HET DAGBLAD
Mannerheim krijgt het
hoogste gezag in Finland
Nederlandse W-mannen
met ere genoemd
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Sowjets naar zee
President Ryti heeft zijn
ambt neergelegd
Procedure zonder
verkiezingen
De Führer bezoekt
gewonden van
de aanslag
Turkije breekt
met Duitsland
De scheve toren is
beschadigd
Duits weermachtsbericht
In Juli 52 vijandelijke schepen
en 196 vliegtuigen vernield
Tegenaanval bij
Avranches
Tegenoffensief
bij Schaulen
Effect van de vergelding
beïnvloedt invasiefront
Amerikanen proberen zich
een basis voor bewegings
oorlog te verschaffen
20 keer per dag
ontploft een V. 7.
Huisarrest
Tien textielpunten
aangewezen
MANNERHEIM
(Cliché archief A.P.)
HELSINKI, 2 Augustus. De pre
sident van de Finse republiek, Risto
Ryti, heeft in een brief aan de rege
ring medegedeeld, dat hij zijn ambt
neerlegt. Daarop heeft Linkomles, de
minister-president de Rijksdag voor
gesteld het hoogste militaire en bur
gerlijke gezag te concentreren in de
handen van baron von Mannerheim,
den opperbevelhebber van de Finse
■weermacht,
In vijf gehei
me zittingen
heeft de
Rijksdag on
middellijk de
grondwettelij
ke behande
ling van dit
\oorstel afge
daan. Het is
nu in tweede
lezing aange
nomen en
kan, overeen-:
komstig het
reglement van
de Rijksdag
op zijn
vroegst over
drie dagen in
derde lezing
worden be
handeld. Dan
kan echter alleen worden gestemd
over het al dan niet aannemen van
het ongewijzigde voorstel. In de tus
sentijd zal de minister-president de
lopende zaken van den staatspresi
dent waarnemen.
In zijn brief aan de Finse regering
schrijft de afgetreden Ryti:
„Ik ben tot de overtuiging geko
men, dat het hoogste uitvoerende ge
zag zowel op het gebied van het mili
taire alsook van het burgerlijk be
stuur in deze tijd in handen van een
en denzelfden persoon geconcentreerd
dient te worden. Derhalve heb ik be
sloten het ambt van president der
republiek neer te leggen. Bij het ne
men van dit besluit heeft ook het feit
zijn invloed doen gelden, dat mijn
gezondheid als gevolg van de zware
verantwoordelijke last, die gedurende
vele jaren op mijn schouders heeft
gerust, geleden heeft."
Minister-president Linkomles heeft
in een toespraak tot de Finse Rijks
dag medegedeeld, dat Mannerheim
zich bereid verklaard heeft het ambt
van president der republiek te aan
vaarden.
De regering, zo verklaarde minis
ter-president Linkomies verder, is tot
het besluit gekomen, dat het hou-
„den van een eigenlijke verkiezing niet
nodig is, doch dat het ambt van pre
sident der republiek direct en zon
der verkiezing aan maarschalk Man
nerheim moet worden toevertrouwd.
In de Rijksdag is een desbetreffend
wetsvoorstel ingediend. De regering
wenst, dat dit zeer snel behandeld
zal worden. Onmiddellijk na de be
krachtiging van de wet zal de nieuwe
president der republiek zijn ambt
aanvaarden.
Daar maarschalk Mannerheim als
opperbevelhebber van de weermacht
een zware taak en grote verantwoor
delijkheid heeft, dient een regeling
getroffen te worden, dat hij in af
wijking van de grondwet het recht
heeft bepaalde taken als president
van de republiek aan den minister
president over te dragen.
Tenslotte betuigde de minister
president den afgetreden president
Ryti de dank van het Finse volk voor
zijn waardevolle verdiensten Fin
land bewezen. Maarschalk Manner
heim zal bij het overnemen van zijn
zware taak gesteund worden door het
onwrikbare vertrouwen van het Fin
se volk.
Het voorstel
Het in de Rijksdag ingediende
wetsvoorstel luidt:
Artikel 1. Nu de president der re
publiek zijn ambt heeft neergelegd,
wordt in afwijking van de grondwet
en de andere wetten de nieuwe pre
sident zonder verkiezing direct door
deze wet aangewezen.
Artikel 2. Het ambt van president
der republiek wordt toevertrouwd
aan den maarschalk van Finland, ba-
BERLIJN, 2 Aug. De Führer
heeft een bezoek gebracht aan de
medewerkers en leden van dQ Wehr-
machtführungsstab, die bij de
moordaanslag op 20 Juli gewond wer
den. Op de foto's welke hiervan zijn
gemaakt, ziet men den Führer aan
het bed van generaalmajoor Scherff
en aan het ziekbed van generaal Bo-
denschatz.
Dader voortvluchtig
Tegen den vroegeren burgemeester
van Leipzig, dr. Karl Gördeler, die in
1932/1933 rijkscommissaris is geweest
voor de prijsvorming, is wegens mede
plichtigheid aan de aanslag, een be
vel tot aanhouding uitgevaardigd.
Zijn laatste woonplaats was Leipzig.
Sedert 20 Juli is hij voortvluchtig.
Voor mededelingen, die leiden tot
zijn arrestatie, is een beloning van
een millioen Rijksmark uitgeloofd.
Morrison, de Engelse minister
voor binnenlandse veiligheid, heelt een
nieuw alarmsignaal aangekondigd
voor de V 1. Het bestaat uit drie
hoornstoten, maar de werking ls zeer
beperkt en twijfelachtig.
De Japanse regering heeft met
medewerking van het neutrale Span
je bij de V.S. geprotesteerd tegen het
feit dat de Japanse gezant bij het
Vaticaan door geallieerde soldaten niet
overeenkomstig het volkenrecht ls be
handeld.
In het Engelse Lagerhuis ls
medegedeeld dat er een V 1 ls neer
gekomen die absoluut geen geluid
maakte bij zijn nadering.
Manuel Quezon, de voormalige
president van de PhUipplJnen ls ln de
V.S. aan t.b.c. overleden.
In Philadelphia zijn alle trans
portmiddelen, de taxi's uitgezonderd,
stilgelegd door een staking van het
personeel, dat wèlgert negers op te
leiden.
Mikolaczyk. de premier van de
Poolse emigrantenregering in Londen
is ln Moscou aangekomen. Inmiddels
hebben het Kremlin en de Poolse
Sowjetregering wederzijds vertegen
woordigers benoemd.
ron Carl Gustav Mannerheim, die
dit ambt onmiddellijk na het van
kracht worden van deze wet aan
vaardt.
Artikel 3. Wanneer de amtsperio-
de van president Mannerheim af
loopt of wanneer hij om andere re
denen het ambt neerlegt of wanneer
hij bij voortduring verhinderd is zijn
ambt uit te oefenen, moet de nieuwe
president der republiek krachtens de
grondwet en de andere wetten die
betrekking hebben op het kiezen van
een president, gekozen worden.
Artikel 4. De president van de re
publiek, Mannerheim, heeft het
recht, aan den minister-president
hetzij geheel of gedeeltelijk die za
ken over te dragen, die betrekking
hebben op het uitvaardigen van ver
ordeningen, het toepassen van het
recht van gratie, het geven van uit
zonderingsrechten, het verlenen van
het Finse staatsburgerschap of het
vervallen verklaren van dit staats
burgerschap, alsmede benoemingen
en ontslagen.
De presidentswisseling vormt de
grote sensatie van de Finse ochtend
bladen. Aangezien het nieuws pas
Dinsdagavond laat bekend is gemaakt
bestaat er een grote vraag naar
kranten.
De voornaamste bladen wijzen er
eenstemmig op dat dit besluit in de
meest kritieke fase van de oorlog
valt en dat onder de huidige moei
lijke omstandigheden concentratie
van krachten en gelijke oriëntatie der
verschillende politieke richtingen
noodzakelijke vereisten zijn. Maar
schalk Mannerheim, die reeds eepder
als rijksbestuurder het land in be-,
langrijke tijden diende, is ongetwij
feld de aangewezen man.
ANKARA, 2 Aug. De nationale
vergadering heeft, naar de zender
Ankara meldt, heft voorstel der rege
ring tot verbreking der economische
en politieke betrekkingen met Duits
land aangenomen.
BERLIJN, 2 Aug. De scheve to
ren van Pisa is door Amerikaans ar
tillerievuur beschadigd. Anglo-Ameri-
kaanse bomaanvallen hebben in Flo
rence de water- en de electrische cen
trale vernield, zodat de bevolking
niet meer kan worden voorzien van
licht en water. Voor de Duitse ge-
vechtsleiding is deze vernieling zon
der belang, aangezien Florence door
de Duitsers allang tot open stad is
verklaard en er dus geen troepen en
staven of militaire ravitailleringsin-
stallaties in de stad zijn.
Ook in Pisa was alles gedaan om
de wijken, die uit historisch oogpunt
waardevol zijn. de strijd te besparen.
Bepaalde stadsdelen zijn door de
troepen ontruimd. Zo is door een al
gemeen verbod het betreden van de
scheve toren, waarvan de vijand be
weerd had, dat hij door de Duitse ar
tillerie als waarnemingspost werd
gebruikt, verboden. Ook de domwijk
is voor elk militair verkeer afgeslo
ten.
DEN HAAG, 1 Aug. Bij besluit
vah den Secretaris-generaal van het
departement van Binnenlandse Zaken
is met ingang van 1 Augustus 1944 de
naam van de gemeente Drlel gewij
zigd ln Maasdrlel.
Ie JAARGANS No. 179
LD
WOENSDAG 2 AUGUSTUS 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
Sterke druk in de
richting Warschau
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 1 Aug. Het opperbevel
van de weermacht deelt mede:
Tri Normandië hielden, onze troe
pen tegen alle aanvallen van den
vijand tussen Hottot en de Vire in
zware gevechten stand. Daarna
distancieerden zij zich in enige sec
toren enkele kilometers naar het
Zuiden. In de nieuwe stellingen wer
den alle aanvallen van den krachtig
volgenden vijand afgeslagen.
Ook in de sector ten noordoosten
van Percy mislukten met sterke
pantserstrijdkrachten ondernomen en
door hevig artillerievuur gesteunde
vijandelijke aanvallen.
De op onze westelijke vleugel diep
in onze stellingen binnengedrongen
vijand werd vlak ten zuiden van
Avranches in de tegenaanval opge
vangen. Zware gevechten waren
langs het gehele front nog in de
avonduren gaande.
In het oostelijke deel \^an het lan-
dingshoofd deed de vijand zijn artil
leriebedrijvigheid in de loop van de
nacht tot. een trommelvuur aan
groeien.
Des nachts deden zware gevechts
vliegtuigen doeltreffende aanvallen
op vijandelijke troepenconcentraties
en gereedstaande strijdkrachten in
het gebied ten noordwesten van
Avranches.
Torpedovliegtuigen brachten ln de
Seinebaai schade toe aan twee koop
vaardijschepen met een gezamenlijke
inhoud van 15.000 brt.
In het Franse achterland werden
60 terroristen in gevechten vernie
tigd.
Het vergeldingsvuur der y. 1 op
Londen werd overdag en des nachts
voortgezet.
In Italië hervatte de vijand zijn
doorbraaka&nvallen op Florence. Zij
strandden opnieuw op de onwrik
bare tegenstand van onze pantser
grenadiers en valschermjagers met
zware verliezen aan doden en gewon
den voor den vijand. Kleine plaatse
lijke penetraties werden afgegrendeld.
De gevechten,- die van beide zijden
met de grootste verbittering gevoerd
worden, duren voort.
Op de noordelijke helling der Kar-
pathendringen vijandelijke strijd
krachten op naar de Beskidenpas.
Tegenaanvallen zijn gaande.
Tussen het brongebied van de
Dnjestr en de grote bocht van de
Weichsel wierpen onze pantserdivi
sies de Sowjets in verscheidene sèc-
toren terug, waarbij zij een groot
aantal tanks stuk schoten. .Bij de
grote bocht van de Weichsel werden
alle- bolsjewistische pogingen, de ri-
(Van onze correspondente).
BERLIJN, 2 Aug. De Duitse
tegenmaatregelen aan het ooste
lijke front beginnen hun uitwer
king te tonen. De bolsjewisten
hebben nu moeten ervaren dat
het terugtrekken van de Duitse
troepen bij de grote bocht van de
Weichsel niet het gevolg van de
Sowjetrussische aanval, maar een
handige manuoeuvre van de Duit
sers was.
Ook de beweeglijke Duitse pant
sertroepen hebben veel succes
gehad. Het gevolg is geweest, dat
de vijand nergens verder naar
het westen is gekomen, maar in
tegendeel bij Schaulen twintig ki
lometer heeft moeten terugtrek
ken. De bolsjewisten spreken dan
ook reeds van een Duits tegenof
fensief aan het noordelijke deel
van het oostelijke front.
Bovendien zijn verscheidene
Sowjetrussische divisies door de
Duitse tegenmaatregelen het on
derlinge contact kwijt geraakt.
vier over te steken, verijdeld, op één
penetratie na, waarom nog gevoch
ten wordt.
Bij Warschau houdt de hevige vij
andelijke druk aan.
Tussen de middenloop van de Boeg
en Augustow werden plaatselijke dis-
tanciëringsbewegingen in weerwil van
het krachtig volgen van den vijand
volgens de plannen, ten -uitvoer ge
legd, waarbij talrijke Sowjetaanval-
len werden afgeslagen.
Ten westen van Kowno viel de vij
and aan weerszijden van de Memel
vruchteloos aan. In Mariampol woe
den verbitterde straatgevechten. Ook
in de stad Mitau wordt hevig ge
vochten. In het gebied van Birsen
wierpen tegenaanvallen den binnen
gedrongen vijand terug. Oostelijk van
de Duna werden alle aanvallen der
bolsjewisten in tegenaanvallen uit
eengeslagen.
Op de landengte van Narwa zett.e
de vijand zijn grote aanval gisteren
tengevolge van zijn zware verliezen
niet voort Zwakkere aanvallen mis
lukten.
Aan de succesvolle afweer van de
grote Sowjetaanvallen der laatste
dagen heeft het derde (Germaanse)
ff -pantsercorps onder bevel van den
//-Obergrappenführer en generaal der
Watten-// Steiner, met de .Germaan
se vrijwilllgersdivisies //-Nordland en
//-Nederland, de twintigste Est-
landse vrijwilllgersdivisie, de 11de
Oostprulsische infanteriedivisie als-
In de> westelijke sector van het
invasiefront in Normandië wordt
op het ogenblik het hevigst ge
vochten. De Amerikanen zijn
voorbij 'Avranches doorgedron
gen, maar hun front is nog zeer
smal'.
(Speciale correspondentie.)
BERLIJN, 2 Aug. Hoewel de Amerikanen
er aan het westelijke deel van het invasiefront
in zijn geslaagd de gevechtslinie tot voorbij
Avranches terug te dringen, stelt men in Duitse
militaire kringen vast dat het front wel ln
diepte, maar weinig in breedte heeft gewonnen.
Spoedig verwacht men Duitse tegenmaatregelen
tegen deze beweging, waarvan de bedoeling der
Amerikanen is het landingshoofd uit te breiden
tot een operatieve basis.
Bijzonder kenmerkend voor de huidige gevech
ten noemt men te Berlijn de sterke motonserLng
der geallieerde tróepen. Niet alleen wordt in veel
sterkere mate dan tot dusver gebruik gemaakt
van pantserstrijdkrachten, ook de eenheden der
infanterie en der artillerie beschikken over ge-
pantserde transportvoertuigen, munitiesleep-
wagens en tractoren, welke de geallieerden een
grotere tactische beweeglijkheid moeten geven.
Waar de Anglo-Amerikanen voordelen hebben
kunnen behalen, pogen zij met behulp van een
bijna totale motorisering het verdere verloop
van de strijd te bespoedigen.
In deze nieuwe tactiek zien de Duitse militaire
commentatoren een bewijs, dat geallieerde
leiding bezig is, een nieuw stadium van de
invasieslag voor te bereiden. Hiervoor pleit
de omstandigheid, dat voortdurend zeer st^k®
strijdkrachten in de strijd worden geworpen
Duitse verkenningsvliegtuigen rapporteren, dat
dag en nacht talrijke schepen met
troepèn, wapenen en materiaal van
allerlei aard het Kanaal oversteken
naar de Franse kust. Daarbij is ook
van de legergroep-Pattofi, die aan
vankelijk in Engeland in reserve was
gehouden, reeds een aanzienlijk deel
naar het invasiefront overgebracht.
Dit alles in aanmerking genomen
is het duidelijk, dat de geallieerde
bevelvoering vastbesloten is, om met
alle middelen de nauwe kluisters van
het Normandische landingshoofd te
verbreken, een doorbraak door het
Duitse afweerfront te forceren en zo
doende van de trainerende, vrijwel
plaatselijke gevechtén in het invasie-
gebied ever te gaan tot een bewe
gingsoorlog op gfrot'e schaal.'
Kaart van PELT
Duidelijke redenen
Over de redenen van deze geallieer
de krachtsinspanning is volgens de
mening der Duitse deskundigen geen
twijfel mogelijk. Alle tekenen wijzen
erop. aldus deze zegslieden, dat
Churchill koste wat het kost de oor
log nog deze zomer, doch op zijn
laatst in October beslist wil hebben
en dat ter bereiking van dit doel
STOCKHOLM2 Augustus. Het
aantal vliegende bommen, dat in het
begin van de vorige week op het
Londense stadsgebied tot ontploffing
kwam, wordt op gemiddeld 120 per
dag geschat. Enige Engelse ministers
zijn zozeer Onder de indruk van het
nieuwe wa-pen gekomen, dat zij in een
zitting van het kabinet gepleit heb
ben voor een algemene evacuatie van
Londen.
Churchill was tegen een evacuatie
van de Engelse hoofdstad, aangezien
de wereld daarin een capitulatie van
Londen zou zien.
alles op alles zal worden gezet.
Het voornemen om het einde van
de oorlog zoveel mogelijk te bespoe
digen wordt naar Duitse omvatting
vooral bepaald door de bedoeling, om
definitieve beslissingen te verkrijgen,
vóór de Duitsers door het gebruik
van nieuwe wapenen aan de strijd
een nieuwe wending kunnen geven.
Ook in toonaangevende Amerikaanse
kringen wordt de opvatting van
Churchill gedeeld, dat de Diütsers
met de aangekondigde nieuwe gehei
me wapenen onder geen beding aan
bod mogen komen.
De verschrikkelijke uitwerking van
de V 1 speelt hierbij volgens Duitse
commentaren evenzeer een rol als de
bezorgdheid, dat zij door nieuwe
Duitse wapenen nog aanzienlijk zal
worden overtroffen. Men ducht in de
leidende- geallieerde kringen blijkbaar
een ernstige verslechtering van de
eigen oorlogskansen en in het bij
zonder van de oorlogsbereidheid van
het Engelse volk vooriïfiet geval, de
geallieerde voorsprong op wapen-
technisch gebied door de Duitsers
weer wordt teniet gedaan.
De uit dergelijke overwegingen
voortspruitende forcering van de
strijd aan het invasiefront stuit in
middels op een Duits afweerfront.
dat zich van de betekenis van de
hier nagestreefde beslissing ten volle
bewust is en daarom alles er op zet,
om de operatieve plannen der ge
allieerde leiding te doen mislukkén.
Het is te allen tijde verkeerd van
je hart een moordkuil te maken.
Aan de andere kant is het ook niet
altijd verstandig er alles maar uit
te flappen. Aan welke kant zit de vol
gende schrijver?
„Geachte Tijl, als 25-jarig abonné
van uw blad Het Volk voel ik mij
toch genoodzaakt veel dank te betui
gen aan de autoriteiten naar aanlei
ding van het verplichte tien uur huis
arrest; te meer nu de tijd er is dat
vele arbeiders hun vacantie genieten
(zegge en schrijve één week) en jiu zij
zich nogmaals één uur midden in de
zomer moeten opsluiten van hun toch
al zo karig oegemeten vacantie."
Deze briefschrijver, die zo vriende
lijk is zijn volledige naam en adres op
te geven, krijgt antwoord.
De vacantie is heel belangrijk. On
getwijfeld. Maar toch nog juist iets
belangrijker is voor alle betrokkenen
(en dat zijn er de hele wereld rond
heel wat meer dan de vacantie-tob-
bers) de oorlog. Inzoverre misschien
de oorlog iets met zijn met één dag
uur verminderde vacantie té maken
heeft, wü ik zelfs op de opmerking
van dezen abonné niet ingaan. Ik
laat hem rustig aan zijn eigen ge
dachten over. Wellicht heeft hij bij
het schrijven van zijn briefje even
dat elementaire feit uit het oog ver
loren.
En daarom raad ik hem aan het
verloren (of: gewonnen) uur van hui
selijke rust voor het volgende te ge
bruiken: dank God in het midden
der uwen en op uw blote knieën, dat
de oorlog nog niet over uto stad en
uw huis kwam en dat gij niet behoort
tot de vele millioenen, die nooit meer
van één uur vacantie kunnen genie
ten. En maak van een mug want
dat is uw vacantiezorgvergeleken bij
die andere zorg) geen olifant.
Maar verder: wees practisch. Ik
ben zo juist ook een paar dagen 'met
vacantie geweest. Ik stond om half
vier op en stond om vier uur buiten
en begon te wandelen. Nooit ziet de
wereld er mooier en hoopvoller uit
dan in die eerste uren, zo tussen vier
en acht, van de nieuwe dag. En dan
liggen al die suffe vacantiegangers
blijkbaar te slapen. Ik was althans
alleen met de vogels.
En verder: beste briefschrijver, er
is geen enkele avond geweest of ik
lag voor negen uur in bed en of de
andere vacantiegangers hun slechte
niet-vacantie-gewoonte om van de
nacht een dag te maken tussen negen
uur 's avonds "en vier uur 's morgens
ook in hun vacantie hebben volge
houden weet ik niet, maar ik maak
uit uw brief op, dat u het wel heeft
gedaan. Heel dom.
Want wat u 's avonds is afgeno
men, dat kunt u 's morgens in drie-
of viervoud gratis voor niks voor nie-
mandal terug nemen. Heus, richt u
naar de zon, niet naar de maan.
TIJL
Wil abonné-vÖör-1900, Zaandam,
even de bij zijn brief behorende
adressen opgeven, opdat de zaak
grondig onderzocht en geverifieerd
kan worden?
mede aan het landfront in dë strijd
gebrachte afdelingen van marine,
legcrartillerie en granaatwerpers een
bijzonder aandeel gehad.
In de Finse Golf werden twee
Sowjetmijnenvegers en een patrouille
vaartuig door mijnen vernietigd. Bo
ven hetzelfde gebied schoten bewa
kingsvaartuigen der marine en
jachtvliegers tien Sowjet-bommen-
werpers neer. Eskaders slagvliegtui
gen grepen met goed gevolg op de
zwaartepunten- in de gevechten te
land in en vernietigden meer dan
300 vijandelijke voertuigen.
- Amerikaanse bommenwerpers vie
len gisteren Boekarest en het gebied
van Ploesti aan. Door Duitse en Roe
meense luchtverdedigingsstrijdkrach
ten werden elf vijandelijke vliegtui
gen vernietigd.
Onder de bescherming van een
dicht wolkendek deden Amerikaanse
bommenwerpers terreuraanvallen op
de steden München, Mannheim. Lud-
wigshafen en Frankenthal. In weer
wil van de moeilijke afweeromstan-
digheden werden 15 vijandelijke
vliegtuigen neergeschoten.
Marine en luchtmacht hebben in
de maand Juli 25 vracht- en trans
portschepen met een gezamenlijke
inhoud van 149.000 ton tot zinken ge
bracht. Twintig transportschepen met
een gezamenlijke inhoud van 110.000
ton werden beschadigd.
Aan vijandelijke oorlogsschepen
werden twee kruisers, tien torpedoja
gers, een fregat, een mijnveger. twee
patrouülevaartuigen en elf torpedo
motorboten tot zinken gebracht.
Een slagschip, vier kruisers, elf
torpedojagers, een torpedoboot, twee
speciale landingsschepen en verschei
dene torpedomotorboten werden deels
zwaar beschadigd door bommen, tor
pedo's en artillerietreffers.
Vlootstrijdkrachten, afweergeschut
van koopvaardijschepen en luchtdoel
geschut der marine schoten in de
periode van 1 tot 31 Juli 196 vijande
lijke vliegtuigen neer.
Melkbonnen op Vrijdag
en Zaterdag inleveren
DEN HAAG, 1 Aug. Zoals be
kend. kan met ingang van de distri-
butieperiode, die op 6 Augustus a.s.
begint, het publiek eerst des Maan
dags op de nieuwe melkbonnen melk
betrekken in plaats van, zoals tot nu
toe, reeds des Vrijdags en Zaterdags.
Het is gebleken, dat de mening
heerst, dat men nu ook eerst des
Maandags de nieuwe melkbonnen
den melkslijter moet afgeven. Dit is
echter onjuist. De melkbonnen zijn
nl. bestelbonnen, d.w.z. dat de melk
handelaar eerst dan melk van de
fabriek Jtan krijgen, wanneer hij
daarvoor van t-e voren bonnen heeft
ingeleverd. Indien men des Maandags
en volgende dagen melk wenst te be
trekken, dient men op de daaraan
voorafgaande Vrijdag of Zaterdag
de bonnen bij den melkhandelaar in
te leveren.
Met Polen offerde Engeland
sinds Mikolaczyk's zending
naar Moscou definitief zijn plaats
aan het tongetje van de weeg
schaal, die in het verleden het
„evenwicht Wan krachten" in
Europa placht te handhaven. Met
Turkije offert het bijna terzelf-
dertijd en even definitief zijn
heerschappij in de Middellandse
Zee, de „oude wereldzee", en in
het Nabije Oosten. Dit bovenal is
de grote les uit het Anglo-Ameri-
kaanse ultimatum aan Ankara,
tot het verbreken der Turks-
Duitse betrekkingen. Wanneer
ooit het bewijs geleverd moest
worden, dat Engeland in deze
tweede wereldoorlog, door het
historische lot met blindheid ge
slagen, een zelfvernietigings-
strijd voert, dan wordt dit bewijs
geleverd in de druk, die Londen
als willoos werktuig van Wash
ington en Moscou thans op Tur
kije' heeft uitgeoefend.
De groeiende tegenstelling tus
sen den Britsen leeuw en den Rus-
sischen beer beheerste achttiende
en negentiende eeuw. Ze demon
streerde zich van de westelijkste
steunpunten van het Engelse
eiland tot de oostelijkste kusten
van Azië. Ze blijkt evenzeer uit de
lange en'verbeten strijd op de
grens der „invloedssferen" in Iran,
Afghanistan, Turkestan en Mon
golië, het grote Brits-Russische
gevechtsgebied in Azië. als in de
Dardanellen-politiek. Rusland's
expansie naar ijsvrije havens, in
Middellandse Zee en de Persische
Golf, naar Bengalen en de Zee
van Ochotsk. is voor Engeland de
greep naar zijn superioriteit op de
zeven wereldzeeën. Het is ook op
onderdelen &e greep naar sluit
posten, vanwaar het Engelse im
perium moest worden gecontro
leerd.
Rond honderd Jaar geleden
werd de bloedige Krlm-oorlog de
kostbare consequentie van die
zienswijze. In de achttiende eeuw
kreeg Rusland vaste voet op de
noordelijke kusten van de Zwarte
Zee. Russische schepen versche
nen in deze wateren. Het Darda-
nellen-probleem was geschapen.
Want van dit ogenblik af werd
Turkije door Engeland gehan
teerd, om de Russische beer in
zijn kooi opgesloten te houden.
Het werd den Britten alles waard
te verhinderen, dat ooit een Rus
sische oorlogsvloot in de Middel
landse Zee verschijnen zou. 9
De politiek van tsaar Nicolaas I
in het midden van de vorige eeuw
dreef snel in de richting van
de zeeëngten bij Istanboel en
Gallipoli. De tsaar stelde den
Britsen gezant te Petersburg, lord
Seymour, reeds destijds de deling
van het Turkse rijk in „invloed
sferen" voor, gelijk ook Perzië
en Afghanistan door een Rus-
sisch-Britse belangengrens wa
ren verdeeld. Aan Engeland bood
de tsaar Egypte en Kreta, hijzelf
verlangde Moldavië en Walachije,
het westelijk kustgebied langs de
Zwarte Zee.
Op dat ogenblik reeds bleek de
Russische kolos de doodsvijand
voor een Turkse zelfstandigheid.
In 1853 rukten de legers van den
Russischen vorst Gortsjakow
tegen Turkije op. De Russische
beer sloeg met zijn klauw naar
het slot, dat zijn weg naar de
wereldzeeën versperde. Frank
rijk en Engeland voedden hun
nerzijds het Turkse verzet, Napo
leon III uit kortzichtige IJdel
heid. Londen op nuchter-kapita-
listlsche overwegingen. Toen ge
lijk thans waren Engeland's
levenskansen In het Nabije Oos
ten gekoppeld aan het verzet
van Turkije tegen de Russische
expansie. En sedertdien werd de
Middellandse Zee nog bovendien
de onmisbare doorgangsweg der
Britten naar de Indische parel
aan Engelands imperiale kroon.
In het gebied van de Donau-
mond faalde de militaire greep
van den eersten Nicolaas. Maar
Londen wilde waarborgen voor
de toekomst. Het stelde eisen, die
het Dardanellen-slot moesten
versterken: Internationalisering
van de Donau en neutralisatie
van de Zwarte Zee onder meer.
En toen Rusland weigerde, land
den 50.000 Britten en Fransen,
6000 Turken in September 1854
op de Krim. Het geallieerde leger
moest spoedig daarna tot 175.000
man worden opgevoerd, een
enorm getal voor de krijgstech-
niek dier dagen. De Krimoorlog
werd tot de bloedigste bladzijde
der Britse historie. Maar bij alle
pijnlijke ervaringen bereikte
Londen één ding: Rusland zou
géén vloot mogen bezitten op de
Zwarte Zee.
Deze historische verwikkelingen
karakteriseren de Britse belan
gen buiten de sentimenten van
het huidige ogenblik. Die Britse
belangen zijn niet veranderd, zo
min als de waarheid aan gelding
verloren heeft, dat een tegemoet
komen aan Russische expansie
voor Turkije de zelfvernietiging
betekent in dezelfde mate als
dat voor Polen en Finland het
geval is. Wat de bolsjewistische
erfgenamen der tsaristische ex
pansie-politiek over Turkije heen
in de Middellandse Zee zoeken,
is sinds de bolsjewiseringsten-
denzen in Noord-Afrika en Zuld-
Italië niet twijfelachtig meer.
Maar het ls tekenend voor de
doodsstrijd van het Britse impe
rium, dat Londen zelf de Sow
jets naar zee haalt dat het
zelf.in Ankara de streep doorzijn
imperiale geschiedenis haalt,
door al zijn historische- offers
tussen Gallipoli en Sachalin, om
er de stormloop der bolsjewis
tische horden tegen Europa mee
te betalen.
Aanmelding platina-apparaten
DEN HAAG. 1 Aug. Ingevolge de
platlnabeschlkking 1944 no. 1, gepu
bliceerd ln de Staatscourant van 31
Juli J.I., ls Iedere natuurlijke of rechts
persoon, die laboratoruimapparaten en
-gereedschappen van platlna-metalen
of legeringen daarvan ln eigendom of
ln voorraad heeft, verplicht deze
apparaten en gereedschappen vóór 20
Augustus a.s bij het bureau goud en
zilver van het Rijksbureau voor non-
ferro motalen aan te melden. Voor
bijzonderheden zie men de ln dit blad
opgenomen officiële mededeling.
DEN HAAG, 2 Aug. Met het
doel het aanschaffen van de nood
zakelijkste reparatiemiddelen moge
lijk te maken, zijn met ingang van
heden de punten 41 tot en met 50
van de textielkaart „V 115 voor
mannen en jongens van 15 jaar en
ouder" en van de textielkaart „V 215
voor vrouwen en meisjes van 15 jaar
en ouder" en de punten 1 tot en met
10 van de textielkaart „V 715 toe-
slagkaart voor jongens en meisjes
van 15 tot 18 jaar" geldig verklaard.
In het algemeen kan de winkelier
niet uit voorraad leveren. Voorts
wordt nog eens onder de aandacht
gebracht dat het den winkelier ln
het algemeen niet mogelijk ls tex-
tielgoederen, welke onder Inlevering
van speciale vergunningen kunnen
worden gekocht, uit voorraad te leve
ren. De productie ls nJ. niet voldoen
de voor het ln voorraad geven van
textielgoederen bij de vele winkeliers.
In de gevallen, dat de winkelier
het gevraagde artikel niet ln voorraad
heeft, neemt hU de vergunning in
ontvangst, hij levert echter het ar
tikel eerst af, nadat hU op de ver
gunning ls bevoorraad. Het spreekt
vanzelf, dat men hierdoor enige tijd
en. wanneer de productie op dat
ogenblik onvoldoende ls om aan de
vraag te voldoen, zelfs geruime tijd
- op de levering van het gevraagde
artikel zal moeten wachten.
Indien een winkelier een vergun
ning niet zou willen aannemen, wen
de men zich tot een anderen winke
lier. In elk geval zal men, indien
men zich daartoe enige moeite ge
troost. binnen de geldigheidsduur
van de vergunning zeker een winke
lier vinden, die de vergunning gaar
ne in ontvangst neemt. De vergun
ningen zullen daarom in het alge
meen niet verlengd kunnen worden.
Wanneer men gegronde redenen
heeft om aan te nemen, dat een be
paalde winkelier, die weigert op de
vereiste distributiebescheiden een
textielartikel af te geven, dat artikel
wel ln voorraad heeft, kan men zich
met een klacht daarover wenden tot
de Centrale textlel-lnspéctle. Jan
Willem Brouwersplein 20 te Amster
dam.
Bijzondere wensen
De textlelposltie laat niet toe, dat
met bijzondere wensen of eisen ten
aanzien van kwaliteit of soort reke
ning wordt gehouden. De winkelier
kan slechts die goederen leveren, welke
hU ln voorraad heeft of zelf ontvangt.
Het publiek zal dus genoegen moeten
nemen met die kwaliteit of soort van
het artikel, die de handelaar kanleve
ren. Indien men b v. een vergunning
voor een deken heeft, kan men. In
dien slechts dekens van een andere
soort voorradig zijn, dus niet verlan
gen, dat men een gestikte deken ont
vangt. De vermelding op een vergvfti-
nlng „een deken naar keuze" bete
kent. dat de winkelier die deken mag
leveren, welke hij op dat ogenblik in
staat ls af t-e leveren of welke hij ter
aflevering toegezonden krijgt.
„Jeugdproblemen"
DEN HAAG, 1 Aug. Op Donder
dag 3 Augustus om 18.45 uur spreekt
Max Blokzijl via Hilversum 1 in de
serie brandende kwesties over het
onderwerp „Jeugdproblemen".
Nauwkeurig historisch onderzoek ls
verwerkt ln een studie over de Slag
voor de Gulden Sporen (datum 11 Juli
1302), die men ln het dezer dagen-
verschenen Junl-nummer van „H a-
mer" zo nauwkeurig als ware het een
slag uit „Signal", met keurige situatie
kaartjes en al weergegeven vindt Er
zijn mooie foto's uit Noorwegen en
Karellë. Wil vernemen, dat behalve de
Vlaamse en Duitse editie van
„Hamer" nu eerlang ook nog een
Noorse editie van het blad zal ver-
schljain. Wel 'een bewlls, dat het
werk™an „Hamer" gewaardeerd wordt
tot yej buiten onze landsgrenzen!
Electriciteitsranteoenering
DEN HAAG. 1 Aug. De rant-
soeneringspercentages van de na
volgende bedrijven zijn met ingang
van de eerste meteropneming na
1 Juli 1944 als volgt vastgesteld: kap-
persbedrijven 50%, winkels en wa
renhuizen 30 en hotels, café's en
restaurants 40
Hoofdprijzen Staatsloterij
DEN HAAG. 2 Aug. In de heden
gehouden trekking vielen de volgen
de hoofdprijzen:
25.000.—15046; 5.000.—13670;
1.000.—4922 11037. 14761, 24020;
f 400.8039, 24596; 200.—5665,
18767, 22312. 22616; 100—2618,
3339, 4056. 8448. 12626. 17920, 18297,
19379,, 19976, 21024, 25204, 25626.
De ook ln Nederland bekende
Vlaamse schrijver Cyrlel Ver-
schaeve ls benoemd tot ereburger
van de universiteitsstad Jena.
LEJDS NIEUWS
Onderlinge wedstrijden
in „De Zijl"
Dinsdagavond zijn in de zwemin
richting „De Zijl" de onderlinge wed
strijden van do zwem- en polovereni
ging „De Zijl" gehouden. K. de Toon
der wist op vier titels beslag te leggen.
Van deze vier nummers behoefde hU
slechts op de 50 m. borstcrawl strijd
te leveren en wel met C. Lepelaar, dien.
hij met 1 seconde verschil achter zich
liet. Zowel de 50 m. rugslag. de 3x50
m. persoonlijke wisselslag als de ge
mengde estafette won hij met ruime
voorsprong. De uitslagen lulden als
volgt
25 m. schoolslag meisjes t.m. 10 Jaar:
1. Suus Onvlee 29.5 sec.; 2. Tinl Bll-
derbeek 30 sec. 25 m. schoolslag Jon
gens t.m. 10 Jaar: 1. H. v. Kampen
hout 29.6 sec.: 2. Frans Boeff 36 sec.
25 m. schoolslag meisjes van 11 t.m.
13 Jaar: 1. Jarxnle Piket 27 sec.; 2.
Annle Leuerlng 28 sec. 25 m. school
slag Jongens van 11 tm. 13 Jaar: 1.
J. Bckooy 25.9 sec.; 2. An ton Roman
26.6 sec. 100 m borst crawl heren: 1.
Gó Kikkert 1.16.6 sec.; 2. Bram San
ders 1.17.2 sec. 25 m. borst crawl meis
jes van 11 t.m. 13 Jaar: 1. Truus Le
pelaar 23 4 sec.; 2. Eugène v. Weerlee
28 sec. 25 m. borstcrawl Jongens van
11 t.m. 13 Jaar: 1. W. Mulder 23.3 sec.;
2. Joh. Looisen 24.2 sec. 50 m. school
slag meisjes van 14 t.m. 16 Jaar: 1.
Ely Ensellng 49.5 sec.; 2. Judith.
Stouten 49.8 6ec. 50 m. schoolslag
dames: 1. Loes v. Veggel 45.4 sec.; 2.
Annle Gyzeny 47.3 sec. 50 m. school
slag heren: 1. Koos Brugman 45 sec.;
2. K. Trago 47.5 sec. 50 m. schoolslag
Jongens van 14 t.m. 16 Jaar: 1. P.
Leraair 47.3 sec.; 2. L Casteleln 47.8
sec. 50 m. rugslag meisjes van 14 t.m.
16 Jaar: 1. Bep Fakkel 51.6 sec.; 2.
Jannle Crama 62.3 sec. 50 m. rugslag
dames; 1. Gees Blaauw 44.3 sec.; 2.
Loes v. Veggel 46 sec. 50 m. rugslag
heren: 1. H. de Tombe 34.5 sec.; 2.
Chr. Boekkooi 42 sec. 60 m rugslag Jon
gens van 14 t.m. 16 Jaar: 1. Loek Pas
man 50 sec.; 2. Leo Casteleln 50 sec.
50 m. schoolslag heren veteranen
(handicap) 1. P. J. Duiverman 48 sec.;
2 A. Sieval 51.8 sec. 50 m. borstcrawl
meisjes van 14 tm. 16 Jaar: 1. Jan-
ny Crama 42.1 sec.: 2. Bep Fakkel 45.2
sec. 50 m. borstcrawl Jongens van 14
t.m. 16 Jaar; 1. Leo Casteleln 41.2 sec.;
2. G. v. Blezen 43.4 «ec. 50 m. borst
crawl dames; 1. Annle de Bte 40.8 sec.;
2. Gees Blaauw 42.7 sec. 60 m. borst
crawl heren: 1. H. de Tombe 34 sec.;
2 C. Lepelaar 35 sec. 3x50 m. wissel
slag persoonlijk heren: 1. H. de Tom
be 2.20 sec.; 2. II. Bik 2.55.4 sec. Ge
mengde estafette: 1. H. de Tombe
3.3.7.2 sec.; 2. C. Lepelaar 3.54.3 sec.
WATERPOLO. Hedenavond om
7.30 uur worden ln de zweminrichting
„De Zijl" de wedstrijden De Zijl
(Jeugd)—HZPC (Jeugd) en De Zijl 3—i
LZC 3 gespeeld.
De verduistering begint heden om
21.31 en eindigt om 6.—.
Maan onder 3.22, op 20.11.
4 Aug. V.M., 11 Aug. L.K., 18 Auf.
N.M, 26 Aug. E K.
