelijk >een
idyllisch plaatje. Al
leen vrezen wij, dat
vele lezers alleen met
het plaatje genoegen
zullen moeten nemen.
Waar dc pruimen blij
ven. wij iveten het,
niet. Maar tegen nor
male prijzen zijn zij in
Se stad niet verkrijg
baar In ieder geval,
bet plaatje is mooi en
dat is nog enige
troo: t.
Foto C.N.F.-
Kuiper)
BERLIJN, 15 Sept. Het- Inter
nationale Informationsbüro meldt:
Aan de noordelijke vleugel-van het
Oostelijke front zijn de bolsjewisten
met meer dan veertig infanteriedivi
sies en verscheidene pantserbrigades
tot de verwachte grote aanval over
gegaan om de Duitse fronten in Let
land en Estland in te drukken. In
grootscheepse operaties van het ge
bied van Bauske en zuidelijk van het
Wirzmeer trachtten zij1 'de Duitse
verdedigers in een tang te nemen. Na
talrijke luchtaanvallen en een zwaar
trommelvuur was het den bij Bauske
aanvallende Sowjets gelukt, oostelijk
van de stad de Memel over te trek
ken. Afzonderlijke Duitse weerstands
nesten hielden hen echter zo lang op,
dat de Duitse formaties tot de tegen-
aanvaT konden overgaan. Met behulp
van talrijke stukken stormgeschut
werd het bruggenhoofdweer inge
drukt.
In het gebied tussen Walk en het
Wirzmeer vielen de bolsjewisten niet
minder dan negen maal tevergeefs
aan. Zij werden overal met zware
verliezen afgeslagen.
Eskaders Duitse slagvliegtuigen
vielen langs het gehele frpnt bolsje
wistische tankconcentraties, marche
rende colonnes en talrijke batterijen
met goede, uitwerking aan. Jacht
vliegtuigen schoten alleen gisteren 78
Sowjettoestellen neer.
Duitse zomertijd eindigt
op 2 October
BERLIJN. 15 September Op
2 October des ochtends om drie
uur eindigt de Duitse zomertijd:
Op dat tijdstip worden de klokken
een uur, d.w.z. van 3 op 2 uur
teruggezet, waarmede de normale
tijd voor de winter 1944—45 weer
begint.
Londen waarschuwt voor
te groot optimisme
(Van onze correspondente)
BERLIJN, 15 September. De
Zweedse couranten melden uit Lon
den. dat de Engelse regering zich
genoodzaakt heeft gezien zeer na
drukkelijk te waarschuwen tegen een
verkeerde beoordeling van de oor
logstoestand. Men dient zich te hoe
den voor een ongerechtvaardigd opti
misme, aldus wordt gezegd. De wer
kelijke toestand is anders dan de
schijn in Engeland vèrmag te ver
wekken.
Gezant von Killinger te
Boekarest omgekomen
BERLIJN. 15 Sept. Naar in de
Wilhelmstrasse is medegedeeld, is de
Duitse gezant in Boekarest, Von Kil
linger. bij de poging van Roemeense
militietroepen om het gezantschaps
gebouw te bestormen en den gezant
met het personeel aan de bolsjewisten
uit te leveren, gesneuveld.
VOLKSCULTUUR EN KUNST
Elke tijd heeft zijn eigen „gelijk
schakeling". of die tijd het wil
of niet. Dat is de gelijkschakeling
van de .generalisatie, van het alles
over één kam scheren, ongeacht de
ongelijkheid van de weerbarstige
wol, die samengeweven wordt. Zo
worden de middeleeuwen, die eens
verfoeid werden als „duister" thans
vaak verheerlijkt §ls ..katholiek" en
wordt niet bedacht, dat onder die
éne naam wellicht een bont. veel
kleurig en tegenstrijdig leven schuil
gaat.
Die éne, katholieke naaim zegt
ds. G. van Duyl in een klein, maar
boeiend boekje, dat bij de Keur-
kamer verscheen, is slechts „de uit
wendige kleur, het bedrieglijk etiket,
terwijl het zich van binnen uit op
dringende leven ontsproten was aan
deze noordelijke landen en niets ge
meen had met uit het zuiden ge-
importeerde leerstellingen of insti
tuten". Zo waren de gilden bijv. niet
rooms van oorsprong, maar organisch
sociale bindingen", die bij de men
sen hier hoorden, al werden ze door
de kerk „overschaduwd" en „inge
klemd".
Zo ontdetk dr. v. Duyl in meester
Eckeharts eis van de „Abgeschleden-
heit", van de mens die geheel in en
op zichzelf berust en die zijn be
wustzijn heeft „ontledigd van de
verwarrende veelheid der verglijden
de voorstellingen" een poging om"dat
te omschrijven wat wij „persoonlijk
heid" noemen.
Deze „Abgeschiedenheit" stelt
Eckehart boven liefde, deemoed en
barmhartigheid. Tegenover de
christelijke denkwijze, waarvolgens
de mens met de erfzonde besmet was
en alleen door de genademiddelen
van de kerk in éen staat van „recht
heid" kon worden teruggebracht, stelt
Eckehart dat in het „vonkje" van de
ziel de staat, van reinheid ongerept
bewaard bleef. In Eckehart vond de
mens „zijn zelf ach ting terug en werd
hij verlost van een kunstmatig aan
gekweekte gebrokenheid van ziel".
Voor de leer van de boetedoening en
van de goede werken is geen plaats.
Niet een goede daad kan de wil hei
ligen. maar omgekeerd moet- de op
God gerichte wil de daad heiligen.
Ailes dient „zonder waarom" gedaan
te worden.
God en mens zijn wel afgescheiden
heden, geen gescheidenheden. De
mens moet goa niet buiten zichzelf
zoeken, „de religie wordt, ontdaan
van het historisch-toevallige en her
leid tot een innerlijk proces".
Ook Eckeharts leerlingen Tauler en
Scuse bespreekt dr. Van Duyl, even
als Ruysbroec en Geert .Groote.
Overal ontdekt dr. Van Duyl de
eigen bloei, voor het oog op het
eerste gezicht verborgen, maar in
wezen bepaald door het levensgevoel
van den hier in het noorden leven
den en werkenden mens.
„Klakkeloos overnemen, wat in ver
gane tijden door vroegere geslachten
doordacht en doorleefd werd. is ons
echter niet vergund. Bovendien heeft
het geestesleven sinds Renaissance
en Reformatie zo ontzaglijk veel ver
werkt en in zich opgenomen, dat een
simpele recapitulatie van middel
eeuws mystiek beleven onmogelijk ls"
Aldus een conclusie van dit boekje,
dat getuigt van een geestelijk leven
en zoeken, dat "aansluiting zoekt bij
een stroming, die uit andere bronnen
is geweld dan gewoonlijk wordt aan
genomen. Uit bronnen, dié wij ook
nog heden en in onszelf kunnen ont
dekken. Want in de taal van een
andere tijd en een ander geloof
breekt zigh baan wat later in de Her
vorming een weer andere voorlopige
vorm heeft gekregen. „Dieper èn
dichter bij de Grónd der dingen"
leefden deze mystieke denkers en van
hen kunnen we leren dat het leven
„mógelijkheid" en opgave" ls.
M. W.
DEN HAAG. 16 Sept. De secre
taris-generaal van het departement
van Landbouw en Visserij deelt me
de. dat maatregelen zijn genomen
moeten worden ter besparing van
grond- en brandstoffen.. Volgens deze
maatregelen zal een concentratie van
bakkerijen tot stand moeten komen.
De bakkerijen, die de bereiding van
brood mogen voortzetten, zullen wor
den aangewezen; bakkerij-bedrijven,
die door defce maatregel stil komen te
liggen, worden bij de verkoop van
brood ingeschakeld.
Verder ls met onmiddellijke inwer
kingtreding de bereiding van biscuits
(met inbegrip van kinderbiscuits),
vermicelli, macaroni, spaghetti, bak
kerijgrondstoffen en zelfrijzend bak
meel verboden, terwijl ook dc berei
ding van bier, Ijspoeder en consump
tie-ijs terstond moet worden ge
staakt. Dc beschuitfabrieken mogen
geen beschuit meer vervaardigen.
Met Ingang van Woensdag 20 Sep
tember 1944 is verder het bereiden,
afleveren en ontvangen van alle
soorten gebak verboden. Koekjes,
banket, speculaas, eakc, poffertjes,
wafels, gebakjes, taart, gevuld korst-
gebak, toast, of Weerter-beschuit,
paneermeel, c.d. mogen dan niet
meer worden bereid.
Als'algemene maatregel zullen aan
de onder het hoofdbedrijfschap voor
akkerbouwproducten ressorterende
bedrijven slechts toewijzingen voor'
grondstoffen worden verstrekt, indien
die bedrijven voor de voedselvoorzie
ning van ons volk noodzakelijke pro
ducten vervaardigen. Onder deze be
drijven vallen o.a. meelfabrieken,
bakkersbedrijven en de gistindustrie.
In een vanwege het hoofdbedrijf
schap gepubliceerde officiële publi
catie zijn de voor de betrokken be
drijven vön belang zijnde bijzonder
heden verdere maatregelen vastge
legd.
Eupen hulde zich in een
vijandig stilzwijgen
BERLIJN. 14 Sept. Bij de in-
tocht van Amerikaanse troepen in
Eupen heeft de bevolking, naar een
speoiale correspondent van Reuter
meldt, geenszins zo gereageerd als
men klaarblijkelijk heeft1 verwacht.
Slechts enkele meilsen hebben zich
volgens dit bericht tevreden getoond,
terwijl het merendeel een vijandig
stilzwijgen aan de dag legde.
1 Slechts diegene kan zich over dit
feit verwonderen, zo zegt men te
Berlijn, die zich niet realiseert of
realiseren wil, dat Eupen—Malmedy
eens door een bedriegclijke volksstem
ming bij België werd ingedeeld.
Mislukte landingspoging
op Morotai
TOKIO. 15 Sept. Volgens be-
richten van het front in het gebied
van de Stille Oceaan hebben de ge
allieerden op 15 September bij het
aanbreken van de dag met 40 trans
portschepen getracht op het eiland
Morotai ten noorden van de Halma-
heiragroep aan land te gaan.
Japanse bezettingstroepen gingen
onmiddellijk tot een tegenaanval
over en sloegen na hevige strijd, die
twee uur duurde den vijand op de
vlucht, die daarbij 2500 doden aan
de kust achterliet.
Noodrantsoenbonnen vlees
DEN HAAG. 15 Sept. Met Ingang
van Maandag 18 September zullen aan
zieken en aan. donors z.g. noodrant
soenbonnen voor vlees worden ver
strekt. Op deze noodrnntsoenbonnen
zal bij voorrang vlees door de slagers
worden afgeleverd. Eerst* daarna zal
aan de houders van genummerde vlees
bonnen van de bonkaarten van voe
dingsmiddelen en aan houders van de
reeds bestaande rantsoenbonnen vlees
worden verstrekt.
Zieken, die ln het bezit 2ljn van
rantsoen bonnen voor vlees, kunnen
deze bonnen met Ingang van 18 Sep
tember bij dc dlstrlbutlcdlenst tegen
noodrantsoenbonnen Inwisselen tot
een hoeveelheid van ten hoogste voor
een periode van vier weken verstrekt
extra-rantsoen.
Vrïjbankvlees normaal rantsoen
DEN HAAG. 15 Sept. xMet Ingang
van Maandag 18 September zal tegen
Inlevering van alle voor het kopen van
vlees aangewezen bonnen dit zijn
de genummerde bonnen van de voc-
dlngsmlddeienkaarten. rantsoenbonnen
en noodrantsoenbonnen bil aan
koop van vrïjbankvlees niet meer het
dubbele rantsoen worden verstrekt,
doch uitsluitend het normale, op die
bonnen verkrflgbare rantsoen.
LEGIOEN NEDERLAND. De af
deling Perswezen van het departement
van V. en K deelt mede. dat het
Hoofdkwartier van het Legioen Neder
land zijn bureau hèêft verplaatst naar
Hengelo. Het post-adres luidt voorlopig
Poste restante Hengelo.
De höhere fj- und Polizei-
führer „Nordwest" deelt me
de:
De Duitse #- en politiefor-
maties met inbegrip van de
Arbeitskontrolldienst en de
gehele Nederlandse politie
hebben opdracht gekregen, in
steden en dorpen, op straten
en pleinen zestien- tot vijftig
jarige Nederlanders, die daar
rondhangen, die kennelijk
niets om handen hebben en
hun. tijd zoekbrengen met
lanterfanten en lummelen,
onverwijld te arresteren en
naar het tewerkstellingsAamp
te Amersfoort over te bren
gen. Vandaar zullen zij ter
beschikking gesteld worden
van de arbeidsbureaux in
Duitsland.
I n het stukje Zwarte kranten" heb
ik slechts één kant van de medaille
kunnen laten zien. Een stations-
krantenverkoper stuurt me nu een
beeld van de andere ka?it.
Hij vertelt in de eerste plaats, dat
er verkopers zijn van zestig jaar, met
grote gezinnen. Er zijn er die f3
'verdienen, niet per dag maar per
week. Sommigen, met een grote wa
gen f 4.50. Sr zijn er in andere plaat
sen. waar weer andere boorwaardeii
door andere ondernemingen worden
gegeven, die f 5 verdienen, met 2
provisie van de totale verkoop. Maar
die van f3. werkzaam op een groot
station, krijgt alleen 5 van de boe
ken. Van de kranten, periodiekenen
kleine boekjes niets.
Betaalt iemand hem dus met ge
past geld. dan zet hij alles om zón
der winst. Zet hij zijn rantsoen van
55 kranfeti a 9 cent om tegen het
vlot gegeven dubbeltje, dan beeft hij
een dagverdienste van 55 cent.
Gelukkig voor dezen verkoper zijn
er tallozen, die 's morgens op hem
toestappen en hem vijftien of twintig
cent, soms, zelden, een kwartje ge
ven en vragen Bewaar vanavond
een krant voor mij." En (op verzoek
Jk heet Volgt een naam.
Ziedaar de „zwarte" krant die dus
zo zwart niet is en de vaste-abonné-
bij-losie-verkoop. Terecht vraagt deze
verkoper: „Mag iemand soms niet
een costuwn bestellen, vooruitbetalen
en later afhalen? Kan iemand de
verkopers kwalijk nemen, dat ze lie
ver een krant mét verdienste verko
pen dan zónder verdienste?"
Dat kan niemand. Zeker niet als
hij denkt aan de vele dicnsteii die
de verkopers als ivandelende onbezol
digde vraagbaak op de perrons ver
richten. „Hoe kom ik op het
tweede perron? Waar zijn de toilet
ten? Het bagage-depót? De brieven
bus? Wanneer gaat. de trein naar A.?
Heb u ook. ijsf" Het reserveren van
een krant voor een klant, die al be
taald heeft, is stellig gêoorloofd en
is stellig niet zwart" te noemen.
TIJL.
PüR REICHSDEUTSCHE. Die flir
alle Reichsdeutschen ln den Nleder-
landen züstiindlgo Wehrersatzdlenst-
stclle: Wehrbezlrkskommando Ausland,
Au6senstclle Holland hatl hren Dlenst-
sitz. vor Amsterdam. Prins Hendrik
kade 159, nach Arnhem, Velperbulten-
siugel 6, verlegt.
Nieuw Duits wapen var»
systeem eenmanstorpedo
BERLIJN. 15 Sept. Een mari-
nedeskundige heeft vandaag voor
vertegenwoordigers der buiten
landse pers een uiteenzetting ge
geven over een nieuw Duits strijd
middel. de vernietigingsboot.
Daaruit blijkt, dat het bij dit
nieuwe wapen, evenals bij de een
manstorpedo, een improvisatie
betreft, waarvan het grote effect
met geringe middelen tot stand
komt. De besturing van deze
nieuwe vernietiglngsboten ge
schiedt op dezelfde wijze als van
de bekende radiografisch bestuur
de schepen. De Duitse marine ba
seerde zioh daarbij op ervaringen,
die zij reeds lang voor de oorlog
heeft opgedaan met het radiogra
fisch bestuurbare artillerieschlp
„Zahringen".
De vernietigingsboot, een klein vlak
vaartuig, dat in vorm overeenkomt
met een snelboot, wordt van een com
mandoschip uit radiografisch be
stuurd, zodra zij gebracht, ós naar de
plaats, waar zij moet optreden. Ook
de vernietigingsboot heeft slechts een
man aan boord, die zich door een
druk op een hefboom, op een afstand
van ongeveer 220 meter van het doel
en nadat hij de ontsteking heeft in
gesteld. door middel van een slinger
apparaat uit de boot laat werpen.
Vém dat ogenblik af komt de radio
grafische besturing in werking, welke
het mogelijk maakt de vernietigings
boot van de Commandoboot uit in de'
nabijheid van het vijandelijke schip
te bréngen. Dc boot lijkt op een groot
ontplofbaar projectiel, dat buitenge
woon gevoelig is voor druk. De ge
ringste aanraking met. het vijande
lijke schip is voldoende om het tot
ontploffing te brengen.
De uitwerking van deze ontploffing
is zodanig, dat alle op deze wijze „ge
torpedeerde" schepen zinken of, wan
neer zij meer dan 10.000 brt. groot
Er is een nijlpaard geboren cn
de directie vtin diergaarde
Blijdo7~p te Rotterdam heeft peter
gestaa:i. Hoe hebben zij de baby
genoemd? Als het nog geen naam
heeftivij geven de tip, een dub
bele" tipSpeknek als eerste
naam, Hélleki)id als tweede.
Helemaal zo gek nietEen nijl
paard heeft 07ider de huid een
speklaag van twee centimeter!
Jat doof distributiezorgen gekukel
de huismoeder, een nijlpaard i)i
de pan, dat staat ln de maag...
Hellekind, ook geen gekke
naa)n. En da juiste. De negers
van Afrika, waar de nijlpaardoi
oftewel Hippopotamidae, om het
geleerd te zeggen, vertoeven, 7ioc-
7nen de nijlpaarden tiktnderen
van de hel". Geen compliment,
maar wie weet, wat de )iijlpaar-
den van ons' denken.
.Overigens is een )nens banger
voor een nijlpaard dan een nijl
paard voor ee)i mens, ivant het is
bekend, dat vooral jonge nijl
paarden zeer $7iel aan den mens
wennen. In de dierentuinen accli-
7natiseren zij over het algemeen
spoedig, maar voortplanten be
hoort er tot de zeldzaamheden.
De Amsterdamse Artis had op
dit gebied de wereldpri)neur. t
Blijdorp is dit het. tweede geval:
vorig jaar is er ook een nijU
paafdbaby geboren.
Het nieuwe Rotterda)nse bore-
li)igske zal de rivieren va)i Afrika
nimmer te zien krijgen. Maar, als
de handboeken niet liegen, moet
het spoedig aan den mens wen
nen. En dmi is het een mooie
aanwinst voor Blijdorp.
AMSTERDAM, 12 Sept. De boks-
sport heeft in het afgelopen seizoen
in ons land een groot aantal nieuwe
aanhangers gevonden. In hoofdzaak
zal dit wel het gevolg zijn van het
record aantal wedstrijden, die in
nagenoeg alle delen van het land
werden gehouden. Wedstrijden zijn
nu eenmaal voor elke tak van sport
het beste middel voor het maken van
propaganda
Er is hier en daar wel eens ge
schreven, dat het publiek bij boks
wedstrijden zich niet behoorlijk ge
draagt. dat het loeit en sèhreeuwt,
dat het den scheidsrechter uitjouwt
cn meer van dat fraais. Zeker is het
waar. dat de toeschouwers bij boks
wedstrijden lang niet altijd even
rustig zijn. Maar bij welke sport zijn
zij dat wel?
Op zichzelf is dat meeleven niet
zo erg. als het tenminste uit spor
tieve gevoelens voortkomt. Erger is
als bepaalde elementen onder het
publiek kabaal gaan maken omdai
zij het met de uitspraak van de jury
niet eens zijn. Ook dat komt bij meer
takken van sport voor. Maar in het
bizonder van de regels van de boks-
sport weet het gros van het publiek
maar bitter weinig.
Een „kunstje"
Het zou ons" te ver voeren hier
diep in te gaan op de reglementen
van de bokssport. Maar enkele din
gen welke steeds weer het publiek
tot „opstand" brengen, willen we hier
toch bespreken. Daar zijn in de eer
ste plaats de wedstrijden die worden
gewonnen, en dus ook verloren, op
punten. Het gebeurt heel dikwijls dat,
te oordelen naar het geloei en gefluit
in.de zaal na het bekend maken van
een uitspraak, dé meerderheid der
aanwezigen het met die uitspraak
niet eens ls. Als het publiek echter
wist waarom die uitspraak, zó en niet
andere werd gegeven, zou het waar
schijnlijk spijt hebben van zijn spon
tane, maar ondeskundige, reacties.
Een bokser, die in een partij over
drie ronden, in elke ronde rwee minu
ten in de minderheid is', doch de
laatste minuut overdonderend op
komt zetten, is volgens het publiek
steevast winnaar. En toch zijn er
rakkers genoeg onder de boksers, die
dat kunstje regelmatig uithalen, in de
eerste plaats wetend dat zij zich de
sympathie van het publiek verwerven
als ze toch verliezer worden ver
klaard, in de tweede en misschien
voornaamste plaats omdat ze hopen,
dat ze er ook de Jury in kunnen laten
waarop sommige juryleden hun taak
opvatten.
Nog sterker geldt dit voor wedstrij
den van beroepsboksers. Men nerin-
nere zich maaf de befaamde wed
strijd tussen Jan Nicolaas en den
Italiaan Proietti. De winnaar van
dat gevecht zou mogen uitkomen om
de Europese lichtgewichttitel tegen
Botta. De Nederlander zétte een wer
kelijk fantastische eindspurt in. De
tiende, elfde en twaalfde ronde was
hij heer en meester in de ring en
het was maar op het kantje af, dat
de Italiaan het einde van de laatste
ronde haalde. De ontgoocheling onder
het publiek toen Proietti tot winnaar
werd uitgeroepen, was zo groot, dat
er een spreekkoor werd gevormd, dat
een minutenlang geroep van „N-I-
C-O-L-A-A-S" aanhield. Maar dat
zelfde publiek was glad vergeten, clat
Proietti in de eerste zeven ronden
verreweg het beste van het gevecht
had en zich toen een voorsprong aan
punten vergaarde.
Foutieve slagen
Een andere partij, over welker uit
slag men het verre van eens was. is
die tussen Nicolaas en Lagrand, in
het vorig seizoen gebokst in de
Stadsschouwburg te Amsterdam
Toen werd Lagrand tot winnaar ver
klaard. terwijl bijna iedereen ervan
overtuigd was, dat Nicolaas het b-:ste
werk had geleverd, de meeste stoten
had geplaatst, het gevecht zoals dit
in bokstermen heet, had „gemaakt".
Maar juist in deze partij bezondigde
Nicolaas zich aan zijn grootste fout
der laatste.jaren: slaan met open
handschoen. Zeer terecht werden al
deze foutieve slagen door de jury
niet gewaardeerd. En zo was het vol
komen verklaarbaar dat Lagrand
winnaar werd.
Dan is er iets wat een deel van het
publiek nogal eens aanleiding geeft
tot kabaal maken. Dikwijls gebeurt
het vooral in partijen van ama
teurs dat de scheidsrechter het
gevecht staakt als naar zijn mening
een der belde boksers niet meer in
staat Ls zijn kansen naar behoren te
verdedigen. Soms gebeurt dit ook. als
een der boksers zich nog bijzonder
moedig weert. Maar de scheidsrechter
die in de ring staat kan beter dan
wie ook beoordelen in welke conditie
die bokser verkeert. Hij weet of deze
aangeslagen" is en het is zijn
plicht ervoor te waken dat er
niets gebeurt wat een der boksers
lichamelijk of geestelijk zou kunnen
schaden.
Zou dat niet gebeuren,, dan zou al
het mooie van de bokssport verloren
gaan en dan zou een boksverbod iri-
derdaad reden van bestaan hebben.
Het Nederlandse pupltek begrijpt cllt
in de laatste tijd beter én dat ls iets
zijn, wegens zeer zware beschadigin
gen gedurende lange tijd niet meer
bruikbaar zijn voor de vijandelijke
ra v ita illecrin gsvloot
Met het nieuwe strijdmiddel zijn
tot dusver 35 Anglo-Amcrikaanse
transportschepen van tezamen onge
veer 225.000 brt. getorpedeerd. Bijna
alle transportschepen zonken binnen
enkele minuten. Na vernietiging van
de aangevallen schepen verzamelen
de commandoboten de van zwemves
ten en waterdichte horloges voorziene
bemanningen der vernietiglngsboten.
De Duitse marinedeskundige wees
erop, dat dit nietiwc oorlogsmiddel
natuurlijk ook zijn zwakke plekken
heeft. Het kan nameliik door den
vijand gemakkelijker ontdekt worden
dan een eenmans-torpedo. Daarvoor
heeft het echter het voordeel van
een grotere manoeuvreerbaarheid.
Het is in staat tegenmanoeuvres blik
semsnel te ontwijken. Aan de uiteen
zettingen van den deskundige kon
tenslotte nog ontleend worden, dat de
nieuwe boten ook in groepen gebruikt
kunnen worden en dat men van haar
succesvol optreden spoedig nog meer
te horen zal krijgen.
Personeel Ways en Freitag
AMSTERDAM. 16 Sept. Ar bel-
ders, die werkzaam waren bij de fir
ma Ways Freitag. O.T., en nog
niet door het Gewestelijk Arbeids
bureau zijn bemiddeld, moeten zich
zo spoedig mogelijk wenden tot het
kantoor van Ways Freitag. Wijker-
straatweg 45. Velseroord. alwaar zij
opnieuw zullen worden tewerkgesteld
bij de verdedigingswerken. Het nog
te goed zijnde loon wordt per post
wissel overgemaakt.
Mocht de termijn van de Ausweis
zijn vervallen, dan wende men zich
tot de Ortskommandantur ter plaatse,
ter verlenging van de termijn.
Goedkoop sigarettenpapier
DEN HAAG. 16 Sept, In de Ned.
Staatscourant van 8 Sept. is opgeno
men een prijsvoorschrlft betreffende
prijs voor uit Duitsland geïmpor
teerd sigarettenpapier.
De prijs waartegen boekjes sigaret
tenpapier van vijftig velletjes van de
ln een bijlage van het prijsvoorschrlft
genoemde merken ten hoogste mogen-
worden verkocht, bedraagt bil verkoop
aan verbruiker zeven cent per boekje.
Uit Duitsland geïmporteerde boekjes
sigarettenpapier, dat niet tot een van.
de merken behoort, die ln de bijlage
van dit prijsvoorschrlft genoemd zijn,
mogen slechts ten hoogste de helft
van genoemde prUs kosten. Het ls Jam
mer, dat de Staatscourant er niet te
vens de adressen bij vermeldt, waar
boekjes tegen deze prijs verkrijgbaar
zijn. i
Bonaanwijzing smeermiddelen
DEN HAAG. 16 Sept Van 1 Sep
tember 1944 tot en met 31 Januari
1945 geeft elk der bonnen periode F
recht op het kopen van het op dè
bonnen vermelde aantal eenheden
smeermiddelen.
lopen. Dat dit laatste wel eens lukt, j waarmede de NBB zich met recht ge-
ligt zelden aan de foutieve wl)ze lukklg mag prijzen.
LE1DS NIEUWS
Dezer dagen was het vierhonderd
jaar geleden, dat de schilder Corne
lls Córnelisz Kunst te Lelden over
leed. Kunst stamde uit een schilders
familie. Zijn vader was de verdien
stelijke kunstenaar Cornells Enghe-
brechtsz en van hem ontving nlj een
voortreffelijke kunstzinnige oplei
ding. Een broer van Cornells. Lucas,
koos eveneens het schildersvak, doch
daar hij niet in staat was van zijn
kunst te léven, nam hij het baantje
van kok er bij, reden waarom men
hem doorgaans als De Koek aan
duidt.
Cornells Córnelisz. die in 1493 te
Leiden geboren werd. mag tot de be
langrijkste schilders van zijn tijd ge
rekend worden. Evenals zijn broer
zag hij echter geen kans zijn werken
in zijn geboorteplaats tegen een re
delijke prijs aan den man te brengen
en daarom trok hij naar Brugge, dat
toentertijd een tijdperk van grote
bloei doormaakte. De kunst stond er
in hoog aanzien en ook in materieel
opzicht was Brugge voor de kunste
naars der zestiende eeuw een dorado.
Hoe lang Cornelis Córnelisz. Kunst
in Brugge vertoefd heeft, is niet met
zekerheid te zeggen. In ieder geval
moeten het verscheidene, jaren ge
weest zijn én zeker fs ook. dat hij
er een welvarend man geworden is.
Zijn werk bestaat in hoofdzaak uit
Bijbelse voorstellingen. Bekend zijn
met name een Kruisdraging en een
Kruisafname. Het weinige, dat voor
het nageslacht gespaard bleef, be
vindt zich grotendeels in buitenlands
bezit.
Uitreiking noodkaarten
Voor het afhalen van de noodle-
vensmiddelenkaarten zijn Maandag
aan de beurt diegenen, wier ge
slachtsnamen beginnen met de letters
A trot en met D. De uitreiking zal ge
schieden in de school Mednsastraat
voor het noordelijke, en in het stad
huis ingang Breedstraat. voor het zui
delijke stadsgedeelte. De grens tus
sen beide delén is Lagerijndijk. Haar
lemmerstraat, Kort Galgewater.
Morsweg. Meegebracht dienen te wor
den dc bonkaart-lichamen k a 410 tot
en met k e 410 en<de bonnen 237, De
uitreikDosten zijn geponde van 9 tot
16.30 uur.
ZONDAGSDIENST APOTHEKEN.
de avond-, nacht en Zondagsdien
sten van apotheken wordt van Zater
dag 16 September 19 uur tot Zater
dag 23 September 8 uur. waargeno
men door. de aptótheek Herdingh en
Blanken. Hoge Woerd 171, tel. 20502
en de aootheek Reyst. Stéenstraat 35,
tel. 20136. Te Ocgstgecst door de
Oegstgeestse apotheek. Raadhuispark
8. tel. 16274. De Zondagsdienst der
huisartsen zal morgen worden waar
genomen door de artsen van Alphen,
Kors. de Vries en Simon.
PREDIKBEURTEN. Chr. Gerèf.
Gom.. Steenschuur. 10 cn 5 uur ds.
Joh. Jansen; Remonstrantse Gem..
Hoogl. Kerkgracht. 10.30 ds. E. B. A.
Poortman, te Oegstgeest 5 uur ds. E.
B. A. Poortman. Iedere Woensdag 7
uur korte wljdlngsdlenst; Ev. Luth.
Gem„ Hoogl. Kerkgracht. 10.30 uur ds.
Chr. de Meyere. onderwerp „Overheid
en Onderdanen"; Doopsgezinde Gepi..
Plcterskerkstraat, 10.30 uur ds. Bon-
ga; Geref. Kerk (H.V.Waalse Kerk.
Brcostrant 64, 5 uur ds. B. A. Vene-,
mans; Vrijz. Herv. Ver., Volkshuls.
Apothekersdllk. 10.30 uur dr. K H.
Boorsema. Willem de Zwijgcrkerk,
Ocgstgecst. 10.30 uur ds. A. v. d. Hel
de. Voorburg; Vrije Katholieke Kerk.
Vreeswijkstraat 19, 10.30 uur gezongen
Mis.
AGENDA. Zondag: Stadsgehoor
zaal. 2 uur, amateurbokswedstrijden
van D.T.S.
De verduistering begint heden óm
19.45 uur en eindigt om 7.J5 uur.
Maan Op 5.42, onder 20.01 uur
(Zondag op 6.47, onder 20.19: 14.37
L.K.)
25 Sept. E.K., 2 Oct. V.M., 9 Oct.
L.K., 17 Oct. N.M.