HET DAGBLAD Front ten westen van de Orne teruggenomen In Frankrijk begirit de bewegingsoorlog VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Cabaret op een slotplein Duits weermachtsbericht Vijftien schepen vernietigd in de Seirie-Baai St. Malo staakt de strijd Zeegevecht voor de Noorse kust Het eerste Duitse doel is tijd winnen Omsingeling mislukt Het Oosten in afwachting Burgemeester was niet te spreken Extraatjes Art>eiclsclienst loopt storm tegen het aardappelfront De piepers moeten uit de grond! N Na hel Leidseplein hef vlooientheater Hardnekkige tegenstand aan Zuidfranse kust Bomaanval op Maastricht Ruim 70 doden, 150 gewonden HOOFDKWARTIER VAN DEN 'FÜHRER, 18 Aug. Het opperbevel van de weermacht deelt mede: In Normandve werd westelijk van de Orne de ver vooruitspringende bocht in het front tot achter de rivier teruggenomen. De vijand trachtte met sterke strijdkrachten in het gebied ten oosten en ten noord oosten van Falaise uit noordelijke richting op deze beweging in te drin gen. doch hij werd na verbitterde gevechter) tot staan gebracht. Onze tegenaanvallen in het gebied van Argentan sloegen vijandelijke strijdkrachten, die een omtrekkende beweging wilden maken, uiteen en verwijdden" daardoor de nauwte tus sen Falaise en Argentan. Om Char tres wordt nog steeds ver bitterd gevochten. Ook in Orleans woedden de gehele dag hevige straat gevechten met Amerikaanse troepen, die zich in de loop van de strijd in het bezit van de stad konden stellen. Het garnizoen van St. Malo is voor de vijandelijke óvermacht bez\veken. Onder een onophoudelijke, zeer zware beschieting kon het zich, toen alle zware wapenen onbruikbaar waren geworden, ten slotte nog slechts met handwapenen verweren. Soldaten van alle weermachtsonderdelen onder hun èommandajif, kolonel von Aulock, hebben hier in een heldhaftige wor steling van bijna drie weken stand gehouden tegen de stormloop van zeer sterke vijandelijke strijdkrachten en den vijand zware verliezen aan doden en gewonden toegebracht. Hun strijd zal in de geschiedenis voortleven. In Zuid-Frankrijk kon de vijand zijn bruggenhoofd tussen Toulon en Cannes uitbreiden en versterker!. Onze dekkings- en versperringsfor- maties sloegen gepantserde verken- ningsafdelingen van den vijand, die ver naar het^Noorden opdrongen, af. Verscheidene'pogingen van den vijand om westelijk van Tóulon nieuwe troe pen aan land te brengen mislukten. Door strijdmiddelen der marine werden in de Seine-baal twee vijan delijke torpedojagers en vier trans portschepen met een gezamenlijke inhoud van 25.000 ton tot zinken ge bracht. Een groot transportschip van 15.000 tot 20.000 ton en acht an dere schepen met een gezamenlijke inhoud van 48.000 ton werden door ^torpedo's getroffen. Op grond van dc waargenomen zware Ontploffingen Kunnen zij als gezonken beschouwd worden. Voor de Zuidfranse kust bracht een kustbatterij der. marine twee vijandelijke mijnvegers tot zinken en beschadigden zij een torpedojager. overdag en des nachts onder zwaar vergeldingsvuur der V. 1. In Italië werden verscheidene po gingen van den vijand om de Arno over te steken en talrijke verken- ningsaanvallen verijdeld. In het oosten verijdelden Roemeen se troepen pogingen der Sowjets om de benedenlooD van de Dnjestr over të steken. In het voorterrein der Karpathen worden westelijk van Sanok en noordwestelijk van Krosno wederom hevige gevechten geleverd. Op het Weichselbruggenhoofd van Baranow mislukten herhaalde aan vallen der bolsjewisten. Pantserwa gens en pantsergrenadiers braken hierbij in de tegenaanval hardnek kige vijandelijke tegenstand en wier pen de Sowjets terug. Een aanzien lijk aantal vijandelijke tanks werd stukgeschoten. Aan weerszijden van Wilkowisjen zetten de Sowjets met veertien divi sies infanterie en verscheidene pant serbrigades, door talrijke slagvlieg- tuigen gesteund, hun aanvallen voort. Wilkowisjen ging opnieuw verloren. Bij Raseinen werden her haalde vijandelijke aanvallen uiteen geslagen. Door doeltreffende aanval len van onze formaties slagvliegtui gen leden de bolsjewisten zware ver liezen. Alleen al in luchtgevechten werden in deze sector 56 vijandelijke vliegtuigen neergeschoten. Aan het Letlandse front strandden de vijandelijke doorbraakpogingen ten noorden van Birsen eniin het gebied van Modohn bloedig op de verbeten tegenstand ónzer divisies. In Estland werden talrijke vijan delijke aanvgllen afgeslagen of op gevangen. Aan de hals tussen het Meer van Pskow en het Peipusmeer zijn hevige gevechten ontbrand met dè naar de westelijke oever overge stoken Sowjets. Bij een poging van Sowjetbommen- werpers om Kirkenes aan te vallen werden 40 vijandelijke vliegtuigen door onze luchtverdedigingsstrijd krachten neergeschoten, waardoor meer dan een derde van de vijande lijke formatie vernietigd werd. Giste ren werden aan het oostelijke front in totaal 110 vijandelijke vliegtuigen neergeschoten. Bij aanvallen van vijandelijke bom menwerpers op het gebied van Ploesti werden door Duitse en Roe- meense^Lichtverdedigingsstrijdkrach- tèn 18 viermotorige bommenwerpers neergeschoten. In de afgelopen nacht lieten afzon derlijke Britse vliegtuigen bommen BERLIJN, 19 Aug. In de afge lopen nacht* is het voor de Noorse kust, in de wateren van Vardö. tot een kort gevecht gekomen, waarbij escortevaartuigen van een Duits con- vooi twee vijandelijke motortorpedo boten in de grbnd hebben geboord en een derde zo zwaar hebben getroffen, dat zij zeer waarschijnlijk is ondergegaan. Ook een Duits vaar tuig is gezonken, doch de bemanning kon voor het grootste deel ongedeerd gered worden. vallen op Mannheim. Ludwigshafen en bet Rijnlands-Westfaalse gebied. Vendeuvre bestookt Naar het D.N.B. meldt onder namen in de nacht van 17 op 18 Augustus snelle Duitse bommenwer pers een korte hevige aanval op het door den vijand bezette steunpunt Vendeuvre ten noorden van Potiers. Ei- ontstonden branden en ontplof fingen. In aanvulling op het weermachts bericht wordt medegedeeld: In de zware verdedigingsgevechten in het gebied ten noorden van Birsen hebben de divisies onder bevel van den eikenloofdrager generaal der infante rie Hilpert, de Silezische 81ste divi sie infanterie onder bevel van kolo nel von Bentivegni en de Noord- duitse 290ste divisie infanterie onder bevel van luitenant-generaal Ortner zich qnderscheiden door voorbeeldige dapperheid en moedige tegenaanval len. Aan de vernietiging van 108 tanks binnen drie dagen had de 912de brigade stormgeschut onder be vel van kapitein Karstens een groot aandeel. Ie JAARGANG No. 194 v D ZATERDAG 19 AUGUSTUS 1944 Uitgave: N.Y. De Arbeiderspers -r Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht' 31, Leiden. Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21. ct. per week of ƒ2.73 pep kwartaal. Losse nummers 5 ct. (Speciale correspondentie). BERLIJN, 19 Aug. In een van Duitse militaire zijde verstrekt over zicht over de' militaire ontwikkeling in het oosten wordt geconstateerd, dat het oostelijk front over zijn, ge hele breedte vrijwel gestabiliseerd is en sedert de eerste helft van Augus tus weer tot een gesloten eenheid ge maakt is. Dit betekent, dat de Duitse troepen onder zeer moeilijke omstan digheden een afweersucces geboekt hebben, dat groter is dan tijdens de krachtige en grote Sowjet-aanvalsbe- - .wegingen in de maanden Juni en Het gébieö varf Groot-Lcmdèn ligc |Juli verwacht köh "wórden. Het betè- Een val, een ruk Een ff-valschermbataiUon stort zich op Tito's hoofdkwartier l>e Vlaamse -oorlogsverslaggever Callewaert maakte de eerste Inzet der -valschermjagers mee. HIJ sprong met zijn kameraden uit bet vliegtuig en bescbrijft ln een speciale reportage de lotgevallen van zijn kameraden. Dit ls de Inleiding van een uiterst gespannen reportage van de eerste in zet der -valschermjagers. gepubli ceerd ln Storm-ff. 21.7.44 en in vele andere Nederlandse dagbladen. Het «-Ersatzkommando Nlederlandé ontving daarop vele aanvragen om dienst te kunnen nemen bij deze Jong ste afdeling der Wallen-ff Thans deelt het Ersatzkommando ons mede, dat vrijwillige dlenstname mogelijk ls en zich Iedere gezonde Nederlander ln de leeftijd van 17 tot 45 jaar kan melden als ff-Valscherm- Jager. Inlichtingen geven net -Ersatz kommando. Den Haag, Korte Vijver berg 5 en de volgende Nebenstellep der Waffen-ff. Amsterdam, Dam 4; Alkmaar. Lange- straat 66; Utrecht, Vr6denburg 19; Heerlen, .Saroleastraat 25; Groningen. Herenstraat 46; Enschede, Hengelos e- Straat 30. kent tevens, dat het voornaamste doel van het Sowjet-zomeroffensief niet bereikt is. In militaire Duitse kringen wor den de strijdkrachten, die het Sowjet- opperbevel sedert het begin van het jongste offensief gebruikt heeft, op 200 divisies en 5000 tanks geraamd. Alleen reeds uit de omvang van dit operatieleger blijkt, dat het Sowjet- opperbevel zeer grote strategische doelen heeft nagejaagd. Het front verkeert momenteel in een tussenstadium. De krachtige aanvallen in de richting van Oost- Pruisen kunnen reeds wijzen op het begin van nieuwe grote operaties, die, afgaande op de Sowjet-hergroepe- ringen in andere frontsectoren, zich weldra tot een breed offensief kun nen ontwikkelen. Vestingcommandant van St. Malo geëerd BERLIJN. 18 Augustus. De Führer heeft den commandant van de vestig St. Malo, kolonel Andreas von Aulock, het eikenloof bij het ridderkruis van het IJzeren Kruis verleend. Donderdagmiddag meldde de com mandant per radio: ..De strijd is ten einde. Heil onzen Führer. volk en vaderland". Kórt voor het einde van de strijd had kolonel Von Aulock een radio- telegram aan den Führer gezonden, waarin hU zelde: „Mijn Führer. De strijd om St. Malo zal vandaag of morgen zijn einde nemen. Onder de hevigste beschieting valt het ene verdedigingswerk na het andere ln puin. Indien wij ten onder gaan. dan zal het slechts na een strijd tot den laatsten man zijn. Moge God beschermend zijn hand boven U hou den. Leve de Führer." De Führer heeft met het volgende radiotelegram geantwoord: „Ik dank u en uw heldhaftige man schappen ln mijn naam en ln naam van het Duitse volk. Uw naam zal voor eeuwig in de geschiedenis voortleven." BERLIJN. 19 Aug. Het front in Normafidië heeft practisch opgehou den te bestaan nu, naar uit verkla ringen van militairen blijkt, de Duitse krachten zich doorMe nauwe frontopeningen tussen Falaise en Ar gentan grotendeels naar het Oosten hebben kunnen begeven. De Britten en Amerikanen zijn er niet in ge slaagd de Duitsers in hun bewegin gen te belemmeren en tot een om singeling van sterke Duitse strijd krachten is het nergens gekomen. Weliswaar zetten de Engelsen door een sterke druk op de Noordelijke flank van de Duitse troepen hun omsingelingspoging nog voort, maar nu de druk op de Zuidelijke flank, dank zij Duitse tegenaanvallen is verminderd, is de afsluiting voorko men. Er tekent zich zodoende een nieuwe fase in de oorlog af, die gekenmerkt wordt door grote bewegingen. De ge vechten tussen de midden-Seine en de midden-Loire zijn thans de be langrijkste. De Amerikanen passen hier dezelfde tactiek toe als de Duit sers in 1940, en hun naar het Oosten oprukkende pantserformaties ver spreiden zich waaiervormig. Parijs is inmiddels tot frontstad geworden. De voornaamste aanval wordt op het ogenblik gedaan in de richting van Rambouillet, waar de Duitsers echter nog vóór de stad de aanval afsloegen. Ter beveiliging van hun flanken voeren de Amerikanen meb afdelingen tanks verkenningen uit naar het gebied ten Zuidoosten van Chartres. naar het gebied van Etam- pes en in de richting van de Aure. Verder naar het Westen bij Laigle stortten Amerikaanse aanvallen in een. De eisen van de nieuwe situatie brengen met zich mee, dat de Duitse legerïfeiding thans niet meer probeert door het in de strijd werpep van nieuwe divisies stationnaire en de fensieve frontlijnen te scheppen en den tegenstander elke terreinwinst te ontzeggen. Overeenkomstig de aard van de be wegingsoorlog zal nu geen acht meer worden geslagen op terrein Het komt er volgens Duitse "militaire des kundigen op aan operatieve beslis singen te verhinderen. Er wordt aan herinnerd, dat de tegenstander de wens koestert de oorlog vóór dit najaar te besluiten met een overwinning op Duitsland, vóór de nieuwe prestaties der Duitse ingenieurs en arbeiders op het slag veld tot uitdrukking komen. Tegen over deze wens stelt de Duitse lei ding de niet minder taaie wil de oorlog eens weer een ander aanzien te geven door de reorganisatie op het gebied van dc bewapening. Met dit doel voor ogen is de Duit se oorlogsleiding overgegaan tot de bewegingsoorlog in het westen. Het einddoel is belangrijker dan land streken en dan steden met een naam die over de gehele wereld bekend is. De Duitse leiding wil niet bepaalde provincies behouden maar operatieve bewegingsvrijheid, opdat tenslotte de totale mobilisatie van het vader land haar uitwerking kan doen gel den. Ook in het geallieerde kamp twij felt men er op het ogenblik niet lan ger aan, of van Duitse zijde wordt hard gewerkt aan nieuwe geheime wapenen, die binnen afzienbare tijd in actie zullen treden. Amerikaanse bladen hebben reeds het sensatio nele bericht gebracht, dat zowel de Engelse als de Amerikaanse inlich tingendienst hun agenten eeirmaand geleden opdracht hebben gegeven, om zich volledig te concentreren op de Duitse geheime wapenen. In het algemeen gaat men bij zijn beschouwingen over de komende Duitse wapenen van de veronderstel ling uit, dat deze een beduidend grotere actierajfius hebben dan de VI. Zodat Duitsland, ook in het ge val dat de huidige startbanen van. de vliegende bommen verloren zou den gaan en de VI dus-volgens En gelse berekening onbruikbaar zouden worden, zijn vergelding tegen Groot- Brittanrtië zou kunnen voortzetten. Deze overwegingen nu hebben er toe geleid, dat Engeland'het als -een absolute noodzaak beschouwt binnen de kortst mogelijke tijd zoveel gebied in Noordwest Europa te bezetten, dat het geheel of althans zo goed als geheel buiten het bereik der Duitse geheime wapenen komt te'lig gen. Op deze wijze verklaart men te Berlijn dan ook de herhaaldelijk uitgesproken eis van leidende En gelse persoonlijkheden, dat Noord- Frankrijk, België en Nederland nog in de loop van cfèze zomer moeten worden bezet. De strijd in West-Frankrijk is zo drukt de „Völkischer Beobach- ter" het uit op deze wijze niet slechts een strijd van de troepen en hun bevelhebbers tegen elkaar, maar groeit uit tot een worsteling tussen de hoogste leiding aan beide kan ten. ROTTERDAM, 18 Aug.- Voor den politierechter alhier moest van morgen terechtstaan mej. J. Hor- tensius, functionaris van de Ncd. Volksdienst, tevens provinciaal leid ster dienst der vrouwen van het arbeidsfront. Zij had op een Zater dagmiddag in" Juli den burgemeester van Krimpen aan de Lek.' den heer G. J. van Oordt. in zijn woning te spreken gevraagd en op diens ver zoek niet dadelijk het huis verlaten, terzake waarvan de burgemeester tegen mej. Hortensius een aanklacht had ingediend wegens huisvredebreuk. Mej. Hortensius wilde den burge meester in zijn functie van hoofd van de Nederlandse Volksdienst- in de gemeente spreken over een gezin, waarvan de vader in Duitsland werkte. De burgemeester liet zeggen, dat hij niet te' spreken was. Mei. Hor tensius nam daar niet zo maar ge noegen mee eh het slot van de zaak was, dat zij de deur werd uitgezet. Op de vraag van den verdediger, mr. Graswinkel, of de burgemeester niet de leider van de Ned. Volks dienst was, antwoordde deze: „Dat ben ik, qualitate qua...Verder zeide de burgemeester die blijkbaar geen hoge opvatting van zijn sociale plichten heeft, dat hij ,in zijn vrije tijd nietrin «mibtskWéstiès 'wbriste Ur worden gestoord. Daarvoor hield hij dagelijks spreekuur op het raadhuis. De officier van justitie, mr. Rey- gersman, achtte huisvredebreuk be wezen en eiste een boete van 25. subs. 25 dagen hechtenis. De politierechter, mr. Van Vollen hoven. veroordeelde haar tot tien gulden boete, subs, tien dagen hech tenis. Mej. Hortenius heeft hoger be roep aangetekend. Gemeenschapsbedrijfsschool voor /de kledingindustrie AMSTERDAM, 19 Aug. Begin September zal te Amsterdam een ge- meenschapsbedrijfsschool voor de kledingindustrie worden geopend, tot welker oprichting een vijftal bedrijfs voerders in 'samenwerking met het Nederlandse Arbeidsfront het initia tief heeft genomen. Zoals reeds uit de naam blijkt, geldt het hier geen vakschool in de gewone betekenis. Het leerplan toch omvat meer dan een bedrijfsoplei ding in de engere zin. Ook aan voortgezet lager onderwijs en licha melijke opvoeding is op het lesroos ter een plaats ingeruimd. De school beoogt het volledig opleiden van meisjes tot industrienaaisters. Na af loop van de cursus zijn ze voor elk soort kledinglndustriebedrijf bruik baar. Deze veelzijdige cursus, welke bij de lagere school aansluit, duurt drie jaar en gedurende die tijd ont vangen de meisjes bovendien een geldelijke toelage. Ten einde naast het op de gemeenschapsbedrijfsschool geleerde ook een grondige practische ervaring op te dóen, wórden zij op basis ener leerlingovereenkomst ln bedrijven geplaatst. Mijn stukje over de extra-band. waarmee een ambtenaar van de meel centrale beschonken werd. hoewel hij geen fiets had. heeft mij een stroom van brieven en discussies opgeleverd, waaruit wel duidelijk blijkt, dat het verstrekken van extraatjes hardnek kige pro's en hartstochtelijke anti's heeft. En in elk geval, dat het zeer druk beoefend wordt. Laat ik allereerst een rijksambte naar uit Schiedam aan het woord, laten, die deskundig geacht mag wor den. Uit hoofde van zijn functie be hoort hij blijkbaar ook tot. een-groep „beschonkenen"Hij schrijft: ,J)e banden die tegen inlevering van een oude aan dc ambtenaren verstrêkt worden, zijn z.g. Joutban- dèn". Er zitten fabricagefouten in. gcvulcaniseerde plaatsen e.d. Zij zijn dus niet geschikt voor de handel, daar ze in de meeste gevallen na 2 of 3 maanden al op zijn, omdat er scheuren in vallen. Wat zou iemand wel zeggen, die zo'n band op zijn ver gunning krijgt? („Beter één band dan géén band". T.) Verder is het dan nog zo. dat alleen diegenen voor een foutband in aan merking komen, die een fiets heb ben. (In Schiedam dus, in Leiden niet. T.) En ten slotte: het bureau waar ik werk, telt 300 man personeel én krijgt per maand maximum tien banden toegewezen. Dus in vergelijking met het aantal banden in de gewone dis tributie een druppel op een emmer." Ik dank dezen lezer pit Schiedam voor zijn inlichting, ihaar als ik nu naast zijn brief, die bevestigt, dat er domweg 10 banden per maand aan zulk een rijksbureau worden verstrekt bij hèm dan nog tegen inlevering van een oude band en met een zekere contröle (dooKwic?dat de onder havige een fiets heeft een brief leg van een lezer uit Zeist, die mij schrijft, dat hij moeilijk loont ch dat hij een doktersattest heeft en toch al wee jaar op een band wacht en „geen asem" krijgt kijkdan vind ik er toch iets onrechtvaardigs i?i als rijksambtenaren buiten de normale bandendisiributic om maand na maand banden krijgen toegewezen. Het kunjicn dan honderdmaal „fout- banden" zijn. ik stel me voor, dat een verloting, desnoods van die fout banden", door de normale distri butie tussen de serieuze wachtklanten (vooral als die doktersattesten heb ben) heel wat minder „fout" zou zijn dan dat deze „overcomplete" fout- banden nu gewoon als pepernoten door SinterJclaas-Sint-Bureaucratius worden rondgestrooid over de rijks- bureau's, ongeacht of ze daar drin gend nodig zijn. Zie mijn Leidsen lezer!) Eén van tweeën: men gelóóft in distributie en rijksbureau's of men gelóóft er niet in. Als men er wel in gelooft en dat eist men dan toch van de rijksbureau's in de eerste plaats dan liopdt men zich aan de spelregels en dan laat men de ban dendistributie dus over bandcyidistri- butie- lopen én gaat men met met de banden strooien over rijksbureau's, zodat deze in een bevoorrechte positie komen. Of moet ik mijn Zeister lezer adviseren: Wacht niet langer op uw dokter en aan het distributieloket ter plaatse, maar zie rijksambtenaar te worden en let op de pepernoten!" TIJL. Ieen Inspannende diensttijd, die alle krachten vergt Belevenis voor Rolde I In het dorpje Rolde, oostelijk van Assen, werd de afdeling, die wij op ROLDE. 18 Aug. Wij hebben haar reis vergezelden, ingekwartierd, werkelijk ontzag gekregen voor de Voor de rustige Drentenaren was het enorme afstanden in ons land. En zo zal het wel een leder zijn vergaan, die de reis per „Groene Arbeids- trein" van Eindhoven naar Winscho ten heeft meegemaakt. Maar on danks vertraging en een hobbelende en schokkende trein was de stem ming onder de „reizigers" 'er niet minder'onder. Ongeacht het feit, dat de Arbeidsmannen eerst vijf weken „onder de schop" zijn. bleken zij reeds over een uitgebreid repertoire liederen te beschikken en deze schal den bij elk station, waar wij stop ten. luide op. Nederlanders, die met meelijwek kende gezichten stonden te kijken, werd verzekerd, dat de gehele Ar beidsdienst naar het oostfront ging. In werkelijkheid zullen ruim tien duizend Arbeidsmannen gedurende twëe maanden tegen het aardappel front storm lopen en laten wij, ter- wille van onze voedselvoorziening, hopen, dat hun aanval m§t een vol ledig succes wordt bekroond. Om deze reden is dezer dagen bijna de gehele Nederlandse Arbeidsdienst verhuisd. De meeste kampen werden verlaten en de bezettingen daarvan trokken met extra-treinen naar het Noorden des lands waar de Arbeids mannen een inspannende taak wacht Aardappelrooien ls geen aantrek kelijk werk, voorwaar de Arbeids mannen weten het. Maar de piepers moeten uit de grond, willen wil ln de komende winter ons rantsoen niet zien ineenschrompelenr En hoe kan de N.A.D. zijn devies „lek dien" be ter waar maken, dan door deze taak jegens land en volk te vervullen? En voor de jonge, mannen „van de spa de" zelve is het tevens een duidelijk bewijs, dat htm opleiding in de Ar beidsdienst geen spelletje is. doch een hele belevenis, toen enkele hon derden Arbeidsmannen luid zingend het dorp binnentrokken op weg haar hun kwartieren, inderhaast omge toverde cafézalen. Met de landelijk© rust was het een wijle gedaan en nieuwsgierig schaarden de bewoners zich langs de weg om dit niet alle daagse tafereel gade te slaan. ZIJ zul len zich wel geen moment gerealiseerd hebben, dat die keurig marcherende en zingende Jongelui nog pas gedu rende vijf weken het bronsgroene uni form dragen ..Echte" Arbeidsmannen waren het reeds, die bewezen het klappen van de zweep te kennen. y Gedurende de avond kwam het in Rolde niet meer tot rust. Het onder dak brengen van een paar honderd man brengt vele problemen met zich mede. di? dikwijls niet een. twee. drie kunnen worden opgelost. Steeds kwa men wij Arbeidsmannen tegen, die per fiets of te voet van het. ene einde van het dorp naar het andere trok ken en die. eerlijk gezegd, maar wei nig belangstelling hadden voor de dorpsschonen. die plotseling in hun paasbeste klederdracht over de dorps weg wandelden en ditmaal nog tever geefs de aandacht van de Arbeids mannen trachtten op te wekken. Maar eindelijk, tegen tienen, waren allen zo goed cn zo kwaad als het ging, gelegerd en toen de adspirant- hopman zijn mannen een welterusten had toegewenst en de lichten in de grote zaal. waar minstens honderd vijftig jonge kerels een slaapplaats hadden gevonden, waren uitgedraaid, toen kwam er weer diezelfde vredige rust over Rolde, die er enige urén tevoren nog heerste. Maar de volgende dag is het weer vroeg op Dan trek ken de Arbeidsmannen naar buiten, wantde piepers moeten uit de grond! Jeugdstormfron+fonds ingesteld AMSTERDAM. 17 Aug. Hoofd- stormer Van Geelkerken van de Natio nale Jeugdstorm heeft ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van dó Jeugdstorm, dat op 30 September fees telijk zal worden gevierd, een Jeugd- stormfrontfonds ingesteld. De binnen komende gelden zullen worden be stemd voor de oprichting van een Jeugdstormherstelllngsoordi Voor dit herstellingsoord komen o.a.'ln aanmer king! jonge Nederlandse soldaten, die als lid van de Jeugdstorm naar het front zijn vertrokken en daar zUn ge wond geraakt. Zs-procedure voor bankwezen DEN HAAG. 18 Aug. Van bevoeg de zijde wordt herinnerd aan de toe passing van dc proccduro der Zs-kaar- ten op het gehele gebied van het bank wezen, d.w.z. alle onder de hoofdgroep banken ressorterende ondernemingen Dc mededeling hieromtrent verscheen ln de bladen van 4 Augustus J.I., waar bij de sluitingsdatum werd vastgesteld op 20 Augustus. Ondernemers, die ln gebreke blijven, vóór 21 Augustus hun aanvraag ln te dienen, stellen daar mede zichzelf en hun werkkrachten ter beschikking voor gebruik elders. AMSTERDAM. 19 Aug. Dezer dacen heeft de heer Van Dellen ln Amsterdam via de Kultuurkamer eD den gemachtigde voor de prijzen een aanwijzing gehad, dat hij de prijzen voor het grootste Nederlandse thea ter niet straffeloos mag verhogen De prijzen zijn weer verlaagd. Vrijdag werd in Den Haag een andere prijsopürijver op theaterge- bied op zijn nummer gezet... Het was de weduwe A. Dillen, die een vlooientheater exploiteerde. Eerst #aih de Hofweg, daarna aan de Wa genstraat. De vastgestelde prijzen van 20 cent voor volwassenen en 10-cent voor kinderen werden daar opgejaagd tot 35 en 25 cent. Een kleine boete van de Prijsbeheer sing hielp niet. Gisteren kreeg de weduwe A. Dillen 3000 boete. De Prijsbe- heersing waakt ertegen, dat de prij zen voor de kunst zonder bon onre delijk worden opgejaagd, zowel op het Leidseplein als in het vlooien theater. L. C. Groninger, die zijn variété- prijzen van 15, 25 en <0 cent opjoeg tot 50 cent, kreeg een waarschu- 'wingsboete van ƒ750. Dè drfi^iqiQlep.aan bet Jacob var\ Campenplein. F. N. Dauphin, die kinderen van onder de veertien een dubbeltje in plaats van vijf cent liet betalen, kreeg een waarschuwings boete van f 800. Na twee September weer waspoeder DEN HAAG, 19 Aug. Zoals reeds bekend Ls gemaakt, ls voor de periode van 6 Augustus tot en met 2 Septem ber slechts één bon voor zeep aange wezen, namelijk bon 194 algemeen, welke recht geeft op het kopen van een rantsoen eenheidstoiletzeep. Voor deze periode ls dus geen bon „alge meen" voor waspoeder aangèwezen. Thans kan worden medegedeeld, dat het. hier slechts een tijdelijke maat regel betreft. Er is namelijk toe be sloten, na 2 September eventueel om de andere vierweekse periode zowel op de algemene als op de reservebon nen weer waspoeder beschikbaar te stellen. Het ligt tevens in de bedoe ling. ook zeepvervangende wasmidde len in distributie te brengen. HANDTEKENEN LO. Utrecht Geslaagd de dames C. R. v. d. Berg. Breda. E. v. Donselaar. Hulzen, M. S v. Smaalen. Amersfoort, en de heren A. R. Jansen. Eindhoven, H. M Log- tenberg, Haarlem. Th. M. F v Mlerlo. Eindhoven. W. P. H M. Beelen. Eind hoven. W J. DUkmans. Lelden. L. W M.-v. Mulle kóm. Eindhoven. R. G Dek kers. Eindhoven. Toneel is in Friesland een typische uiting van dorpsleven. Ieder dorp heeft zijn toneelvereniging, ieder dorpsgenoot speelt toneel, op zijn BERLIJN, 19 Aug. In Zuid- Frankrijk heeft de vijand nieuwe versterkingen aangevoerd. zowel door de lucht als over zee. Nieuwe landingspogingen worden vooral ge meld uit het gebied ten westen van Toiüon. Ze werden echter alle afge slagen door het vuur der Duitse kustbatterijen/ De vijand beschikt nog steeds over losstaande landingshoofden die hij met alle moeite tracht te verenigen. De kuststroken tussen de landings plaatsen worden voortdurend be stookt door het scheepsgeschut. Hoe wel de vijand volgens zijn eigen op gaven Donderdag ruim 15.000 grana ten van het kaliber 12 en 15 cm. verschoot, blijven de Duitse verdedi gers zich handhaven. Ze binden daarmee strijdkrachten die anders elders hadden kunnen worden ge bruikt. Ook zware aanvallen van sterke formaties bommenwerpers konden het verzet van deze Duitse posities niet breken. Uit de lucht neergelaten formaties hebben zich genesteld op talrijke punten in het dal ten noorden van de Monts de Maures, een aaneenge sloten bergrug van ongeveer 50 kilo meter breed en 25 kilometer diep, tussen St. Raphael en Hyères. Zij trachten met elkander ln contact te komen en verbinding met de afzon derlijke landingshoofden aan de kust tot Stand te brengen. In dit gehele berggebied worden hevige gevechten geleverd. Duitse versterkh gen uit het ach terland grepen in en drongen den vijand op belangrijke plaatsen te rug. Buitengewoon hevig wordt ge vochten ten noorden van Hyères en ten westen van St. Raphael, bij Draguignan, waar de vijand het gros zijner strijdkrachten heeft sa mengetrokken. Oostelijk van St. Raphael oefende de vijand van Can nes uit druk uit naar het noorden; zonder dat hij echter tegen de hardnekkige Duitse tegenstand ter rein kon winnen. Schuldig aan verbergen van dr. Gördeler BERLIJN, 19 Aug.'BIJ de opspo ring van den voortvluchtlgen ex-burge- meester dr. Karl Gördeler ls vastge steld, dat hij zich enige tijd verborgen gehouden beeft bij een rlddergoedelge- naar Kraft Frelherr von Palombinl, op diens bezitting ln Rahnsdorf, district Torgau regerïngsdlstrict Merseburg). De echtelieden Palombinl, die Görde ler op bijzonder geraffineerde wijze hebben begunstigd tegenover ambte naren der politie, ofschoon hun be kend was. dat Gördeler behoort tot de kring van schuldigen aan de aanslag van 20 Juli, zijn terstond gearresteerd. Poolse Sowjet wil gaan mobiliseren STOCKHOLM. 19 AUK. In Lublln de eerste zitting gehouden van de Bolsward komt met een succesvoile Poolse Sowjet. Het door Moscou opge- n;*Vftprjn(T naar Snpek T>euwarden richte „Poolse Nationale Comité" heeft uitvoering naar snrek J^euwaraen het recht gekregen voor de tijd van de naar Bolsward enz. Daarbij k°nvt de oorlog op het door de/bolsjewisten be- laatste jaren, vooral sinds „Holland zette Poolse gebied verordeningen cn met zijn tournees de provincie in de wetten uit te vaardigen Er werd tor- steek liet en naarmate het de Friezen stond besloten tot een wet op de mo- tegelijkertijd sterk bewust werd. bilisatle, welke de onmiddellijke op- roeping van tien lichtingen Polen voor de bolsjewisten behelst. milieu geplaatst. En op een heel merk waardige tijd. Midden in het hoogseizoen, wanneer er officieel in heel Friesland geen Bondsschaalc+ournooi begint Maandag AMSTERDAM. 19 Aug. Maandag begint ln vijf plaatsen in Nederland, t.w. Amsterdam. Leiden. Groningen, Deventer en Valkenburg het Ja^rlljksè bondsschaaktournool. Het aantal deel nemers bedraagt ongeveer 600. De Nederlandse Schaakbond heeft een aantal sterke hoofdklassespelers aangewezen, die ln de diverse ere- groepen zuilen spelen. Uit deze ere- groepen krijgen de twaalf sterkste spe lers het recht deel te nemen aan een 12-kamp. De winnaar va'n dc 12-kamp speelt dit jaar een match tegen dr. Euwe om de nationale titel. Het bondstoürnool wordt ln Amster dam ln Bellevuc gehouden, op 21. 22. 23. 24 en 25 Augustus. Maandag om 10.45 uur zal de voorzitter van dc Nederlandse Schaakbond. dr. Max Euwe, de wedstrijd officieel openen. Oude wisselbonnen 1/4 kaas DEN HAAG. 18 Aug. De distribu tiediensten sulfen van 19 Augustus tot en met 16 September a.s. alsnog oude wisselbonnen kaas Inwisselen tegen nieuwe. Da Britse regering heeft ln Rlo Grande del Sul grote hóeveelheden hout gekocht voor de wederopbouw van Londen en andere Engelse steden. dat er een grote kloof gaapt tussen wat de Hollanders boden en wat het Friese volk wenste en nodig had. een veel veelvuldiger optreden van eigen Friese beroeps- en halfberoepsensem- bles, zoals het Ny Frysk Toaniel. Ook het succes van het Friese zangspel Roaitske om het deftige woord opera nu maar niet te gebruiken is te danken aan dit algemene Friese gevoel. Zes en twintig opvoeringen voor tegen de 25.000 bezoekers zegt heel wat. vooraL als men bedenkt, dat door de grootheid vah de bezetting en de montering deze opera lang niet overal kon komen. „Roaitske" was het succes van 1943. De poging om het te herhalen met „Wylgesyske" is niet geslaagd, gèdecl- telijk door de - houding van het publiek, dat nu eenmaal zelden. In -een merkwaardige critfèche gezind heid, die ook al weer typerend is voor het. Noorden en .die anti-chauvinis tisch wordt door overmaat van chau vinisme. het toelaat, dat een succes herhaald wordt. Het succes van 1944 was de Friese cabaret-revue van Tetman de Vries. De tiid h&ldt gjin skoft". „De tijd houdt geen -pauze". Twee en zestig maal is deze revue gegaan; veertig aanvragen zijn terzijde gelegd en veertig aanvragen moeten nog afge werkt worden. Wel een bewijs, dat letterlijk ieder in Friesland deze caba retrevue wil zien. De twee en zestigste voorstelling wordt al in een heel merkwaardig beurt precies" zoals hij schaatsen 1 aandacht is voor iets anders dan het rijdt. Daarbij is er vooral de laatste boerenwerk, op een gewone doorde- jaren een belangrijke uitwisselingweekse dag. stroomden 900 boeren, tussen dorp en dorp. stad en stad. feinten en fammen, samen op het plein voo;- het Poptaslot in Marssum. Van aardappelkistjes, die gewoon zijn op zulk een uur over het land te wor den voort geschoven qm de gerooide aardappels op te vangen, waren ban ken gebouwd Voor de ingang van het hoofdgebouw was een toneel geïmpro viseerd en daar was, midden in het boeren-Ieven een skoft gemaakt voor „de tild", die ..gjin skoft haldt". Cabaret in de open lucht dat is een vuurproef. Hollandse cabaretiers, keurig Ln rok. zouden het nauwelijks hebben uitgehouden in het geweld van de Friese zon. die op het middag uur overdadig scheen, ook al temper den de bomen rondom wat de felheid van de stralen. Maar dit Friese caba ret met zijn lof der seizoenen, met zijn vreugde èn zijn leed van maitiid, simmer, hjerst en winter, met zijn scènes van siedzjen rzaaien) en ünge- tiid (hooiing) deed het natuurlijk 'Juist bést buiten. In dit cabaret stoorde het volstrekt niet, dat de duiven er doorheen koerden, dat de swelstsjes (zwaluwen) uit de hemel naar beneden zwenkten cn door dc sccne scheerden cn zelfs de oorlogs ontploffingen in de verte stoorden niet. wantde boer ploegt voort en ook dit werk; dat er bij hoort, gaat door. Omdat het echt en zuiver is en een noodzakelijke ontplooiing van de ziel van het Friese volk, dat mid den in de oorlog zijn eigen cabaret kreeg, ln een eigen toon, in een eigen geaardheid. Iets. dat zal blijven, omdat het haar aanzijn kreeg door jonge mensen, vier broers en twee zusters, die weten, dat ook in de oorlog ae tiid gjin'skoft hèldt en dat het werk. waarvoor ons de krachten gegeven zijn. moet doorgedaan wor den of begonnen worden, als de tijd er voor rijp is. Voor Tetman de Vries "^en de zijnen was dat 1944. M. W. DEN HAAG. 19 Aug. In de late middaguren van 18 Augustus .is Maastricht door Anglo-Amerikaanse vliegtuigen aangevallen. Er ontstond aanzienlijke schade aan woonhuizen. Tot dusver zijn de lijken van 71 Nederlanders geborgen, 48 werden zwaar en ruim 100 licht gewond. Aan gezien het oprulmingswerk nog aan de gang is, moet een belangrijke stij ging van het aaptal doden worden verwacht. Bij de aanvallen met boordwapens van 15 Augustus is het aantal doden gestegen tot 32. Rocle Kruis-delegatie bezoekt krijgsgevangenen op Formosa STOCKHOLM. 19 Aug. Naar de Britse berichtendienst uit Wash- ington meldt heeft het Ameri kaanse Rode Kruis bekend gemaakt, dat ongeveer 2.500 geallieerde krijgs gevangenen in kampen op het eiland Formosa verblijven. Tweehonderd de zer gevangenen zijn Amerikanen, de overige Engelsen en, Nederlan ders. De delegatie vêfn het Rode Kruis, die een onderhoud gehad heeft met generaal Wainwright. den vroe- geren commandant van Bataan. zei- de. dat hij haar had medegedeeld, dat de toestanden op Formosa, „zo goed zijn als men, wanneer men zijn verstand gebruikt, slechts kan ver wachten". Nieuwe „Lebensmittelkar+en" DEN HAAG. 18 Aug. Met Ingang van 15 Augustus zijn nieuwe .Lebens- mlttelkarten" ln gebruik genomen, welke blijkens het zowel op de kaarten zelf als op de bonnen voorkomende opschrift geldig zijn tot 31 December 1944. Evenals de oude kaarten hebben ook deze kaarten een geldigheidsduur van één, drleiof vijf dagen. De nieuwe „Lebensmlttelkarten" zijn uitgevoerd ln licht violette kleur met zwarte op druk. Op alle kaarten komen bonnen voor van 50 gram brood. 50 gram vlees, 25 gram kaas. 10 gram boter. 20 gram suiker. 20 gram Jam en liter tapte melk. Op dc kaarten, welke een geldig heidsduur hebben van drie of vijf da gen. komen bovendien bonnen van 25 gram Nührmlttel en 250 gram aard appelen voor Losse bonnen zijn uit sluitend geldig, wanneer tevens de ..Lebensmlttelkarte". voorzien van het stempel van bevoegde Duitse autori teiten. wordt overgelegd Indien men weigert, zonder dat daarvoor gegronde redenen zijn. de bonnen dezer kaarten aan te nemen, ls men strafbaar. De oude „Lebensmlttelmarken" uit gevoerd In licht blauwe kleur met da tum-opdruk 31-8-44. blijven uiteraard geldig tot 1 September 1944. Handelaren en Instellingen dienen bedoelde „Lebensmlttelmarken" met opdruk 31-8-44 van 4 tot en met 9 September en voor het laatst van 11 tot en met 16 September 1944 bij de distributiediensten.-in te leveren, te zamen met de nieuwe „Lebensmlttel marken". op de gebruikelijke wijze ter verkrijging van toewijzingen, c.q. rant soenbonnen. Vrijstelling Arbeidsdienst De commandant van de Ned. Ar beidsdienst deelt mede-, dat arbelds- dlenstpllchtigen krachtens artikel 4 van het arbeldsdlenstpllchtbeslult. ge boren tussen 31 December 1924 en 1 Januari. 1926. die nog niet voor de ver vulling van hun arbeldsdlenstpllcht werden opgeroepen, daarvoor niet meer ln aanmerking sullen worden gebracht. Reeds Ingediende verzoeken tot ver lenging van uitstel van opkomst wor den ln verband met het vorenstaande niet meer ln behandeling genomen. Het bovenstaande, ls niet van toe passing op: a, degenen, die ln enig studiejaar als student wensen te wor den Ingeschreven, of enig examen wen sen af to leggen aan een universiteit of hogeschool, voor zover zij hun ar- beldsdlenstpllcht nog niet hebben ver vuld: b. degenen, die een functie ln overheidsdienst, of bij het bijzonder onderwijs hekleden. respectievelijk voor een functie ln overheidsdienst of bij het bijzonder onderwijs ln aanmer king wensen te komen, voorzover zij hun ar beldsdlenstpllcht nog niet heb ben vervuld. De verduistering begint heden om 21.00 (Zondag 20.45) en eindigt om 6.30 uur. Maan onder 21.36 (Zondag 21.55), op 6.45 7.50). 26 Aug. E.K., 2 Sept. VJH., 9 Sept. L.K., 17 Sept. NJV1,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | | pagina 1