HIT DAGBLAD Heen en weer golvende strijd bij Sebastopol VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Geallieerde druk op de neutralen komt te laat Front der bevrijding Duitse weermachtsberichten Vèel luchtactie Rust aan de Sereth Eden moest Stalin uitstel vragen Vinken Luchtaanval op Berlijn Nieuwe poging tegen Zweden Ierse firma's op de. zwarte lijsten Belaslïngbezwaren Mussert sprak in Haarlem Om het ideaal: een vrij Nederland Een plankje met drie guld een gaatje voor vijftig en Een speciale correspondentie meldt, U/Ni/An P nomoniö dat Berlijnse militaire deskundigen DUYcll l^üyl llc?l 11" de eerste fase van, de strijd bij de rivier de Sereth als afgesloten be schouwen. Reeds op de de'rde dag van de gevechten waren de aanvallen veel minder in kracht dan de voorgaande dagen. Er wordt echter rekening ge houden met een opleving der gevech ten en daarom wordt nog niet gezegd, dat de gehele slag ten einde is. Het heeft te Eerlijn de aandacht getrokken, dat Moscou tot nu toe niets heeft meegedeeld over de ge vechten in de sector van de Sereth. Alleen dit reeds wijst op een groot afweersucces voor de Duitse en Roe meense troepen. Ruim 15.000 bendeleden onschadelijk gemaakt HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER, 7 Mei. Het' opperbevel der weermacht deelt mede: Voor Sebastopol zette de vijand zijn zeer krachtig door artillerie- en slagvliegtuigen gesteunde aanvallen vooral in de Noordelijke sector voort. Zij werden in heen-en-weer-golvende gevechten afgeslagen. Plaatselijke penetraties werden afgegrendeld. Boven de Krim werden door jacht en slagvliegtuigen wederom 34 Sow- jetvliégtuigen neergeschoten. In de gevechten der laatste weken heeft kapitein Von Lücken, batal jonscommandant bij een grenadiers regiment, zich door buitengewone dapperheid onderscheiden. Ten Noorden van Jassy, ten Oos ten van P-oIozk en ten Zuiden van Pskow bleven vrij zwakke aanvallen der bolsjewisten zonder resultaat. In de periode van 4 tot 6 Mei ver loren de bolsjewisten aan het Ooste lijke front 140 vliegtuigen. Op het landingshoofd van. Nettuno stortten verscheidene vrij hevige vijandelijke aanvallen in het gecon centreerde afweervuur of in de strijd van korte afstand ineen. In de strijd tegen communistische benden op dé Balkan verloor de viiand ln de maand April 11.380 doden. 3371 gevangenen en talrijke overlopers. Amerikaanse bommenwerpers de den gisteren weer een aanval op ver scheidene plaatsen in Roemenië. Vooral in het stadsgebied van Kroonstad ontstonden schade aan gebouwen en verliezen onder de be volking. Drie en twintig vijandelijke vliegtuigen, meest viermotorige bom menwerpers, werden neergeschoten. Hierbij onderscheidden Roemeense jachtvliegers zich bijzonder. Bij de afweer van vijandelijke luchtaanvallen op eigen convooien vernietigden beschermingsvaartuigen der marine, scheepsafweergeschut en marine-artilleria voor de kust van Noorwegen en Nederland en op de Zwarte Zee 15 bommenwerpers en torpedovliegtuigen. Voor de Zuidfranse kust vielen Britse vliegtuigen het in dienst van het Rode Kruis varende Spaanse s.s. „Christina" aan, hoewel het duide lijk was gekenmerkt. De bemanning leed verliezen. Ook de commissaris Van het Internationale Rode Kruis werd gewond. Bij aanvallen van formaties vijan delijke bommenwerpers op het Wes telijke bezette gebied werden vijf vijandelijke vliegtuigen neergescho ten. In de afgelopen nacht lieten en kele Britse vliegtuigen bommen val len op West- en Zuidwest-Du itsland. Sowjet spoorwegverkeer met succes bestookt Zaterdag luidde het weermachts- bericht: Voor Sebastopol ls de vijand, on der bijzonder hevig artillerievuur en met onafgebroken gebruik van sterke strijdkrachten van het luchtwapen weer tot de aanval overgegaan. Deze strandde op de taaie tegenstand en de vastberaden tegenaanvallen van formaties en eenheden van het leger en de marine, benevens van Roe meense troepen. Duitse jagers en slagvliegtuigen grepen doeltreffend in de gevechten in en schoten, zon der zelf verliezen te lijden. 30 Sow- jetrussische vliegtuigen neer. Ten Oosten van de Roemeense Sereth zijn ook gisteren verscheidene vrij sterke aanvallen der bolsjewis ten ineengestort in het geconcen treerde afweervuur. Formaties ge- vechts- en slagvliegers hebben ook hier met succes onze afweer gesteund Ie JAARGANG No. 107 i p MAANDAG 8 MEI 1944 Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden. Telefoon 24996 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of ƒ2.73 per kwartaal - Postgiro 184.120 Postbus 65 en 11 tanks vernietigd, benevens tal rijke stukken geschut en ravitaille- j ringsvaartuigen van den vijand. De bestrijding van het bolsjewis- i tische spoorwegverkeer is overdag en des nachts met succes voortgezet. Sterke formaties Duitse gevechts-1 vliegtuigen hebben in de afgelopen nacht een geconcentreerde aanval gedaan op het station Kiew-Darnitsa. Er ontstonden zware verwoestingen in de stationsinstallaties. Dit het landingshoofd van Nettuno en van het front in Zuid-Italië wordt levendige wederzijdse activiteit van stoottroepen èemeld. Verscheidene vijandelijke steunpunten werden met hun bemanning opgeblazen. In Oost-Bosnië hebben Duitse troe pen onder moeilijke terreuromstan digheden en tegen hier en daar harde weerstand in vijf grote communisti sche benden uiteengeslagen. Tege lijkertijd verijdelden Duitse en Bul-1 gaarse troepen, gesteund door een heden van het Servische vrijwilli gerscorps en nationiale Servische for maties, de poging van communisti sche benden om vaste voet te krijgen in Servië Amerikaanse bommenwerpers heb ben in de loop van gisteren aanval len gedaan op Ploesti en Toemoe Severin. welke schade en verliezen onder de bevolking ten gevolge had den. Door Duitse en Roemeense luchtverdedigingsstrijdkrachten wer den 47 der aanvallende vliegtuigen, hoofdzakelijk viermotorige bommen werpers, ten val gebraoht. BERLIJN, 7 Mei. Formaties Amerikaanse bommenwerpers hebben hedenochtend, naar het D.N.B. ver neemt-, geprofiteerd van de boven ge heel Noord-Europa heersende slech te weersomstandigheden om opnieuw een terreuraanval te ondernemen op Berlijn. Zonder zicht wierpen de Amerikaanse bommenwerpers talrijke bommen neer op het stadsgebied van Berlijn. Hierdoor ontstonden schade en verliezen onder de burgerbevol king. De Duitse luchtverdediging was door een boven geheel Noord-Duits- land hangend wolkendek van ver scheidene- lagen, deels op zeer grote hoogte, aanzienlijk in de afweer be lemmerd. Luchtalarm in Alexandrië STOCKHOLM. 8 Mei. In Alexandrië is in de nacht van Zater dag op Zondag luchtalarm gemaakt, zo nieldt de Britse berichtendienst De luchtdoelartillerie heeft hevig ge schoten. Communistische militie in Algiers opgericht PARIJS, 8 Mei. De communis tische partij in Algiers zal, met toe stemming van het dissidentencomité, een gewapende militie oprichten met een sterkte van 100.000 man. Deze communistische rrylitie zal als een politietroep beschouwd worden en gecommandeerd worden door Gaulis- tische officieren, die deelgenomen hebben aan een cursus van drie maanden in de Sowjet-Unie. Tweedaagse reis naar Moscou MADRID, 7 Mei. Een reeds in talrijke berichten in de wereldpers tot uiting gekomen vermoeden, dat de Britse minister van Buitenlandse Zaken. Eden, tijdens zijn recente „verlof" te Moscou isgeweest. is thans nadrukkelijk bevestigd door den Engelsen consul in Barcelona, die het. volgende verklaarde: „Eden heeft twee dagen in het Kremlin vertoefd om te trachten, Stalin's in stemming te verkrijgen voor een her nieuwd uitstel van het tweede front, i Stalin heeft het Engels-Amerikaanse verzoek categorisch van de hand ge-1 wezen en opnieuw aangedrongen op I de onverwijlde invasie in het Westen In tegenstelling tot de vroegere Sow- j jetrussische eis, die altijd alleen be trekking had op de invasie in het Westen, hebben de Russen thans een gelijktijdige landing aan de Kanaal- kust en in het gebied van de Middel landse Zee gevraagd." „Krijgsgevangenen-postzegels" in België uitgegeven BRUSSEL, 8 Mei. Er wordt in België een reeks speciale postzegels met toeslag uitgegeven, waarvan de opbrengst ten goede zal komen van de Belgische krijgsgevangenen en hun families. De zegels zullen beroemde mannen van België voorstellen. De oplage zal streng beperkt zijn tot een aantal volledige en ondeelbare reek sen, waarop zal worden ingetekend. Een verleden week Maandag ondernomen luchtaanval op Mechelen heeft ongeveer 400 doden geëist. Turkije heeft aan een groep Amerikaanse petroleummaatschappljen een pctroleumconcessie geweigerd. Zondagochtend hebben opnieuw vreemde vliegtuigen de Zweedse neu traliteit geschonden, vooral bij Malmo. De luchtdoelartillerie heeft geschoten. In Stockholm houden 500 com munisten een .congres, het grootste dat ze tot nu toe ln Zweden bijeenge bracht hebben. Roosevelt'heeft het Amerikaanse Congres drie en een half milliard dol lar gevraagd om het leen- en pacht- programma voort te zetten ln het be lastingjaar dat op 30 Juni 1945 ein digt. De ambassadeur der V.S. ln Mos cou. Harrlman, is ln Washington aan gekomen. na verleden week ln Noord- Afrlka besprekingen te hebben gevoerd met Stettlnius. Ook Roosevelt ls van zijn vacantie naar Washington terug gekeerd. BIJ ONZE VRIJWILLIGERS. Met verlof naar huis. (Foto ff-PK—KHstoforitsch) Zondag vierdende trekkers van de Ned. Jeugdherbergcentrale op het slot ,Assumburgte Heemskerck het Meifeest .Tijdens het zingen van Meiliedjes. (Foto CNF-Stevens GENÈVE. 8 Mei. De Verenigde Staten oefenen een yersterkte druk uit op Zweden, teneinde alsnog .ge daan te krijgen dat dit land zijn uit voer van kogellagers naar Duitsland stilzet. Dit blijkt uit? de berichten van Amerikaanse correspondenten in Washington. Men neemt aan dat het Amerikaanse ministerie van buiten landse zakeq plannen uitwerkt om ook na de oorlog economische sanc ties toe te passen op personen en fir ma's, die hun handel met Duitsland blijven voortzetten. Dit wapen is spe ciaal tegen Zweden en Portugal ge richt. Een pas verschenen aanvulling van de Amerikaanse zwarte lijsten bevat nu voor hej. eerst Portugese namen, en wel van tien firma's. Van de Spaanse namen is er een geschrapt, maar er zijn tien nieuwe»Spaanse aan toegevoegd. Ook Ierland"komt nu op de lijsten voor biet niet minder dan 38 firma's. Verder zijn er vier Zweed se firma's aan de opsomming toege voegd. Uit Lissabon komt verder het be richt, dat een Portugees stoomschip, de „Quanza", dat onderweg was van de Portugese koloniën naar Lissabon, is aangehouden door een Engels oor logsschip en opgebracht naar Gibral tar. Spanje Dat het resultaat van de geallieerde druk op Spanje, d;e tot een overeen komst heeft geleid, noch indrukwek kend noch fair kan worden genoemd, is inmiddels gebleken door een uiteen zetting van een vooraanstaande per soonlijkheid van het Spaanse bedrijfs leven tegenover een vertegenwoor diger van het D.N.B. in Madrid. Deze heeft uiteengezet, dat de Anglo-Amerikaanse onderhandelaars pas concessies van Spanje hebben los gekregen, nadat ze drie maanden lang alle mogelijke politieke en econo mische dwangmiddelen te baat had den genomen en Spanje door een ge deeltelijke blokkade regelrecht aan de rand van een catastrofe hadden gebracht. Want door hetuitblijven van benzine en'olie was de visserij reeds volkómen stilgelegd en ook de motorwagens der spoorwegen reden niet meer. De voedselvoorziening der steden kwam daardoor ernstig in ge vaar. Ondér die omstandigheden heeft de regering in Madrid, teneinde erger gevolgen voor de natie te voorkomen, enkele concessies gedaan. Pat ze haar standpunt echter hard heeft verde digd. bewijst, dat de Anglo-Amerika- nen in de voor hen belangrijkste kwestie van het wolframembargo niet volledig- hun zin hebben gekregen. Teken van zwakte In Duitse kringen brengt men de geallieerde druk op de neutrale lan den in direct verband met de voor bereidingen voor de invasie. Men wijst er op dat de Brits-Amerikaanse po gingen veel en veel te laat komen. De moderne oorlogsproductie leeft wat haar grondstoffen betreft niet van de ene dag in de andere en er worden voorraden aangelegd, die maanden lang voldoende zijn om de productie in stand te houden. Zelfs wanneer de geallieerden voor hon derd procent hun zin bij de neutralen zouden krijgen, zou het uitblijven van grondstoffenleveranties aan Duits land niet van invloed kunnen zijn op de Duitse afweerkracht bij een aan val op het continent Verder zou het nog mogelijk kun nen zijn dat de geallieerden hun ln- Flinke kerels melden zich voor de strijd tegen het bolsjewisme KcunngenWaffen-// (Wiking), //-wachtbataillon. Landstorm Neder land, Kricgsmarine, Germaanse ff in Nederland. Het //-Ecsatzkommando deelt mede: Op de volgende data zullen de keu ringen plaats hebben voor genoemde formaties: 10 Mei: 812 uur, Rotterdam, Deutsche Oberschulc, Westerlaan 1; 11 Mei: 812 uur, Den Bosch, Hotel Noordbrabant, Markt 45; 12 Mei: 812 uur, Venlo*.Dcutsches Haus, Egmondstraat 16; 12 Mei: 2—12 uur, Arnhem, Cafeé Royal; J2 Mei: 15—18 uur, Zwolle, Hotel Gij^nbeek; 13 Mei: 812 uur, Groningen, Hecrestraat 46; 13 Mei: 1517 uur, Leeuwarden, Huize Schaaf, Brecdstraat; 15 Mei: 813 uur, Amsterdam, Dam 4; 16 Mei: 8—12 uur, Utrecht, N V.-Huis Oudegracht 245; 16 Mei: 1517 uur, Amersfoort, //-wachtbataillon 3, Leusderweg. Tijdens de keuringen worden alle Inlichtingen verstrekt met betrekking tot de verzorging van familieleden, duur der opleiding, extra-levensmid delen, kolen enz. Personen tussen 19 en 35 jaar, die aanmeldingsplichtig zijn voor de tewerk stelling, kunnen zich eveneens aanmelden en worden gedurende hun ver bintenis van de tewerkstelling vrijgesteld. Officier in de Waffen-# kan ieder worden, die na minstens ccn jaar diensttijd zijn geschiktheid voor de officiersopleiding heeft bewezen. Zijn schoolopleiding is niet doorslaggevend. Gratis reisbiljetten voor de heen- en terugreis zijn verkrijgbaar bij de volgende Nebenstellen der Waf f en -ff: Amsterdam: Dam 4; Alkmaar: Lan- gestraat 56; Heerlen: Saroleastraat 25; Groningen: Herenstraat 46' Enschede: Hcngelosestraat 30 en eveneens bij het ^-Ersatzkommando, Korte Vijverberg'co. 5, Den Haag. Voor de Kriegsmarine, Marine Annah mestelle West, Utrecht, Plompetorengracht 24. vasieplannen een aantal maanden uitstellen zoals wellicht besloten heeft gelegen in het bezoek van Eden aan Moscou, waarover verschillende berichten in omloop zijn. Hun doel daarbij zou zjjn. te wachten tot de gevolgen der verminderde leveranties merkbaar worden. Doch ook in dat geval zou geconstateerd worden, dat de Duitse oorlogsvoering in de econo mische zo goed als 'in de militaire sector op lange termijn haar voor zorgsmaatregelen getroffen heeft.: De verklaring van president Roosevelt, dat de aan de neutrale staten gestel de eisen gericht zijn op een verklei ning van de omvang der bloedige offers, wordt te Berlijn als een camou flage beschouwd. -Men ziet te Berlijn in de geallieer de pressie niets anders dan een po ging om de gevolgen van een even tueel mislukte invasie thans reeds politiek en economisch te compen seren. In wezen zijn de in de neutrale staten ondernomen stappen dan ook niets anders dan een teken der ge allieerde zwakte. Boekarest en Belgrado gebombardeerd BERLIJN, 8 Mei. Een sterke formatie Amerikaanse bommenwer pers heeft Zoftdag Boekarest aange vallen. Reeds bij de nadering werd de formatie boven Zuid-Roemenië door Duitse en Roemeense Jachtvliegtuigen in luchtgevechten gewikkeld, die voortduurden tot boven het gebied van de aanval. De zeer verspreid ge worpen bommen troffen te Boekarest vooral de woonwijken. Volgens tot dusver ontvangen rap porten werden alleen door Duitse Ja gers meer dan tien Viermotorige bom menwerpers neergeschoten. Een deel van de binnengedrongen formatie viel nog de stad Belgrado aan en wierp daar eveneens bommen. Tij dens de voortdurende luchtgevechten traden de Roemeense jagers met suc ces od. Guatemala eist teruggave van Brits Honduras LISSABON. 8 Mei. De ambas sadeur van Guatemala in Mexico heeft verklaard, dat zijn land aan Engeland *de eis stelt, na de oorlog Brits Honduras weer aan Guatemala terug te geven. Guatemala's stand punt omschreef hij aldus: „Als ge volg van het feit, dat Engeland zijn verplichting niet is nagekomen, en in overeenstemming met de interna tionale rechtsopvatting, is het tussen Guatemala en Engeland gesloten pftct afgelpoen." Zee- en kustvisserij aan vergunning gebonden DEN HAAG, 6 Mei Zoals reeds is geschied met de IJsselmeervlsserlJ, ls thans ook de uitoefening van de zee- en kustvisserij van een vergunning van het bedrijfschap voor visserij-produc ten afhankelijk, gesteld. Aan de ver gunning kunnen voorwaarden verbon den worden. De nieuwe verordeningen regelen tevens de aanvoer van vis door zee- en kustvlssers Belanghebbenden kunnen ln een officiële publicatie hadere gegevens vinden. Max Blokzijl: De elfde Mei DEN iAAG. 6 Mei. Maandag 8 Mei spreekt Max Blokzijl over Hil versum I, om 18.45 uur over: „de elfde Mei". Leerlingen op Rijks- en Gem. werkplaatsen Oorspronkelijk werd over de uitkeringen, die de leerlin gen op Rijks- en gemeentelijke werkplaatsen ontvangen als ver goeding voor het niet ontvangen van loon. wanneer zij werden omgeschoold, geen loonbelasting ingehouden, omdat er geen ze kerheid bestond, of dit wettelijk wel noodzakelijk was. Begin Maart van dit Jaar ls vastge steld. dat over deze uitkeringen wel loonbelasting moet worden ingehouden. Bij deze beslissing heeft de Secretaris-Generaal van het Dopartement van Financiën zich tevens op het standpunt gesteld, dat van de uitkeringen, die Maart. 1944 aan de hlerbe- doelde leerlingen zijn uitge keerd, geen loonbelasting be hoeft te worden nagevorderd. Over deze loondervingsvergoe dingen is geen vereveningshef fing verschuldigd Tevens ls de vrdag aan de orde gesteld, of over de uit keringen, die de deelnemers ontvangen bij ziekte of ongeval, al dan niet loonbelasting moet worden Ingehouden. Hoewel de hier bedoelde uitkeringen niet het gevolg zijn van een sociale verzekeringswet, heeft de Secre taris-Generaal toch goedgevon den. dat. wanneer er in dit ver band uitkeringen worden gedaan jIJ ziekte of ongeval, er geen 'oonhelastlng behoeft te worden ngehouden. Het bovenstaande geldt uit de aard der zaak alleen voor hen. die deolnemen aan de omscho ling, welke plaats heeft ln Rijks- en gemeentelijke werkplaatsen. Overal in Limburg vliegen de vogels met strootjes en pluizen. Daarnet zie ik een vink met «.en grotedot schapenwol van het weide- prikkeldraad naar een bloeiende Mei- 'doorn schieten: uit de verte lijkt het even een heel bijzondere dikke, witte vogel met een hart van geel en rood en blauw, met fantastische witte veertjes doorschoten, zoals een vink nu eenmaal is. Als elke zeldzaamheidsmaniak in aanleg voel ik me teleurgesteld als het vreemde dikke witte wonder maar een gewone'' dot wol en een „ge wone" vink blijkt net of een ge wone vink niet een bijzonder schit terend en boeiend beest is met zijn voor j aars-paartijd-kleuren! Hijgend onder de vracht tool een heel bed zonder punten of toe wijzing maakt de vink een nood landing op een sparretak. Dan vloekt hij stevig pink-pink, spuwt in gedachten in zijn handen en sjouwt weer verder naar de Meidoorn, waar hij zichzelf gaat be vorderen tot erelid van de Bond van Grote Gezinnen, ivat hier in Lim burg overigens niet gemakkelijk is, want er is veel concurrentie. Maar het voorjaar doet veel en vinken en mensen beijveren zich. Alstie boven is, zingt hij even en een mijnwerker met zwart en vaal gezicht, die naast me is komen staan zegt: ,£en goeie! Die zou aan de lat hiet ..jupen"! Jammer, dat we er niet meer mee naar de concours mogen!" Hij zucht, zoals de hongerige Tanta lus, die altijd de appels van de vol geladen boom zag wegzioiepen, zodra hij er zijn grage hand naar uitstak. Aangezien ik een mens met een liefhebberij die een hartstocht is, en die hem. zoals elke hartstocht, de poorten der schoonheid kan openen, nog altijd belangrijker vind dan een vink-op-zichzelj kom ik naast den mijnwerker in het gras zitten en ik zeg leergierig: .Juup eens!" De mijn werker juupt en ik begrijp, dat. het jupen een ordinaire, banale, mislukte vorm van zingen is. ..Maar hoor, zegt de mijnwerker, dat is een richtigen zanger!" En de vink doet ons voor hoe het wel moet en de mijnwerker legt mii uit, dat er zó wel zes manieren zijn waarop het kan en rtij fluit en trillert mij voor, hoe de richtige Limburgse vinken moeten fluiten en de dot wol in de Meidoorn geeft antwoord Tot de mijnwerker nog een zevende, heel moeilijke slag vóór doet en de vink zwijgt. Ddar heeft hij niet van terug. „Die zijn ook heel zeldzaam!" zegt de mijnwerker „ik heb er een thuis!" Wij gaan naar zijn huis voor die zevende slag. TIJL Winkelier hield oude voorraden achter ALMELO, 8 Mei, Tienduizend gulden boete, subsidiair zes weken hechtenis en zes weken gevangenis straf, alsmede verbeurdverklaring van de in beslag genhpien goederen, was de straf, die de economische rechter te Almelo uitsprak tegen den herber gier-winkelier A. H. Mensink te Reutum. Mensink had, zoals gemeld, grote voorraden levensmiddelen en andere goederen opgeslagen, waarvan hij systematisch de verkoop aan zijn klanten weigerde. Bij de inbeslag neming bleken deze voorraden 'zeer verwaarloosd te zijh en zelfs gedeel telijk onbruikbaar. De economische rechter sprak van een ziekelijk egoïsme en misdadige hebzucht bij verdachte," aan wien intussen door andere instanties de textiel- en tabaks vergunningen ontnomen ^jn. DEN HAAG. 8 Mei. - Chèquesmet spoedbehandeling op Zaterdag (ook telegrafische spoedbehandeling) moe ten van Zaterdag 13 Mei af vóór 10 uur op het céntrale girokantoor te Den Haag zijn ontvangen om nog dezelfde dag behandeld te worden. Thuisbezorging van bedragen van chèques op naam kan van 15 Mei af niet meer geschieden. Behoud uw -kalmte ook bij grootgevaar Dezer dagen maakt Nederland zijn vierde oorlogsjaar vol. „Vier-jaar alweer!" is de lichte lijk verbaasde uitroep, die huurlie den en goede kennissen elkaar bij deze verjaring toevoegen. En daarmee verraden zij argeloos, dat de tweede wereldoorlog nog altijd geen volledige werkelijkheid voor hen is. Zij bewijzen onbedoeld, dat een revolutie over hun hoofd kan stormen en een wereld naast hen in puin vallen, met geen ander effect dan dat zij elkaar verwon derd in de ogen zien en zeggen: „Lieve help. wat vliegt de tijd. Het duurt nu al vier jaar!" Zelfs wanneer men aan revolu ties voorbij wil zien, moet men één ding in deze dagen toch stel lig met open ogen trachten waar te nemen: de systematische lijn, die in de grote worsteling van heden neutralen tot oorlogvoeren den maakte. Want het is juist deze lijn, die vóór alle dingen dreigt te vervagen temidden van de sentimenten, die het natuur lijke, althans begrijpelijke gevolg van elke bezetting zijn. Nog niet zo heel lang geleden verscheen bij de Essener Ver- lagsanstalt een boek van GUnter Lohse. dat „Die gebrochene Neu tralist" (de geschonden neutra liteit) heet. Het bevat in twee honderdzeventig uitvoerig gedo cumenteerde bladzijden de voor geschiedenis van de tiende Mei. voor Nederland' en voor België. Lohse's argumentatie is uitermate rustig maar overtuigend. Hij be paalt zich niet tot een zorgvul dige analyse van bekende en min der bekende Witboek-documenten in onderling verband Hij zoekt ook niet het beslissende element in een waardeschatting der feite lijke „neutraliteit", zoals die in vele roerige uitingen van pers en propaganda vóór de Meidagen haar tamelijk partijdige licht placht te verspreiden.. Veeleer ziet hij dit alles juist'als gevolg. Van een welbewust op „inschakeling" der neutralen (en daarmee dus op neutraliteitsbreuk) gerichte Britse politiek namelijk. „Het verschil tussen vrienden en neutralen is heel groot, dat tussen neutralen en vijanden daarentegen heel klein. Het klein ste toeval, een onbeduidende aan leiding, een licht wantrouwen, een vergissing zelfs kan voldoen de zijn. om dat verschil te doen vergeten", aldus heeft de Britse staatsman Pitt eens een gezant Van Spanje toegevoegd. Deze op vatting, die de neutraliteit naar zich toe rekent, instede van haar als het recht van, en de verplich ting tot onkreukbaarheid te zien, is het logische uitvloeisel van een politiek, die de economische oor log altijd als Engeland's sterkste wapen tegen het Europese vaste land zag. Zelfs nu, aan de vooravond van de invasie en na, de erkende mislukking der hongerblokkade tegen Duitsland en tegen de door Duitse troepen bezette gebieden, is het afsnijden van chroomleve ranties uit Turkije, van wol framzendingen uit Portugal, van kogellageraanvoer uit Zweden voor Londen een hoofd wapen. Churchiy heeft zich een blijvende faam verworven met zijn geruchtmakende radiorede tot de neutralen op 20 Januari 1940. En het is wonderlijk genoeg niet eens helemaal overbodig eraan te herinneren, dat op elke kalender de 20ste Januari vóór de lOdQ Mei komt. In die radio rede immers spoorde de huidige Britse premier de neutralen aan, „met één enkele, spontane im puls hun plicht te doen" en hij verlangde „een toenemende oriëntering op de machtige vast beradenheid der gealliëerden". Zijn woorden waren echter nog slechts de inleiding tot een enorme actie tegen ln Britse ogen al te neutrale neutralen. Chamberlain sprak ln het Lagerhuis op 19 Maart 1940 woor den van gelijke strekking. Sir Edward Grigg verklaarde op 22 Januari van hetzelfde Jaar geen neutralen te kunnen aanvaarden in de Britse „kruistocht voor de christelijke beschaving". Morrison veronderstelde op 11 April 1940: „Ik vrees, dat wij de neutralen teveel hebben ontzien." Green wood zei vier dagen later: „Voor de neutralen zou het beter zijn, woor de dag te komen en te vechten." Het kan bezwaarlijk twijfel achtig zijn: voor Engeland was en is een neutrale mogendheid een staat, die zich tegen Duits land uitspreekt en die in de voorste linie tegen Duitsland partij kiest En overeenkomstig de door Pitt getrokken richtlijnen zijn er voor den „neutrale" slechts twee mogelijkheden: partij te kiezen ofgekozen te wórden. Wij behoeven'er geen doekjes om te winden: er zijn er, die het Duitsland tot in lengte van dagen kwalijk nemen, dat het die keuze voor de Britten niet wilde afwachten. Maar niemand behoeft, met de huidige Britse poütiek ten aanzien van Spanje, Portugal, Turkije en Zweden voor ogen,, veel fantasie voor de over tuiging, dat er toch in het aller beste geval een tiende Mei 1944 gekomen zou zijn wanneer er dan al geen tiende Mei 1940 ge komen ware. Het Britse „front der bevrijding" heeft over de oorlogsgeestdrift der neutralen nu eenmaal zijn eigen opvat tingen. HAARLEM. 6 Mei. Zaterdag avond stond de oude Spaamestad in het teken van het bezoek van Mus sert. Van de toren der grijze Bavo woei de vlag der Beweging en in het avonduur begaven velen zich naai: de Cqncerïzaal. waar de Kring Kenne- merland Zuid van de N.S.B. een openbare bijeenkomst hield, waarop de Leiaer een grote rede heeft uit gesproken. In. de stijlvol, met dundoeken ver sierde zaal speelde een orkest van de Jeugdstorm uit Amsterdam mars- en strijdliederen. Voor de komst van "Mus sert sprak de propagdhda-lelder van Noord-Holland. Flentrop, een Inleidend woord. Nadat de vlaggen waren binnen gedragen, arriveerde de Leider, geest driftig verwelkomd. In de I-oge Be gijnenstraat hadden onderci van de Jeugdstórm een erehaag ge ^-md. In de zaal brachten honderden Mus sert een ovatie. Tot degenen, die zich onder het gehoor van den Leider had den geschaard, behoorden ipr. A. J. Backer, commissaris van de provincie Noord-Holland en de heer S. L. A. Plekker, gevolmachtigde van den Lei der en burgemeester van Haarlem. De heer Jansen, leider van de Kring Kennemerland Zuid, sprak een kort begroetingswoord, waarna Mussert het podium beklom. „Er zijn", zo begon de Leider zijn rede, „bij alle overige verschillen, twee soorten van mensen: de egoïs ten en de gemeenschapsmensen. De Materiaal is te goed voor Kitsch-producten Morgen ls mijn vrouw Jarig en ik wil graag iets voor haar ko pen. Zo mogelijk Iets smaakvols maar waar? „Ga naar Haarlem." zei een goede vriend, „daar heeft de Prijsbeheer- sing juist een actie ondernomen. Er is ordenend opgetreden tegen de kunstzaken en galanteriewinkels en ik heb horen vertellen, dat je er reuzen voordelig en goed kunt ko pen De daad bij het woord voegend, zijn we naar het station gegaan en kochten een retourtje naar de Spaar- nestad. In de eerste de beste winkelstraat, die we Inliepen, sprongen al direct grote aanplakbiljetten ln het oog. die aankondigden, dat de prijzen op last van de prijsbeheerslng verlaagd waren en dat dit iof dat artikel nu maar zo veel mocht kosten. Goed beschouwd ls het eigenlijk een rare gewaarwor ding. de winkels ln deze tijd uitver koop te zien houden, al ls deze uitver koop dan verplicht. En bovendien wekt hat wantrouwen, want wie kent niet de staaltjes van onbaatzuchtigheid van onze winkeliers? Toch lieten we ons door deze sombere gedachten niet ontmoedigen en schaarden ons achter een rij wachtenden voor een groot wa renhuis. Het duurde niet lang. of de deuren zwaaiden met een breed ge baar open en we traden het ongeloof lijke tegemoet. Natuurlijk moest»het een practisch cadeau worden. Maar ook stijl en Ar tistieke lijn mochten er niet aan ont breken. Allereerst viel ons oog op een parapluie-bak, die van een geverniste ton gemaakt was. Het geheel zag er aardig uit, maar toen we de „ver laagde" prijs zagen, schrokken we toch wel een beetje. Vijftien gulden! Dat was ons te kras. Een goedkopere uitvoering kostte vijf gulden, maar die zag er beslist ontoonbaar uit. Misschien was er iets op de afdeling glaswerk. Ja. er was iets, er was zeer veel zelfs, alleen geen glaswerk. Het fenige wat het namelijk hiermee ge meen had, was, dat het van glas was maar voor de rest zou de naam afval beter passen. Bij voorbeeld: hier wer den ronde met verf bespatte schijfjes glas verkocht tegen de luttele prijs van 1.25 per stuk. „Ja." beweerde een juffrouw, .het is tenslotte echt handwerk en onder een glaasje doen ze het heel aardig." Dit is wel teke nend voor de smaak en het goede ge loof van het publiek. Wanneer deze „Kitsch" maar onder de naam van kunstnijverheid de wereld ingestuurd wordt, kopen de mensen het grif. En nog steeds, ondanks het ingrijpen van de prijsbeheersing. véé} te duur! Dienblaadjes. vervaardigd van een houten plankje rryet vier latjes en over het geheel een laagje vernis, kos ten nog 2.25 en twee stukjes papier- touw als handvat maken het nog een kwartje duurder. Een plankje met een gaatje staat voor 3.50 geprijsd. Een krantenbak van even simpele samen stelling wordt lnplaats van voor 7.75 voor 6.95 verkocht, wat nog veel te duur ls. Zo zijn er nog tal van voor beelden te noemen Ik besloot dit Jaar mijn vrouw met bloemen te verrassen De conclusie die we echter trekken is deze: lnplaats van een bescherminc van het publiek en in het bijzonder voor den kleinen mjm is dezé actie géworden tot een reclame-stunt voor de „Kitsch"-winkeliers. die nu een vlotte uitverkoop houden. Zó sterk zelfs, dat een winkelier in Den Haag zich geroepen voelde de officiële bil jetten na te drukken en bij wiize van reclame achter zijn winkelruit^ te plakken. Maar wat $rger is: door deze van overheidswege gesanctlon- neerde „Kitsch" worden voor deze rommelproductie allerlei kostelijke materialen aan de schaars voorziene markt onttrokken. Prijsbeheersing is goed. maar dan zo, dat het kwaad werkelijk wordt aangetast. egoïsten hebben geen oog ,voor het offer, dat zovelen aan de andere zljdê brengen. Maar achter deze kleine groep staat de brede massa, die van goeden wille is en die er naar ver langt, het land opgeheven te zien uit de staat van vernedering. Voor ons. N.S-B.-ers, is thans de belangrijke vraag, hoe wij deze massa de verzekerdheid kunnen geven, die zij behoeft en de overtuiging, dat zij moet werken en offers moet brengen om te geraken tot de vervulling van het ideaal: een vrij Nederland." Na een beschouwing over de oor zaken van deze oorlog zelde Mussert, dat SowJet-Rusland geen ander doel kent dan de gehele wereld te door dringen van het bolsjewisme, een stre ven. waaraan Europa ln de eerste plaats ten offer moest vallen Dit ver klaart. dat ln Europa een revolutie van het volkse .socialisme ontstond, die niet, zoals de Franse revolutie, vla het liberalisme tot kapitalisme en klassenstrijd leidde, maar die gericht ls op betere waarden. Kracht door eenheid Marx moge gezegd hebben: de arbeiders hebben geen vaderland het nationaal-socialisme zegt: de arbei der heeft wel degelijk een vaderland. Het kapitalisme is Internationaal, Een volk echter, dat ln onderlinge tweedracht leeft, kan nimmer kracht ontwikkelen. Het gaat ln deze oorlog niet om Danzig of om de corridor, het gaat om het volkse socialisme. Zal dit zich kun nen handhaven ln een zelfstandig Europa of zal Europa ten offer vallen aan Sowjet-Rusland en Amerika? Wat ln dit laatste geval het -lot van ons land zou zijn, hebben de heren aan de overkant reeds medegedeeld: „Neder land degradeert tot bruggehooid van Amerika." Voor dit lot kan slechts een verenigd Europa ons behoeden, een Europa, waarin geen oorlog meer /al zijn en dat sterk genoeg ls om /.ich tegen vreemd geweld te beveiligen Ora dit te bereiken, dient ook Vederland zijn deel.blj te dragen en daartoe neeft de N S B ons volk 6tecds opgeroepen. ZIJ heeft ^aarblj .vóór 1940 steeds tegenstand ontmoet, men wilde van verdediging niets weten en het gevolg ls niet uitgebleven. Indien hier geen Duitse weermacht stond, zou ons land reeds lang slagveld zijn. Komt er hier een Invasie, dan zal er geen steen op de andere blijven en zullen honderdduizenden van ons volk zich tussen de twee machtigste legers van de wereld bevinden. En daarom aldus Mussert. is het zo goed. dat hier de Nederlandse vlag voor u stóft, gedragen door een lid van de Landstorm, die gereed is om onze kust te verdedigen! (Applaus). Tenslotte wees de Leider zijn kameraden op hun plicht, té strijden en te volharden. Juist in deze tijd, die zoveel doet aanschouwen, wat niets met nationaal-socialisme te maken heeft. „Ons geloof is", zo om sloot spr., ,dat ons volk niet te gronde gaat, maar dat h£t zal gror m en gelouterd het nieuwe Europa zal binnengaan." Cursus vogelbescherming DEN HAAG. 5 Mei. Evenals in 1943 zal ook dit jaar van 30 Mei tot 3 Juni te Otterlo (Gld.) weder een cursus inzake vogelbescherming wor den gehouden. Verzoeken om tot de cursus te wor den toegelaten dienen vóór 10 Mei as. schriftelijk te worden gericht tot het hoofd van de afdeling cultuur bescherming en wetenschap. Jhr. Molleruslaan "34. te Apeldoorn, onder mededeling op welke wijze men reeds eerder belangstelling heeft, getoond voor het vogelbeschermingswerk. De verduistering begint heden om 21.15 en eindigt om 5.45 uur. Maan op 21.24, onder 6.33 uur 8 Mel V.M., 15 Mei L.K., 22 Mei N.DL, 30 Mei E. K.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | | pagina 1