HET DAGBLAD
Slag in Italië neemt in
hevigheid toe
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Luchtterreur trof België
en Frankrijk opnieuw
Duits weermachtsberlcht
Felle luchtstrijd
boven Duitsland
Doodvonnissen in
Ital
ie
De peulvruchtensmokkel
Hoge gevangenisstraffen en
zware boeten
Landbouwers voor
den rechter
Vele slachtoffers te
betreuren
Sous terre
In Emmen dreigt gevaar
Jonge vrouwen
kunnen helpen!
Schoenherstellers en klantenbinding
Nog geen verdeling naar
recht en billijkheid
Schoenreparatie
nijpend probleem
Boeiende noviteiten
Geallieerden verliezen
I 39 vliegtuigen
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER. 25 Mei. Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
In Italië neemt de grote afweer-
slag door toenemend gebruik van
vijandelijke pantserformaties in he
vigheid toe. Op de uiterste weste
lijke vleugel van het landingshoofd
van Nettuno wei-den aanvallen af
geslagen en werd een achter ons
front gelande vijandelijke gevechts
groep in een tegenaanval vernietigd.
Ten zuidoosten van Aprilia zijn nog
altijd zware gevechten aan de gang
In het gebied aan weerskanten van
Cisterna gelukte het, de vijandelijke
penetraties na verbitterde strijd voor
de artilleriestellingen op te vangen
en af to grendelen
Sterke aanvallen van overmachtige
vijandelijke strijd krach ten op Cis
terna zelf werden ten dele in een
tegenaanval afgeslagen, waarbij 17
pantserwagens werden stukgeschoten
Uit het gebied van Lütoria hebben
onze troepen zich volgens bevel in
noordoostelijke richting naar de berg
randen gedistancieerd om zich daar
met de 'formaties, die uit de sector
van Terracina naar het noorden wa
ren teruggenomen, te verenigen De
bewegingen verlopen, ondanks sterk
vijandelijk opdringen, volgens de
plannen
In de sector aan weerskanten van
de Liri bleef de vijand met over
machtige strijdkrachten aanvallen,
ondersteund door onafgebroken aan
vallen van jachtbommenwerpers en
sterke pantserformaties Onze troe
pen boden hem verbitterde tegen
stand en vingen de vijandelijke aan-
valsspitsen in het -gebied ten zuid
westen van San Giovanni en Rocca-
secca op 50 vijandelijke pantserge
vechtswagens werden daarbij stuk
geschoten
Nieuwe, door pantserwagens on-
Admiraals boden geen
verzet tegen landingen
MILAAN, 25 Mei. Het buitenge-
wone gerechtshof voor de verdedi
ging van de staat heeft de admiraals
Campioni Mascherpa, Leohardi en
Pavesi ter dood veroordeeld. Het von
nis tegen de beide eerstgenoemdën is
reeds voltrokken. Leonaröi en Pavesi
zijn bij verstek veroordeeld, daar zij
de vlucht hebben genomen.
Admiraal Campioni was tot 8 Sep
tember 1943. zo wordt in het vonnis
gezegd, gouverneur, militair comman
dant en bevelhebber der Italiaanse
vlootstrijdkrachten in de Aegeïsche
Zee. Op 8 September om 33 ijur pnt
ving hij van het "Italiaanse opper
commando het bevel geen tegenstand
te bieden aan Engels-Amerikaanse
landingstroepen en het contact zoe
ken met de Angelsaksische mogend
heden niet te storen
Hij gaf dit beve alan de onder hem
staande commandoposten door en
gaf daarmede zijn persoonlijke in
stemming met het verraad van Ba-
doglio te kennen.
Admiraal Mascherpa. commandant
van een Italiaans vlootsteunpunt op
het. eiland Leros heeft het bevel van
admiraal Campioni tot onmiddellijk
staken der vijandelijkheden aan de
onder hem geplaatste commando's
doorgegeven en op 12 September 1943
geen tegenstand geboden aan de lan
ding der Engelsen.
Leonardi heeft als commandant van
het Siciliaanse vlootsteunpunt Augus
ta geen tegenstand geboden aan de
Angelsaksische aanvallen tussen 9 en
17 September 1943 en heeft het vloot
steunpunt zonder strijd aan den
vijand overgegeven.
Admiraal P'avesi heeft als com
mandant van het vlootsteunpunt op
het eiland Pantellaria bij het begin
van de vijandelijke luchtaanvallen
op het eiland in de eerste dagen van
Juni 1943, zogenaamd wegens gebrek
aan water en levensmiddelen en
wegens het grote aantal gesneuvel
den. het eiland aan den vijand over
gegeven ofschoon verdere tegen
stand mogelijk was
Eden noemt geschillen
met Moscou
„Erfenis van wantrouwen" reeds
van vroege datum
STOCKHOLM, 25 Mei. De de
batten in het Britse Lagerhuis over
de buitenlandse politiek zijn geslo
ten met een rede van Eden, die ojn.
zeide, dat Engeland de laatste dagen
overeenkomsten heeft gesloten met
België. Noorwegen en Nederland.
Het is moeilijk, aldus Eden. deze
overeenkomsten openbaar te maken,
omdat zij niet alleen politieke maar
ook militaire clausules bevatten.
De betrekkingen met de Verenig
de Staten zijn „nauw en hartelijk",
zoals zij steeds geweest zijn, zo ver
volgde Eden. Met de Sowjet-Unie
wil Engeland de meest volledige en
nauwe samenwerking. Het is echter
in het belang van beide landen te
erkennen, dat zich hierbij „zekere
moeilijkheden" voordoen.
In de eerste plaats is er de ..er
fenis van het wantrouwen", die nau
welijks overdreven kan worden. Dit
wantrouwen bestond reeds in de tijd
van het tsaristische Rusland. In de
EngelsSowjet-Russische betrekkin
gen heeft het zijn rol gespeeld en het
heeft de eigenschap, dat het vanzelf
steeds groter wordt.
.-Er is een verdenking hunnerzijds,
die weer een verdenking onzerzijds
uitlokt, en voor we nog goed weten
waar we aan toe zijn, heeft zich een
berg van wantrouwen opgestapeld."
Als remedie noemde Eden een elkan
der geleidelijk beter Ieren kennen en
de Engelse regering wil daartoe al
het mogelijke doen.
Er zijn nog meer meningsverschil
len, b.v. in de regeringsvorm, in de
houding tegenover den individu en
de pers en deze verschillen zijn vrij
aanzienlijk.
Anderzijds is het een feit, dat in
de drie grote wereldconflicten, de
Napoleontische oorlogen, de eerste
wereldoorlog en de huidige. Enge
land gemene zaak heeft gemaakt
met Rusland. Bij de beide vorige ge
legenheden zijn de beide landen het
weldra weer oneens geworden. Dit
moet thans beter gedaan worden.
dersteunde vijandelijke aanvallen op
de plaats Piedimonte stortten met
zware verliezen ineen.
Escortevaartuigen en gevechtsboten
der marine hebben in de nacht van
23 op 24 Mei in de wateren van
Livorno een vijandelijke torpedomo
torboot in de grond geboord.
Uit het Oosten komen geen be
richten over bijzondere gebeurtenis
sen.
Brits-Amerikaanse formaties vlieg
tuigen ondernamen gisteren in de
loop var. de dag eD in dp afgelopen
nacht verscheidene terreuraanvallen.
Onze luchtverdedigingsstrijdkrachten
vernietigden 139 vijandelijke vlieg
tuigen. waaronder 115 viermotorige
bommenwerpers. 16 andere vliegtui
gen werden boven hei Italiaanse
grondgebied en de bezette westelijke
gebieden neergeschoten. Door deze
bij dag en onder krachtige bescher
ming van jagers ondernomen aanval
len werden Berlijn. Wiener-Neustadt
en verscheidene plaatsen in het ge
bied van Wenen getroffen.
Des nachts was Aken het doel van
een Britsen terreuraanval. Vooral in
de woonwijken der rijkshoofdstad en
in Aken ontstond schade en gingen
mensenlevens verloren.
Enkele Britse vliegtuigen wierpen
m de afgelopen nacht bommen op
het stadsgebied van "Berlijn.
Snelle Duitse gevechtsvliegtuigen
vielen heden in de vroege ochtend
uren wederom afzonderlijke doelen
in Oosl-Engeland met goed resultaat
aan.
Geallieerde vliegtuigen
boven Zwitserland
BERN, 25 Mei. Op 25 Mei tus-
sen 8 uur 10 en 8 uur 30 hebben ge
mengde formaties geallieerde vlieg
tuigen. die uit 30 tot 50 bommen
werpers en jagers met grote actie
radius bestonden, van noordoost naar
zuidwest langs de lijn ten noorden
van BazelDelsbergLe Noirmont
de noordwestelijke grens van Zwit
serland overschreden.
Luchtalarm werd gemaakt ten
noorden van de lijn Neuenburg
BielOltenBaden en Zurich.
Felle brand te Zaandam
ZAANDAM. 25 Mei. Een felle
brand heeft vannacht in een uur
tijd de garage en stalhouderij van de
firma Jan dc Boer aan de Czaar
Peterstraat alsmede de daarbij be
horende twee woonhuizen geheel ver
woest. Om kwart over twee werd de
brandweer gealarmeerd en reeds
weinige minuten later kon dc strijd
worden aangebonden aangezien
tegenover het brandende gebouw een
remise van kring 7 der brandweer is
gelegen Dank zij het krachtdadig
ingrijpen van de brandweer kon een
zeer grote ramp worden voorkomen,
daar ook omliggende woningen ge
heel van hout waren opgetrokken.
Dertien auto's, w.o. twee zieken
auto's. zes koetswagens, paardentuig
cn bakfietsen en -transportfietsen,
werden een prooi der vlammen. Als
oorzaak van de brand wordt aange
nomen het moreen met vuur uit een
gasgenerator, die in de westelijke
vleugel was gestald. De bewoners van
de beide uitgebrande huizen, gezin
nen Boer en Van Nek. konden zich
ternauwernood voor het vuur in vei
ligheid stellen.
Ie JAARGANG No. 122
LD
VRIJDAG 26 MEI 19+4
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31. Leiden.
Telefoon 24996 - Abonnementsprijs 21 ct. per weel: of J 2.73 per kwartaal - Postgiro 184.120 Postbus 65
Hongaarse gemotoriseerde troepen-
af delingen aan het front in de
Karpathen. (PK. Mahla-P.B.Z.)
AMSTERDAM. 25 Mei. De vol
gende verdachte in de zaak tegen de
peulvruchtensmokkelaars, wij maak
ten daarvan in onze vorige editie
reeds uitvoerig melding, was de com
pagnon van Houtenbos. de 71-jarige
landbouwer S. van der Molen uit
Egmond-Binnen.
De man probeerde zo veel moge
lijk te ontkennen, waarop de rechter
zei: ..Nou niet dat Noordhollandse
kunstje toepassen van „Het schijnt
zo" en „Het zal wel zo zijn. Praat
maar rechtuit." Daarop bekende de
man vlotter
„U bent een handige jongen", al
dus de rechter. „U zat achter de
schermen, financierde de boel en
was zo slim. dat één enkel maasje
in het net genoeg zou zijn geweest
om u alsnog te doen ontsnappen. Dat
is thans gelukkig niet gebeurd. Ook
bij u ging het om de hoge winsten."
Verdachte: „Nou, er ging heel wat
van die winst af..."
Rechter: „Ja. aan clandestiene
borrels en sigaren van zes gulden!"
Verdachte: „Ik heb liever een pijp
tabak..."
Mr. Bakhoven, de officier, achtte
dezeD man even schuldig als zijn
compagnon, maar in verband met
verdachtes hoge leeftijd en zeer
zwakke gezondheid eiste hij thans
een gevangenisstraf van negen maan
den met aftrek, met last tot onmid
dellijke gevangenneming, alsmede
10.000 boete subs, twee maanden.
De verdediger, mr Frangois Pau
wels, merkte op, dat bij den econo-
mischen rechter de generale preven
tie nummer een schijnt te zijn. Spr.
betwijfelde het echter, of op deze
wijze de zwarte handel de kop kan
worden ingedrukt. „In Duitsland zou
deze man zeker de kogel hebben ge
kregen, maar de kogel is menselijker
dan een langdurige gevangenisstraf
voor dezen bejaarden man. Ook ge
vangenisstraf is voor hem de dood
straf". zo riep de verdediger uit.
Mr. Meyer veroordeelde Van der
(Molen hierna, in verband met diens
hoge leeftijd en wankele gezondheid,
tot negen maanden met aftrek, met
last tot onmiddellijke gevangenne
ming en een geldboete van ƒ15.000
subs, zes maanden.
Ook zaaigoed
Na de middagpauze verscheen de
Beverwijkse handelaar A. A. M.
Roosen, die. door misbruik te maken
van de naam van een officiëlen zaad-
handelaaiv-ongeveer 16,000 kilo-peul
vruchten. zaaigoed, bij boeren had ge
kocht tegen normale prijzen en die
eveneens voor de export aan Boekee
geleverd. Mr. Bakhoven eiste tegen
dezen man een jaar gevangenisstraf
met aftrek van voorarrest en last tot
onmiddellijke gevangenneming, als
mede 7500, subsidiair drie maanden.
De verdediger, mr. Van Blerkom,
wees er op, dat de officiële prijzen,
welke de boeren voor de onderhavige
producten ontvangen, geen lonende
teelt mogelijk maken, zodat zij
wel wat clandestien moeten doen. Hij
vroeg een straf gelijk aan het voor
arrest. Mr. Meyer, de economische
rechter, was echter van oordeel, dat
mensen als verdachte voor é.z tegen
woordige maatschappij zeer gevaar
lijk zijn en veroordeeld'1 Roosen tot
één Jaar en negen maanden met af
trek, met last tot onmiddellijke ge
vangenneming, alsmede 7500.— of
vijf maanden.
De vierde verdachte was de 31-ja-
rige vertegenwoordiger J. J. Tesse-
laar uit Beverwijk. De man was tus
senpersoon geweest, een winstgevend
baantje, want in de twee maanden
van die clandestiene handel had hij
5000 verdiend
Mr. Bakhoven, de officier, eiste te
gen dezen man anderhalf jaar met
aftrek en last tot onmiddellijke ge
vangenneming alsmede 7500 boete
subs, drie maanden. Mr. Francois
Pauwels vroeg clementie in verband
met verdachtes vlekkeloos verleden
en zijn groot gezin. Het vonnis luid
de echter twee en een half jaar met
aftrek en last tot onmiddellijke ge
vangenneming, alsmede ƒ7500 boete
subs, drie maanden.
BRUSSEL, 26 Mei. Opnieuw
heeft de Anglo-Amerikaanse lucht
macht een aanval gedaan op Groot-
Brussel. Een arbeiderswijk in dc
voorstad werd bijzonder zwaar ge
troffen. Enkele minuten na de aan
val waren de luchtbescherming en
het Rode Kruis reeds ter plaatse.
Talrijke doden werden onder de
puinhopen vandaan gehaald. Vele
zwaargewonden werden naar de zie
kenhuizen overgebracht. Volgens de
officiële gegevens bedroeg het aan
tal geborgen doden in enkele wijken
van Groot-Brussel volgens de tellin
gen twintig. Zestig personen werden
zwaar gewond.
Behalve Brussel werden ook nog
een reeks Vlaamse en Waalse ste
den gisterenochtend door de Anglo-
Amerikaanse terreurbommenwerpers
aangevallen. De gemeente Thienen
in de provincie Brabant werd zeer
zwaar gebombardeerd. Een 200-tal
hulzen werd verwoest of zwaar be
schadigd. Ook een hospitaal werd
getroffen. Er zijn talrijke doden en
zwaargewonden.
Ook de gemeente Hasselt werd ge
teisterd. Omstreeks het middaguur
werd Mechelen gebombardeerd. Tot
dusver zijn nog geen berichten over
het. aantal slachtoffers en de om
vang van de schade ontvangen.
Ten gevolge van de herhaalde
bombardementen van Charleroi en
omgeving door de Anglo-Amerikaanse
luchtmacht zijn totdusver 60 lijken
onder de puinhopen vandaan ge
haald. Een vijftigtal personen werd
zwaar gewond Meer dan 100 gebou
wen werden volkomen verwoest.
Voorts hebben Dinsdagavond Geal
lieerde vliegtuigen bommen gewor
pen op een arbeiderswijk van een
gemeente nabij Verviers. Totdusverre
werden 9 doden en 12 gewonden ge
borgen Er liggen nog talrijke slacht
offers onder he; puin.
Tijdens de aanval, die Maandag
avond op Luik werd ondernomen,
hebben de vliegers mitrailleurvuur,
gericht op een queue voor een bak
kerij in een stadje in de omgeving
van Luik. Daarbij werden 21 perso
nen gedood of gewond.
Tal van Franse steden
Ook op Franse steden zijn gis
teren luchtaanvallen gedaan. In de
middag heeft de Anglo-Amerikaanse
luchtmacht Lyon en omstreken ge
bombardeerd. De voorlopige balans
van deze aanval geeft 35 doden en
honderden gewonden op.
Naar uit Parijs wordt gemeld, is
de streek van Beauvais gisteren twee
maal door de geallieerde luchtmacht
gebombardeerd, waardoor talrijke per
sonen om het leven zijn gekomen.
In het departement Oise zijn ver
schillende steden aangevallen, waar
door talrijke personen werden gedood
of zwaar gewond. Een stad in de
onmiddellijke nabijheid van Soissons
werd gisteravond met bommen be
stookt. Een arbeiderswijk werd zwaar
geteisterd. In het departement Aisne
werd een trein met werklieden met
mitrailleurvuur bestookt. Negen arbei
ders werden gedood en een groot aan
tal gewond.
Voorts is een stad ip het departe
ment Var gebombardeerd; 21 perso
nen werden gedood en 60 gewond, 30
huizen werden verwoest.
Mr. Meyer betoogde hierbij, dat
deze man een heerlijk leventje had
geleid en schatten had' verdiend in
een tijd. waarin duizenden jonge
Nederlanders ver van gezin en huis.
onder vaak gevaarlijke omstandig
heden, te werk zijn gesteld.
De volgende verdachte was de
24-jarige Beverwijkse koopman A.
Schuyt, die zich rechtstreeks met
den Dujtsen afnemer in verbinding
had gesteld en dus met den niet
verschenen Boekee de eindsohakel
was. De Duitser had hem gezegd,
dat de peulvruchten voor krijgsge
vangenen in Duitsland bgstemd wa
ren.
Mr. Meyer: En geloofde je dat?
Verd.: Ja.
Mr. Meyer: Dus het was philan-
tropie van Jouw kant. Dén had Je er
nooit zo grof op mogen verdienen!
Verd.: Ik kreeg maar een dub
beltje per kilo.
Mr. Meyer: Dat is voor uw portie
nog altijd 3000 per maand. Gauw
verdiend, aan uw „edelmoedigheid"
De eis tegen deze man luidde een
jaar met aftrek en last tot onmid
dellijke gevangenneming, alsmede
7500 boete subs, drie maanden
hechtenis. Mr. Hugenholtz vroeg
uiterste clementie. Het vonnis tegen
dezen laatsten verdachte luidde
twee jaar met aftrek en last tot
onmiddellijke gevangenneming als
mede 7500 boete subs, vijf maan
den hechtenis.
Kruidenierster bewaarde
bonkaarten der klanten
TILBURG, 26 Mei. Reeds ge
ruime tijd werd er in Tilburg over
gesproken, dat in de winkel van de
kruideniereter C. van Leeuwen, Ak-
kerstraat 43. dingen geschieden, die
het daglicht niet konden verdragen.
Een politioneel onderzoek bracht in
derdaad allerlei strafbare feiten aan
het -licht. Na langdurig zoeken werd
onder de vloer van een keukenkastje
een zestiental gedeeltelijke levens
middelenkaarten gevonden, niette
genstaande de winkelierster bij een
voorafgaand verhoor pertinent ont
kend had, dergelijke kaarten van
haar klanten in bezit te hebben.
Toen de eigenaressen van de
kaarten waren opgespoord, bleek,
dat deze volkomen in de macht van
de winkelierster waren geraakt. Het
begon met leveringen van levens
middelen op bonnen, die nog niet
waren bekend gemaakt. Was de
klant hier eenmaal mee begonnen,
dan werd op een goede dag ver
langd. dat.^zij haai- distibutiekaart
tegen bezwaren, dan werden deze
wel Overwonnen door de weigering,
haar verder levensmiddelen té ver
kopen, wat daar de artikelen dei-
lopende periode al in de vorige wa
ren opgebruikt de klanten in on
overkomelijke moeilijkheden bracht.
Was de kaart eenmaal algegeven en
de klant nu geheel aan de willekeur
van de winkelierster overgeleverd,
dan begon deze door het berekenen
van veel te hoge prijzen flink aan
haar te verdienen.
Door de winkel voor vijf jaren te
sluiten, heeft de Bossche inspecteur
voor de prijsbeheersing aan deze on
houdbare toestand een eind ge
maakt. Bovendien werd C. van
Leeuwen, die een groot vermogen
bezit, tot een boete van ƒ20.000 ver
oordeeld en haar ook de kruideniers-
handel voor de tijd van vijf jaren
verboden.
Als het niet meer par terre gaat.
kan de mens in dc bergen ge
makkelijk sous terre, oftewel in het
souterrain gaan.
Inderdaad heeft men in Zuid-Lim
burg van de nood van de hobbelige
bergen een deugd gemaakt. De holen
en grotten in de Sint Pieter en an
dere mergel- of kalksteenmassa's zijn
niet alleen meer loutere bezienswaar-
digheden. waar toeristen voor een
paar kwartjes door gidsen ivorden
rondgeleid. Ijverige burgemeesters,
als die van Maastricht en Valken
burg. hebben bedacht, dat Moeder
Natuur de beste schuilkelders van de
wereld, zó. vlak voor de deur van liun
steden, heeft neergezet en zij daal
den aan het hoofd van blok-, wijk
en andere luchthoofden af in het
binnenste des bergs en deden daar
goede gangen en verbindingen maken',
zodat cr nu bij Maastricht wel der
tigduizend mensen met goed fatsoen
in de berg geborgen kunnen worden,
als de nóód aan den man komt. Maar
goed. dat de Enci nog niet alles heeft
afgegraven!
Bij Valkenburg heeft men ook
grotten genoeg, maar de mooiste
1 uchtbesch ermingsgelegenhede n va n
Nederland moest ik tóch. aldus mijn
herinnering, vinden in Geulem. Daar
waren immers van oudsher de be
roemde rotswoningenSinds eeuwen,
sinds dc tijden van Kelten en Ger
manen leefden daar mensen ii de
berg. Vooruitziende lieden!
Ik kwam er. maar helaas, juist in
het jaar dat men deze laatste Hol
bewoners ivilde feliciteren met hun
vooruitziende blik op de ontwikkeling
van onze niet overal meer bomvrije
beschaving, bleken deze Kelten uit
hun Kelten-kelders vertrokken te
zijn!
Juist verleden jaar heeft het laat
ste oude moedertje haar mcrgelhuis
verlaten voor betere gewesten en nu
staan de laatste Nederlandse rots
woningen leeg! En dat in een tijd
van woningnood en bomgevaar.
De meeste schijnen er trouwens af
gebroken te zijn mét een stuk van
de berg langs de Geul. Slechts laiigs
een zijwegje zijn er nog enkele te
vinden, meest aan de voorkant dicht-
gestapeld met stenen om de erge
vernielingen van toeristen en andere
Vandalen tegen te gaan. Ondertussen
bekijk ik met aandacht de mooie pi-
laartjes en gotische nissen, die de
laatste bewoners naast hun deur heb
ben uitgesneden welk een kunst
zin! cn ik geef mij in gedachten
als huurder op. Waarom met veel
moeite een kelder voor je deur bou
wen, waar je bij luchtgevaar in moet
vluchten, als je ook, sous terre. onder
de aarde, in eryi berg kunt iconen?
TIJL.
Roekeloosheid met fosforbom
ENSCHEDE. 25 Mei. Twee Jon
gens uit de Cera matraat te Enschede,
die blijkbaar niet voldoende van het
gevaar doordrongen waren, vonden
des avonds ln een welde een niet ont-
>n pand zou .even, Bostondon
Jongste van het tweetal, twaalf Jaar
oud. nam het ding ln zijn arm mee
op de flets, waarna de Jongens zich in
de richting van de stad begaven. Na
enige tijd ooi-deelden zU het echter
raadzamer, het projectiel maar te la
ten liggen, doch dc oudste, de acht
tienjarige machinebankwerker B. J. J
Hüsken. kon de verleiding niet weer
staan om dc bom tot ontploffing te
brengen. Hij wierp de bom op enige
afstand voor zich op dc grond, mot
het treurige gevolg, dat hij door de
rondvliegende fosforrubber geraakt
werd. Met ernstige brandwonden over
dekt is hij in het r.k. ziekenhuis op
genomen.
DEN HAAG. 26 Met Mannelijke
personen die om de een of andere
geldige reden niet ln staat zijn ge
weest bon R 07 (scheermesjes) tijdig
bij een handelaar in scheermesjes ln
te leveren, kunnen zich alleen wenden
tot het bureau voor de metalenver-
werkende industrie. Riouwstraat 182
te Den Haag.
EMMEN. 23 Mei, ln de landelijke
omgeving van Emmen tussen de rog
gevelden en de sporadische weiland
jes hoopt men binnen enkele weken
een eenvoudig houten gebouwtje te
kunnen plaatsen. De plannen zijn ge
reed, de betrokken instanties zullen
hun medewerking verlenen het hout.
is aanwezig en de aanleg van de
waterleiding is verzekerd. Maar toch
is het niet zeker, dat het werk door
zal gaan. Want het zijn enige tien
tallen vrouwen en meisjes, die de
bouw tegenhouden...
Het is een vreemde geschiedenis
daar in Emmen. Enige tijd geleden
werden er gevallen van tuberculose
geconstateerd in het naburige Bar-
ger-Oosterveld. Nu, nog geen drie
maanden later blijken er reeds onge
veer honderd patiënten in dit dorpje
van nog geen 2000 inwoners te zijn.
En dagelijks stijgt het aantal nieuwe
bacillen-dragers onder de overigens
gezonde bevolking... Gelukkig heelt
de ziekte zich nog niet in ernstige
vorm geopenbaard, maar toch is het
zaak. deze vijand van de volksge
zondheid met. alle ten dienste staan
de middelen te bestrijden.
Een commissie, waarin verschillen
de vooraanstaande j>ersonen uit dit
dorp zitting hebben genomen, is
reeds gevormd. Maar om deze strijd
met succes te kunnen voeren, is een
commissie alleen niet voldoende.
Vijftien verpleegsters, vijftien leer
ling-verpleegsters en vier dienstmeis
jes moeten worden gevonden, die be
reid zijn dienst te nemen in het
kleine legertje, dat in de strijd ge
bracht zal worden.
Men zal zich misschien afvragen,
is het niet eenvoudiger deze patiën
ten in een sanatorium te laten op
nemen? Inderdaad, het zou eenvou
diger zijn. Als het mogelijk was!
Maar behalve, dat de inwoners met
gaarne afscheid nemen van dit dorp
om elders genezing te zoeken, hebben
de Nederlandse sanatoria zonder uit
zondering een wachttijd van vier tot
zes maanden. En deze wachttijd zou
voor de grote klein-behuisde gezinnen
De verduistering begint heden om
21.45 en eindigt om 5.30 uur.
Maan onder 0.51, op 9.11 uur.
30 Mei E.K., 6 Juni V.M., 13 Juni
L.K., 20 Juni NJtf.
in het dorpje Barger-Oosterveld fu
nest kunnen zijn!
De directrice van het Diaconessen-
huis is bereid, de leiding op zich te
nemen, de artsen van dezelfde in
richting zullen het toezicht houden
en voor het personeel, dat nog ko
men moet is een goede huisvesting
met goed pension gevonden. Zo meet
het toch eigenlijk niet moeilijk zijn,
deze vrouwelijke krachten te vinden.
Er zijn toch vrouwen, die het vak
verstaan cn het niet beoefenen, die
misschien één. twee jaar geleden hun
beroep vaarwel zeiden en nu zonder
een groot doel voor ogen ronddolen
in een wereld, die haar geen voldoe
ning schenkt. Deze vrouwen en zo
vele anderen kunnen in een door dc
natuur gezegende omgeving, in het
mooiste deel van Drente, arbeid vin
den, in de vervulling waarvan de
schoonste beloning ligt opgesloten.
Het moge aanmeldingen regenen
bij den burgemeester van Emmen!
J J et distributieprobleem,waar-
mede wij in de eerste klas van
de lagere school te maken hadden,
komt ons zoveel jaren later nog al
simpel voor. wanneer Tan een zak
met dertig knikkers heeft die hij ge
lijkelijk onder zes "vriendjes moet
verdelen krijgt, elk vriendje op de
kop af vijf knikkers. Veel moeilijker
wordt het probleem wanneer er in
de zak van Jan maar - wee knikkers
zouden zitten. Het verdelen van twee
knikkers onder zes gegadigden zou
zelfs een héél groten en een héél erg
knappen Jan een massa hoofdbre
kens kunnen bezorgen.
Ergens in Den Haag worstelen
grote, knappp Jannen met zulk een
onoplosbaar- probleem: een kleine
hoeveelheid reparatie-leer en een
evenredig kleine hoeveelheid fourni
turen moet in dit vijfde oorlogsjaar
naar recht en billijkheid verdeeld
worden over circa acht millioen
schoenenslijtere. Verleden jaar liep
die verdeling hopeloos vast. maar
drie maanden geleden kwam er een
sprankje hoop: onder leiding van het
Rijksbureau voor Huiden en Leder
zou zich een klantenbinding voltrek
ken. Met ingang van 1 Maart 1944
werd in geheel het land een klanten
binding ingevoerd voor de reparatie
van schoeisel, ten einde de beschik
bare hoeveelheden reparatiemateri
aal zo rechtvaardig mogelijk te kun
nen verdelen.
Het heeft weinig zin, alle moeilijk
heden te releveren die onmiddellijk
aan de uitvoering van dit besluit
bleken vast te zitten. Sommige
schoenherstellere probeerden zoveel
mogelijk distributiebonnen tot zich
te trekken, andere daarentegen
bleken voor de aangewezen bon 069
van de levensmiddelenkaart een
slechts zeer matige belangstelling te
hebben. De gestelde inleveringster
mijn moest ter wille van deze laatste
categorie tot tweemaal toe worden
verlengd.
Medio Maart stelden wij vast dat
er nog geen afdoende oplossing van
het schoenreparatie-probleem was
gevonden. Het Rijksbureau meende,
dat dit oordeel te snel geveld was.
Wij moesten liever even afwachten,
tot alle instanties zich bij de nieuwe
regeling hadden aangepast en alle
betrokkenen wat op dreef zou zijn...
Wij hebben deze raadgeving ter
harte genomen en tien weken lang
onze beschouwingen over dit nijpen
de vraagstuk in de pen gehouden.
Thans, bijna drie maanden na het
invoeren van de klantenbinding, wil
len wij het hachelijke onderwerp van
de schoenreparatie opnieuw aansnij
den cn daarbij nagaan in hoeverre
de toestand na invoering van de
klantenbinding verbeterd is.
Verbéterd is?
Ja, inderdaad hebben wij mensen
gesproken die met de huidige toe
stand tevreden waren. Bijvoorbeeld
die twee oude luidjes die rustig van
hun pensioentje leven! Zij hebben
destijds hun bonnetje 069 bij hun
schoenmaker ingeleverd tegen ont
vangst van een bewijs van inschrij
ving op de klantenlijst. Eens in de
vijftien weken komen zij voor een
schoenreparatie in aanmerking en
omdat zij geen van beiden grote
slijters zijn. zal de gestelde termijn
van éénmaal reparatie in de vijftien
weken wcJ voldoende zijn om beider
schoenenslijtage afdoende* te bestrij
den.
Maar neem nu eens dat gezin van
de familie Jansen. Vader is brieven
besteller en van de vijf kinderen
gaan er drie naar school. Ook de
Janscns verkoren in dc gelukkige
omstandighied. dat hun schoenher
stellers „hun wilde hebben" Zij heb
ben hun bonnetjes ingeleverd en de
namen van de zeven gezinsleden
staan op de klantenlijst van mr. Pik
draad. Op 8 April heeft vader zijn
schoenen laten repareren Pas op 22
Juli a.s. zal zijn oudste zoon met
zijn tot op het tandvlees afgetrapte
stappers door mr. Pikdraad geholpen
kunnen worden. Die termijn is véél
te lang en bovendien lopen Toos en
Kees óók al met .stukkende schoe
nen... Over Moeder wordt niet ge
sproken. Die loopt in huis op een
paar zelfgemoatc sloffen en wanneer
zij in de buurt een boodschap moet
doen, behelpt zij zich met een paar
houten tripjes.
Neen. voor de Jansens heeft de
klantenbinding geen verlichting ge
bracht. Misschien rest Vader Jansen
nog één troost, al is dat dan een
schrale! Er zijn namelijk nog heel
wat mensen die nimmer in aanmer
king zullen komen voor "choenrepa-
ratic volgens de van hogerhand ont
worpen regeling. Aan deze groep zui
len wij in een volgend artikel aan
dacht besteden.
Zaterdag Frontzorgcollecte
De offerzin van het Nederlandse
volk Is bekend. Zelfs voor vreemde
volkeren in nood werden in hec ver
leden grote bedragen ingezameld.
Wanneer u op 27 Mei aanstaande
een bus wordt voorgehouden, dan ts
dat, omdat van u een offer wordt
verwacht. Ditmaal niet voor vreem
den cn ook niet voor mensen, die
in nood verkeren, maar voor dc or
ganisatie Frontzorg, die zich heeft
belast met de zorg voor dc nu reeds
meer dan veertigduizend Nederlandse
vrijwilligers aait alle fronten.
Ditmaal hebt gij een ereplicht te
vervullen tegenover hen. die ervoor
zorgen, dat het bolsjewisme niet aan
Nederlands grenzen staat, maar nog
altijd ln het Oosten wordt tegenge
houden.
ZIJ zullen aan het resultaat van
deze collecte kunnen afmeten, of het
Nederlandse volk Iets begrijpt van
hun offerbereidheid, die her: ln staat
stelde, het eigen leven op het spel te
zetten om-voor ons allen een ~toekf>msr
te winnen.
Vergeet vooroordelen, politieke ver
deeldheid en domme haat. Bedenkt,
dat ons volk een.s groot was. omdat
het een was in lief en leed. Helpt ons
daarom ook nu te zorgen voor hen.
die toch altijd voor ons cn voor ons
vaderland nog zo ontzaglijk veel meer
presteren. Meldt u als collectant cn
geeft met ruime hand. Aanmelding bij
de buurtschapshoofden van de Neder
landse Volksdlenst.
VOLKSCULTUUR EN KUNST
Orgelbespeling Hoogl. Kerlt
Evenals vroeger door den organist
Fcike Asma, zal ook door den tegen-
woordigen organist der Hooglandse
kerk Piet Uiterlinden Maandags
avonds om half acht, een orgelbespe
ling plaats hebben. De toegang zal
weer vrij zijn. De eerste orgelbespe
ling zal op Maandag 5 Juni as. om
half acht plaats hebben, vervolgens
op 3 Juli, 7 Augustijs en 4 Septem
ber a.s.
Kunst in Leiden
Het. Indonesische gezelschap In-
sulinde" o.l.v. mr. Hamzak zal Za
terdagmiddag om half drie in het
Rijksmuseum voor Volkenkunde
weer een gamelang- en krontjong
concert geven.
Zondagavond komen de Haghespe-
lers in de Leidse Schouwburg met
Jaap van der Poli's toneelspel „Een
vrouw met een verleden". Roosje
Kohier speelt de hoofdrol.
Tweede Pinksterdag des middags
om half drie gaat in de Schouwburg
het doek op voor „De Toverprins",
te spelen door het Haags Jeugd
toneel o.l.v. Toon Verwey.
Lido presenteert in de Pinkster-
week een cabaret-programma waar
aan een keur van artlsten o.a. Jos.
Windt, Mickels en Mickels en het
Djinni's Hawaiian-ensemble hun
medewerking verlenen. Donderdag-
Varen, varen, over de baren
Varen, varen, over de zee!
GEEN BETERE MARINEKLANT
DAN KEES OF PIET UIT NEDERLAND.
Indiensttreding bij de Kriegsmarinc is mogelijk voor lederen Nederlander
tusschen 17-45 jaar. Aanmelding en inlichtingen bij de Marineannahme-
stelle West. Plompetorengracht 24. Utrecht: alle Hafen- en Ortskomman-
danturen en die vcrtcbillende jf -Meldestëllen in- Nederland.
avond om 7 uur geeft dc Clir. mu
ziekvereniging „Athatia", o.l.v. den
heer H. van der Void een uitvoering
In de Stadsgehoorzaal. Behalve de
uit te voeren muzieknummers ver
meldt het programma het optreden
van de toneelclub „Onder Ons".
De tentoonstelling van nieuwe
aanwinsten (moderne grafiek) ln
\het Rijksprentenkabinet. Kloksteeg
25 blijft tot 30 Juni opengesteld.
Van dc twee noviteiten, waarmede
het Concertgebouworkest op de
eerste avond van zijn Zomcrserlc het
hoofdstedelijk muziekpubliek liet ken
nismaken. was de Tweede Symphonle
van den Wecnscn toondichter Franz
Schmidt zeker dc belangrijkste: zó
belangrijk, dat men zich de verwaar
lozing van deaen componist,-wiens ge
luld zich naar wij menen voor het
eerst in Nederland liet horen afge
zien van een opvoering der Vierde
Symphonle door de Omroep moei
lijk verklaren kan.
Men heeft in deze Tweede Sympho
nle een Interessante toonschepplng be
luisterd. weliswaar ln Brucknerlaanse
stijl, maar dat lijkt geen bezwaar, om
dat meesters er nu eenmaal zijn om
volgelingen to kweken, maar boven
dien slaat Schmidt in deze „navol
ging" onmiskenbaar een eigen toon
aan. Origineel b.v, is zijn vereniging
van een langzaam tweede deel met ccn
scherzo ln de gestalte van een allegret
to ln variatlevorm. die de geleerde In
gewikkeldheid van een Rcger. aan
wlen hii in zijn opzet nog wel eens
doet denken, ontbeert. Het ln de so
natevorm geschreven eerste deel zou
men het minststerke kunnen noe
men; het derde deel Is ccn naar een
meesterlijke climax, zij het misschien:
wat abrupt afgebroken, stijgende fi
nale met een koraalmelodie als „can-
tus flrmus".
Zuiver muzikaal lijkt de taal van
Schmidt meer verwant aan Rich.
Strauss dan aan Bruckner, wiens klan-
konstapellngen hij mist. Deze taal ls
welluidend en begrijpelijk, al zou zij
kunnen winnen door een consequenter
doorgevoerde melodlek. Maar zeker ia
deze symphonle een kennismaking en
ook een wederhoren de moeite waard:
vooral in de toegewijde verklanking,
die Jan Koetsier het orkest er van liet
geven; een verklanking, doorglocid van
overtuiging en liefde voor dc materie.
Geflankeerd door Weber's Ouverture
„Der FrelBChütz" cn Chabrler's als een
schuimend slot geserveerde „Espana"-
rhapsodle, klonk voor de eerste maal.
„Hlndoestaame Fantasie" van de 10-
Jarige Majoie Hajary, die zich thans
op haar 21ste Jaar heeft ontwikkeld
tot een pianiste van betekenis en hiel
de solopartij in haar werk voor haar
rekening nam. Overigens heeft deze
planopartij noch een Hindoestaan»
noch een solo-karakter; meestal be
weegt do piano zich als een Inslag
door de schering van de met oosterse
muziekeffecten geschreven orkestpar
tij. Men beluisterde In het geheel ze
ker een belangwekkende on vaak
boelende klank. Wat de uitvoering be
treft. komt de lof hiervoor gelijkelijk
toe aan de sojistc. die met dc kracht
der overtuiging haar nimmer falend
pleidooi aan het solo-instrument hield,
cn aan Koetsier, dlc zlgh ook voor dit
werk met ware muzlkantenlicfde „In
zette".
Onder het talrijk gehoor merkte
men den Rijkscommissaris met gevolg
op. ei w f.'Dnu
G. K KROP.
SPORTNIEUWS
Bijster en Boersma rijden
in Duitsland
AMSTERDAM. 25 Mei. Dc Neder
landse amateurwielrenners Bijster cn
Boersma rijden Zondag ln Singcn
(Duitsland). Bijster komt ln een
sprintwedstrijd uit en tezamen met
Boersma ln een koppelwedstrijd. Onze
stayer Bosland start Zondag In Dort
mund.
Belgische renners starten in Utrecht
AMSTERDAM. 26 Mei. Dc Bel
gische renners Jules Lowle, Jos Somers
en Albert Hendrlx zullen Zondag aa.
In het Utrechtse Stadion aan dc start
komen. Somers vormt met Hendrlx
een koppel voor de 80 km. wedstrijd
en Lowle zal den Nederlander Dc Kor-
ver tot partner krijgen. In deze wed
strijd starten 17 koppels.
Het ZuidenZ.K.C. teUtrecht
AMSTERDAM. 26 Mei. De be
slissingswedstrijd tussen de korfbal
ploegen van Het Zuiden en ZKC
wordt op Eerste Pinksterdag te
Utrecht gespeeld op het terrein van
Samos op Welgelegen. De heer
Arends is als scheidsrechter aange
wezen.
Op diezelfde dag spelen te Am
sterdam op het Westerkwartier-ter
rein Luto en Samos de eerste wed
strijd om een plaats in dc eerste
klas.
