HET
>4fweerstrijd woedt ten
oosten der Berezina
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Wenen was zichzelf en
vond Europa
Duits weermachtsbericht
Cheibourg blijft
Zwaartepunt in t
Westen bij Tilly
Misrekening eiste
grote offers
verzet bieden
Ergste weekeinde
van de oorlog
Prijsbeheer sing is zelfbeheersing
Een koude douche voor
oorlogswinstmakers
„Kerkhof" kan niet
groot genoeg zijn!
de
Pantserstrijd nabij Tilly
breidt zich uit
Havenwerken te Cherbourg opgeblazen
Landing aan Orne-
monding verijdeld
Beperking
reizigers
verkeer
Henriof door Laval
herdacht
Symbol van een verjaarsfeest
Duitse troepen
naar Finland
I V
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER, 28 Juni. Het opperbevel
van de weermacht, maakt bekend:
In Normandlê lap het zwaartepunt
van de cevechten weei in het gebied
ten zuidooster van Tilly Gedurende
d: gehele dag vielen sterke vijande
lijke infanterie- en pantserfovmaties
door de zwaarste scheepsartillerie
ondersteund, ons front aan Haar
stormloop stortte Ineen als gevolg van
de taaie'tegenstand van onze dappere
divisies, die den vijand door tegen
aanvallen op enige plaatsen het ter
rein. dat de vorige dag was verloren
gegaan, weer ontrukten Slechts In
een sector kon de vijand na een
harde, wisselvallige strijd zijn pene-
tratieeebied enigermate uitbreiden
Hij leed uiterst zware verliezen aan
doden en -gewonden -n verloor meei
dan 50 tanks Ten oosten van de Orne
werd een vijandelijke stoottroep vol-
komen vernietigd.
Tn het gebied van Cherbourg blij
ven ziclr noc altijd talrijke steun
punten van het leger van de marine
en de luchtmacht dapper eD plichts
getrouw verdedigen Het binnen
varen tn de haven van Cherbourg
vormt {Jaardoor voor den tegenstan
der noe altijd een'belemmering, hoe
wel de puinhopen van de stad in het
bezit van den vijand zijn Ook in het
noordoostelijk»5 en noordwestelijke
deel van het schiereiland Cherbourg
handhaven zich nog eigen steunpun
ten In onwrikbare standvastigheid
In de afgelopen nacht vielen zwa
re gevechtsvliegtuigen viiandeli.ike
scheepsconcen tra ties voor de Nor
mand ische kust aan Een stfeciaa)
landingsschip werd In brand gewor
pen. Er ontstonden ontploffingen. Dr-
marinekustbat.teri.i ..York" dwong een
vijandelijk? torpedojager en een
formatie torpedomotorboten, die de
haven van Cherbourg wilden binnen
dringen. de steven te wenden.
Voor de Nederlandse kustfen ln
het Kanaal beschadigden patrouille
boten verscheidene Britse torpedo
motorboten
Zwaar vuur van de .V 1" blijfi
onafgebroken op het gebied van Lon
den liggen.
Aan het Italiaanse 'roftt werd ook
gisteren weer in de sector tussen de
kust. en hei Trasimeense meer ver
bitterd gevochteD De vijand probeer
de opnieuw met sterke infanterie-
en pantserformattes ons front te
verbreken Er ontstonden zware, wis
«elvallige gevechten waarin de
vijand echter slechts op de uiterste
wac.'pliilfr vleuce' Tprvein kon win
nen. In alle overige sectoren werd hij
mei zware verliezer aan doden en
gewonden verdreven Tn de afweer-
gevechten ten westen van het Trasi
meense meer he.hben de 20e pantser
grenadiersdi visie onder bevel van
luitenant-generaal Fries de 4e val-
schermlaeerdivtsie ondei bevel van
kolonel Trettner en 35fie divisie in
fanterie ondei bevel van luitenant
generaal Faulcnbach voortreffelijk
ondersteund door artillerie en lucht
doelgeschut alle met overmachtige
strijdkrachten uitgevoerde doorbraak
pogingen van dpn vijand met bijzon
der zware verliezen voor den tegen
stander ir»-gevechten op korte af
stand steeds weer afgeslaeen.
In de centrale sector van het Oos
telijk front duren de verbitterde ge
vechten in bet gebied Bobroeisk en
Mogilef voort Na ontruiming van
jtofirp Or<=ia on Witehsk heeft de
zware afweerslag zich verplaatst
naar het gebied ten oosten van de
midden- en bovenloop van de Bere
zina Ten zuidoosten van Polozk
mislukten herhaalde doorbraakpo
gingen van de bolslewieken Ten
zuidoosten van Pleskau stortten
plaatselijke aanvallen van den vijand
ineen v
Formaties slagvllegtuigen onder
steunden de afweergevechten van
het leger en vernietigden talrijke
vijandelijke tanks meer dan 100
vrachtauto's en een groot aantal
stukken geschut
Zware, gevechtsvliegtuigen onder
namen overdag een aanval op het
station Kalinkowitsji. Ook d& nachts
werd het bolsjewistische ravitaille-
rirgsverkeer met succes bestreden
Vooral tn de st%tionseraplacementen
van Smolensk ontstonden branden
en ontploffingen Bi.i verscheidene
Nog meer verrassingen
voor de Amerikanen
(Van onze Berlvjnse correspondente)
Nu de weerstand van de laatste
groep in Cherbourg nog altijd aan
houdt en de weinige mannen, die
nog in de havenforten zitten de
aanvallende Amerikaanse troepen
nog altijd geweldige verliezen roe-
brengen. bespreekt men in Duits
land de vraag, of het misschien mo
gelijk geweest zou zijn om in dit ge
deelte van het invasiefront zoveel
Duitse troepen te stationneren, dat
de 'Anglo-Amerikanen in het geheel
geen kans gekregen zouden hebben
hier een plaatselijk succes te beha
len.
Intussen is men echter ook in niet-
militaire kringen tot de overtuiging
gekomen, dat de Duitse legerleiding
er goed aan heeft gedaan geen troe
pen van elders weg te halen, maar
deze voor de nog te verwachten wer
kelijk grote slag in reserve te hou
den Dc Anglo-Amerikanen daaren
tegen hebben veel tfieer divisies in
dc strijd moeten werpen dan oor
spronkelijk hun plan was. Zij heb
ben zelfs een groot aantal speciale
troepen moeten offeren, iets. dat la
ter beslist zijn uitwerking zal heb-
ben r
Ja. men moet zich nu afvragen of
dc geallieerde legerleiding nog in
staat zal zijn met de troepen, die zij
in Engeland zelf ter beschikking heeft,
de invasie volgens de van tevoren
vastgelegde punten uit te voeren. Het
Jijkt er op. alsof de Duitsers deze mis
rekening voorzien hebben en er on
middellijk van het eerste uur van de
invasie *1 alles op gezel hebben deze
fout in de berekening van den vijand
noc ie vergroten.
De Duitsers hebben in deze oorlog
bewezen, dat zij met het gebruik van
verschillende wapens, of het nu be
kende of onbekende zijn, zeer goed
hun tijd weten af te wachten en dat
hen zelfs hoon en spot van den tegen
stander over het uitblijven van. een
nieuw wapen niet kon verleiden dit
voor zijn tijd te gebruiken.
Men kan er daarom vast op reke
nen, dat in het bijzonder in het geval,
dat dc Anglo-Amerikanen troepen van
elders moeten laten komen, deze nog
heel wat verrassingen zullen, beleven.
BERLIJN, 29 Juni. Dc haven
commandant van Cherbourg, kapi-
teiu-ter-zee Witt, die ook in het
weermachtsbericht genoemd is, heeft
zijn stelling verplaatst en blijft zich
heldhaftig verdedigen tegen alle
aanvalspogingen van den vijand. In
samenwerking met dc onverstoor
baar vechtende kustbatterijen der
marine, vooral de „York", verhindert
hij daardoor nog steeds, dal dc
vijand dc haven van Cherbourg bin
nenloopt.
vijandelijke aanvallen op stad en
haven Kirkenaes schoten jagers en
luchtdoelartillerie gisteravond en ln
net verloop van de nacht 77 Sowjet-
Russische vliegtuigen omlaag
In hevige luchtcevechten behaal
den de eerste luitenant Don en
luitenant Norz alleen elk 12 overwin-
rönaen in de lucht.
Een sterke formatie Amerikaanse
oommenwefpers ondernam gister
ochtend een aanval op het stadsge
bied van Boedapest. Strijdkrachten
der Duitse en Hongaarse luchtverde
diging vernietigden 24 vijandelijke
vliegtuigen.
Duitse gevechtsvliegtuigen vielen
m de afgelopen nacht afzonderlijke
doelen in Zuïdoost-Engeland aan."
VI veroorzaakt nieuwe
schade
STOCKHOLM. 28 JunL In de
loop van Woensdag heeft boven
Zuid-Engeland wederom Duitse acti
viteit in de lucht geheerst, zo meldt
de Engelse berichtendienst. Officieel
is Woensdagavond in Londen be
kendgemaakt.' dat wederom verliezen
en schade zijn ontstaan.
In weerwil van het „zwijggebod'
druppelen toch in de Britse pers en
radio bijzonderheden door over de
uitwerking van ..V 1". Zo blijkt de
geweldige luchtdruk der Duitse pro
jectielen o.a. uit de herhaalde van
officiële zijde gedane waarschuwing
zo ver mogelijk van de ruiten be
scherming te zoeken, aangezien uit
de praktijk is gebleken dat in verre
omtrek van ieder ingeslagen projec
tiel grote glasschade" wordt aange
richt.
De bekende publicist vernon Bart-
lett schrijft, dat de bombardemen
ten met het nieuwe Duitse wapen
zenuwslopender zijn dan een gewoon
bombardement uit de lucht. Het on
aangenaamste hierbij is, zoo voegt
Bartlett hier nog aan toe. dat men
deze vliegende monsters reeds kilo
meters verwijderd hoort aankomen,
zonder evenwel te wetgn, waar zij
zullen inslaan.
Volgens de „Daily IVIa.il'* waren dc
aanvallen op Zuid-Engeland Zater
dag en Zondag zo groot, dat men in
Engeland dit weekeinde het aller
ergste van dc gehele oorlog noemt.
Reuter meldt over de beschietin
gen, dat de tijdsruimte tussen het
ophouden van het motorengeruis en
de explpsie dei1 projectielen de laatste
dagen groter is geworden.
De Londen^e correspondent van
..Svcnska Dagbladet" deelt mede, dat
tn de nacht van Zondag op Maandag
de Engelse majoor Currle slachtoffer
van V. 1 is geworden. Majoor Currle
was een der leiders van dc dagelijkse
militaire conferenties op het Ministerie
van Voorlichting
Ie JAARGANG No. 150
LD
DONDERDAG 29 JUNI 19**
Uitgave: N.V. De.Arbeiderspers 8ureau voor redactie en ^ministratie: Hooigracht 31, Leidén.
Tel. 24996 - Pos+giro -184.120 - Abonnemetsprijs 21 ct. per we$k of f2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
In de kalkfabriek V.h. Van Dijk en Co, te Dordrccnl is een persketel ontploft
en met enorme kracht van zijn plaats genikt. Het gevaarte van 20 m. lang en
2 m. hoog. schoot dinars door een fabrteksmuurdoor huizen van het Vier-
Ttiolenhof. vervolgens door huizen aan dc Lijnbaan en na over dc straat
geschoven te zijn, verwoestte het ook aan dc overkant een liuis. Dc kétel
kwam van rechts, schoot over de straat en boorde zich halvenoege in dc
huizen aan de overzijde. (Foto. C.N.F./Hoj
DEVENTER, 29 Juni.
Op de tentoonstelling te Deventer,
ingericht op initiatief van den
Gemachtigde voor de Prijzen kunnen
gelegenheidsscharrelaars tot hun le
ring de ene koude douche na de an
dere ontvangen. Gelegenheidsschar
relaars zijn de oorlogswinstmakers,
die er geen been in zien tegen
.zwarte" prijzen materiaal en grond
stoffen tc kopen, om die tegen
„zwarte" lonen te .Jaten verwerken
tot gebruiksvoorwerpen, die met-
„zwarte" winst véél en véél te duur
aan den man worden gebracht.
Kan het zwarter"?
Misschien niet zwarter, maar wel
erger! Namelijk in die gevallen, dat
de gebruikswaarde van het eindpro
duct niet van zoveel betekenis is,
dat het te billijken zou zijn schaarse
materialen of grondstoffen te ver
werken om met zulk een wanpro
duct.aan de markt te kunnen komen.
De eerste koude douche: de dooi
de Dienst van den Gemachtigde
voor de Prijzen vastgestelde verkoop
prijs van een bepaald artikel blijkt
zó laag te zijn, dat de scharrelaar
er nauwelijks het in dat product
,.zwart"-verwerkte materiaal mee
kan bekostigen. Dc Dienst houdt met
„zwarte" inkopen van materiaal
geen rekening. De scharrelaar staat
dus voor de keus om met verlies te
werken of de productie stop te zet
ten. Hij zal tot het laatste besluiten
en daarmede dient hij dan. nolens
volens onze volksgemeenschap, want
nu blijft er weer enig materiaal be
schikbaar voor den bona-fiden fabri
kant, die alleen tegen ^geoorloofde
prijzen pleegt in te kopen
Nog een douche
Een tweede koude douche: bepaal
de producten komen niet in aanmer
king voor een codenummer en een
prijsvaststelling, omdat de vervaar
diging gepaard gaat met een erger
lijke verspilling van schaarse mate-
BERLIJN. 28 Juni. De pantser
slag van Tilly breidde zich in de
loop van hedenochtend zowel naar
het oosten als naar het westen ver
der uit. Het Britse opperbevel wierp
talrijke nieuwe gevechtsformaties in
de strijd, die thans van Caen tot aan
het gebied ten zuiden van Bayeux
over een frontbreedte van 25 tot 30
kilometer stormlopen op de Duitse
stellingen.
Bijzonder verbitterd wordt op 8
kilometer ten zuiden van Caen ge
vochten, waar de Britten een aan-
valszwaartepunt hebben gevormd, in
de hoop van daar uit naar de Orne
ten zuiden van Caen te kunnen door
breken.
Het Internationale In forma tions-
burp meldt
Reeds hel aantal der door de Brit
ten tijdens de beide eerste gevechts-
dagen verloren pantserwagens, dat
blijkens totdusver ontvangen onvol
ledige berichten minstens 110 be
draagt, vormt eën maatstaf voor het
buitengewoon grote gebruik van
strijdkrachten aan Britse zijde.
In de Seinebaailigt nog een zeer
sterke vijandelijke vloot. Meer dan
90 schepen oorlogsschepen, vracht
schepen en landingsvaartuigen
zijn voor de mond van de Orne ge
zien. Kustbatterijen namen de ont
schepingen vrijwel voortdurend on
der stoorvuur. In de Seine-baai werd
een vrachtschip in zinkende toestand
gezien. Andere vrachtschepen kregen
treffers en werden achter een rook
gordijn verborgen.
Ook gisteren bleef de vijandelijke
landingsvloot in verschillende groe
pen verdeeld. Een bericht zegt. dat
even na middernacht ongeveer 16
landingsboten oostelijk van de Ome-
monding aan land trachtten te ko
men. Door enige salvi onzer kust
batterijen werden zij teruggeslagen.
Waarschijnlijk was hier sprake van
een poging, het landingshoofd aan
de oostelijke oever van de Orne te
steunen, vooral omdat gisteren de
stad Cabourg was veroverd.
De vorderingen, die de Britten gis
teren ten zuidoosten van Tilly kon
den maken, zijn echter van zuiver
plaatselijke aard. Totdusver konden
de Britten slechts in een smalle sec
tor met enkele pantserwagens in de
diepte oprukken en de straatweg
Caen—VillersBocage passeren. De
vernietiging van deze doorgebroken
pantsergroep werd nog gisteravond
begonnen en is waarschijnlijk van
ochtend voltooid.
In alle overige gevechtssectoren in
het gebied van Tilly stortte de
I^ritse massale aanval, opdanks de
intensieve steun -van het vuur van
verscheidene slagschepen «ineen door
hevige tegenstand der Duitse ver
dediging. die vaak tot tegenaanval
len overging en cïbn Britten tijdelijk
opgegeven terreinsectoren weder ont
ruk terf
Grondige vernieling
Van welingelichte Duitse marine-
zijde verneemt Interinf de volgende
bijzonderheden over de vernieling aan
de haven- en vestinginstallaties van
Cherbourg.
De vernielingen, die zorgvuldig
voorbereid zijn. waren gisteren vrij
wel voltooid. De bijna 1000 meter
lange kade. die de grote en de
kleine rede van Cherbourg scheid
de. die talrijke schepen gelegenheid
bood tot meren en tevens de kleine
rede naar de zeezijde beschermde,
is door mijnontploffingen op negen
plaatsen zo zwaar verwoest, dat zij
bijna over haar gehele lengte naar
buiten werd geworpen.
Nabij deze kade is het grootste
droogdok van Cherbourg vernield.
Het arsenaal van de oorlogshaven,
dat aansloot bij het droogdok en bij
na even groot was als de stad Cher
bourg, heeft drie grote havenbek
kens De toegang tot de voorste haven
is door een blokkeringsschip ver
sperd, de sluizen naar de twee andere
havens, de bruggen en spoorverbin
dingen zijn opgeblazen, evenals
zeven vrij grote dokken. Door de ver
nieling der sluizen lopen de haven
bekkens bij eb droog.
Alle overige werfinstalaties. kra
nen, transportmateriaal en dergelijke
zijn volkomen vernield. Het zee
station en de handelshaven, welke
laatste alleen door sluizen bevaar
baar was gemaakt, zijrr eveneens
versperd, kaden en de toegangswegen
naar het zeestation zijn opgeblazen.
Door explosies heeft men eveneens
de mogelijkheid opgeheven om met
schepen in de handelshaven aan te
.leggen Het als een vinger naar het
Noorden wijzende complex van het
zeestation met een spoorweginstalla
tie over acht rails, is met wagonla
dingen springstoffen tot onherken
baarheid toe verwoest. Ook de toe
gang naar de kade aajo de Westzijde
en de kade France zijn versperd.
i drm- r
de eem A
-r01JIr
'PoCfWJ V
ilikken
rialen. Aan deze producten wijdt de
tentoonstelling van de Prijsbeheer-
sing een aparte hoek. die niet de
naam „kerkhof" wordt aangeduid.
Wij zien daar een o zo grappig kin
derkapstok je: een doormidden ge
zaagde berkenstam van vijftig of^
zestig c.m. lengte, versierd met een
paar uit triplex gezaagde sprookjes
figuren. Vraag niet, tegen welke prijs
dit gebruiksvoorwerp* met beperkte
gebruikswaarde aan de markt wordf
gebracht. Belangrijker is de vraag
hoeveel wasknijpers of hoeveel paar
houten sandalen uit dat halve boom
stammetje gezaagd kunnen worden.
Aan wasknijpers en houten sandalen
heeft de gemeenschap thans méér
behoefte dan aan grappige kinder-
kapstokjes.
Een ander voorbeeld van mate
riaalverkwisting. gepaard gaande
aan ondoelmatigheid, is de veredelde
jampot. De jamfabrieken zitten drin
gend verlegen om glas, maar de
of andere „fabrikant", die op g
winst uit is, koopt de lege jampol
op om ze met behulp van blikkei
bandjes, ijzeren krullen en een
kwastje verf te „veredelen" tot een
„luxe'-jjampot, die inplaats van een
paar stiflvers een paar gulden moet
opbrengen.
Bij een objectie f-cntische be
schouwing van de tentoonstelling
komt men tot de conclusie, dat er
nog heel wat gecodeerde en geprijs
de artikelen naar het ..kerkhof" die
nen "te worden verbomen. Wij den
ken daarbij aan twaalf glazen bowl
prikkers in een houten standaard,
die geflankeerd wordt door twee Ne
derlandse klimmende leeuwen van
verguld triplex. De officieel vastge
stelde prijs voor dit moois bedraagt
3.65. maar men vraagt zich af. wat
de gebruikswaarde is van twaalf
glazen bowl-prikkers in een tijd. dat
er geen. ..bowl" kan worden gemaakt
en er dus niets te prikken valt
En wat te zeggen van die monu
mentale boekensteun, die officieel
7.30 mag kosten? Het monumen
tale geval is bedoejd om de herin
nering wakker te houden aan de
Grebbelinie: de ingebrande fekst
„Het vaderland getrouwe" is er voor
alle duidelijkheid tweemaal inge
brand en het geheel vormt een wan
gedrocht. waaraan wij verder geen
woord willen verspillen. Het ver
spilde hout had voor belangrijker
dingen gebruikt Kunnen worden.
UTRECHT, 29 Juni. Naar
wij vernemen is in verband
met de onlangs in het voor
uitzicht gestelde drastische
beperking van bet gebruik
van electrische stroom bin
nenkort een zeer belangrijke
beperking van het reizigers
verkeer bij de ^Nederlandse
Spoorwegen te verwachten.
Deze beperking wil van die
aard zijn, dat vrijwel-het ge
hele particulier reizigers-
vervoer; zal worden stopgezet.
Alleen aan Staatsambtenaren
en aan personen bij de Weer-
macht of in Weermachtsbe-
drijven werkzaam zullen
speciale, geregistreerde ver
gunningen voor het gebruik
maken van de nog overgeble
ven reizigerstreinen worden
verleend.
Het ligt de bedoeling
deze verstrekkende maatrege
len binnen e.k. weken ten
uitvoer te leggen, waarschijn
lijk nog vóór hét intreden
van de vacantic-periode.
Wij zouden deze opsomming nog
kunnen voortzetten, doch een paar
voorbeelden mogen voldoende wor
den geacht. Misschien komt er dan
wel de een of andere „Kitsch"-be-
strijdingscommissie in werking......
Verheugend is het, dat er een be
gin is gemaakt en dat er eindelijk
iets wordt gedaan om paal en perk
te stellen aan een door niets houd
baars te verdedigen oorlogsproductie,
die gepaard gaat met een ergerlijke
verspilling van kostelijk materiaal en
een onhoudbaar opjagen van de prij
zen van werkelijk onmisbare ge
bruiksgoederen.
Wolff en Van Zwanenberg
adviseren ie Londen
STOCKHOLM. 28 Juiü. Dc ulfc-
geweken Nederlandse regering heeft
twee emigranten uit Nederland be
noemd tot regerings-adviseurs en
chef-inkopers. Daniël Wolff, de ge
wezen bankier, die zich in Nederland
enige millioenen wist te verzamelen.
Is belast met het uitbrengen van ad
vies over de aankoop van wapenen
en de uitvoering der betreffende re-
geringsorders en Sal van Zwanen
berg, bekende figuur uit de affaire
te Oss. werd benoemd tot adviseur
en lnkcper der regering op het ge
bied van levensmiddelen,
Conferentie v«n vier aanstaande?
STOCKHOLM, 28 #unl. „Stock-
holms Tidningen" geeft een gerucht
weer. volgens hetwelk Roosevelt. Chur
chill. Stalin en Tsjang kal Sjek ln de
komende weken, waarschijnlijk ln de
hoofdstad der Ver. Staten, een ont
moeting zouden hebben ter bespreking
van de internationale organisatie na
de oorlog.
Stamboekkoe voor slacht
verkocht
HAARLEM, 29 Juni.
De 46-jarige veehouder uit Haar-
lemmcrliede J. Zandvliet had aan
een Haarlemmer een Friese stam
boekkoe verkocht, hoewel hij wel
wist, dat het dier voor clandestiene
slachting bestemd was.
De officier was van mening, dat hij
dezen boer met een zeer hoge boete
zwaarder zou treffen, dan met een
vrijheidsstraf en vorderde derhalve
oplegging van een boete van 2000
gld. De rechter verenigde zich hier
mee.
(Van onzen specialcn verslaggever)
WENEN. Juni.
De Wener is altijd en onder
alle omstandigheden hoffe
lijk en charmant. Hij zou zeker
de laatste zijn om in woorden uit
te drukken, dat hij uw aanwezig
heid eigenlijk overbodig vindt.
Zijn hoffelijkheid gaat zó diep.
dat hij zelfs aan de gedachte
niet toekomt. Op dit muziekfeest
ter ere van Richard Strauss een
muziekfeest met een mihimum
aan vreemdelingen, maakt, hij
zijn vreugde dan ook niet in het
negatieve kenbaar. Hij vindt po
sitieve vormen genoeg. Hier staat
een groot kunstenaar, de grootste
der levende componisten. Er is in
volle oorlogstijd ep op de drem
pel der beslissende militaire ge
beurtenissen een zinvolle gele
genheid hem te vieren. Men voelt
dezen man als Weens kultureel
bezit. Zou dan de Wener niet
zijn kansen grijpen, nu bij dit
..muziekfeest zonder toerisme"
buitenlanders, een kleine minder
heid voor de loketten zijn en We
nen zélf de zalen tot de verste
hoeken vullen kan?
Dit muziekfeest in oorlogstijd is
nadrukkelijker dan ooit en met vol
ledige erkenning van zijn Europcsen
zin een Weense gebeurtenis, een ge
beurtenis der We
ners. En daar;
waar Wenen dat
nog afzonderlijk
beklemtoond vindt,
stijgt de belang
stelling en de geest
drift tot maximale hoogtenV- wordt
de gebeurtenis zélf opgesti&ïjd in de
werveling van een temperament, dat
zeker niet bij toeval de driekwarts-
maats beroemd maakte.
Wenen en wals
Drie hoofdstukken van dit Strauss-
feest ip Wenen voelden de Weners
als hun zeer bijzondere aangelegen
heid. Het eerste omvatte natuur
lijk „Der Rosenkavalier", Richard
Strauss' meest bekende en meesl-ge-
speelde opera. Alleen Wenen heeft
het werk thans meer dan 330 maal
uitgevoerd. Dat wil iets zeggen voor
muziek van de eigen tijd. die nog
altijd velen schichtig maakt. Deze
Rosenkavaliervoorstelling in de
Weense Staatsopera heeft juist door
deze reeks van 330 een ideaal even
wicht, een zeldzame vlotheid, een on
navolgbare verfijning gekregen. Elk
gebaar erin is versmolten met
Strauss' weelderige muziek. En de
walsen uit ..Der Rosenkavalier" heb
ben de Weners zeer bijzonder in het
hart gegrepen. Zij koesteren dit werk
en zij koesteren zijn schepper. „Der
RosenkavalieriVwas het feest van dit
Straussfeest.
Het tweede Weense hoofdstuk: een
jonger werk, dat bij zijn première
mei vrij veel reserve ontvangen is en
toen een zwakke herhaling van dezen
..Rosenkavalier" heette. Het blijkt
inmiddels Strauss' grootste succes
zeer dicht op de hielen te komen:
..Arabella". De sublieme uitvoering,
die de Staatsopera met Maria Rei
ning in de titelrol en Alfred Jcrgcr
als haar tegenspeler èn als regisseur
gaf, was door de beschikking van hét
toeval de eerste kunstgebeurtenis in
Wenen na het bekend worden der
geallieerde landing in Normandic. En
de duizenden Strausspelgrims. in
alle loges van de enorme zaal dicht,
opeengedrongen, wilden nauwelijks
afscheid neanen van de zangers, van
dirigent Rudolf Moralt. van den
telkens opnieuw op het podium ge
roepen componist. Ook „Arabella"
heeft haar driekwartsmaat, haar
Weense geest, haar eigen karakter.
Zij getuigde op invasiedag van bij
uitstek ^JTeense gevoelens.
Verjaarsfeest
Formeel toegesproken, formeelge
lukgewenst en formeel met geschen
ken bedeeld heeft men den tachtig
jarige natuurlijk op de dag. die de
geboorteregisters daarvoor bestem
den: de „eigenlijke" verjaardag - het,
derde hoofdstuk. Maar ook een
Wener die formeel wordt, verliest
zijn gemoedelijkheid niet. Het waren
geen droge redevoeringen. Waarmee
men Richard Strauss temidden van
het matgoud van de Musikverein-zaal
vierde Het waren „gewone" woorden
vol humor.
Prof. Wilhelm Jerger, bestuurder
van de Weense Philharmonie cn Karl
Böhm, Richard Strauss opvolger in
Wenen als dirigent, wisten ook de
officiële woorden een driekwartsmaat,
te verlenen. En de Philharmoniker
onderstreepten dit- bij uitstek Ween
se rhythme nog meri walsmuziek uit
(natuurlijk:) „Der Rosenkavalier"
Richard Strauss zelf stond met zijn
tachtig jaren als een eik in de feest-
stormen. De vroege ochtend van zijn
verjaardag had hem als eerste ge
schenk het handschrift van een ge
dicht van den Wcensen dichter 'Josef
Wcinheber opgeleverd. Nu dirigeerde
hij zélf als symbool van de humor
„Till Eulenspiegel", als symbool van
intiemste verbondenheid met Wenen
en de Philharmonie zijn Sinfonia
Doinestica. de ..huiselijke sympho-
nie". En de jubel begon andermaal
en vend andermaal ternauwernood
een einde
Dit is géén balans van een muziek
feest. Ver van de kusten, waai de
oorlog in ongekende hevigheid woedt,
kan het dit niet zijn. Maar het is
misschien de getuigenis van een stuk
kuituur-ervaring en een stuk levens
wil, dat aan geneel Europa iets te
zeggen hóéft.
grote invloed, die hij op de openbare
mening van Frankrijk heeft uitge
oefend. HIJ deed een beroep op het
Franse volk tot eenwording en een
drachtopdat het niet ten prooi zal
vallen aan de verschrikkingen van de
PARIJS. 28 Juni. Over de
moord op den Fransen staatssecre-
talis voor Ders en nrnrviannrla Phi burgeroorlog. Tenslotte prees Laval de
linr£ nSLtat JuüJS' persoonlijkheid van Henrlot. die. zoals
lippe Heniiot, (\oidt het volgende hij zcide. als martelaar op zijn post
gemeld: i8 gevallen.
Nationale figuur
Hcnriot bracht de nacht door in
zijn bureau te Parijs, dat niet ver
van de Seine, de Kamer van Afge
vaardigden, het ministerie van Oor
log en de Duitse ambassade is ge
legen.
De weinige leden van het perso
neel, die getuige waren van de aan
slag, verklaarden, dat Woensdag
ochtend vóór zessen een aantal ge
wapende mannen m enige auto's
voor het gebouw stilhield». Zij hiel
den met hun automatische pistolen
twee politie-agenten in bedwang. Drié
der indringers, die de indeling van
het huis hebben moeten kennen,
begaven zich naar de eerste verdie
ping en klopten aan/de deur van
de slaapkamer, waar Henriot en zijn
vrouw *ch ter ruste hadden bege
ven. Heflxiot zou zelf de grendel van
de deur hebben geschoven: waarna
een der indringers den staatssecreta
ris door een kogel in het hart dood
de.
Vanochtend fceeft de chef der re
gering, Laval, die zich te Parijs be
vindt, een bezoek aan het bureau
gebracht en enige tijd bii het stof
felijk overschot vertoefd. Tegen elf
uur brachten de Duitse ambassadeur
eD mevrouw Abetz een condoleantie-
bezoek aan mevrouw Henriot.
In politieke kringen te Berlijn
spreekt men van de dood van een
nationaal Fransman, die heeft in
gezien, dat het in deze oorlog ook
voor Frankrijk er op aankomt een
belangrijke bijdrage te leveren voor
de vrijheid van Europa, en die ln
deze strijd voor Europa ls gevallen,
op aanwijzing van Engeland ver
moord door Franse terroristen.
In eeTi voor de Franse radio gehou
den herdenkingsrede heeft Laval o.a.
gezegd: „Deze moord bewijst liet best
dat Henrlot'8 tegenstanders geen ander
middel gehad hebben om hem te ant
woorden en dat zij er derhalve dc
voorkeur aam gegeven hebben hom op
deze wijze tot zwijgen te brengen
Zijn dood ls een bewijs voor de
Phllllppe Henriot werd 7 Januari
1889 als zoon van een officier te Reims
geboren. In 1925 trad hij voor het
eerst op ln de politiek en omstreeks
1936 begon hij naam te maken door
zijn aanvallen ln de Franse Kamer op
de communisten.
Het toenmalige hoogtepunt van zijn
parlementaire activiteit lag in de tijd
van de affaire Stawlsky. toen hij ddbr
zijn scherpe aanvallen op de regeririg-
Chaut-emps sterk tot haar val heeft
bijgedragen. Na de wapenstilstand was
Henriot een der grootste predikers van
de nationale revolutie
Zijn loopbaan werd bekroond toen
hij op 6 Januari 1944 werd benoemd
tot Staatssecretaris ln het ministerie
van Voorlichting. Hier heelt Henriot
vooral naam gemaakt door zijn dage
lijkse radiotoespraken.
Hulp spoedig merkbaar
(.Speciale' correspondentie)
BERLIJN, 29 Juni. In de Wil-
helmstrasse wordt verklaard, dat
voor de hulp aan Finland sterke
Duitse troepencontingenten klaar
staan. Het Duitse opperbevel heeft
deze reeds voor een deel naar Fin
land gedirigeerd en weldra zal, aldus
wordt verklaard, op de Karelische
Landengte de kracht van de Duitse
hulptroepen merkbaar worden. Het
opperbevel over deze Duitse troepen
berust bij de Finnen. Onder deze om
standigheden zal, zo wordt hier ver
klaard, de Sowjetbezetting van Wi-
borg slechts van tijdelijke aard blij
ken te zijn.
tn het verleden
Ligt het heden,
In 'Jt na wat worden zal.
BILDERDIJK
Joos de Moor oac.
10-2-1618. Vice-Adm. Blok
kade Duinkerken 1588.
Spaanse «valleien 1603.
(Foto OM.)
Ook thans weer strijden
Nederlanders voor Europa's
vrijheid ter zee. in trouwe
verbondenheid met hun Duit-
'se kameraden. (O.H.)
GOED VOORGAAN. DOET GOED VOLGEN!
Zet ook gij V oer Halve tn voor de toekomst van Uw ocUc
cn méldt U als vrijwilliger bij de Kriegsmarine.
Aanmelding staat open voor lederen Nederlander van 17—15 Jaar
en kan geschieden bij de Marineannahmestelle West Zwcigstelle
Niederlande te Utrecht, alle Haf en- en Ortskommandanturen en
bij de Nebenstellen der Waffen ff. alwaar alle gewenste in
lichtingen worden verstrekt.
Positie van A.D.M.-leidsters
aanzienlijk verbeterd
UTRECHT. 29 Juni. Zoal5.be-
kend mag worden verondersteld, be
staat het grootste gedeelte van df
meisjes, die in dc Arbeidsdienst voor
meisjes haar plicht tegenover land
en volk verrichten, uit vrijwilligers.
De verplichting bestaat tot dusverre
nog slechts voor enkele categorieën.
Dientengevolge klein begonnen, heeft
de Arbeidsdienst voor Meisjes
(A.D.M.) zich echter gaandeweg ont
wikkeld tot een instituut, dat een
grote aantrekkingskracht op onze
vrouwelijke jeugd blijkt uit te oefe
nen en tegelijkertijd stijgt dan ook
het aantal kampen. Het spreekt van
zelf, dat tegelijk met de groei van
de A.D.M. ook het beroep van leid
ster in deze organisatie aan belang
rijkheid heeft gewonnen. Ook van
officiële zijde is men tot deze erken
ning gekomen en aangezien de tot
nu toe geldende voorlopige bezoldi
ging van de leidster in de A.D.M. al
zeer bescheiden was, heeft de Secre
taris-Generaal van het Departement,
van Algemene Zaken dezer dagen een
besluit uitgevaardigd, waarbij de.
voorlopig vastgestelde bezoldiging
van 22 Juni 1942 is hei-zien De thans
vastgestelde bezoldiging houdt een
aanmerkelijke verbetering in van de
salariëring der leidsters, wier rangen
tegelijker tijd met enkele nieuwe zijn
aangevuld. Het lager kader bij de
A.D.M. wordt thans gevormd door
staf kern leidster en adspirant-hop-
vrouw, het midden-kader door de on-
derhop vrouw en hopvrouw, het
hoger-kader door de arbeidsleidster,
hoofd-arbeidsleidster en stafleidster
en het opper-kader door de hoofd
leidster. Nieuw zijn de rangen van
stafkernleidster. onderhopvrouw en
hoofdarbeidsleidster. in de bezoldi
ging zijn tweejaarlijkse salarisverho
gingen opgenomen, tot een maximum
van tien jaar. Tevens is een regeling
getroffen voor het toekennen van
vergoedingen voor huisvesting, voe
ding en kleding en het verlenen van
geneeskundige hulp
„Ra, ra, wie zijn het?"
DEN HAAG, 29 Juni. In de serie
brandende kwesties zal Max Blokzijl
op Donderdag 29 Juni 1944 over Hil
versum I van 18.45 uur spreken over
het onderwerp: „Ra. ra, wie zijn
het?"
VOLKSCULTUUR EN KUNST
Nieuw werk van Richard
Strauss
- Het koor van de Weense Staats
opera zal in het voorjaar van 1945 de
eerste uitvoering geven van „Epilog
zu Daphne", een nieuw a capellakoor
van deh onlangs tachtig jaar gewor
den Richard Strauss. Dit koorwerk,
dat gezongen moet worden door twee
gemengde koren en een Jongenskoor,
is in November van het vorig jaar
gereed gekomen.
Schade atan carillon Stevenskèrk
valt mee
Het carillon van dc Stevenskerk te
Nijmegen, waarvan de «toren ten offer
viel aan het bombardement, is niet
zo ernstig beschadigd, dat men moet
vrezen, dat het klokkenspel verloren,
is. De klokken heeft men vrijwel
ongeschonden uit de ruïnes kunnen
halen. Als de kerk eenmaal klaar u.
hoopt men ook het carillon, dat in
ons land en ook daarbuiten zeer be
kend is, weer in ere te kunnen her
stellen.
De verduistering begint heden om
22.00 en eindigt 5.30.
Maan onder 2.02, op 14.25.
d Juli V.M.. 12 Juli L.K.I 20 Ju»
NAL, 28 Juli E.K.