HET DAGBLAD
Mussert sprak over de
naaste toekomst
„Ons geloof 'ls gebleven'
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Het verloop van
de evacuatie
Nationale Bulgaarse
regering onder
Een oproep van
Fe!dmei|er
Zankoff
Duitse weermachtsberichten
Geallieerden ten zuiden
Maastricht teruggedreven
Aanval over breed
front tussen Arlon
en Verviers
Van straatwedstrijd
tot speeltuin
Muziek van Oost en West onder de loupe
Zondag hee£t Mussert een rede voor
de radio uitgesproken. Hij zeide o.ra.:
Mijne volksgenoten, de afgeldpen
week deed in vele opzichten denken
aan de Meidagen van 1940. De dolste
geruchten werden verspreid en grif
geloofd, omdat zij soms kwamen van
een zijde, die geacht werd het te kun
nen weten. De Amerikanen waren in
Breda. Tilburg, Rotterdam enz.
Velen werden zenuwachtig, anderen
glimlachten* zelfbewust, alsof zij wil
den zeggen: hoe hebben wij dat ge
leverd! Die laatste categorie was ge
lukkig niet groot; zij bestond in
hoofdzaak uit lieden, die vier jaren
lang gekropen en gekwispelstaart
hebben, zonder een ander richtsnoer,
dan laf eigen belang te bevorderen
met zomin mogelijk risico voor hun
dierbare hachje. Zij kregen de lucht
van nieuw gewin, ditmaal komend
uit het Westen. De weerslag daarvan
kan men in sommige persorganen
vinden, die menen, dat hun kans na
vier jaren gekomen is om zich nog
juist bijtijds verdienstelijk te maken
voor de heren'uit Londen.
Maar in het algemeen was er een
gedrukte stemming, omdat ons volk
in zijn grote lagen begreep of voor
voelde, dat een nieuwe grote ramp
dreigt. Waar ik ook verscheen in
Rotterdam, in Den Haag in Amster
dam of op het platteland, zag ik om
mij een publiek op straten en we
gen, dat de ernst van het ogenblik
begrijpt. Het heeft mij getroffen,
dat door woord noch blik iemand
mij iets ontd^ens heeft toegevoegd.
Opnieuw dreigt nu de oorlog over
ons land te komen en wat er na
deze vier jaren nog over is aan wel
stand en bestaansmogelijkheid ons
te ontnemen. De voorboden kondigen
zich reeds aan; ieder gevoelt dit.
De evacuatie
Nu eerst een woord over de eva
cuatie van de vrouwen en kinderen
der NS.B.-ers naar het noord-oosten
van het land.
Maandagavond heb ik in het
hoofdkwartier alle districtsleiders der
Beweging bijeen gehad om hun de
order te géven, de vrouwen en kin
deren van leden, die zich bedreigd
gevoelen, uit het zuiden en westen
des lands te evacueren naar het
noord-oosten. Van Dinsdag af is
daaraan gevolg gegeven door dui
zenden, begeleid door mannen, die
daarna hadden terug te keren om in
de Landwacht hun plaats in te
nemen.
Ik wil u mededelen, mijne volks
genoten, dat u daaruit niet moet op
maken, dat ik geloof, dat ons volk
in staat is tot moord op vrouwen en
kinderen. Dan zou het zijn een door
trapt slecht volk en ook na alles wat
ik in twaalf jaren heb ondervonden,
ben en blijf ik van mening, dat ons
volk een goed VQlk is, waarvoor het
de moeite waard is, het leven in te
zetten. Maar gij weet allen, dat het
grauw op de loer ligt om zijn boze
instincten bot te vieren. Geweld aan
vrouwen en kinderen, door hpn bedre
ven, zou ten laste'1 komen aan ons
ganse volk en de wederopbouw aan
de volksgemeenschap, die straks
gaat beginnen, onnoemelijk verzwa
ren. Dit moet voorkomen worden.
De- mannen hadden order, op hun
posten te blijven, met dien verstan
de, dat zij niet verhinderd zouden
worden in hun nattfurlijk recht en
hun natuurlijke plicht om vrouwen
en kinderen eerst in veiligheid te
brengen.
Zo is geschied, met. dien verstande,
dat in de drie zuidelijke provincies
de districtsleidèrs verder mochten
gaan dan voorgeschreven was en in
Gelderland zich bijzondere omstan
digheden hebben voorgedaan, die bij
zondere maatregelen wettigdon. Na
tuurlijk zijn er, die hun <*posten
onrechtmatig verlaten hebben, maar
dit zijn de uitzonderingen, die altijd
en overal zullen voorkomen. Niet
naar hen zien wij meer om, maar
naar de honderden en honderden,
die op eenzame posten staan, vrijwel
of geheel verlaten en die onver
schrokken hun plicht doen. Zij dra
gen de vlag in hun handen onbezoe
deld en fier. Waarvoor mijn grote
erkentelijkheid.
Naaste toekomst
Wat de naaste toekomst ons zal
brengen, dat kan niemand weten, maar
een paar dingen staan toch vast. die
hier gezegd moeten worden. Voor de
onverschilligen, wien het lot van volk
en vaderland niets interesseert, die
alleen hun eigen belangen najagen,
daarvoor spreek ik niet. Voor het
grauw, al of niet met een boord om,
dat in troebel water denkt te vissen,
spreek ik ook niet. Mijn gedachten
gaan uit naar de grote massa van
ons volk. dat eerlijk en trouw niets
anders dan het goede wil. Die grote
massa staat in twee delen verdeeld,
het ene deel zegt of hoopt, dat $e
Amerikanen hier een vrij en gelukkig
Nederland zullen maken; het andere
heeft de overtuiging, dat een vrij en
gelukkig Nederland nimmer zal kun
nen ontstaan in een Europa, beheerst
en verdeeld door het Russisch com
munisme enerzijds en het Ameri
kaanse kapitalisme anderzijds.
Wij Nederlandse nationaal-socia-
listen, vereend in de NSB. geloof
den en geloven nog, dat ons het na-
tionaal-socialisme gegeven is om
Europa te reddep van de dreigende
overheersing door Sowjet-Rusland en
Amerika. De strijd is zwaar, de on
gunst der tijden is over ons geko
men, maar het geloof is gebleven,
het geloofHitier wint toch.
En een nieuw Europa, een vast ver
bond van vrije volkeren, zal onder
zijn leiding ontstaan. In dit nieuwe
Europa moet plaats zijn voor een
sterker en welvarender Nederlands
volk dan er ooit geweest is. Daar
voor strijden wij en lijden wij
duizenden en duizenden lijden nu.
Het leed is een stuk van de strijd,
daar moeten wij doorheen. Daaraan
is niets te doen.
En gij. mijne volksgenoten, die
niet met ons staat, maar het geluk
van volk en vaderland ip andere
richting zoekt, ook gij weet. dat de
beslissing nadert. Spoedig zullen wij
weten. Maar wij allen begrijpen, dat
het niet gaat om ons, maar om de
toekomst van ons volk, dat wij lief
hebben. Twee dingen meen ik ook
met recht aan u te kunnen vragen.
In de eerste plaats om respect te
hebben voor de taaiheid, de onverzet
telijkheid en de moed van het Duitse
volk, dat in Europa de strijd reeds
jaren voert -tegen drie verenigde
wereldmachten en niet op de knieën
te krijgen is. De geschiedenis zal dit
eens als een heldendom zonder weer
ga boekstaven.
Voorts, en dit het laatst en boven
al: hebt uw vaderland lief en blijft
onder alle omstandigheden geloven
in de goede en grote gaven van ons
volk, dat ook gij wilt dienen. Uit deze
moeilijke periodes zal het opstijgen.
Ons godsvertrouwen, onze liefde voor
volk en vaderland en onze eerbied
voor de arbeid zullen ons dragen,
juist nu. Voor volk en vaderland,
hou zee!
De Voorman der Germaanse ff in
Nederland. 1 ff -Standartenführer Feld-
meyer, heeft de volgende oproep tot
de Nationaal-Socialisten in Neder
land gericht:
„Nationaal-Socialisten! De vijand
poogt ons land binnen te dringen.
Hun handlangers trachten binnens
lands oproer te verwekken. In dit be
slissend uur geldt voor u slechts één
parool: de wapens opnemen en vech
ten.
Strijdt tegen de legers der pluto
cratische „Bevrijders", moordenaars
van vrouwen en kinderen, in de
Waffen-ƒƒ of Landstorm Nederland.
Helpt mede den vijand binnens
lands neer te slaan door Uw plaats
in te nemen in de rijen der Land
wacht Nederland.
Meldt u bij: de Landstormersatz-
einheiten Hoogeveen, Veenendaal,
'//-Ausbildungslager Avegoor, Mel-
destellen van het //-Ersatzkomman-
do Niederlande, Plaatselijke eenhe
den der Landwacht Nederland.
Leve de Führer! Heil Hitier!"
Deze oproep na de verwarring der
afgelopen dagen kan slechts op één
wijze verstaan worden: een wils
uiting, om in hachelijk? ogenblik
ken vóór alles duidelijk te zijn. In
vijf oorlogsjaren is veel gesproken
en geschreven van een „revolutie",
die bezig is zich in het Germaanse
deel van Europa te voltrekken. Het
is niet helemaal overbodig vast te
stellen, dat sommige van deze woor
den ij del zijn geweest, dat andere
onmachtig zijn gebleken. Het ge
moedelijke burgerdom van een voor-
- bije liberale wereld zal deze macht
nimmer kunnen opbrengen. Het
heeft dat ook in de achter ons lig
gende dagen bewezen en althans in
de kringen van de Nederlandse ar
beiders kan dit feit geen verbazing
hebben gewekt. Een socialistische
levensgemeenschap leeft niet van
woorden, maar Y&n daden,v 4
BERLIJN. 10 September. Als
gevolg van het verraad, dat de Bul
gaarse regering gepleegd heeft door
de diplomatieke betrekkingen met
haar bondgenoot, het Duitse Rijk,
te verbreken, aan het Duitse rijk de
oorlog te verklaren en haar land aan
het bolsjewisme prijs te geven, is.
teneinde de werkelijke belangen van
het Bulgaarse volk te behartigen en
de bondgenootschappelijke betrek
kingen tussen het Groot-Duitse rijk
en Bulgarije voort te zetten en te
versterken onder leiding van den be
kenden Eulgaarscn StRatarn.fn 'prof.
Alexander Zankoff een nationalisti
sche regering gevormd, welke het
Bulgaarse volk aan de zijde van
Duitsland naar de overwinning zal
leiden en de' eer van het Bulgaarse
volk zuiver zal houden.
Prof. Zankoff is de leider van de
volkse sociale beweging van Bul
garije. Hij was van 1923 tot 1926
minister-president en gedurende vele
jaren voorzitter van dé Sobranje. In
Bulgarije staat prof. Zankoff be
kend als vriend van het Duitse volk
en als voorvechter van een politiek
van nauwe en oprechte samenwer
king op politiek en economisch ■ge
bied* tussen Duitsland en Bulgarije.
Tass publiceert de volgende samen
stelling van de te Soila gevormde
nieuwe Bulgaarse regering:
Minister-president: Klmon Georgl-
Jew, buitenlandse zaken: Petko Stai-
noff, oorlog: kolonel Damlan NVelts-
Jew, eredienst: prof. Dlmitr Mlchalt-s-
Jew. openbare werken: Boris Stefanoff,
justitie: Chrlsto Neltsjew, financiën:
prof. Petko Stojanof. handel: Dimltr
Nelkow, landbouw: Basil Paulow, ver
keer: Angle Dersjanskl, minister zon
der portefeuille: Mikola Poppw.
De minister van propaganda. Kasa-
kow, oud-gezant te Belgrado, heeft
door middel van de omroep o.a. mede
gedeeld:
Bij koninklijk decreet, zijn de regen
ten Prins Kyrlll en Mlchow afgezet en
vervangen door prof. Ganew en Paw-
low. Gearresteerd zijn alle ministers,
die sedert 1 Januari 1941 ln functie
zijn geweest, alsmede alle ambtenaren,
die verantwoordelijk zijn voor te hui
dige catastrofe Hun vermogen komt
aan de staat. De ministerraad nenoemt
=een delegatie onder leiding van prof,
Mlchailow voor het voeren van vredes
onderhandelingen met de Sowjet-Unle.
De regering van De Gaulle deelt
ln een bekendmaking tneda, dat het
Franse statuut van maarschalk Pétaln
wordt afgeschaft en dat Frankrijk een
republiek blijft.
Een der bekendste Franse ge-
vechtsvliëgers uit de eerste wereld
oorlog, Réné Fonck, ls te Parijs als
..collaborationist" gearresteerd.
De belde Hulzen van de Japanse
Rijksdag hebben na uitvoerige debat
ten het door de regering ingediende
bijzondere militaire budget van 26
milliard yen goedgekeurd.
Ie JAARGANG No. 213
LD
MAANDAG II SEPTEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureau* voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 Abonnementsprijs 21 ct. per week of J 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
Zoekt gij, als ai) bij dreigend
Luchlgevaar buitPn de stad bent,
een schuilplaats i?z de berm van
de weg, onder bomen of tegen
het talud van een dijk en dan
aan de schaduwkant(Voorlich
tingsactie hoofdinspectie lucht
bescherming.)
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER. 10 September. Het
opperbevel van de weermacht deelt
mede
De bezetting van de zeevesting
Brest sloeg ook gisteren aile met
zeer grote hoeveelheden materiaal
ondernomen1 aanvallen van den
vijand op de vesting zelf na ver
bitterde gevechten af. Het schier
eiland Le Conquet ging verloren.
Overblijfselen van de bezetting bie
den nog verbeten tegenstand.
Vijandelijke bruggenhoofden ten
zuiden van Gent en ten noordwesten
van Hasselt werden in een tegen
aanval verkleind. In onze linies ten
zuiden van Maastricht binnenge
drongen vijandelijke strijdkrachten
werden weer teruggeworpen. Tus
sen Venders en Arlon viel de vijand
over een breed front onze stellingen
aan en kon hij geringe plaatselijke
penetraties tot stand brengen. Tegen
aanvallen zijn gaande.
In het gebied van Dole, dat door
onze troepen werd opgegeven, als
mede ten noorden en oosten van
Besanpon zijn hevige gevechten
gaande.
Aan de Frans-Italiaanse grens wer
den in de buurt van -de jMont Cenis
en de Maddalena-pas enkele berg-
stellingen veroverd en van vijande
lijke strijdkrachten gezuiverd.
Aan de Adriatische kust lag het
zwaartepunt van de gevechten gis
teren in de sector aan weerszijden
van Gemmano, waar -de gehele dag
verbitterd gestreden werd. Alle met
sterke strijdkrachten ondernemen
aanvallen van den vijand mislukten.
Plaatselijke penetraties werden af
gegrendeld. Om de plaats Gem
mano zelf, die in de loop van de
dag zevenmaal van bezetter wisselde,
'zijn nog hevige gevechten gaande.
Aan de paswegen in Zuidoost-
Zevenburgen ondernamen de bolsje
wisten vergeefse aanvallen. Slagvlieg
tuigen sloegen in Noord-Roemenië
gemotoriseerde colonnes der Sowjets
uiteen en vernietigden verscheidene
treinen met vloeibare brandstof. Bij
Sanok en Krosno viel de vijand met
verscheidene divisies infanterie en
pantserformaties aan. Zijn door
braakpogingen werden in harde ge
vechten verijdeld. Bij Ostrolenka
mislukten opnieuw Sowjetaanvalien
door het taaie verzet van onze troe
pen.
Formaties vijandelijke bommen
werpers en jagers vielen overdag,
veelal onder de bescherming van een
wolkendek, West-Duits gebied aan,
vooral de steden Düsseldorf, Mainz
en Mannheim. 29 vliegtuigen waar
onder 23 viermotorige bommen
werpers, werden neergeschoten.
In de afgelopen nacht wierp de
vijand bommen neer 'op München-
Gladbach en Brunswijk.
In aanvulling op het weermachts-
bericht van Zaterdag wordt medege
deeld:
In het bruggenhoofd van de Welch-
sel ten westen van Baranof hebben de
onder het opperbevel van dén gene
raal der pantsertroepen Balok en on
der het bevel dergeneraals van de
pantsertroepen Brelth en Graser. als
mede van den generaal der Infanterie
Recknagel staande troepen de vorige
maand de doorbraak van geconcen
treerde bolsjewistische strijdkrachten
verijdeld en het vijandelijke bruggen
hoofd door succesvolle tegenaanvallen
Ingekrompen. De vijand leed zware
verliezen aan mensen en materiaal.
Van 3 Augustus tot 7 September wer
den 650 tanks en stukken stormge-
schut, 942 kanonnen van allerlei kali
ber vernietigd of buitgemaakt en 3000
gevangenen gemaakt. Vliegende for
maties en eenheden luchtdoelgeschut
ener luchtvloot onder bevel van kolo
nel-generaal Rttter von Gretm ver
nietigden 80 andere bolsjewistische
tanks, 156 kanonnen alsmede meer
dan 1000 voertuigen van allerlei aard
eri schoten 374 vijandelijke vliegtuigen
omlaag.
In aanvulling op het weermachts-
berlcht van Zondag wordt gemeld: In
de sedert 26 Augustus woedende af-
weerslag om Brest heeft de tweede
valschermjagersdivisie onder bevel van
luitenant-generaal Ramcke. die tevens
commandant ls van de vesting Brest,
als kern van de gehele verdediging een
doorslaggevend aandeel m de tot dus
ver behaalde successen. -
Bij de gevechten ln Vlaanderen
heeft zich de 346ste Infanteriedivisie
onder bevel van luitenant-generaal
Dlestel schitterend gehouden. De
98ste Infanteriedivisie onder bevel van
generaal-majoor Reinhard heeft zich
ln de zware afwcergcvëchten -aan de
Adriatische kust door bijzondere
standvastigheid onderschelden.
In de strijd tegen de bet.den ln
Mldden-Dalmatlë hebben twee com
pagnieën van een Dults-Kroatlsche
legioendivisie onder bevel van eer
sten luitenant Hofstatter cn luite
nant Rosenlehne ln drie dagen ne
gentien vijandelijke aanvallen van
numeriek overmachtige benden ln
harde gevechten afgeslagen. De vijand
verloor daarbij meer dan zeshonderd
doden.
Weermachtsbericht
van Zaterdag
Zaterdag meldde het weermachts-
bericht:
In Noord-Frankrijk zijn vijande
lijke aanvallen op de zeevestingen
Brest, Boulogne en Duinkerken mis
lukt. In het vestinggebied van Le
Havre werden gisteren 29 vijandelij
ke tanks en 12 pantserverkermings-
wagens stukgeschoten. In Vlaande
ren zijn onze nakomende troepen
nog altijd in hardè afweergevechten
gewikkeld met den ons ivolgenden
vijand. Aanvallen van den vijand uit
zijn bruggenhoofd Antwerpen naar
het noorden werden uiteengeslagen.
Vijandelijke bruggenhoofden ten
noordwesten van Hasselt werden in
een tegenaanval ingekrompen De
vijand leed daarbij bijzonder zware
verliezen en verloor 21 tanks.
Om de Citadel in Luik en in het
gebied ten noordwesten van' Metz
wordt hevig gevochten. Tegen door
gedrongen vijandelijke troepen wor
den tegenaanvallen ondernomen.
Bij B^sancon cn verder Oostelijk
aan de Doubs zijn onze uit Zuid- en
Zuidwest-Frankrijk tcruggevóerde for
maties in strijd gewikkeld met den
van het Zuiden uit aanvallenden
vijand, die met sterke strijdkrachten
probeert naar de Bourgondische
Poort door te stolen.
De gevechten aan de Adriatische
kust, die tijdelijk In hevigheid waren
verminderd, namen in de loop van
de dag weer in verbittering toe.
Onze troepen sloegen evenwel alle
vijandelijke aanvallen, die ten dele
zesmal herhaald werden, in zware
gevechten uiteen. Een penetratieplek
werd in een tegenaanval ingekrom
pen. Voor onze heroverde linies bleef
de opnieuw aanvallende vijand met
zware verliezen steken.
Aan de punt van Szeklen in Zuid
oostelijk Zevenburgen werden tal
rijke heftige aanvallen van den
vijand afgeslagen. Tegenaanvallen
van Duitse en Hongaarse formaties
wierpen den vijand op verscheidene
plaatsen terug. Formaties van de
luchtmacht bestookten doeltreffend
het vijandelijke rqvitailleringsver-
keer in het Roemeense gebied. Aan
de noordelijke rand van de Woud-
Karpathen en aan de bencdcn-Naref
zijn hernieuwde vijandelijke aanval
len mislukt door de taaie tegenstand
van onze divisies. Van de overige
delen van het oostelijke front wor
den geen gevechtshandelingen van
betekenis gemeld.
Amerikaanse formaties bommen
werpers ondernamen terreuraanval-
len op plaatsen in Zuidwest-Duits-
land. Vooral in de steden Karlsruhe.
Mainz, Mannheim en Ludwigshafen
ontstond schade en leed de bevolking
verliezen. 22 vijandelijke vliegtuigen
werden neergeschoten. Des nachts
wierp een formatie Britse vliegtuigen
bommen op Neurenberg.
De projectielen van het nieuwe
raketgescliut, dat sinds kort aan het
Italiaanse front in gebruik is, tekenen
een lange rookpluim tegen de hemel
af.
(Foto OrbisJHolland)
Nieuwe landingen in de
Stille Oceaan verwacht
TOKIO. 11 Sept. Uit de jongste
zware luchtaanvallen der Amerikanen
in het zuidelijk deel van de Stille
Oceaan maakt men op, dat de vijand
waarschijnlijk nieuwö landingen be
raamt. In de wateren om de eilanden
Palau en Jap opereren nog steeds
vijandelijke vlootstrijdkrachten, voor
namelijk vliegtuigmoederschepen. Op
het eiland Mindanao, behorende tot'
de Philiopijnen. zijn luchtaanvallen
gedaan "door pl.m. 1700 vliegtuigen,
welke vermoedelijk van genoemde
schepen waren opgestegen. Bij deze
actie leden de Amerikanen zware ver
liezen.
Duitse oorlogsvaartuigen,
aangevallen
BERLIJN, 11 September. In de
vroege ochtenduren van 11 Septem
ber hebben 30 Beaufighters beveili
gingsvaartuigen der Duitse marine
nabij Terschelling met bommen en
boordwapens aangevallen. Het me-
Tendeel der neergeworpen bommen
richtte geen schade aan.
Op een Duitse boot werd de raket-
tenmunitie/ getroffen, die in de lucht
vloog. De bemanning van de boot
I leed verliezen, vooral aan gewonden.
Twee vliegtuigen werden neergescho
ten, twee andere kregen treffers en
men kon waarnemen, hoe zij bran
dend wegvlogen.
De tabaksoogst is reeds voor een belangrijk deel binnengehaald en men
is thans druk bezig de blader en te sorteren en te drogen
(Foto C.N.F./Schipper)
De verduistering begint beden om
20 en eindigt om 7 uur.
Maan op 0.42, onder 17.21.
17 Sept. N.M., 25 Sept. E.K.„ 2
October V.M, 9 Oct. L.K.
AMSTERDAM. 9 Sept. Wij lezen
in „De Nederlandse Speeltuin", or
gaan van de NUSO:
„Onze leuze: „De Jeugd van de
straat" ls zo eenvoudig, maar het lijkt
geweldig moellllk ledereen te doen In
zien, hoe het moet gebeuren.
Het Departement van Opvoeding
richtte hiervoor een eenvoudige circu
laire aan de gemeentebesturen, dd.
13 Juli. Thans hebben zegge zestig van
de circa 1000 gemeentebesturen kans
gezien, haar te lezen en een eenvou
dig antwoord aan net Bureau van de
N.TJ.SjO. te zenden. WIJ weten, dat ln
grote gemeenten de ambtelijke molen
nog steeds bar langzaam draalt en zul
len dus wat geduld oefenen. Van de
provinciale hoofdsteden is Zwolle de
enige, die tot op heden op de circu
laire reageerde.
Maar driewerf hulde aan dien actie
ven burgemeester van de Noord
brabantse gemeente Hecsch, die op
heel warme Zaterdagmorgen ons
bureau kwam binnengestapt èn met
wlën wij een aangenaam en zakelijk
onderhoud hadden. In Heesch komt
een speeltuin, het terrein ls beschik
baar en deze Edelachtbare, die een
warm voorstander van onze algemene,
neutrale spceltulnarbeid is, zal met
spoed werk van de zaak maken. Er
komt een speeltuin en een speeltuin
vereniging
In het algemeen geven Brabant en
Limburg bij. de beantwoording der
circulaire een goed voorbeeld, pro-
cenfsgewijze staan deze gewesten
bovenaan.
Ook ln Amsterdam blllkt de een
voudige waarheid, dat „de Jeugd van
de straat" moet. door de burgerij goed
verstaan te worden. Uit nieuwe ge;
deelten van Amsterdam-West nebben
zich twee comité's gevormd, één Wes
telijk van het Surinameplein en één
bij het Mercatorplein, dat de Burge
meester t-ot speeltuin laat inrichten.
Het aardige ln deze zaak ls. dat
deze comité's voortkomen uit de buurt
bewoners, die eerst atletiekwedstrij
den op de straat organiseerden! Zij
hebben ondervonden, dat met zulke
wedstrijden de Jeugd niet blijvend ce-r
dlenü kan worden."
De Gaulle wijzigt zijn
voorlopige regering
GENEVE. 11 Sept Volgens een
Reuterberlcht uit Parijs heeft gene--
raai De Gaulle de volgende wijzigingen
gebracht in de voorlopige regering:
Buitenlandse zaken: Georges Bldault
(inplaats van Massigll); binnenlandse
zaken; André Tixler (Inplaats van
d'Astler de la Vlgerie): oorlog: André
Dlethelm onveranderdK marine: Louis
Jacquinot (onveranderd); economische
zaken: Pierre MendesFrance (tot
dusver minister van financiën en eco
nomische zaken); financiën: Lepercu
(inplaat-s van MendesFrance)! land
bouw: Robert Tanguy-Prlgent (nieuwe
portefeuille).
In het Reuterberlcht wordt nog ge
meld. dat Georges Bldault hoofdredac
teur was van het katholieke blad
„l'Aube" en ln de organisatie van de
Franse verzetbcweglng een belangrijke
rol heeft gespeeld.
Churchill en Roosevelt
confereren te Quebec
STOCKHOLM, II September.
Deze week zullen Churchill en Roo
sevelt te Quebec besprekingen hou
den. waaraan ook de Britse minister
van buitenlandse zaken. Eden, en
zijn Amerikaanse ambtgenoot, Huil,
zullen deelnemen.
De Canadese premier. Mackenzie
King, is Zondagavond ;te Quebec
aangekomen om bij de conferentie
als gastheer op te treden.
De oorlog ls in deze dagen voor
het Nederlandse volk vol emo
ties. Het klinkt bijna lachwek
kend, dat vast te stellen. Zijn er
dan werkelijk oorlogen zonder
emoties? Het scheen niettemin*
zo. De vijf dagen van de oorlog
binnen onze grenzen, de vijf jaren
van de oorlog daarbuiten, ze zijn
voorbijgegaan aan een volk, dat
in wolkenloze zomerdagen een
lastig insect een ogenblik door
de zalige vacantierust zoemen
hoorde en erbij vergat, dat wes
pen soms steken.
En nu zijn de emoties er dan.
Omdat de oorlog zijn hoogtepunt
nadert cn naar een verrassende
afsluiting snelt? Allerminst. De
oorzaak Ls aanmerkelijk nuchter
der: omdat de oorlog eindelijk
daar is, waar de Nederlander hem
ondanks zijn beweerde werkelijk
heidszin in het diepst van zijn
hart nimmer verwachtte, op
de drempel van zijn eigen woning.
Dat deze oorlog een botsing van
twee werelden was, waarvan
slechts één de toekomst bepalen
kan, stond lang geleden reeds
vast. Dat deze botsing eenmaal
tot een beslissende climax leiden
zou, is door beide partijen uit
voerig en nadrukkelijk uiteenge
zet. Noch de lawine, die de oorlog
thans velen schijnt, noch het feit.
dat het tot die lawine gekomen is.
zijn derhalve in -werkelijkheid
verrassend. Verrassend kan in de
ogen van vele niet-begrijpenden
slechts schijnen, dat deze werke
lijkheid inderdaad dodelijk-nabij
kwam. wesp, die zacht gonzend
door de zomerstilte ging. steekt
den argelozen vacantieganger, die
er tinberedeneerd van uitging, dat
wespen alleen andere mensen
steken.
Nu bestaan er bij wespensteken
slechts twee mogelijkheden: ze
brengen héél de pijnlijke scherpte
van het bijtende gif in ons vlees,
of ze gaan geheel aan ons voor
bij. Zachte en nauwelijks merk
bare wespensteken bestaan niet.
Precies zo gaat het in de huidige
oorlog, een oorlog tussen één
mogelijkheid en een andere, maar
zonder kans op een tussending
tussen beide, een oorlog, die
men in al zijn consequenties méé-
beleeft of die men beter geheel
uit de weg kan gaan, een oor
log. die niet toestaat, dat men
hem nadert zonder er ook de laat
ste hardheid van te aanvaarden.
De verwarrende gebeurtenissen
van de afgelopen week hebben
vóór alles bewezen, da,t deze ele
mentaire waarheden voor velen
onbegrepen zijn gebleven: voor
velen aan beide zijden van het
Ideële front. Aan de éne zijde
stonden sommigen, die zich een
nieuwe politieke en sociale orde
droomden, zonder dat de laatste
verbitterde strijd en het laatste
offer ook aan hun deuren klop
pen zouden en die door het ge
weld der werkelijkheid overrom
peld werden. Aan de andere zijde
keken nieuwsgierig de tallozen,
die tot goedkope en ontijdige
geestdrift ontwaakten, op het
ogenblik, dat Britten en Ameri
kanen op het punt schenen de
„bevrijding" bij hen thuis te be
zorgen. gratis en franco.
Het moest overbodig zijn op te
merken, dat in het eerste geval
een nieuwe levensorde ten on
rechte werd opgeëist, in het
tweede geval een verouderde we
reld evenzeer ten onrechte werd
terugverwacht. In het stadium,
dat de grootste oorlog van alle
tijden thans is ingegaan, gebeu
ren er geen dingen meer „van
zelf". niet aan de éne en niet aan
de andere zijde. Wie midden in
de beslissing staan wil. die ervaart
de waarheid van het oude spreek
woord. dat er spaanders vallen
waar gehakt wordt. Het zoeken
van sprokkelhout, terwijl de or
kaan n-»g op het hoogtepunt van
zijn kracht is. kan een gevaarlijke
bezigheid blijken. Profiteur wil
len zijn, naar de éne of andere
zij'de, naar de kant van een
zonder strijd en risico's verworven
nieuwe orde of naar de kant van
een welwillend ln de brievenbus
bezorgde en fleurig opgeschilder
de „goede oude tijd". dé&rvoor
Iaat de gigantische worsteling van
deze dagen geen kansen. Wie de
oorlog zó begrepen heeft, heeft
hem stellig verkeerd begrepen
en dat iirde afgelopen dagen met
schade en schande, wellicht met
beide, ervaren.
Dit is de grote leer van deze
dagen, dat zaaiers en oogsters
uiteindelijk dezelfde mensen zijn,
al hebben de overleefde leerstel
lingen van het liberale burger
dom klaarblijkelijk dndere en
lucratiever winstverwachtingen
gewekt. Na bedrogen verwachtin
gen bij velen, die niet begrepen,
omdat zij t e vroeg meenden te
begrijpen, spitst de beslissende
strijd zich duidelijker dan ooit in
volle scherpte toe. Wie daarin
niet werkelijk strijden wil. doet
verstandig uit de weg te blijven.
De een zwart, de ander bruin, weer
een ander grijs. Zo heeft iedere vis
sersplaats een andere kleur voor de
zeilen op de botters. Een zeilenverver
in actie bij het verven van een zeil
om dit te beschermen tegen de in
vloed van zeewater, wind en regen.
(Foto C.N.F./KU)
Onbevoegd bezit van radio-
toestellen strafbaar
DEN HAAG. 11 Sept. Het Rijks-
commissariaat deelt mede: Er be
staat aanleiding er op te wijzen, dat
het bezit en het gebruik van radio
toestellen zonder daartoe schrifte
lijke vergunning verboden is.
Dit geldt ook voor gevallen, waar
in geëvacueerden, die tot luisteren
bevoegd waren, hun toestel aan be
kenden of vrienden hebben afge
staan. De afgegeven luister vergun
ningen zijn persodnlijk en niet voor
overdracht vatbaar. Dergelijke toe
stellen moeten onmiddellijk op het
naaste politiebureau worden afge
leverd.
Onbekend maakt onbemind en on
bemindheid sluit een andere dan
plichtmatige belangstelling uit. Zo is
het ook met de muziek uit Oost- en
West-Indië, die zo weinig aanrakings
punten heeft met de zogenaamde
„universele" muziek van Europa.
Hoogstens vonden Wij muziek uit
Oost- en West-Indië en haar beoefe
ning „interessant" om der wille van
het vreemde element, maar zij zei
ons niets. Aan onze opvatting om
trent de voornaamste taak der mu
ziek: h£t verwekken van innerlijke
ontroering, de geest in vervoering te
brengen en om met Beethoven te
spreken „vuur doen spatten uit de
geest der mensen", aan die opvatting
bleef de muziek uit Oost- en West-
Indië ten opzichte van andere, nietr
inheemse volken vreemd.
Hoogstens bracht die muziek het
tot een, zekere belangstelling, evenals
met de Oosterse dans het geval was.
De diepere zin, de symbolische bete
kenis van die muziek bleef ons even
als die van de Oosterse dans en haar
bewegingen onthouden, omdat zij een
Oosterse gemoedsinstelling" vereisen,
die wij ons doorgaans niet geroepen
voelen aan te kweken. Daarom gaat
de literatuur, die op het gebied der
muziek van Oost- en West-Indië be
staat, voor de psychologische instel
ling van leken te diep en blijft be
langstelling voor die literatuur voor
musicologen en anderq om bijzondere
redenen belangstellenden gereser
veerd.
Daarom ls een boekje als „Muziek
uit Oost en West" van Will G. Gil
bert, die op het gebied der exotische
muziek al veel nuttige publicistische
arbeid verrichtte, bijzonder welkom.
Het lis niet- te verwachten en ook
onnodig, dat dit in de reeks ,De Mu
ziek" van J. Philip Kruseman ver
schenen boekje ons nu eens alles
over die muziek duidelijk en begrij
pelijk uit de doeken doet. Daaraan
bestaat voor „de grote massa" geen
behoefte, aangezien betrekkelijk wei
nigen zich geroepen voelen, hun psy
chisch denken op een dergelijk on
derwerp in te stellen. Behoefte was
er wel aan voldoende begrip voor
deze kunst om een brug te slaan tus
sen haar en ons westers denken.
Aan deze behoefte voldoet dit
boekje zeer verdienstelijk. Het geeft
een beknopte uiteenzetting der drie
voornaamste muziekgebieden: die
der primitieve of dienende, de exo
tische of zelfstandige en der univer
sele of westerse muziek, ter betere
verklaring van de oorsprong der uit
heemse muziek, die het onderwerp
van behandeling uitmaakt. Het ver
klaart de toonstelsels in de instru
mentale en vocale uitheemse muziek,
evenals de gebezigde instrumenten
en hun functie. Het wijdt een af
zonderlijke beschouwing aan de
bastaard-muziekvorm der kront
-jong en aan de invloed van Oost- en
West-Indië in de Europese muziek.
De schrijver kan zich de eer toe
rekenen de eerste te zijn," die deze
materie nu eens voor een grotere
kring dan die der musicologen en
ethnologen begrijpelijk heeft ge
maakt. Als zodanig moet men zijn
publicatie beschouwen: voor een die
per gaande bestudering der exotische
muziek kan men vakkundig ingestel
de werken raadplegen, die-niet tot
zulk een brede kring spreken. In geen
werk als dit vond iiien de abstractie
der muziek van_Oost- en West-Indië
zó na gebracht aan ons Westers be
grip en daarom kan dit boekje een
belangrijke taak vervqllen, waarvoor
men den deskundigen schrijver dank
heeft te weten
Voorzover de beperkte ruimte het
toeliet, is het werkje verlucht met,
duidelijke afbeeldingen van muziek
notaties en instrumenten; een ver
luchting, die tot de duidelijkheid der
uiteenzettingen niet weinig bij
draagt. Jammer slechts is, dat het
boekje zo onvoldoende is gecorri
geerd; een bijkomstigheid, die geluk
kig minder een onduidelijke dan een
slordige indruk maakt.
G. K. KROP.
Nederlandse kinderen in
Bohemen eerder thuis
Door tussenkomst van de Neder
landse Volksdienst zijn op Vrijdag
30 Juni J.l, een Zjèshonderdtal Ne
derlandse kinderen naar Bohemen
en Moravië vertrokken om daar bij
pleegouders of ln vacantlehuizen
drie maanden vacantie te genieten.
Van deze uitgezonden kinderen
zijn er al eerder ruim dertig naar
Nederland teruggekeerd in verband
met particuliere verplichtingen of
om andere redenen van persoonlijke
aard.
Het is alleszins begrijpelijk, dat de
ouders van de jongens en meisjes,
die thans nog zo ver van huis zijn,
zich in deze dagen van spanning
ornstig ongerust maken over het lot
hunner kinderen. De Nederlandse
Volksdienst heeft in verband daar
mede enige maatregelen getroffen.
Allereerst is contact gezocht met in
stanties, die zich in den vreemde
verantwoordelijk weten voor het lot
van deze kinderen. De ontvangen
berichten zijn alleszins bevredigend.
De kinderen zijn gezond en in goede
welstand en in hun vredige omge
ving maken zij zich ln het geheel
niet ongerust.
In onderling overleg hebben de
verantwoordelijke instanties beslo
ten. de terugkeer van de zinderen
aanvankelijk bepaald op 30 Septem
ber te vervroegen. Reeds thans
zullen de Jongens en meisjes daar
toe in één plaats geconcentreerd
worden. Enige heren van de Lande
lijke leiding van de Nederlandse
Volksdienst zijn bereids naar Bohe
men vertrokken om het transport te
regelen. Wapneer het té moeilijk ls.
Nederlandse geleiders de verre reis
heen en terug te laten maken, zal ter
plaatse voor een behoorlijk geleid®
worden gezorgd.
Rijkscommissaris in Limburg
en Noord-Brabant
DEN HAAG. II Sept. De Rijks-
commissaris dr. Seyss Inquart be
zocht in de afgelopen dagen de pro
vincies Limburg en Noord-Brabant,
en wel ln het bijzonder de steden
Maastricht. Eindhoven en Den
Bosch, waar hij de daar gevestigde
bestuursinstanties controleerde.
Het beperkte betalingsverkeer
AMSTERDAM. 11 Sept. Ter aan
vulling van haar eerste mededeling
bericht de Nederlandse Bank, dat be
schikkingen bij de ln artikel 1 van
bovenaangehaalde verordening ge
noemde instellingen, diensten en on
dernemingen niet onder de bepalingen
dier ,verordenlng vallen: 6 -de gemach
tigde voor de oogst; 7 de bij de
oogstwerkzaamheden Ingeschakelde uit
voerende lichamen, zijnde: de Neder
landse Heidemaatschappij, de N.V.
Grontmaatschapplj. het ingenieurs
bureau van Hasselt en De Koning.
BERN, 11 September. De „Tribune
de Gepève" meldt dat Albert
Ghichery. oud-voorzitter van de radi
cale Kamerfractie en oud-minister
van landbouw, ln het departement
Indre, waar hij de grote rijwielfa-
briek Alcyon bezat, door de Franse
binnenlandse strijdkrachten is ge-
executeerd. Chichery was lid van het
eerste ministerie van Pétain en werd
later ingedeeld bij het kabinet van
Laval.
De persdienst der Germaanse (f ln
Nederland meldt:
Meldt bij evacuatie uw nieuwe adrés
aan de Germaanse u, afd. Soldaat én
sibbe, postbus 50C. Enschede, BIJ -na
vraag kunnen dan Inlichtingen worden
verstrekt. Vermeldt ln uw opgave
naam en voornaam, geboortedatum,
oud en nieuw adres cn familieleden
ln weerdlcnst. Aan postbus 500, En
schede. kunnen tevens Inlichtingen
over geëvarueerden worden gevraagd,
die naar mogelijkheid worden ver
strekt.
Damcompetitie uitgesteld
AMSTERDAM. 11 Sept. De com
petitie van de Nederlandse Dambond
en de wedstrijden om het persoonlijk
kampioenschap van Noord-Holland
zijn voorlopig uitgesteld.
