HET DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Duits weermachtsbericht Mislukte doorbraakpogingen bij Hasselt en Verviers Versterkte druk op Franse havens Luchtactie boven het Belgische grensgebied Gheel is heroverd Sterke troepenmacht poogt West-Duitsland te bereiken Anti-tankwapen weert zich en De stem van de beiaard galmt landen over onze HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER. 13 Sept. Het opperbevel van de weermacht deelt mede: Aan het westelijke front duren de harde afweergevechten aan de tot- dusver bestaande brandpunten voort. Het taaie verzet van onz« troepen verijdelde vijandelijke doorbraak- pógingen ten noorden van Hasselt en vanuit het gebied ,van Verviers in de richting van Aken. In de gevechten der laatste dagen zijn ten noorden van Luxemburg 142 vijandelijke tanks en gepantserde verkenningswagens stukgeschoten.. 40 pantserafweerka- nonnen buitgemaakt of vernietigd. Over de bovenloop van de Moezel heen rukken Amerikaanse format-p; op naar Lunéville. Ook om Neufcha- leau zijn zware gevechten gaande. De druk van den vijand op onze beveiligingen tussen Vesoul en de Zwitserse grens houdt aan. De vijandelijk aanvallen op de ver- sterke havens in het westen zijn in klacht toegenomen. De jvijand viel tot zevenmaal toe tevergeefs Calais en Duinkerken aan. In Le Havre zijn na zware beschieting en voortdurende luchtaanvallen vijandelijke tanks bin nengedrongen. pe bezetting bood tot het uiterste dapper verzet. Ook in het hoofdgevechtsterrein van Brest wordt tegen voortgezette vijandelijke aan vallen "door troepen van alle weer machtsonderdelen verbitterd gestre den Eigen tegenaanvallen wierpen voor Lorient den vijand op verschei dene plaatsen terug en brachten hem aanzienlijke schade toe. De plaatselijke gevechten aan de Alpenpassen aan de Frans-Italiaanse grens_ duren voort. Verscheidene vij- andelijke aanvallen werden afgesla gen. Iii Italië zijn in het vuur van onze superieur strijdende achterhoede troepen talrijke .vijandelijke aanval len ten noorden van de Arno bloedig ineengestort. Aan de Adriatische kust behaalden onze divisies opnieuw een volledig afweersucces op den tussen Pian di Castello en Riccione tevergeefs aanvallenden vijand. Duitse en 'Höngaarse troepen sloe gen in Zuid-Zeven bui-gen vrij sterke vijandelijke aanvallen af en schoten .daarbij een aantal pantserwagens stuk. Bij' Sanok ,en Krosno duren de hevige aanvallen der Sowjets voort. Ten zuidoosten van Warschau ont brandden hevige gevechten, m het verloop waarvan de Sowjets. door talrijke slagvliegtuigen en pantser wagens gesteund, een penetratie tot stand konden brengen. Verder noor delijk stortten de vijandelijke aan vallen met een verlies van negen tien pantserwagens ineen. Ten noord oos te van Ostrolenka verhinderden onze troepen in zware gevechten met prijsgeving van Lorasja een over een breed front beoogde doorbraak der Sowjets. Uit het gebied van Rasemen. Schagarren en Bauske wordt lcven- digere plaatselijke rgevechtsactiviteit gemeld. BERLIJN 13 Sept. De lucht- machtcorrespondenYan het •Inter nationale ïnformationsbüro meldt van hét westelijk front: Snelle Duitse bommenwerpers en formaties jagers hebbeh de strijd tegen de Anglo-Amerikaanse jacht bommenwerpers in het gevechtsge- bied van de Belgische grens met goed resultaat voortgezet. De Duitse vlieg tuigen ondernamen gisteren geduren de de gehele dag doeltreffende aan vallen op de vijandelijke jachtbom menwerpers. die de eigen- operaties probeeiden te belemmeren. Sterke onderdelen van de in de strijd ge worpen Duitseformaties beschermen eigen operaties in het Belgisch- Duitse grensgebied tegen vijandelijke luchtaanvallen. De gehele dag ontstonden zware luchtgevechten tussen de Duitse en Anglo-Amerikaanse luchtstrijdkrach ten. De gevechten wei-den met bij zondere verbittering gevoerd en strekten zich dikwijls tot boven het gebied van de Taunus uit. Van hoog ten tot 8000 meter achtervolgden de Duitse en vijandelijke vliegtuigen el kaar dikwijls tot vlak boyen de grond. Hoewel de Duitse jagers numeriek In de minderheid waren, vochten zij toch'ipet het grootste élan tegen de vijandelijke formaties. In het ver-, loop van de aanvallen konden zij twaalf vijandelijke vliegtuigen neer schieten. Een vijandelijk toestel van het type Mustang werd tot een nood landing op een Duits vliegveld ge dwongen. De commandant van dit - vliegtuig, een kapitein, geraakte in Duitse gevangenschap. In de nacht van 12 op 13 Septem ber" ondernamen snelle Duitse bom men wèrpers vooral in het gevechts- gebied van Beeringen een aanval op het door de Anglo-Amerikaanse troe pen bezette stadsgebied en op ver schillende bruggen. ^Tevens deden Duitse nachtslag- vliegtuigen doeltreffende aanvallen op troepen en voertuigcolonnes in het gebied van Verviers. De in de avonduren "begonnen operaties der Duitse nachtslagvliegtuigen duurden tot aan het krieken van de dag voort. De op weg naar het front waarge nomen mars- en voertuigcolonnes werden met brisantbommen bestookt en in schcervluchten met mitrail- leurvuur aangevallen. De in de strijd geworpen Duitse formaties leden bij deze «aanval ondanks, krachtige, vij andelijke afweer geen enkel verlies. De deserteur Lindemann te Berlijn gearresteerd BERLIJN. 14 S<?pt. De deserteur Lindemann. die rin verband met de gebeurtenissen van de 20ste Juli j.l. gezocht, werd, is te Berlijn gearres teerd, Hij had onderdttfc gevonden in de woning van een halfjood. Een in genieur had door een toeval kennis gekregen van de verblijfplaats van Lindemann en onmiddellijk aangifte 'gedaan. Hij ontvangt de uitgeloofde beloning van §00.000 mark. BERLIJN. 13 Sept. De B-corres pondent van het A.N.P meldt. De geallieerde troepen, die ten noorden van Hasselt zijn doorgebro ken. met het doel dé Duitse verdedi gingslinies aan het Albertkanaal uit te schakelen en dè ten westen van hun doorbraak staande. Duitse troe pen van hun oostwaartsë verbindin gen af te snijden, zijn op harde te genstand gestoten. Vooral aan het' Kempenkanaal wordt hevig gevoch ten. Voïgens Duitse berichten zijn hier tegenaanvallen begonnen, die tot zware gevechtenj welke gisteren nog aanhielden, geleid hebben. Iets meer westelijk van deze sector, bij Ghtel, waar de gealiieerden de Nederlandse grens aanvankelijk nog dichtar genaderd waren, hebben Duitse troepen den aanvaller die be noorden het Albertkanaal reeds over een sterk bruggenhoofd beschikte, te ruggeslagen en het stadje Gheel iri een stormaanval heroverd. In Midden-Finland probeerden de Sowjets steeds weer in onze distan- ciëringsbewegingen te komen. Zij moesten bloedig afgeslagen worden. Op de Balkan zijn de tegenmaat regelen tegen den aan de westelijke grenzen van Roemenië en Hongarije oprukkenden vijand gaande. Bij aanvallen overdag van forma ties Anglo-Amerikaanse bommenwer pers op verscheidene steden in het Duitse rijijksgebied op 12 September ontstond vooral in Munster en Mün- chen vrij gróte schade in woonwijken. Op 11 September werd ook de stad Fulda getroffen. In dè afgelopen nacht waren ter reu raanvallen van den vijand ge richt op Frankfort a. Main. Mainz en Stuttgart. Bovendien werden bom men neergeworpen op Wiesbaden en Berlijn. In luchtgevechten en door luchtdoelartillerie van de luchtmacht en de marine werden 139 vijandelijke vliegtuigen, waaronder 107 vier motorige bommenwerpers, vernietigd? In aanvulling''op het weermachts berlcht van Woensdag wordt npg ge meld: In de afweerslag aan dc bene denloop van de Naref hebben zich de Beierse zevende divisie infanterie onder bevel van lult.-generaal von Rappard en de brigade stormgeschut 904 onder bevel van majoor TYircke door voorbeeldige strijdvaardigheid voortreffelijk geweerd. In de pantser- afweorstrljd heeft zich kapitein Aba- mowitsch bijzonder onderschelden Luitenant Voges. compagniechef in het regiment grenadiers en Stabsfeld- webel Golla. Plonierzugführer in het zelfde regiment grenadiers, hebben zich-'cloor bijzondere dapperheid onder scheiden. Moscou stuurt aan op bezetting van Finland BERLIJN. 13 Sept. Verschillende uit Finland beschikbare inlichtingen schijnen er op te duiden, dat de Sow jets van plan zijn, zich beroepende op (Mie wapenstilstandsvoorwaarden, practisch echter met schending daar van. Finlana militair ^e bezetten. Vol gens deze voorwaarden' moet. zoals bekend, Finland vóói',15 September door de Duitse troepen ontruimd zijn en wanneer dit niet is geschied, zul len de Sowjets het recht hebben zelf in te grijpen bij het verdrijven van de Duitsers uit Finland. Naar men thans verneemt, hebben de Sowjets aan het front in Midden- Finland op enige plaatsen, b.v. bij Alakurtti en bij Korwa, de Duitse troepen aangevallen en getracht door te dringen tussen de daar aan de gajtg zijnde distanciëringsbewegin- gen. Deze aanvallen worden van de lucht uit gesteund. De Duitse troepen worden daardoor gedwongen hun dis- tanciëringsbewegingen te vertragen en wederom front te'maken om deze aanvallen af te weren. Het optreden der Sowjets kan. naar men hier meent, slechts het.doel heb ben de Duitse troepen te verhinderen hun distanciërihgsbewegingen uit Finland volgens de plannen en bin nen de gestelde termijn ten uitvoer te brengen. Aldus zou-van Sowjetzijde de Finnen het nakomen van de voor waarden tot het sluiten van een wa penstilstand onmogelijk gemaakt worden. Men twijfelt er hier niet aan. dat de Sowjets van het begin af aan het plhn hadden geheel Finland militair te bezetten en dit land te bols je wi- sëren. Het punt in kwestie van de wapenstilstandsvoorwaarden zou dan slechts ten doel gehaTt hebben een voorwaarde te scheppen, welker ver vulling de Sowjets 'van het begin af aan besloten waren te saboteren. Amerikaanse bases in de Stille Oceaan bestookt •TOKIO. 13 Sept. Eenheden dei- Japanse luchtmacht hebben, ondanks ongunstige weersomstandigheden, haar tegenaanvallen op de Ameri kaanse bases in het zuidwestelijke deel van de Stille Oceaan voortgezet. "Zo "veynietigdên zjj in de tijd van 23 Augustus tot 7 September in aanval len op dc Schouten-eilanden en de vijandelijke stellingen op het Vogel- kopschicreiland van Westelijk Nieuw Guinea 33,-Amerikaanse vliegtuigen, waaronder een aantal viermotorige machines en beschadigden 70 andere toestellen door machinegeweervuur. Voorts werden Iwec Amerikaanse op slagplaatsen van materiaal in brand geworpen. De afgevaardigde Hasan Saka is bcfnoemd tot Turks minister van Bui tenlandse Zaken. Ie JAARGANG No. 216 l D DONDERDAG 14 SEPTEMBER 1944 Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden. Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week ot f2.73 fser kwartaal. Losse nummers 5 ct. BERLIJN, 13 Sept. Het Interpa- lionale ïnformationsbüro meldt over de toestand aan het Westelijke front Het tweede Britse en het eerste Amerikaanse leger hebben, zoals door de verkenning is komen vast'te staan, op hun binnenvleugel buiten- gewoon sterke strijdkrachten gegroe peerd, hetgeen er op wijst, dat zij opdracht hebben, aan weerszijden van de Maas over een ruim gebied naar het noorden op te rukken, om na vermijding van de noordelijke vletlgel van de Westwall, naar het oosten binnendringend tegen het Rijnlands-Westfaalse industriegebied, te opereren.. Typerend voor dit voornemen ls de krachtige druk op de beide flanken v&n het bruggenhoofd va.: Beerin gen, die door Engelse pfniiserstvijd- kiachten werd uitgeoefend, terwijl de Amerikaanse pantserfermaties van het gebied van Verviers uit ter rein trachten te winner? in de rich- tüï\g van Aken. Hoewel voor deze pogingen alle beschikbare krachten gebruikt waren, hadden zij geen suc ces door de hardnekkige en verbeten I tegenstand der Duitse troepen, 'die steeds weer tot. tegenaanvallen over gingen. ,Tot een bijzonder hevige strijd kwam het aan de zuidelijke flank, waar de Duitse troepen hun anti-tankwapenen geconcentreerd hadden. Hier'werden, in verdediging en tegenaanval volgens de tot dusver ontvangen .rapporten 43 tanks stuk geschoten. Aan de andere frontsectoren kwam het niet tot grote gevechten, behalve in het gebied van de Bourgondische poort, waar de Duitse tegenstand eveneens in alle gevechtszones ver sterkt is. Over het dappere verzet van de vestingzones in Bretagne en aan het Kanaal wordt gemeld: Reeds drie weken handhaaft het Duitse garnizoen van Brest met voor beeldige dapperheid zijn tegenstand, ofschoon een trommelvuur en een ononderbroken luchtbombardement het gehele vestinggebied in een kra terveld hebben veranderd. Het gar nizoen van Lorient ondernam ook gisteren verscheidene geslaagde stoot troepoperaties. Daarbij slaagde het erin, bij verrassing de Amerikaanse stelliiigen binnen 'te dringen, zes bunkers uit te roken en een gevechts^ stelling te vernietigen. De bataljons commandant en zijn staf gaven zich ponder tegenstand over. In het gebied van St. Nazaire bleef de wederzijdse actie beperkt tot ar tillerievuur. v Havre staakt de strijd De Engelsen zetten gisteren met alle beschikbare strijdkrachten hun grote, aanval op Le Havre, waarvan slechts een brandende en rokende Vermogens van Italiaanse oud-ministers in beslag genomen MILAAN. 13 Sept. Officieel wordt medegedeeld- De speciale commissie voor het in stellen van een onderzoek naar Ille gale verrijking van leidende persoon lijkheden, ingesteld door de regering Badoglio en vervolgens overgenomen door de fascistische regering voor het gebied der Italiaanse sociale republiek, somt alle personen op. tegen wie een onderzoek wegens illegale verrijking is Ingesteld. De lijst bevat meer dan 400 namen uit 48 steden. Op vier 11a zijn ajle beklaagden vrijgesproken, onder wie de hoofdredacteur van de „Regima Fascista", Farjnacci. De commissie heeft besloten tot in beslagneming van het vermogeh van den oud-minister van justitie "Dino Grandi, die onmiddellijk :iade 25e Juli naar het buitenland vluchtte, ten bedrage van 90 millioen lire: voorts t<?t inbeslagneming van het vermogen van den oud-minister van landbouw Acarbo. ten bedrage van een millioen lire. van den óud-mimster van onder wijs Bottai. ten bedrage van 10 mil lioen- lire ep van Ugo Rocci ten be drage van 790.000 lire. U bedwingt toch bi) luchtalarm uw nieuwsgierigheid en gaat niet voor het venster staan. of. erger nog. op het dak? f Voorlichtings actie hoofdinspectie- luchtbescher ming.) Berichtgevers melden een aanval de r Sowjets aan een pantser-jager van de divisie ..Grossdeutschland" en da (Lelijk wordt alles in gereedheid ge bracht om dc strijd op te nemen: (Foto P.B.Z.) puinhoop ls overgebleven, voort. De resten van het garnizoen moesten de ongelijke strijd opgeven, doordal verdere verdedigingsmogelijkheden ontbraken. Zij meldden zich af met de radioboodschap: „Heil onzen Füh- rer, volk en vaderland." Voorzover er nog Installaties van militare aard bestonden, werden die tevoren ver nietigd. Dit geldt vooral voor- de havenwerken, die, evenals die van Cherbourg, niet binnen afzienbare tijd hersteld zullen kunnen worden. De burgerbevolking van Le Havre welker evacuatie de Engelsen rireerQ malen, hadden afgewezen,' is met minstens een kwart gereduceerd. Zij verloor veel- meer dan lO.OOd doden en een ongeveer even groot aantal werd zwaar gewond door de dagen lang woedende grote branden of door bom- of granaatscherven. Er zal onder dé gehele bevolking nauwelijks iemand zijn, die zonder letsel is gebleven, aangezien- allé' ge bouwen der stad tot de fundamenten verwoest waren en de ingestorte kel ders geen dekking meer boden. Dc Duitse garnizoeficivop de Ka naal-eilanden hebben herhaalde som maties tot overgave onbeantwoord gelaten. Parijse fabrieken onder communistisch beheer MADRID, 13 Sept. De Amerl- kaanse bladen publiceren berichten uit Parijs, waarin de politieke toe stand verontrustend wordt genoemd. Dé „NoTVYork Times" meldt, dat de communistische arbeiders in de zo genaamde rode gordel van Pai'ftS fa brieken in beslag hebben genomen en het beheer daarvan in eigen hand genomen hebbent Aan een Amerikaansen .Journalist zeiden dp arbeiders, dat zij de door de bevrijding behaalde productie winst willen handhaven. Deze fa brieken worden door groepen gewa pende maquis bewaakt. De maquis verklaarden aan den Amerikaansen persvertegenwoordiger, dat de hui dige regering De Gaulle, ondanks de. in het. kabinet aangebrachte wijzi gingen, niet met. hun wensen over eenkomt. De maquis zijn vastbeslo ten alle voorstellen en maatregelen van de tegenwoordige regering De Gaulle van de hand te wijzen. Vijand no. I De ontwikkeling in Frankrijk wordt in het aangfenzende Spanje met grote opn\prkzaamheid gevolgd. In de perscommentaren wordt de hoop uitgesproken, dat het moge ge lukken ^de communistische terreur meester te worden. De „Ya" Schrijft: Het voorbeeld van Frankrijk toont duidelijk waar de vijand nr. 1 voor de orde in Europa moet gorden ge zocht. Deze vijand heet: communis tische terreur. De ..Arriba" schildert de verbitterde strijd, die de elemen ten van het Algïerse comité voeren tegen de organisaties der maquis. De een betwist den ander de macht in Frankrijk. Van de daardoor ont staande chaos profiteren de commu nisten gemakkelijk. Aanvragen wachtgeld regeling AMSTERDAM, 14 Sept. De wnd. secretaris-generaal van het departe ment van Sociale zaken^heeft aan de burgemeesters een circulaire gezon den, waarin hij er op wijst, dat on dernemers, die door de tegenwoordige omstandigheden hun personeel tijde lijk niet. kunnen laten werken of hun personeel slechts ten dele kunnen la- •ten werken, in de gelegenheid gesteld zijn, een wachtgeldregeling te tref fen, waarbij een subsidie op het uit te betalen wachtgeld kan wordén ver strekt. Aanvrage om een wachtgeld regeling goed te keuren., kunnen schriftelijk tot den wnd. secretaris generaal worden gericht. De burge meesters is verzocht, de werkgevers zoveel mogelijk behulpzaam te zijn bij het tot stand brengen van wacht geldregelingen, eventueel ook .door/ aan solide firma's, die tijdelijk niet over voldoende kasmiddelen beschik ken, voorschotten op het Subsidie te verstrekken.' Für R'eichsdeutsche Dlc für alle Relchideutschen Sn den Niederlanden zaïstandlge Wehrersatz- dlenststellewehrbezirkskommando Ausland. Aussenstelle Holland hat ihren Dienstsitz von Amsterdam. Prins Hendrikkade 159. nach Arnhem, Vêl- perbultensmgel 6, verlegt. LEIDEN, 14 September. Het eenjarig zoontje van de familie H. uit de Aloëlaan alhier trok Woens dagmorgen in een onbewaakt ogen blik een pot hete koffie om. Met ernstige brandwonden over het ge hele lichaampje is het kind naar het Academisch Ziekenhuis vervoerd.' De Amerikaanse minister van Fi nanciën. Morgentha'u. zal deelnemen aan de conferentie tussen Roosevelt en Churchill. Duitèe tegenaanvallen aan het Oost front. Grenadiers Volgen-liet geschut op de voet. (Foto Orbis-Holland Roemeense grenzen worden verlegd Wapens+ils+andsverdrag met de geallieerden gepubliceerd STOCKHOLM, 13 Sept. De zender Moscou verspreidt de offi ciële tekst van de wapenstil standsovereenkomst tussen de Sowjet-Unie, Engeland en de Verenigde Staten enerzijds en Roemenië anderzijds, welke in twintig punten de voorwaarden bevat, waaronder aan Roemenië de wapenstilstand wordttoege staan. In deze overéénkomst, verklaart Roemenië verslagen te zijn en ver plicht. het zich o.m. het Sowjetcom- m&ndo tien infanteriedivisies ter be schikking te stellen voor gebruik 111 de strijd tegen Duitsland en zijn bondgenoten. Vcrdfer verplicht Roe menië zich tot het ontwapenen en interneren van de Duitse troepen, die op Roemeense bodem gebléven zijn. De Roemeense regering zorgt voor het transport der geallieerde troepen op Roemeens gebied en draagt de kosten voor verzorging en verpleging. De Roemeense regering hergeeft alle krijgsgevangenen c'e vrijheid en zorgt voor hun repa triëring. Punt 4 van de overeenkomst luidt: „De staatsgrenzen tussen 'de Sowjet- Unie en Roemenië, die werden vast gelegd in de Roemeeiis—SoWjet-Rus- sische overeenkomst van 28 Juni 1940, worden hersteld." Een ander punt behelst, dat alle Duitse eigendommen in Roemenië in beslag moeten worden genomen. Voorts worden de kosten der oorlogs schade in de Sowjet-Unie aan Roe menië opgelegd, en wel tot een be drag van 3Ö0.000.000 Amerikaanse dollars, te betalen binnen zes jaar. Vijfde afdeling Ned. Rode Kruis DEN HAAG, 13 Sept. De aan dacht wordt erop gevestigd, dat de "Ve afdeling van het informatiebureau van het Ned. Rode Kruis«ls gevestigd aan de Juliana van Stolberglaan 27 29. Den Haag, tel. 772113. Het komt namelijk herhaaldelijk voor. dat de voorzitter der afdeling Den Haag van het Ned. Rode Kruis, de arts P. J. Pft. DIetz. Juliana van Stolberglaan 37. tel. 770945. wordt opgebeld voor zaken, de Ve afdeling betreffend, hetgeen on nodige overlast veroorzaakt. Sinds ook Reuter er van sprak, Engelse aankondiglhg van vita- dat ons land het slagveld der mine-chocolade? Wat verwach- komende weken worden zal, zien ten de aanstaande moeders in. nog maar weinig Nederlanders de Nederland van een „bevrijding", „bevrijding" met zonnige gezich- die ook hier aan theoretische ten tegemoet. Slagveld zijn, dat vitamine-chocolade géén aan houdt e.en wereld van alle denk- practische bestaansmogelijkheden bare en ondenkbare ellende in. voor een teer. jong leven des te Wie, werkelijk dit land en dit volk groter gebrek in de weg zal leg- liefheeft, wie er zijn leven en be- g«en? LaJen wij geen zorgen over staan mee verweven weet, kan drijven, nu wij er nog niet mid- slechts hopen, dat het besef van denin staan. Laten wij veel min de ernst van dit ogenblik niet, der in paniekstemming geraken gelijk sommige averechtse patriot- bij de gedachte over wat worden ten dat willen, paniek en onrust, kan. Maar laten wij.toch einde- maar rustig verantwoordelijk- lijk loskomen' van een zinloze heidsbegrip wekken zal. lichtvaardigheid. De oorlog is Eén erkenning rijpt daarbij Séén vluchtige grap en de_„be- echter wellicht reeds nu in de vrijding brengt géén zege van de geesten der voorbarig-feestelij- vitamine-chocolade. Er is eem- ken: dat het géén „propaganda" verschil tussen de rooskleurige was. toen hier tegen lichtvaardige verwachtingen van sommige ai- denkbeelden van een „vlotte, vro- geloze zielen en de naakte, tnes- lijke bevrijding" werd gewaar- te werkelijkheid, schuwd. En wie aan de nadering _Dat verschil moet ook aan de der fronten zelfs nü geen les.ge- Roemenen m deze weken niet noeg heeft, zal die les alleen nog ontgaan zijn Met welke gedach- uit de vernietiging van eigen be- ten logden zij de wapens hoor. staan en eigen bezit kunnen put- Met ,de, hoop. dat een moeilijke ten. Tenzij hem in gesloten strijd thans afgesloten zou zijn. samenhang de situatie iets-zeggen Manioe, de Roemeense minister kan in alle tot dusverre door de die koning Michael s verraad aan geallieerden bezette gebieden het bondgenootschap met Duits- Uo. xe +Q land ensceneerde, heeft n& zijn ÊenUTe^rè£ 'iiinP generaal «S Een- memorandum van generaal zegd: wij verhelen ons niet. dat de ons opgelegde wapenstilstand grote offers van ons vraagt en in onze harten smartelijke wonden William O. Dwyer, leider van een officiële Brits-Amerikaanse com missie voor economische controle. onze narteu smarieujjie wuuucu heeft bijvooibeeld een rappoit ooHtpri-ant" Dat sombere woord voor Roosevelt samengesteld, dat acmenaat uat somDere woora een beeld geeft van-het „bevrijde gaat reeds rijkelijk in vervulling: in Sowjetrussische kringen te Rome en zich met gruwelijke Ank^a is bevestl-d dat de bols- realiteiten tegenover de goedkope j' a J Roe~enie' be»onnen frasen van de Britse radiopropa- iUn nlet de deMrttle v^ l 4 ganda plaatst. „Er ia vitamine- chocolade onderweg voor de ™1",°e" zwangere vrouwen" iulehte de v3n de 8ehele Roemeense bevol- opgewekte stem van' den Britsen klng die met aan 2ekerheid Sren" opgeweKie stem van oen Britsen ?ende waarschi)niijkheid nimmer toon aangaven. Wat deed de Brits-Amerikaanse vitamine-cho colade in de vqrige hoofdstad, die prijs voor hun nederlaag? En mag Nederland daartegenover wellicht op de prijs voor een overwinning met Brits-Amerikaanse wapenen 0 YJoor T^i^^ werd „bevrijd"? Generaal William het ln ziin rap- ton zijn? ^fnds Chambcrllin's port over Rome. In Italië stierven volgens fllge- hlstorische radiouitzehding voor het Duitse volk in de eerste Sep- meen toegangkelijke statistieken1 tc'mberdagen van 1^39 niet moe in de jaren van 1931 tot 1935 van geworden te verzekeren, dat zij iedere f duidend levend geboren deze oorlog niet voeren tegen de kinderen er 104 in het eerste- „misleide" volken, doch slechts, levensjaar In Juni 1944, onder tegen hun „tyrannieke" regerin- de BritsAmerikaanse bezetting geh. Het is duidelijk, dat er een en als gevolg van de door oorlogs- kloof gaapt tussen geallieerde handelingen veroorzaakte nood- toekomst-schilderingen en oor- toestand. stierven te Rome 393 logswerkelijkheden. Het is duide- yan elke duizend éénjarige en njk, dat er geen heroverd gebied ^^n^eren-Juh zelfs valt aan te wijzen dat er ook 438: bijna de helft. Over Augus- na lange, lange maanden van tus zijn geen officiële cijfers be- Anglo-Amerikaanse organisatie- kend, maar er zijn slechts aan- kansen, door de „bevrijding" niet wijzingen voor een verdere stij- tot in het ondragelijke op ach- teruit is gegaan. Deze gedachten W, at verwachten de aanstaan- zijn niet geheel zonder actuali ze moeders in Parijs voor haar telt voor ons eigen land, dat aan kind, wanneer zij William O. de vóóravond van een beslissende Dwyer s rapport leggen naast de. beproeving schijnt te staan. De Haarlemse tram veertig jaar oud Pöpulair vervoermiddel Vrijdag 15 September, zal het veer tig jaar geleden zijn, dat de eerste tram van Amsterdam naar Haarlem schommelde. Deze lijn is in de loop der jaren zonder twijfel een der po pulairste van de N.Z.H.T.M. gewor den. waarmee vele honderdduizenden Amsterdammers des zomers naar Zandvoort gereisd zijn en die boven dien voor vele forensen van belang Was en is. Die eerste rit1 was overigens een proefrit; de officiële opening van de lijn geschiedde eerst op 4 October 1904. De lijn, die aansloot op de sinds 1899 bestaande tramlijn Haarlem- Zandvoort, werd aanvankelijk geëx ploiteerd door*"de Electrische Spoor wegmij. Op 1 Januari ging de N.Z.H. TM., die thans alle tramlijnen in Noord-Holland en een aantal in Zuid-Holland beheert en sinds 1881 bestaat, tot exploitatie over. In de eerste jaren van het bestaan de taak van den beiaardier in het gemeenschapsleven. De schrijver heeft het recht, uit drukking te geven aan zijn overtui ging, dat een werkje als dit. al zou het voor uitbreiding vatbaar zijn, een grote steun kan zijn in net groeiend besef der waarde van de beiaard- kunst voor het volk en zijn lied, waarvoor deze kunst een niet te on derschatten propaganda kan zijn. Maar dan zal een geregelde zorg voor de goede staat onzer vele schone beiaarden en nun bespeling nodig zijn en het is hiervoor, dat dè schrij ver een warm pleidooi levert. Daarom is het gelukkig, dat dit boekje in een populaire serie als die van „Heemschift" is verschenen en door zijn prijs in veler handen kan komen Het feit., dat het voor een ieder bevattelijk ls geschreven, zal daartoe niet weinig bijdragen. G. K. KROP. „De levenden roep ik. de doden beklaag ik. de bliksems breek ik"; een uwe uciaaiusiuvcg randspreuk 111 een dcr_Klokken van dc rtr. hAiaarrUmnqf Ak' Gunster tc Schaffhaüsen, wcike spreuk Üf-ïiSJ iS schiller als aanhef voor „Das Lied von De luidklök, de „voorslag" voor de uren, de beiaard, het klok kenspel, ziehier de ontwikkeling, die de roepstem van de torens in dei- eeuwen loop doormaakte cn deze van gebruiksmiddel tót kunstuitdrukking" verhief. „Vivos yoco, mortuos p'ango, fulgura frango"'*) was de oorspron kelijk aan de torenklok toegedachte taak, die thans is uitgedijd tot door mensenhanden'en mechanische con structies bediende kunstige en scho ne klokkenspelen. Van deze ontwikkeling heeft de Rotterdamse beiaardier Fcrd. Tim mermans in zijn werkje „Luidklok- ken en beiaarden", verschenen in de Heemschut-Serie van Allert de Lan ge te Amsterdam, een overzichtelijk en leerzaam beeld gegeven. Hij be schrijft de geschiedenis van het ge bruik der klokken, de ontwikkeling van de klokkevorm "ën -toon, het gie ten, de ornamenten en randschrif ten. de ontwikkeling van de beiaard, beiaardtorens, het mechaniek van Ue beiaard, beroemde beiaard§ieters en, hun werk en de beiaardkunst. Als nuttige toevoeging drukt hij in zijn boekje een chronologische tn een alfabetische lijst van alle Nederland se beiaarden af. De schrijver laat naar voren komen, hoe de beiaardbespeling tot. gemeen schapskunst is gegroeid en een sociale functie gir.g vei vullen. Bij het giveien der verbindingsmogelijkheden en 00 uitbreiding der gemeenten raakte deze gciytenschapskünst in verval, totdat zich in de twintigste eeuw plotseling een opleving openbaarde doo.' hef nijver streven van den Mechelenscn beiaardier Jef Dènijri, wiens volgelin gen zich over geheel Europa en zelfs tot Amerika uits. rekten. Hii bedacht technische en artistieke verb.:Lerin gen. die de verstomde gaarden weer cfèdén spieken. Bij deze herleefde belangstelling is een boekje als dat van Timmermans op zijn plaats, aangezien het voor deze groeiende kring van belangstel lenden veel uit de doeken doet, wat men ander slechts sporadisch zou kunnen ervaren. Men -weet wel, .wie b.v. de gebroeders Hemony waren, maar van de kunst vair net klokken- gieten en -bespelen had men toch meestentijds geen geordende en ge- cjegen voorstelling. Tn deze door velen gevoelde leemte voorziet dit boekje óp uitnemende wijze, aangevuld met een géëstdriftige beschouwing over der Glocke".gebruikte. Meester Je) Denijn improviseert op zijn klavier 'in de St. Roinboutstoren de Mechelen. (Cliche A.P.) van deze lijn dagen de rails links cn rechts van de weg. waardoói* dc kans op ongelukken steeds aanwezig, was. Iu 1918 werd het baanvak Amstev- dam-Halfweg met dubbelspoor uit sluitend langs de Amsterdamse vaart gelegd, in 1925 onderging het. traject. Halfweg-Haarlcm eenzelfde gedaante verwisseling. Toen in 1931 bovendien de lijn Haarlem-Leiden geëlcctrifi- ceerd werd, stefeg de betekenis van de lijn Amsterdam-Haavlem nog. De „Haarlemse tram", zoals de Amsterdammers zeggen (dc Hage naars spreken van de Blauwe) heeft in de veertig jaren van haar be staan een grote populariteit verkre gen. ondanks het felü dat zij nu niet bepaald tot de meest moderne tram lijnen van ons land" behoort. Wie per trein van Amsterdam naar Haarlem rijdt en onderweg de Haarlemmer in haalt. moge een tikje medelijdend zeggen: „Het lijkt de trekschuit wel!", wie" haast heeft, ipoge het tempo van de tram wel eeys vervloe ken. vast staat dat zij veertig jaren lang met vlijt en energie dienst heeft gedaan. En dat zij nu een dagje ouder wordt, (vie zal het. haar kwalijk nemen? Wij zijn ervan overtuigd, dat zij na de oorlog een verjongings kuur zal ondergaan, die alle smalers het zwijgen zal opleggen. Haarlemmer, proficiatl En nog minstens veertig jaren. Meisje op Utrechts station achtergelaten UTRECHT. 13 September. Op Dinsdag 5 September is in het sta tion hier ter stede een naar schatting vijfjarig meisje aangetroffen, daó vermoedelijk achtergelaten is. Het kind zeidc Ini Veldhocf of Verhoef te heten. Het. kind is gekleed in een grijs manteltje met band in de rug: daaronder draagt zij een bruin oud manteltje, zijden jurk «grijze streep met blauw gegar neerd en rode kno pen». een blauw ge breid broekje met rood gemerkt A. V., een rose in terlock hemdje, met rood gemerkt J. H.; hoge- bruine schoenen en halve kousen. Door de Kinderpolitie té Utrecht, welke zich het lot van dit kind heeft aange trokken. is liet. meisje ondergebracht ,in een Utrechts gezin, wonende aan het Stationsplein. Enige recepten Moorsciiotei met snijbonen, pronkbonon ui prlnecsscbóriën. l kg. snijbonen of piincesscbonen, 2 kg. aardappelen, boter of margarine (enige tomatbn). De aardappelen schoonboenen en ln stukken snijden. De bonen afhalen, pronk- en snijbonen in blokjes snij den (tomaten ln vieren snijden 1. Een bodempje water aan de kook brengen en hierin de aardappelen en bonen met wat zout gaar koken. Kooktijd dertig minuten. De pan goed gesloten houden, alleen met een schuimspaan na tien min. omleggen. Als alles gaar is, de groente en aardappplen ln ecu schaal overdoen. Het vocht binden met bloem of een geraspte rauwe aard appel. Een klontje boter of margarine toevoegen. Een deel van de saus over de groente cn aardappelen gieten. Do rest er als saus bijgeven. Sla Aan rode kool. J kg. rodo kool. 1 grote zure kppel of 1 gekookte biet, azijn, suiker, zout. De kool zeer fijn snijden, schaven of raspen en de appel of gestroopte biet raspen. Kool en appel ot biet aanmaken met een snufje suiker en iets zout en azijn toe voegen aan de rode kool of witte kool. Politic-foto Dc verduistering begint heden om 20 cn eindigt om 7 uur. Maan op 3.32, onder 19.14 uur. 17 Sept. N.M.. 25 Sept. E.K., 2 Oct. V.M., 'J Oct. L.K.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | | pagina 1