HET DAGBLAD Dagjesmensen gepropt in goederenwagons VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Britse heksenketel Feil van strijd in westen Italiaanse front De houding van het Nederlandse volk jatu Pinksterdrukte bij Spoorwegen Reizen was zeker geen genoegen Ongelukken onvermijdelijk Run op de trein Rouw in Frankrijk - 22 doden Duitse weermachtsberichten Geallieerde luchtmacht leed in het Westen ernstige verliezen Doelen in Engeland l Blijft liever thuis! bestookt V/er jaar Rijkscommissaris Plaats en waarde van de N.S.B. Tweede Nederrijnse Kuituurdag "p en half el Is nog altijd beter dan een lege dop, tenzij er aan dat halve ei een onaange naam luchtje zit! In dat geval geven wij de voorkeur aan de lege dop, of zullen wij er zuchtend in berusten, dat ons door omstan digheden niets beters kan wor den toebedeeld. Vroeger Ach ja, vroeger! Wanneer het vroeger mooi weel was, dan trok je er op uit, te land en te water Uitgaan beteken-ie vroeger ontspanning, omdat wij de beschik king hadden over een xeur van ver keersmiddelen autobussen voor tochten naar de mooiste plekjes m Nederland, pleizierboten voor toch ten door ons waterland, door het Rijk der Meren, naar de Duizend Eilanden, of over zee naar Marken, Volendam of Hoek van Holland, Welk een d rak te was dat vroeger langs de uitvalswegen van de grote steden! Onafgebroken rijen auto's, motorfietsen en rijwielen. Niemand bleef thuis, want niemand behoefde thuis te blijven. Vervoersmogelijkhe den weren er te over. Daags na Pink steren kon men in alle kranten lezen, hóe druk het was geweest en welk een belangrijk aandeel de Nederland se Spoorwegen in de Pinksterdrukte hadden gehad. Genoeg herinneringen Het vijfde oorlogsjaar 's ingetre den. Er varen geen pleizierboten meer, touringcars en autobussen voor dagjesmensen behoren lot het ver leden en wie nog een fiets heeft, is er zuinig mee en gebruikt haar in hoofdzaak voor zijn werk. De Neder landse Spoorwegen rijden volgens een belangrijk ingeperkte dienstre geling en van hogerhand wordt bij herhaling gepropageerd, dat men niet zonder uiterste noodzaak op reis moet gaan. Van tijd tot tijd gaan er geruchten over drastische vervoers- beperking voor particulieren...... En nu is het weer Pinksteren. En bovendien stralend wéér! Wie zijn verstand gebruikt spaart zijn krachten en blijft dicht bij huis in de schaduw of in de zon. Wie een tuintje heeft of een plat is kijk af! Hij kan het zich gemakkelijk maken en zo pleizierig mogelijk naar Pallie- terse trant de beide vrije dagen melken. Wie verstandig is! Helaas zijn er duizenden en tien duizenden onverstandigen, die in het vijfde oorlogsjaar de geneugten van een vredestijd willen na jagen. Die méér verlangen, dan de tijdsomstandigheden vermogen te bieden. Onze waarnemingen beperken zich tot de hoofdstad, maar uit andere plaatsen wordt ons hetzelfde ver schijnsel gemeld. Daar is met Pink steren een ware run op de spoorwe gen geweest Op het Stationsplein hebben zich rijen gevormd van reis- lustigen. die het liefst allemaal tege- lijkeen kaartje hadden willen kopen. Politieruiters moesten er aan te pas komen om de orde te handhaven en zowel op de Eerste als op de Tweede Pinksterdag stonden de mensen, die „er uit" wilden in dichte drommen: de kop van de stoet bij de stations- Zware luchtaanvallen PARUS, 30 Mei. Tijdens de Pinksterdagen zijn de volgende ste den door de Anglo-Amerikaanse luchtmacht geteisterd: Marseille: volgens de officieele ge gevens van de prefectuur waren gisteravond om 20.00 uur reeds 1200 lijken geïdentificeerd. 1125 gewonden zijn naar de ziekenhuizen overge bracht. Verwacht wordt, dat het aantal slachtoffers nog belangrijk zal stijgen. Avignon: 305 doden. 600 gewonden, 3000 personen dakloos. Nimes: 150 doden, 150 gewonden, 443 huizen verwoest. Chartres: 52 doden, 40 zwaar ge wonden, 50 huizen verwoest. Angeis: ruim 120 doden, ongeveer 200 gewonden. Kathedraal ernstig beschadigd, kasteel van koning René uit de middeleeuwen zwaar bescha digd. Ziekenhuis, pensonaat en een groot aantal woningen getroffen. In de kelders van het- pensionaat bevin den zich een vijftigtal kinderen, als mede tien priesters en kloosterzus ters. die men nog hoopt te kunnen bevrijden Nice: 255 doden. 153 vermistén, 473 gewonden en 4681 daklozen- Omge ving van Nice zijn 56 doden. Voorts werd de omgeving van Montpellier gebombardeerd. Er wer den 18 personen gedood en 31 ge wond. Bij een aanval van de Anglo- Amerikaanse luchtmacht op Zater dag en Zondag op het departement Seine et Oise weiden 214 personen gedood. Het aantal doden als gevolg van een luchtaanval op de sneltrein Pa rijsRouaan bedraagt 148. Verscheidene kerkelijke hoogwaar digheidsbekleders hebben hun ver ontwaardiging te kennen gegeven over het medogenloze optreden der Anglo-Amerikanen. In een herderlijke brief, voorgele zen in de kerken van St. Etienne, zegt de prelaat mgr. Bornet: „Ten opzichte .van zo vele ver schrikkelijke tonelen, die zich aan onze blik voordoen op deze feestdag, kan het. niet anders of men voelt zich doordrongen van een geweldige droef heid. want het is niet alleen onze grond, die aan het. wankelen gebracht wordt, doch ook al onze Christelijke opvattingen omtrent de beschaving." ,Het is een te verafschuwen krijgskunde, welke er in bestaat ener zijds een ontwapend land te doen bloeden en anderzijds onze bevolking te bombarderen, die op een zo be perkt grondgebied is samengepakt, onder voorwendsel van het raken van militaire objecten. Droevig voorwendsel in waarheid, als men bedenkt, dat een school werd verpletterd met den onderwijzer en zijn leerlingen. Het schaamrood stijgt naar de kaken van ieder be schaafd mensch wanneer men denkt aan het strenge oordeel, dat. over dit tijdperk wordt geveld," DEN HAAG, 30 MeL De door de Anglo-Amerikanen sedert enige tijd in Duitsland, Frankrijk en België toegepaste methode om de burgerbevolking door aanvallen roet de mitrailleurs van laagvlic- gendc toestellen te terroriseren, is thans ook in toepassing ge bracht op de Nederlandse bur gerbevolking. Zo zijn door aan vallen met mitrailleurs op rijden de treinen cn varende schepen in de bezette Nederlandse gebieden tijdens de Pinksterdagen 22 Ne derlanders gedood, 27 zwaar cn een groot aantal licht gewond. ingang, de staart tot voorbij de Oos telijke uitgang. Hoe deze drukte verwerkt kon worden? Net als vroeger deden de Neder landse Spoorwegen alles wat in haar vermogen was om het publiek te ge rieven. En misschien gingen zij daar bij zelfs nog iets verder, althans wan neer men de prestaties beziet in het kader van de in oorlogstijd toelaat bare mogelijkheden. Overvolle trei nen vertrokken met een nasleep van acht of tien propvolle goederenwa gens. Iedereen was even gemakkelijk: de Spoorwegen stelden wagons ter beschikking en het publiek was be reid er in te kruipen. Met de open bare veiligheid heeft niemand het erg nauw genomen. Zeker! Vóór het vertrek sloot het tereinpersoneel de schuifdeuren van de goederenwagens op de zogenaamde „koehaken", maar nauwelijks was de laatste wagon bui ten de kap of de deuren gingen aan weerszijden wagenwijd open! Onze correspondent uit Weesp ge- ragt. van reizigers, die onder weg langs de treeplanken op zoek gihgen haar luchtiger plaatsen. Waaghalzen reden op de buffers mee en van het „Vlug, Veilig en Voordelig" bleef alleen het vlug en voordelig over. Ter hoogte van de Kraislaan is een jongen van vijftien jaar van een rijdende trein gevallen. Met een ge broken been is hij ter verpleging naar een ziekenhuis gebracht. Eigen lijk verbazen wij ons er over. dat de lijst van ongevallen niet gróter is geweest Sommige mensen bedenken zich tweemaal alvorens op reis te gaan. omdat er luchtpiraten zijn. die het- reizen in oorlogstijd extra-gevaarlijk maken, De/e bedenkingen schenen met de Pinksteren vervaagd of weg gevallen te zijn. Ie JAARGANG No. 124 LD DINSDAG 30 MEI 1944 U if gave N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden. Telefoon 24996 - Abonnementsprijs 25 cent per week of f3.25 per kwartaal - Postgiro 184.120 - Postbus 65 Wij hebben tegen deze manier van reizen verscheidene bezwaren, maar vóór alles willen wij het publiek tegen zichzelf in bescherming nemen om dat er onder de omstandigheden, die zich op de beide Pinksterdagen bij de spoorwegen voordeden, niets over blijft dat het reizen tot een genoegen maakt. Oververhitte mensen, saamgepakt als haringen in een ton, konden op ons niet de indruk maken van dag jesmensen, die eens fijn voor hun plezier uit- zijn. Onze informaties zijn niet volledig: misschien hebben deze onnodige opeenhopingen van treinreizigers elders wel tot paniek en ernstige ongelukken geleid! Laat ons bij een volgende gele genheid verstandiger zijn. Droom op uw plat, of in uw tuintje van reizen en uitstapjes, die vroeger mogelijk waren, doch blijf op zulke dagen liever dicht bij huis. dan op reis te gaan in volgepropte goede renwagens. Al was het alleen maar om uzelf veel verdriet of onaange naamheden te besparen. HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER. 30 Mei. Het opperbevel van de weermacht deelt mede: Het zwaartepunt van de grote vijandelijke aanval lag gisteren aan de uiterste westelijke vleugel van het Italiaanse front van de kust tot in het gebied van de Albaner bergen. De hier met geconcentreerde infan terie- en pantserstrijdkrachten aan vallende vijand slaagde erin op en kele plaatsen plaatselijke penetraties tot stand te brengen, die door tegen aanvallen onmiddellijk werden opge ruimd of afgegrendeld. 25 vijande-, lijke pantserwagens werden hierbij stukgeschoten. Ten oosten van Velletri mislukten talrijke ter sterkte van bataljons on dernomen vijandelijke aanvallen. Ten zuiden en ten zuidwesten van Val- montone sloegen onze troepen alle aanvallen, die de vijand met. gecon centreerde strijdkrachten ondernam, uiteen en heroverden bij de voortzet ting van de eigen tegenaanval op nieuw terrein. In het gebied aan weerszijden van Ceccona viel de vijand met over machtige strijdkrachten onze stellin gen aan en kon in de door achter hoedetroepen taai verdedigde plaats binnendringen. Ten Oosten van de rivier de Sacco werden bij de afweer van vijandelijke aanvallen bij Pofi 22 vijandelijke pantserwagens stuk geschoten. Gewapende veerboten van de marine schoten in de Golf van Genua een Britse motortorpedoboot in brand. In het oosten kwam hot ook gis teren niet tot krijgsoperaties van be tekenis. Boven de Finse Golf schoten bewakingsvaartuigen van de marine 6 Sowjet-bommcriwerpers neer. Nog zeven andere werden in een lucht gevecht vernietigd. In de afgelopen nacht, ondernamen Duitse gevechts vliegtuigen doeltreffende aanvallen op de spoorwegknooppunten Kasatin en Sjmerinka. die branden en ont ploffingen in benzine- en munitie- opslagplaatsen veroorzaakten. Formaties Amerikaanse bommen werpers drongen overdag van het Zuiden en het Westen uit boven het noord-, centrale en zuidoost-Duitse gebied. Vooral in Leipzig, Posen en Kottbus ontstond schade. De bevol king leed verliezen. In hevige lucht gevechten en door de iuchtdöelarlil- lerie werden 94 vijandelijke vliegtui gen vernietigd. In de afgelopen nacht wierpen en kele Britse vliegtuigen bommen neer in het gebied van Weenen en op Hannover. Duitse gevechtsvliegtuigen onder namen doeltreffende aanvallen op de Engelse havensteden Falmouth en Portsmouth. Afweerstrijd leverde successen op Maandagmiddag meldde het weer- raachtsbericht De dag van gisteren stond aan het Italiaanse front overal in het teken van succesvolle afweergevechten. In de sector Aprillia-Valmontone sloegen onze divisies de door sterke pantser strijdkrachten ondersteunde door- braakaanvallen van den vijand in verbitterde gevechten af. Het tot dus ver nog door onze achterhoedetroe pen taai verdedigde puinveld van Aprillia werd aan den vijand over gelaten. Ten Oosten van Lanuvio zuiverden pantsergrenadiers in een onverwijlde tegenaanval een vijandelijke penetra tie. Bij zware gevechten in het ge bied van Velletri hebben zich de onder het bevel van den generaal dei- vliegers Schlemm staande troepen van het. leger en dc luchtmacht bij zonder onderscheiden. Ten Zuiden van Valmontone werd het penetratiegebied van de vorige dagen door aanvallen vanuit het Oos ten en het Noordwesten vernauwd. In de sector Roccagorga-Castro dei Volschi sloegen onze achterhoede- troepen in heftige gevechten met den vooral in het, Giugliano-dal sterk op- dringenden vijand alle aanvallen af. Uit het Oosten worden geen bij zondere gebeurtenissen gemeld. De bestrijding van het Sowjet-Russische aanvoerverkeer werd overdag en des nachts met succes voortgezet. Tal rijke stations, vooral Sjepetowka en Korosten, waren het. doel van zware aanvallen van onze luchtmacht. Formaties Amerikaanse bommen werpers drongen in de middaguren van gisteren onder krachtige bescher ming van jagers het West- en Mid den-Duitse gebied binnen. Door het uitwerpen van brisant- en biandbom- men werd schade aangericht, vooral in de woonwijken van Keulen en in enige steden van Midden-Duitsland. In uiterst harde luchtgevechten en door luchtdoelartillerie werden 75 vijandelijke vliegtuigen, waaronder vijftig viermotorige bommenwerpers, vernietigd. Negen andere vliegtuigen verloor de vijand boven de bezette Westelijke gebieden en boven de wa teren om Engeland. In de afgelopen nacht wierpen en kele Britse vliegtuigen bommen op het stadgebied van Mannheim. Duitse gevechtsvliegtuigen onder namen doeltreffende aanvallen op de Britse havensteden Torquay cn Brighton alsmede op afzonderlijke doelen in Oost-Engeland. Er werden explosies en branden waargenomen. Plaatselijke strijd nabij de Karpathen Het. weermachtsbericht van Zon dag luidde: Aan het Italiaanse front zet de vijand zijn grote aanval met nieuwe formaties met het zwaartepunt ten zuidwesten van Velletri ten zuiden van Valmontone. in het dal van de Giugliano en bij Ceprano voort. Aan weerszijden van Velletri mislukten alle door sterke pantserstrijdkrachten gesteunde aanvallen na harde heen- èn weergolvende gevechten. Dc naar Valmontone oprukkende DE NHAAG. 30 Mei. Op 29 Mei was het vier jaar geleden, dat Rijks minister dr. Seyss-Inquart als Rijks commissaris voor het bezette Neder landse gebied zijn ambt aanvaardde. Naar aanleiding hiervan heeft dr. Seyss-Inquart aan den vertegenwoor diger van het D.N.B. te Den Haag. Otto Raible, een interview toegestaan, waarin hij vragen over de ontwikke ling in zijn arbcidsressort beant woordde. Nog afgezien van de Nederlandse vrijwilligers aan de fronten, noemde de Rijkscommissaris de bijdrage, die Nederland levert voor de strijd om een nieuw Europa vooral op econo misch gebied, zowel absoluut als in vergelijking met andere bezette ge bieden, zeer hoog. Ook in de tewerkstelling leveren de Nederlanders een aanzienlijke pres tatie. Aan de andere kant zijn er bij Nederlandse arbeiders, die in Duits land .tewerkgesteld werden moeilijk heden ontstaan. De Nederlander is krachtens zijn karakter en traditie weinig geschikt voor het leven in werkkampen. Hij wil in de eerste plaats bij zijn gezin blijven. Dienten gevolge vermindert zijn prestatie alleen reeds door de verplichte te werkstelling in Duitsland, waartegen ook een krachtige illegale propaganda gevoerd wordt. Zo komt het vaak voor. dat arbeiders, die in Duitsland moeten werkep, ..onderduiken", d.w.z. zich onvindbaar maken en dus ille gaal leven. Voor Duitsland en de bezettende macht is de schade slechts gelegen in een zeker verlies van werkkrach ten, welk verlies echter niet, zo zwaar weegt. Werkelijk zorgwekkend ech ter is dit verschijnsel voor de Neder landers zelf. Om in het leven te blijven, wijden de onderduikers zich grotendeels aan de zwarte handel in levensmiddelen en verstoren daarmee de gewone, toch reeds uiterst moeilijke ravi- tailleiing. Een ander gevaar is daar in gelegen, dat de onderduikers in toenemende mate in handen vallen van de thans bijna uitsluitend onder leiding van communisten staande or ganisaties van verzet en sabotage. Kalm en verstandig Over de houding der Nederlanders in het. algemeen, zeide de Rijkscom missaris. dat zij de vele grote lasten, die uit de algemene oorlogstoestand en uit de bezetting zijn voortgevloeid, kalm en verstandig hebben aan vaard. Ook de omvangrijke evacua ties, die onlangs nodig zijn gewor den in verband met de inundaties, zijn zonder enig bezwaar met berging van alle voorraden, uitgevoerd. Ook stellen de Nederlanders zich zonder beklag beschikbaar voor de tewerk stelling ten behoeve van de lands verdediging bij het verrichten van werkzaamheden aan dijken enz. De Nederlandse autoriteiten heb ben dc orde in hun land goed ge handhaafd. Al zijn er in de jaren 1941 en 1943 moeilijkheden ontstaan, zo zijn dit toch geen tekenen geweest voor algemene en blijvende onlusten. Afgezien van enkele overvallen op distributiebureau's of bevolkingsregis ters, zijn er betrekkelijk weinig moeilijkheden. Zeer voortreffelijk is de houding van de Nederlandse vrijwilligers in hun optreden aan de fronten, voor al in de Waffen-//. De werkelijk verbitterde vijanden van Duitsland en het nationaal- socialisme vindt men slechts in een betrekkelijk kleine kring. Het gros van de Nederlanders neemt een af wachtende houding aan. De belang stelling voor uiteenzettingen van po litieke aard neemt, echter toe. Het zoeken naar een vorm, die met de nieuwe ontwikkeling in overeenstem ming is. is een thans reeds merkbare geestelijke beweging. Over de ontwikkeling van het po litieke beeld van Nederland zeide de Rijkscommissaris o.a.: Vier jaar ge leden werd aanvankelijk alleen de communistische partij opgeheven en werd de sociaal-democratische partij onder controle geplaatst. Door andere partijen, vooral door de pas opge richte „Unie", werd de poging ge daan, met ons tot een nieuwe ver houding te geraken, hetgeen evenwel uiteindelijk mislukte door hun ge brek aan vastberadenheid om de con sequenties uit de nieuwe toestand te trekken. De maand Juni 1941 bracht een opheldering in het politieke leven. De groepen, die niet tot een anti- bolsjewistische houding konden be sluiten, werden geleidelijk ontbonden, daarentegen ontstond aan nationaal- socialistische zijde een eenwording. Betekenis van de N.S.B. De N.S.B.. die thans dertien jaar bestaat, werd door ons aangetroffen en is dus een door en door Neder landse aangelegenheid. Zij heeft in de afgelopen jaren zich zelf meer en meer gericht naar de doelstellingen yan het nationaal-socialisme, zoals deze reeds vroeger in Duitsland bestonden. De vraag is wel eens gesteld, of aan de N.S.B. de leiding over de staat moet worden opgedragen. Wij kun nen ons echter niet onttrekken aan de verantwoordelijkheid, die wij door de bezetting op ons hebben genomen, zolang de toestanden hier bepaald worden door de oorlogvoering. De heer Mussert zelf ziet op dit tijdstip zijn taak niet in staatkun dige zin maar veeleer in politieke zin, doordat hij werkt aan het vesti gen van de overtuiging, dat voor Ne derland in het samengaan met Duitsland in de zin van de Europese lotsgemeenschap de enige mogelijk heid gelegen is zich te handhaven, en overeenkomstig zijn betekenis zich tc laten gelden. Bij de N.S.B. valt een te waarde ren standvastigheid van het stand punt te constateren. Ondanks de mi litaire gebeurtenissen van de afge lopen maanden heeft het aantal en de bereidwilligheid van haar leden om op te treden geen verzwakking ondergaan. Ten aanzien van de te verwachten invasie zeide de Rijkscommissaris: Uiteraard verkeert men ook hier in gespannen verwachting ten aanzien van de komende ontwikkeling. Maar ook hier verloopt de zenuwoorlog ten nadele van onze tegenstanders. Ook zij hier in dit gebied zijn vaak over hun zenuwen heen. De Nederlandse bevolking, hoe wel de vernietigende gevolgen van een ernstige strijd voor land en mensen haar duidelijk voor ogen staat, is over het algemeen kalm. Zij ziet. hoe krachtig dit gebied beschermd is en onder gaat de gelatenheid van de Duit se bezetting. Het kan zijn, dat er bij een invasie hier of daar storingen zullen komen, maar tot een uit de bevolking zelf voortspruitende crisis zal het niet komen. Wij Duitsers zijn evenwel vol vertrouwen, dat wij de taak zullen vervullen, die onze Führer in dit ge bied gesteld heeft, met het wapen in de hand. wanneer de vijand za! komen, en in orde en arbeid wanneer wij de vrede tegemoetgaan.' (Gedeeltelijk gecorrigeerd) vijandelijke aanvalsgroep werd in een tegenaanval ten zuidwesten yan de plaats na een verbitterde strijd tot staan gebracht. Pogingen van Marok kaanse bergtroepen om het dal van de Giugliano door een aanval via de bergen."die het dal begrenzen, te ope nen bleven zonder resultaat. Ten zuidwesten van Ceprano wier pen onze troepen in een tegenaanval den vijand, die met sterke strijdkrach ten over de Sacco heengetrokken was, terug. Bij Ceprano zelf bleef de vijand met vele honderden pantser wagens aanvallen. In een voorbeel dige strijd sloegen pantscrgrcnadicrs cn valschermjagers dc eerste vijande lijke aanvalsgolven uiteen en boden den in de plaats binnengedrongen vijand hardnekkig verzet. Een verder oprukken van den vijand werd door een geconcentreerd artillerievuur verhinderd. Van Britse motortorpedoboten, die Duitse convooien ten noorden van het eiland Elba aanvielen, werd een vijandelijke boot door onze beveili gingsvaartuigen in brand geschot en een ander beschadigd. In de gevechten aan het Italiaan se front hebben zich formaties ge vecht .vliegtuigen onder bevel van lui tenant-kolonel Helbig cn in de zware gevechten in de Liri-sector een afde ling luchtdoelartillerie onder bevel van kapitein Zimmermann bijzonder onderscheiden. In het oosten kwam het slechts tot plaatselijke gevechten in het voor terrein van dc Kaïpathen. In het achterwaartse gebied van de centrale frontsector wei-den na een strijd van verscheidene dagen sterke bolsjewis tische benden uiteengeslagen. De vijand leed zware, bloedige verliezen en verloor bovendien 2500 gevange nen. 130 kazematten en gevcchtspos- ten werden vernield en talrijke wa pens buitgemaakt. Sterke formaties Duitse gevechts vliegtuigen vielen in de nacht van 27 op 28 Mei de stations Rowno en Saray met waargenomen goede uit werking aan. Amerikaanse bommenwerpers drongen tot boven het zuidwestelijke rijksgebied door en ondernamen ter- reuraanvallen op de steden Mann heim en Ludwigshafen. Zwakkere aanvallen werden ondernomen op Saarbriicken en het gebied van Trier. Er ontstonden schade cn ver liezen aan mensenlevens. Ondanks de ongunstige voorwaarden voor de afweer werden door luchtverdedi gingsstrijdkrachten hier en boven de bezette gebieden in het westen 39 vijandelijke vliegtuigen vernietigd. Britse bommenwerpers ondernamen in de afgelopen nacht een terreur- aanval op de stad Aken, die schade en verliezen onder de bevolking ver oorzaakte. 28 terreurbommenwerpers werden neergeschoten. Enkele Britse vliegtuigen wierpen bommen neer op het stadsgebied van Berlijn. Duitse gevechtsvliegtuigen vielen doelen aan in Zuid-Engeland met goede uitwerking. Churchill's Jongste rede was de langste, die hij ln deze oorlog hield: zij omvat 33 dichtgetypte schrijfmachine-kantjes. Staats- mans-wijsheid en politieke bete kenis meet men niet bij de meter. Evenmin bij het kwartier of in bladzijden schrijf machineschrift. Wat men er echter met reden in verwacht, is een logische lijn, een welomschreven zin, die het bloedige offer van zovele volken inhoud geeft. In December 1943, dus nog niet zo heel lang geleden, zond Sta lin een merkwaardig geschenk naar Londen: een verzameling boekwerken, die door honderd duizend Sowjetrusslsche arbei ders en arbeidsters der bewape ningsindustrie in vrijwillig over werk bijeengespaard heetten te zijn voor de arbeiders van Enge land. De collectie werd met de gebruikelijke diplomatieke glim lach en handdruk in ontvangst genomen en ondergebracht in een daartoe tot „Arbeidersbiblio theek" omgedoopte Londense boekerij. Bij het geschenk be vond zich ook de „Grote bolsje wistische encyclopedie" in 84 delen. Bevond. Want dit kostelijke document van Sowjetrusslsche wetenschap is uit de verzameling verwijderd, toen een argeloze Brit op bladzijde 418 van deel 61 een uitvoerige karakteristiek van Churchill aangetroffen, en in groeiende verbazing gelezen had. In deze karakteristiek heet Churchill naar Lenins woord „de grootste hater van Sowjet-Rus land", hij wordt erin geschilderd als een man, die „de diepste haat van de arbeidersklasse op zich laadde door als minister van binnenlandse zaken bij stakingen herhaaldelijk te doen schieten op uitgebuite en halfverhongerde arbeidersmassa's", een man die tijdens de vorige wereldoorlog ontelbare soldaten zinloos in de dood joeg bij Antwerpen en de Dardanellen, een man die zich als politicus op grove wijze ver rijkte, en nog veel meer vleiends. In zijn Jongste Lagerhuisrede hield Churchill zijnerzijds een uitvoerige verhandeling over het bolsjewistische Rusland, waar naar hij zei „diepgaande veran deringen plaatsgevonden" heb ben. „De religieuze zijde des le vens heeft er een wonderlijke we dergeboorte doorgemaakt. Disci pline en militair eerbetoon in het Sowjetrussiche leger kennen huns gelijke niet." Ook „schijnt de be volking overwegend de wens te koesteren, dat Rusland en Enge land vrienden zullen blijven". In Zuid-Afrikaanse verliezen GENÉVE. 29 Mei. Volgens mededelingen van de Empire News 'heeft Zuid-Afrika sedert het be gin van dit jaar 5000 bestuurders cn 2000 navigatoren, waarnemers en an der vliegend personeel voor de Britse luchtmacht beschikbaar gesteld. Van dit Zuid-Afrikaanse contingent is tot dusverre ruim zestig procent buiten gevecht gesteld door verwonding of gevangenschap. Führer heeft onderhoud met Japansen gezant HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER. 29 Mei. De Filhret heeft Zaterdag den keizerlijk Japan sen ambassadeur Osjima voor een vrij langdurig onderhoud over actueele kwesties der Duits-Japanse samenwerking in de gemeenschap pelijke oorlogvoering der beide vol ken ontvangen. Aan de bespreking nam de rijks minister van buitenlandse zaken Von Ribbentrop deel. die met ambassa deur Osjima nog een vrij langdurig hartelijk onderhoud had. Dragers van ridderkruis gesneuveld BERLIJN, 29 Met Bij de ge- vechten in het Oosten heeft majoor Karl von Sivers, commandant der le afdeling van een pantserregi ment, de heldendood gevonden. Voorts is bericht van de helden dood binnengekomen van den Ober jager Pius Butz, die bij de zware af weergevechten ten zuidwesten van Pogrebisjtsje 12 pantserwagens had stukgeschoten. Revolutie in Ecuador Volgens een bericht van Associa ted Press is te Quito in Ecuador een revolutie uitgebroken. De beweging zou worden geleid door aanhangers van den vroegeren president Valasco Ibarra. Tijdens de gevechten, welke de ge hele nacht duurden, zijn honderden mensen omgekomen of gewond. Een dichte menigte beweegt zich door de straten en juicht de naam van Ibarra, die als balling in Columbië verblijft, toe. De revolutionnairen hebben zich met behulp van pantserwagens van de stad Guayaquil meester gemaakt. De president van Ecuador, dr. Carlos Arroyo del Rio. is met alle leden van zijn kabinet afgetreden. Hij droeg zijn bevoegdheden over aan den vice-voorzitter van dc se naat. di'. Fausto Navarro al Lende, en koos domicilie in de Amerikaan se ambassade. deze kinderlijke vormen bewoog zich geruime tijd de beschou wing. die de eerste staatsman van het Britse wereldrijk aan zijn parlement voorlegde als basis van Engeland's politiek en Enge- land's oorlogvoering. Men behoeft niet eens aan de veel-geciteerde uitlatingen te her inneren. waarmee Churchill nog in 1940 het woord van Lenin scheen te willen bevestigen. Het is voldoende, de tragikomische resultaten van Stalin's boekge schenk parallel met Churchill's voetval voor het bolsjewisme ter kennis te nemen, om vast te stel len, dat zin en lijn ln de ge allieerde oorlogvoering volstrekt ontbreken of in het gunstigste ge val de luid-verkondigde motieven niet dekken. Zo ls het op letterlijk alle onder delen van deze 33 kantjes vullende toespraak. Churchill toonde zich teleurgesteld, dat Turkije niet „moedig de oorlog ingegaan" is, en besprak tegelijk langs zijn neus v eg de politieke ruïne van landen als Polen, Zuidslavië en Grieken land, die door Engeland in de steek gelaten werden, toen zij destijds voor Engeland „moedig de oorlog in" gingen. Churchill beloofde Polen „compensatie ten koste van Duitsland voor gebieds- afstand aan de Sowjet-Unie" en verwachtte tegelijk, dat het Duitse volk zich door onvoorwaardelijke capitulatie aldus voor een groot deel onder de hoede der Polen zal gaan begeven. Churchill groef op nieuw het Atlantic Charter op, dat aan alle volken de vrije keus van hun regeringsvorm toezegt, doch deelde tegelijk mee. dat En geland thans definitief den eens als held binnengehaalden jongen koning Peter van Zuidslavië na bewezen diensten heeft laten val len en „voor den communist Tito" gekozen heeft. Behalve zulke verwikkelingen binnen het bestek der Britse poli tiek zelve, zijn er de „kleine" meningsverschillen tussen Enge land en de Sowjet-Unie, is cr de door de Manchester Guardian na Churchill's rede vastgestelde tegenstelling met de woorden van den Amerikaansen minister Cor- dell Huil inzake het standpunt tegenover de neutralen. zijn er duizend-en-één andere botsingen en contrasten. Uit deze zelfde heksenketel echter, uit deze zelfde brij van conflicten, onmacht en verdraaide voorstellingen zou een nieuwe „ordening" der gehele we reld tot stand moeten komen, wanneer de geallieerden in de militaire worsteling ooit de over hand behielden. Dét ls een zaak, die alle volken te denken geeft. ARNHEM, 28 MeL Dc Neder rijnse Kuituurdag ecu voortzet ting van dc vroeger traditionele Nederrijnse Zangersfeesten is roet Pinksteren voor dc tweede maal tc Arnhem gehouden en een onbetwist baar succes geworden. Deze Nederrijnse Kuituurdag ver enigde enige dagen in ongedwongen samenzijn honderden Nederlanders en Duitsers, uit alle delen van het land, en hij droeg er daardoor in be langrijke mate toe bij een brug te slaan tussen de beide volkeren. Ook een aantal Nederlandse en Duitse autoriteiten woonde de bijeenkom sten bij, onder wie zich ook de Rijkscommissaris. Rijksminister dr. Seyss Inquart en diens gevolmachtig de in Gelderland. Landrat dr. Schneider bevonden en van Neder landse zijde de waarnemende secre taris-generaal van het Departement- van Volksvoorlichting en Kunsten, jhr. mr. De Ranitz. De Landdag werd Zaterdagmiddag geopend in de tuin van het Arnhem se Gemeentemuseum met een rede van den Nederlandsen president van de N.D.K. den heer H. C. van Maas dijk, die uiteenzette dat de N.D.K. wil zijn een dienend instrument, die nend de gedachte, die ons bn ons werk geen ogenblik verlaat, dat- het Nederlandse volk een innige ver standhouding tot het Duitse moet vinden, dat de toekomst van ons volk er van afhankelijk is of deze innige verstandhouding ontstaan zal of niet. Deze eerste bijeenkomst werd op geluisterd door zang van het Arn hems Kamerkoor onder leiding van Richard Heuckeroth, een uitstekend zingend ensemble, dat onder meer een eerste uitvoering gaf van een mooi koorwerk, „Lente" van den di rigent, die ook zelf de tekst schreef. Ook het mannenkoor van Jef So- mers „Nederlandse Sanghersconste" zong nog een lied. Vervolgens leidde dr. F. M. Hübner een rondgang in over de tentoon stelling kleurendrukken van Duitse schilders uit alle eeuw'en. Hij legde daarbij sterk de nadruk op de we derzijdse beïnvlodeing van de Neder landse en Duitse schilders, die zich tot een eind in de vorige eeuw heeft voortgezet. Die verwantschap uit het verleden, zo betoogde hij. moet in de toekomst terugkomen." De geëxposeerde kleurendrukken toonden het werk der Duitse schil ders in drie afdelingen: de oude tijd. de romantiek en het realisme (einde 19e eeuw). Wij vermelden uit de oude tijd en kele Manessische handschriften en verder goede reproducties van wer ken van Stéphan Lechner, Matthias Griinwald, Holbein (Erasmus)Dü- rer (Madonna mit der Biren), Waldmiiller (de bekende kop van Beethoven). E ender beste reproduc ties vonden wij wel de „Frederik den Groten" van Adolf von Menzel Na een gezamenlijke koffiemaaltijd verenigden de feestgangers zich des avonds in de Stadsschouwburg, waar onder leiding van den Duitsen gast- dirigent Walter Stoschek uit Dres den door het geheel uit Nederlandse krachten bestaande ensemble van de Kamer-opera een opvoering werd gegeven van H. Götz' komische opera 1MET DEN NEDERLANDER BUITENGAATS STAAT DE JUISTE MAN OP DE JUISTE PL A A TS: Meldt U bij de Kriegsmarine Indiensttreding bij de Kriegsmarine is mogelijk voor lederen Nederlander tusschen 17 45 jaar. Aanmelding en inlichtingen bij de Manneannahtnestelle Weat. Plompetorengracht 24. Utrecht; alle Hafen- en Orts It om mand *n turen en de ver schillende ff-Meldeatellen m Nederland. „Der Widcrspentigen Zahmung". Tot de gasten behoorde deze avond ook de fl-Obergruppenftihrer und Gene ral der Polizci Rautcr. Zondagmorgen ging in het Rembrandt-theater dc Nederlandse première van de film „Der undliche Weg", gewijd aan den groten Duiteer Friedrich List. die leefde in het begin der negentiende eeuw en door zijn strijd tegen de tolbarrières tussen de Duitse landen veel heeft bijgedragen tot de een wording van zijn volk} Na een gezamenlijke maaltijd kon men in de middag luisteren naar het Concertgebouworkest uit Amsterdam. Het valt alleen te betreuren, dat in het programma de Nederlandse com posities geen belangrijker aandeel namen. Willem van Otterloo diri geerde het orkest als plaatsvervan ger van Hugo Balser en hij deed het met fijnzinnig vakmanschap. Na een imposante uitvoering van Beetho ven's Vijfde Symphonie hoorden wij Haydn's variaties op een thema van Brahms en Wagners „Tannhauser"- ouverture. De sopraan Corrie Bijster gaf een uitmuntende vertolking van Beethovens „Ah! Perfido" en zong nog. fijn van voordracht cn perfect van zangkunst, het lied „Zomerzang" van den Nederlandschen componist Voormolen. Dit op een hoog peil staande concert, was een prachtige bekroning van deze tweede Neder rijnse Kuituurdag. Smeermiddelen en generator- anthraciet DEN HAAG. 30 Mei. Van 1 Juni tot en met 31 October 1944 geeft elk der bonnen ..periode e" recht op het op de bonnen vermel de aantal eenheden smeermiddelen. Van 1 tot en met 30 Juni 1944 geeft elk der met de woorden „gene- rator-anthraciet dertigste periode" gemerkte bonnen recht op het kopen van 1 hl. (max. 75 kg.) anthraclet- nootjes IV of V. Gedurende hetzelfde tijdvak geeft elk der met ie woorden „generator-turfg dertigste periode" gemerkte bonnen recht op het kopen van vijftig suks baggerturf. „De Zonnehoeve" gesloten AMSTERDAM. 26 Mei. - De Ned. Jeugdherbergcentrale deelt mede. dat de jeugdherberg „De Zon- hoeve" in Blaricum voor het trek- kersvcrkcer gesloten is. Het heeft dus geen zin, zich voor overnachting aan te melden. Afdeling Rode Kruis verplaatst DEN HAAG. 30 Mei. De afde ling V van het Nederlandse Rode Kruis, tot op heden gevestigd dr. Kuyperstraat 9 te Den Haag. zal met ingang van 1 Juni a.s. worden verplaatst naar het adres Juliana van Stolberglaan 2729 te Den Haag. tel. 772113. De vijftigduizend er uit DEN HAAG. 30 Mei. Bij de heden gehouden trekking zijn de vol gende hoofdprijzen uitgekomen: ƒ50.000: 13647; 10 000: 16241: 1.000: 3060. 8924. 13615. 16054. 16600, 21191; ƒ400: 4682. 8305. 15500. 17720. 22956. 24062.. 25577. 200: 3005 4351. 9404. 10900. 11895. 13327. 17447. 19925. 20149; 100: 1487. 2507. 3259 8412. 10321. 11220. 11307. 12458. 13575. 14739. 18472, 23524. STUURLIEDEN. Den Haag. Ge slaagd voor het examen 2de stuurman theoretisch ged. W. J. Verbooy. Haar lem; derde stuurman' De Brave. Am sterdam. M. Romljn. Amsterdam. J. W. Velllnga. Utrecht en A. L Bollebakker. Hilversum. üc verduistering begint heden om 21.45 en eindigt om 5.30 uur. Maan onder 2.59, op 13.12 uur. 30 Mei E.K., 6 Juni V.M., 13 Juni L.K., 20 Juni N.M.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | | pagina 1