HIT DAGBLAD
Heen en weer golvende
strijd bij Sebastopol
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Geallieerde druk op de
neutralen komt te laat
Front der bevrijding
Duitse weermachtsberichten
Vèel luchtactie Rust aan de Sereth
Eden moest Stalin
uitstel vragen
Vinken
Luchtaanval
op Berlijn
Nieuwe poging
tegen Zweden
Ierse firma's op de.
zwarte lijsten
Belaslïngbezwaren
Mussert sprak in Haarlem
Om het ideaal: een
vrij Nederland
Een plankje met
drie guld
een gaatje voor
vijftig
en
Een speciale correspondentie meldt,
U/Ni/An P nomoniö dat Berlijnse militaire deskundigen
DUYcll l^üyl llc?l 11" de eerste fase van, de strijd bij de
rivier de Sereth als afgesloten be
schouwen. Reeds op de de'rde dag van
de gevechten waren de aanvallen veel
minder in kracht dan de voorgaande
dagen. Er wordt echter rekening ge
houden met een opleving der gevech
ten en daarom wordt nog niet gezegd,
dat de gehele slag ten einde is.
Het heeft te Eerlijn de aandacht
getrokken, dat Moscou tot nu toe
niets heeft meegedeeld over de ge
vechten in de sector van de Sereth.
Alleen dit reeds wijst op een groot
afweersucces voor de Duitse en Roe
meense troepen.
Ruim 15.000 bendeleden
onschadelijk gemaakt
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 7 Mei. Het' opperbevel
der weermacht deelt mede:
Voor Sebastopol zette de vijand
zijn zeer krachtig door artillerie- en
slagvliegtuigen gesteunde aanvallen
vooral in de Noordelijke sector voort.
Zij werden in heen-en-weer-golvende
gevechten afgeslagen. Plaatselijke
penetraties werden afgegrendeld.
Boven de Krim werden door jacht
en slagvliegtuigen wederom 34 Sow-
jetvliégtuigen neergeschoten.
In de gevechten der laatste weken
heeft kapitein Von Lücken, batal
jonscommandant bij een grenadiers
regiment, zich door buitengewone
dapperheid onderscheiden.
Ten Noorden van Jassy, ten Oos
ten van P-oIozk en ten Zuiden van
Pskow bleven vrij zwakke aanvallen
der bolsjewisten zonder resultaat.
In de periode van 4 tot 6 Mei ver
loren de bolsjewisten aan het Ooste
lijke front 140 vliegtuigen.
Op het landingshoofd van. Nettuno
stortten verscheidene vrij hevige
vijandelijke aanvallen in het gecon
centreerde afweervuur of in de strijd
van korte afstand ineen.
In de strijd tegen communistische
benden op dé Balkan verloor de
viiand ln de maand April 11.380
doden. 3371 gevangenen en talrijke
overlopers.
Amerikaanse bommenwerpers de
den gisteren weer een aanval op ver
scheidene plaatsen in Roemenië.
Vooral in het stadsgebied van
Kroonstad ontstonden schade aan
gebouwen en verliezen onder de be
volking. Drie en twintig vijandelijke
vliegtuigen, meest viermotorige bom
menwerpers, werden neergeschoten.
Hierbij onderscheidden Roemeense
jachtvliegers zich bijzonder.
Bij de afweer van vijandelijke
luchtaanvallen op eigen convooien
vernietigden beschermingsvaartuigen
der marine, scheepsafweergeschut en
marine-artilleria voor de kust van
Noorwegen en Nederland en op de
Zwarte Zee 15 bommenwerpers en
torpedovliegtuigen.
Voor de Zuidfranse kust vielen
Britse vliegtuigen het in dienst van
het Rode Kruis varende Spaanse s.s.
„Christina" aan, hoewel het duide
lijk was gekenmerkt. De bemanning
leed verliezen. Ook de commissaris
Van het Internationale Rode Kruis
werd gewond.
Bij aanvallen van formaties vijan
delijke bommenwerpers op het Wes
telijke bezette gebied werden vijf
vijandelijke vliegtuigen neergescho
ten.
In de afgelopen nacht lieten en
kele Britse vliegtuigen bommen val
len op West- en Zuidwest-Du itsland.
Sowjet spoorwegverkeer
met succes bestookt
Zaterdag luidde het weermachts-
bericht:
Voor Sebastopol ls de vijand, on
der bijzonder hevig artillerievuur en
met onafgebroken gebruik van sterke
strijdkrachten van het luchtwapen
weer tot de aanval overgegaan. Deze
strandde op de taaie tegenstand en
de vastberaden tegenaanvallen van
formaties en eenheden van het leger
en de marine, benevens van Roe
meense troepen. Duitse jagers en
slagvliegtuigen grepen doeltreffend
in de gevechten in en schoten, zon
der zelf verliezen te lijden. 30 Sow-
jetrussische vliegtuigen neer.
Ten Oosten van de Roemeense
Sereth zijn ook gisteren verscheidene
vrij sterke aanvallen der bolsjewis
ten ineengestort in het geconcen
treerde afweervuur. Formaties ge-
vechts- en slagvliegers hebben ook
hier met succes onze afweer gesteund
Ie JAARGANG No. 107 i p MAANDAG 8 MEI 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Telefoon 24996 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of ƒ2.73 per kwartaal - Postgiro 184.120 Postbus 65
en 11 tanks vernietigd, benevens tal
rijke stukken geschut en ravitaille- j
ringsvaartuigen van den vijand.
De bestrijding van het bolsjewis- i
tische spoorwegverkeer is overdag en
des nachts met succes voortgezet.
Sterke formaties Duitse gevechts-1
vliegtuigen hebben in de afgelopen
nacht een geconcentreerde aanval
gedaan op het station Kiew-Darnitsa.
Er ontstonden zware verwoestingen
in de stationsinstallaties.
Dit het landingshoofd van Nettuno
en van het front in Zuid-Italië wordt
levendige wederzijdse activiteit van
stoottroepen èemeld. Verscheidene
vijandelijke steunpunten werden met
hun bemanning opgeblazen.
In Oost-Bosnië hebben Duitse troe
pen onder moeilijke terreuromstan
digheden en tegen hier en daar harde
weerstand in vijf grote communisti
sche benden uiteengeslagen. Tege
lijkertijd verijdelden Duitse en Bul-1
gaarse troepen, gesteund door een
heden van het Servische vrijwilli
gerscorps en nationiale Servische for
maties, de poging van communisti
sche benden om vaste voet te krijgen
in Servië
Amerikaanse bommenwerpers heb
ben in de loop van gisteren aanval
len gedaan op Ploesti en Toemoe
Severin. welke schade en verliezen
onder de bevolking ten gevolge had
den. Door Duitse en Roemeense
luchtverdedigingsstrijdkrachten wer
den 47 der aanvallende vliegtuigen,
hoofdzakelijk viermotorige bommen
werpers, ten val gebraoht.
BERLIJN, 7 Mei. Formaties
Amerikaanse bommenwerpers hebben
hedenochtend, naar het D.N.B. ver
neemt-, geprofiteerd van de boven ge
heel Noord-Europa heersende slech
te weersomstandigheden om opnieuw
een terreuraanval te ondernemen op
Berlijn. Zonder zicht wierpen de
Amerikaanse bommenwerpers talrijke
bommen neer op het stadsgebied van
Berlijn. Hierdoor ontstonden schade
en verliezen onder de burgerbevol
king. De Duitse luchtverdediging was
door een boven geheel Noord-Duits-
land hangend wolkendek van ver
scheidene- lagen, deels op zeer grote
hoogte, aanzienlijk in de afweer be
lemmerd.
Luchtalarm in Alexandrië
STOCKHOLM. 8 Mei. In
Alexandrië is in de nacht van Zater
dag op Zondag luchtalarm gemaakt,
zo nieldt de Britse berichtendienst De
luchtdoelartillerie heeft hevig ge
schoten.
Communistische militie
in Algiers opgericht
PARIJS, 8 Mei. De communis
tische partij in Algiers zal, met toe
stemming van het dissidentencomité,
een gewapende militie oprichten met
een sterkte van 100.000 man. Deze
communistische rrylitie zal als een
politietroep beschouwd worden en
gecommandeerd worden door Gaulis-
tische officieren, die deelgenomen
hebben aan een cursus van drie
maanden in de Sowjet-Unie.
Tweedaagse reis naar
Moscou
MADRID, 7 Mei. Een reeds in
talrijke berichten in de wereldpers
tot uiting gekomen vermoeden, dat
de Britse minister van Buitenlandse
Zaken. Eden, tijdens zijn recente
„verlof" te Moscou isgeweest. is
thans nadrukkelijk bevestigd door
den Engelsen consul in Barcelona,
die het. volgende verklaarde: „Eden
heeft twee dagen in het Kremlin
vertoefd om te trachten, Stalin's in
stemming te verkrijgen voor een her
nieuwd uitstel van het tweede front, i
Stalin heeft het Engels-Amerikaanse
verzoek categorisch van de hand ge-1
wezen en opnieuw aangedrongen op I
de onverwijlde invasie in het Westen
In tegenstelling tot de vroegere Sow- j
jetrussische eis, die altijd alleen be
trekking had op de invasie in het
Westen, hebben de Russen thans een
gelijktijdige landing aan de Kanaal-
kust en in het gebied van de Middel
landse Zee gevraagd."
„Krijgsgevangenen-postzegels"
in België uitgegeven
BRUSSEL, 8 Mei. Er wordt in
België een reeks speciale postzegels
met toeslag uitgegeven, waarvan de
opbrengst ten goede zal komen van
de Belgische krijgsgevangenen en hun
families. De zegels zullen beroemde
mannen van België voorstellen. De
oplage zal streng beperkt zijn tot een
aantal volledige en ondeelbare reek
sen, waarop zal worden ingetekend.
Een verleden week Maandag
ondernomen luchtaanval op Mechelen
heeft ongeveer 400 doden geëist.
Turkije heeft aan een groep
Amerikaanse petroleummaatschappljen
een pctroleumconcessie geweigerd.
Zondagochtend hebben opnieuw
vreemde vliegtuigen de Zweedse neu
traliteit geschonden, vooral bij Malmo.
De luchtdoelartillerie heeft geschoten.
In Stockholm houden 500 com
munisten een .congres, het grootste
dat ze tot nu toe ln Zweden bijeenge
bracht hebben.
Roosevelt'heeft het Amerikaanse
Congres drie en een half milliard dol
lar gevraagd om het leen- en pacht-
programma voort te zetten ln het be
lastingjaar dat op 30 Juni 1945 ein
digt.
De ambassadeur der V.S. ln Mos
cou. Harrlman, is ln Washington aan
gekomen. na verleden week ln Noord-
Afrlka besprekingen te hebben gevoerd
met Stettlnius. Ook Roosevelt ls van
zijn vacantie naar Washington terug
gekeerd.
BIJ ONZE VRIJWILLIGERS.
Met verlof naar huis.
(Foto ff-PK—KHstoforitsch)
Zondag vierdende trekkers van de Ned. Jeugdherbergcentrale op het
slot ,Assumburgte Heemskerck het Meifeest .Tijdens het zingen van
Meiliedjes. (Foto CNF-Stevens
GENÈVE. 8 Mei. De Verenigde
Staten oefenen een yersterkte druk
uit op Zweden, teneinde alsnog .ge
daan te krijgen dat dit land zijn uit
voer van kogellagers naar Duitsland
stilzet. Dit blijkt uit? de berichten van
Amerikaanse correspondenten in
Washington. Men neemt aan dat het
Amerikaanse ministerie van buiten
landse zakeq plannen uitwerkt om
ook na de oorlog economische sanc
ties toe te passen op personen en fir
ma's, die hun handel met Duitsland
blijven voortzetten. Dit wapen is spe
ciaal tegen Zweden en Portugal ge
richt.
Een pas verschenen aanvulling van
de Amerikaanse zwarte lijsten bevat
nu voor hej. eerst Portugese namen,
en wel van tien firma's. Van de
Spaanse namen is er een geschrapt,
maar er zijn tien nieuwe»Spaanse aan
toegevoegd. Ook Ierland"komt nu op
de lijsten voor biet niet minder dan
38 firma's. Verder zijn er vier Zweed
se firma's aan de opsomming toege
voegd.
Uit Lissabon komt verder het be
richt, dat een Portugees stoomschip,
de „Quanza", dat onderweg was van
de Portugese koloniën naar Lissabon,
is aangehouden door een Engels oor
logsschip en opgebracht naar Gibral
tar.
Spanje
Dat het resultaat van de geallieerde
druk op Spanje, d;e tot een overeen
komst heeft geleid, noch indrukwek
kend noch fair kan worden genoemd,
is inmiddels gebleken door een uiteen
zetting van een vooraanstaande per
soonlijkheid van het Spaanse bedrijfs
leven tegenover een vertegenwoor
diger van het D.N.B. in Madrid.
Deze heeft uiteengezet, dat de
Anglo-Amerikaanse onderhandelaars
pas concessies van Spanje hebben los
gekregen, nadat ze drie maanden lang
alle mogelijke politieke en econo
mische dwangmiddelen te baat had
den genomen en Spanje door een ge
deeltelijke blokkade regelrecht aan
de rand van een catastrofe hadden
gebracht. Want door hetuitblijven
van benzine en'olie was de visserij
reeds volkómen stilgelegd en ook de
motorwagens der spoorwegen reden
niet meer. De voedselvoorziening der
steden kwam daardoor ernstig in ge
vaar.
Ondér die omstandigheden heeft de
regering in Madrid, teneinde erger
gevolgen voor de natie te voorkomen,
enkele concessies gedaan. Pat ze haar
standpunt echter hard heeft verde
digd. bewijst, dat de Anglo-Amerika-
nen in de voor hen belangrijkste
kwestie van het wolframembargo niet
volledig- hun zin hebben gekregen.
Teken van zwakte
In Duitse kringen brengt men de
geallieerde druk op de neutrale lan
den in direct verband met de voor
bereidingen voor de invasie. Men wijst
er op dat de Brits-Amerikaanse po
gingen veel en veel te laat komen.
De moderne oorlogsproductie leeft
wat haar grondstoffen betreft niet
van de ene dag in de andere en er
worden voorraden aangelegd, die
maanden lang voldoende zijn om de
productie in stand te houden. Zelfs
wanneer de geallieerden voor hon
derd procent hun zin bij de neutralen
zouden krijgen, zou het uitblijven van
grondstoffenleveranties aan Duits
land niet van invloed kunnen zijn op
de Duitse afweerkracht bij een aan
val op het continent
Verder zou het nog mogelijk kun
nen zijn dat de geallieerden hun ln-
Flinke kerels melden zich voor de
strijd tegen het bolsjewisme
KcunngenWaffen-// (Wiking), //-wachtbataillon. Landstorm Neder
land, Kricgsmarine, Germaanse ff in Nederland.
Het //-Ecsatzkommando deelt mede: Op de volgende data zullen de keu
ringen plaats hebben voor genoemde formaties:
10 Mei: 812 uur, Rotterdam, Deutsche Oberschulc, Westerlaan 1;
11 Mei: 812 uur, Den Bosch, Hotel Noordbrabant, Markt 45;
12 Mei: 812 uur, Venlo*.Dcutsches Haus, Egmondstraat 16;
12 Mei: 2—12 uur, Arnhem, Cafeé Royal;
J2 Mei: 15—18 uur, Zwolle, Hotel Gij^nbeek;
13 Mei: 812 uur, Groningen, Hecrestraat 46;
13 Mei: 1517 uur, Leeuwarden, Huize Schaaf, Brecdstraat;
15 Mei: 813 uur, Amsterdam, Dam 4;
16 Mei: 8—12 uur, Utrecht, N V.-Huis Oudegracht 245;
16 Mei: 1517 uur, Amersfoort, //-wachtbataillon 3, Leusderweg.
Tijdens de keuringen worden alle Inlichtingen verstrekt met betrekking
tot de verzorging van familieleden, duur der opleiding, extra-levensmid
delen, kolen enz.
Personen tussen 19 en 35 jaar, die aanmeldingsplichtig zijn voor de tewerk
stelling, kunnen zich eveneens aanmelden en worden gedurende hun ver
bintenis van de tewerkstelling vrijgesteld. Officier in de Waffen-# kan
ieder worden, die na minstens ccn jaar diensttijd zijn geschiktheid voor de
officiersopleiding heeft bewezen. Zijn schoolopleiding is niet doorslaggevend.
Gratis reisbiljetten voor de heen- en terugreis zijn verkrijgbaar bij de
volgende Nebenstellen der Waf f en -ff: Amsterdam: Dam 4; Alkmaar: Lan-
gestraat 56; Heerlen: Saroleastraat 25; Groningen: Herenstraat 46'
Enschede: Hcngelosestraat 30 en eveneens bij het ^-Ersatzkommando,
Korte Vijverberg'co. 5, Den Haag. Voor de Kriegsmarine, Marine Annah
mestelle West, Utrecht, Plompetorengracht 24.
vasieplannen een aantal maanden
uitstellen zoals wellicht besloten
heeft gelegen in het bezoek van Eden
aan Moscou, waarover verschillende
berichten in omloop zijn. Hun doel
daarbij zou zjjn. te wachten tot de
gevolgen der verminderde leveranties
merkbaar worden. Doch ook in dat
geval zou geconstateerd worden, dat
de Duitse oorlogsvoering in de econo
mische zo goed als 'in de militaire
sector op lange termijn haar voor
zorgsmaatregelen getroffen heeft.: De
verklaring van president Roosevelt,
dat de aan de neutrale staten gestel
de eisen gericht zijn op een verklei
ning van de omvang der bloedige
offers, wordt te Berlijn als een camou
flage beschouwd.
-Men ziet te Berlijn in de geallieer
de pressie niets anders dan een po
ging om de gevolgen van een even
tueel mislukte invasie thans reeds
politiek en economisch te compen
seren. In wezen zijn de in de neutrale
staten ondernomen stappen dan ook
niets anders dan een teken der ge
allieerde zwakte.
Boekarest en Belgrado
gebombardeerd
BERLIJN, 8 Mei. Een sterke
formatie Amerikaanse bommenwer
pers heeft Zoftdag Boekarest aange
vallen. Reeds bij de nadering werd de
formatie boven Zuid-Roemenië door
Duitse en Roemeense Jachtvliegtuigen
in luchtgevechten gewikkeld, die
voortduurden tot boven het gebied
van de aanval. De zeer verspreid ge
worpen bommen troffen te Boekarest
vooral de woonwijken.
Volgens tot dusver ontvangen rap
porten werden alleen door Duitse Ja
gers meer dan tien Viermotorige bom
menwerpers neergeschoten. Een deel
van de binnengedrongen formatie
viel nog de stad Belgrado aan en
wierp daar eveneens bommen. Tij
dens de voortdurende luchtgevechten
traden de Roemeense jagers met suc
ces od.
Guatemala eist teruggave
van Brits Honduras
LISSABON. 8 Mei. De ambas
sadeur van Guatemala in Mexico
heeft verklaard, dat zijn land aan
Engeland *de eis stelt, na de oorlog
Brits Honduras weer aan Guatemala
terug te geven. Guatemala's stand
punt omschreef hij aldus: „Als ge
volg van het feit, dat Engeland zijn
verplichting niet is nagekomen, en
in overeenstemming met de interna
tionale rechtsopvatting, is het tussen
Guatemala en Engeland gesloten
pftct afgelpoen."
Zee- en kustvisserij aan
vergunning gebonden
DEN HAAG, 6 Mei Zoals reeds is
geschied met de IJsselmeervlsserlJ, ls
thans ook de uitoefening van de zee-
en kustvisserij van een vergunning van
het bedrijfschap voor visserij-produc
ten afhankelijk, gesteld. Aan de ver
gunning kunnen voorwaarden verbon
den worden. De nieuwe verordeningen
regelen tevens de aanvoer van vis door
zee- en kustvlssers Belanghebbenden
kunnen ln een officiële publicatie
hadere gegevens vinden.
Max Blokzijl: De elfde Mei
DEN iAAG. 6 Mei. Maandag
8 Mei spreekt Max Blokzijl over Hil
versum I, om 18.45 uur over: „de
elfde Mei".
Leerlingen op Rijks- en
Gem. werkplaatsen
Oorspronkelijk werd over de
uitkeringen, die de leerlin
gen op Rijks- en gemeentelijke
werkplaatsen ontvangen als ver
goeding voor het niet ontvangen
van loon. wanneer zij werden
omgeschoold, geen loonbelasting
ingehouden, omdat er geen ze
kerheid bestond, of dit wettelijk
wel noodzakelijk was. Begin
Maart van dit Jaar ls vastge
steld. dat over deze uitkeringen
wel loonbelasting moet worden
ingehouden.
Bij deze beslissing heeft de
Secretaris-Generaal van het
Dopartement van Financiën zich
tevens op het standpunt
gesteld, dat van de uitkeringen,
die Maart. 1944 aan de hlerbe-
doelde leerlingen zijn uitge
keerd, geen loonbelasting be
hoeft te worden nagevorderd.
Over deze loondervingsvergoe
dingen is geen vereveningshef
fing verschuldigd
Tevens ls de vrdag aan de
orde gesteld, of over de uit
keringen, die de deelnemers
ontvangen bij ziekte of ongeval,
al dan niet loonbelasting moet
worden Ingehouden. Hoewel de
hier bedoelde uitkeringen niet
het gevolg zijn van een sociale
verzekeringswet, heeft de Secre
taris-Generaal toch goedgevon
den. dat. wanneer er in dit ver
band uitkeringen worden gedaan
jIJ ziekte of ongeval, er geen
'oonhelastlng behoeft te worden
ngehouden.
Het bovenstaande geldt uit de
aard der zaak alleen voor hen.
die deolnemen aan de omscho
ling, welke plaats heeft ln Rijks-
en gemeentelijke werkplaatsen.
Overal in Limburg vliegen de
vogels met strootjes en pluizen.
Daarnet zie ik een vink met «.en
grotedot schapenwol van het weide-
prikkeldraad naar een bloeiende Mei-
'doorn schieten: uit de verte lijkt het
even een heel bijzondere dikke, witte
vogel met een hart van geel en rood
en blauw, met fantastische witte
veertjes doorschoten, zoals een vink
nu eenmaal is.
Als elke zeldzaamheidsmaniak in
aanleg voel ik me teleurgesteld als
het vreemde dikke witte wonder maar
een gewone'' dot wol en een „ge
wone" vink blijkt net of een ge
wone vink niet een bijzonder schit
terend en boeiend beest is met zijn
voor j aars-paartijd-kleuren!
Hijgend onder de vracht tool
een heel bed zonder punten of toe
wijzing maakt de vink een nood
landing op een sparretak.
Dan vloekt hij stevig pink-pink,
spuwt in gedachten in zijn handen
en sjouwt weer
verder naar de
Meidoorn, waar hij
zichzelf gaat be
vorderen tot erelid
van de Bond van
Grote Gezinnen,
ivat hier in Lim
burg overigens niet gemakkelijk is,
want er is veel concurrentie. Maar
het voorjaar doet veel en vinken
en mensen beijveren zich.
Alstie boven is, zingt hij even en
een mijnwerker met zwart en vaal
gezicht, die naast me is komen staan
zegt: ,£en goeie! Die zou aan de lat
hiet ..jupen"! Jammer, dat we er niet
meer mee naar de concours mogen!"
Hij zucht, zoals de hongerige Tanta
lus, die altijd de appels van de vol
geladen boom zag wegzioiepen, zodra
hij er zijn grage hand naar uitstak.
Aangezien ik een mens met een
liefhebberij die een hartstocht is, en
die hem. zoals elke hartstocht, de
poorten der schoonheid kan openen,
nog altijd belangrijker vind dan een
vink-op-zichzelj kom ik naast den
mijnwerker in het gras zitten en ik
zeg leergierig: .Juup eens!" De mijn
werker juupt en ik begrijp, dat. het
jupen een ordinaire, banale, mislukte
vorm van zingen is.
..Maar hoor, zegt de mijnwerker,
dat is een richtigen zanger!" En de
vink doet ons voor hoe het wel moet
en de mijnwerker legt mii uit, dat er
zó wel zes manieren zijn waarop het
kan en rtij fluit en trillert mij voor,
hoe de richtige Limburgse vinken
moeten fluiten en de dot wol in de
Meidoorn geeft antwoord Tot de
mijnwerker nog een zevende, heel
moeilijke slag vóór doet en de vink
zwijgt. Ddar heeft hij niet van terug.
„Die zijn ook heel zeldzaam!" zegt de
mijnwerker „ik heb er een thuis!"
Wij gaan naar zijn huis voor die
zevende slag. TIJL
Winkelier hield oude
voorraden achter
ALMELO, 8 Mei, Tienduizend
gulden boete, subsidiair zes weken
hechtenis en zes weken gevangenis
straf, alsmede verbeurdverklaring van
de in beslag genhpien goederen, was
de straf, die de economische rechter
te Almelo uitsprak tegen den herber
gier-winkelier A. H. Mensink te
Reutum. Mensink had, zoals gemeld,
grote voorraden levensmiddelen en
andere goederen opgeslagen, waarvan
hij systematisch de verkoop aan zijn
klanten weigerde. Bij de inbeslag
neming bleken deze voorraden 'zeer
verwaarloosd te zijh en zelfs gedeel
telijk onbruikbaar. De economische
rechter sprak van een ziekelijk
egoïsme en misdadige hebzucht bij
verdachte," aan wien intussen door
andere instanties de textiel- en tabaks
vergunningen ontnomen ^jn.
DEN HAAG. 8 Mei. - Chèquesmet
spoedbehandeling op Zaterdag (ook
telegrafische spoedbehandeling) moe
ten van Zaterdag 13 Mei af vóór 10
uur op het céntrale girokantoor te
Den Haag zijn ontvangen om nog
dezelfde dag behandeld te worden.
Thuisbezorging van bedragen van
chèques op naam kan van 15 Mei af
niet meer geschieden.
Behoud uw -kalmte ook bij
grootgevaar
Dezer dagen maakt Nederland
zijn vierde oorlogsjaar vol.
„Vier-jaar alweer!" is de lichte
lijk verbaasde uitroep, die huurlie
den en goede kennissen elkaar bij
deze verjaring toevoegen. En
daarmee verraden zij argeloos, dat
de tweede wereldoorlog nog altijd
geen volledige werkelijkheid voor
hen is. Zij bewijzen onbedoeld, dat
een revolutie over hun hoofd kan
stormen en een wereld naast hen
in puin vallen, met geen ander
effect dan dat zij elkaar verwon
derd in de ogen zien en zeggen:
„Lieve help. wat vliegt de tijd.
Het duurt nu al vier jaar!"
Zelfs wanneer men aan revolu
ties voorbij wil zien, moet men
één ding in deze dagen toch stel
lig met open ogen trachten waar
te nemen: de systematische lijn,
die in de grote worsteling van
heden neutralen tot oorlogvoeren
den maakte. Want het is juist
deze lijn, die vóór alle dingen
dreigt te vervagen temidden van
de sentimenten, die het natuur
lijke, althans begrijpelijke gevolg
van elke bezetting zijn.
Nog niet zo heel lang geleden
verscheen bij de Essener Ver-
lagsanstalt een boek van GUnter
Lohse. dat „Die gebrochene Neu
tralist" (de geschonden neutra
liteit) heet. Het bevat in twee
honderdzeventig uitvoerig gedo
cumenteerde bladzijden de voor
geschiedenis van de tiende Mei.
voor Nederland' en voor België.
Lohse's argumentatie is uitermate
rustig maar overtuigend. Hij be
paalt zich niet tot een zorgvul
dige analyse van bekende en min
der bekende Witboek-documenten
in onderling verband Hij zoekt
ook niet het beslissende element
in een waardeschatting der feite
lijke „neutraliteit", zoals die in
vele roerige uitingen van pers en
propaganda vóór de Meidagen
haar tamelijk partijdige licht
placht te verspreiden.. Veeleer ziet
hij dit alles juist'als gevolg. Van
een welbewust op „inschakeling"
der neutralen (en daarmee dus op
neutraliteitsbreuk) gerichte Britse
politiek namelijk.
„Het verschil tussen vrienden
en neutralen is heel groot, dat
tussen neutralen en vijanden
daarentegen heel klein. Het klein
ste toeval, een onbeduidende aan
leiding, een licht wantrouwen,
een vergissing zelfs kan voldoen
de zijn. om dat verschil te doen
vergeten", aldus heeft de Britse
staatsman Pitt eens een gezant
Van Spanje toegevoegd. Deze op
vatting, die de neutraliteit naar
zich toe rekent, instede van haar
als het recht van, en de verplich
ting tot onkreukbaarheid te zien,
is het logische uitvloeisel van een
politiek, die de economische oor
log altijd als Engeland's sterkste
wapen tegen het Europese vaste
land zag.
Zelfs nu, aan de vooravond
van de invasie en na, de erkende
mislukking der hongerblokkade
tegen Duitsland en tegen de door
Duitse troepen bezette gebieden,
is het afsnijden van chroomleve
ranties uit Turkije, van wol
framzendingen uit Portugal, van
kogellageraanvoer uit Zweden
voor Londen een hoofd wapen.
Churchiy heeft zich een
blijvende faam verworven met
zijn geruchtmakende radiorede
tot de neutralen op 20 Januari
1940. En het is wonderlijk genoeg
niet eens helemaal overbodig
eraan te herinneren, dat op elke
kalender de 20ste Januari vóór
de lOdQ Mei komt. In die radio
rede immers spoorde de huidige
Britse premier de neutralen aan,
„met één enkele, spontane im
puls hun plicht te doen" en hij
verlangde „een toenemende
oriëntering op de machtige vast
beradenheid der gealliëerden".
Zijn woorden waren echter nog
slechts de inleiding tot een
enorme actie tegen ln Britse
ogen al te neutrale neutralen.
Chamberlain sprak ln het
Lagerhuis op 19 Maart 1940 woor
den van gelijke strekking. Sir
Edward Grigg verklaarde op 22
Januari van hetzelfde Jaar geen
neutralen te kunnen aanvaarden
in de Britse „kruistocht voor de
christelijke beschaving". Morrison
veronderstelde op 11 April 1940:
„Ik vrees, dat wij de neutralen
teveel hebben ontzien." Green
wood zei vier dagen later: „Voor
de neutralen zou het beter zijn,
woor de dag te komen en te
vechten."
Het kan bezwaarlijk twijfel
achtig zijn: voor Engeland was
en is een neutrale mogendheid
een staat, die zich tegen Duits
land uitspreekt en die in de
voorste linie tegen Duitsland
partij kiest En overeenkomstig
de door Pitt getrokken richtlijnen
zijn er voor den „neutrale"
slechts twee mogelijkheden:
partij te kiezen ofgekozen
te wórden. Wij behoeven'er geen
doekjes om te winden: er zijn er,
die het Duitsland tot in lengte
van dagen kwalijk nemen, dat het
die keuze voor de Britten niet
wilde afwachten. Maar niemand
behoeft, met de huidige Britse
poütiek ten aanzien van Spanje,
Portugal, Turkije en Zweden voor
ogen,, veel fantasie voor de over
tuiging, dat er toch in het aller
beste geval een tiende Mei 1944
gekomen zou zijn wanneer er
dan al geen tiende Mei 1940 ge
komen ware. Het Britse „front
der bevrijding" heeft over de
oorlogsgeestdrift der neutralen
nu eenmaal zijn eigen opvat
tingen.
HAARLEM. 6 Mei. Zaterdag
avond stond de oude Spaamestad in
het teken van het bezoek van Mus
sert. Van de toren der grijze Bavo
woei de vlag der Beweging en in het
avonduur begaven velen zich naai: de
Cqncerïzaal. waar de Kring Kenne-
merland Zuid van de N.S.B. een
openbare bijeenkomst hield, waarop
de Leiaer een grote rede heeft uit
gesproken.
In. de stijlvol, met dundoeken ver
sierde zaal speelde een orkest van de
Jeugdstorm uit Amsterdam mars- en
strijdliederen. Voor de komst van "Mus
sert sprak de propagdhda-lelder van
Noord-Holland. Flentrop, een Inleidend
woord. Nadat de vlaggen waren binnen
gedragen, arriveerde de Leider, geest
driftig verwelkomd. In de I-oge Be
gijnenstraat hadden onderci van
de Jeugdstórm een erehaag ge ^-md.
In de zaal brachten honderden Mus
sert een ovatie. Tot degenen, die zich
onder het gehoor van den Leider had
den geschaard, behoorden ipr. A. J.
Backer, commissaris van de provincie
Noord-Holland en de heer S. L. A.
Plekker, gevolmachtigde van den Lei
der en burgemeester van Haarlem.
De heer Jansen, leider van de Kring
Kennemerland Zuid, sprak een kort
begroetingswoord, waarna Mussert het
podium beklom.
„Er zijn", zo begon de Leider zijn
rede, „bij alle overige verschillen,
twee soorten van mensen: de egoïs
ten en de gemeenschapsmensen. De
Materiaal is te goed
voor Kitsch-producten
Morgen ls mijn vrouw Jarig en
ik wil graag iets voor haar ko
pen. Zo mogelijk Iets smaakvols
maar waar?
„Ga naar Haarlem." zei een goede
vriend, „daar heeft de Prijsbeheer-
sing juist een actie ondernomen. Er
is ordenend opgetreden tegen de
kunstzaken en galanteriewinkels en
ik heb horen vertellen, dat je er
reuzen voordelig en goed kunt ko
pen
De daad bij het woord voegend,
zijn we naar het station gegaan en
kochten een retourtje naar de Spaar-
nestad.
In de eerste de beste winkelstraat,
die we Inliepen, sprongen al direct
grote aanplakbiljetten ln het oog. die
aankondigden, dat de prijzen op last
van de prijsbeheerslng verlaagd waren
en dat dit iof dat artikel nu maar zo
veel mocht kosten. Goed beschouwd
ls het eigenlijk een rare gewaarwor
ding. de winkels ln deze tijd uitver
koop te zien houden, al ls deze uitver
koop dan verplicht. En bovendien wekt
hat wantrouwen, want wie kent niet
de staaltjes van onbaatzuchtigheid
van onze winkeliers? Toch lieten we
ons door deze sombere gedachten niet
ontmoedigen en schaarden ons achter
een rij wachtenden voor een groot wa
renhuis. Het duurde niet lang. of de
deuren zwaaiden met een breed ge
baar open en we traden het ongeloof
lijke tegemoet.
Natuurlijk moest»het een practisch
cadeau worden. Maar ook stijl en Ar
tistieke lijn mochten er niet aan ont
breken. Allereerst viel ons oog op een
parapluie-bak, die van een geverniste
ton gemaakt was. Het geheel zag er
aardig uit, maar toen we de „ver
laagde" prijs zagen, schrokken we
toch wel een beetje. Vijftien gulden!
Dat was ons te kras. Een goedkopere
uitvoering kostte vijf gulden, maar
die zag er beslist ontoonbaar uit.
Misschien was er iets op de afdeling
glaswerk. Ja. er was iets, er was zeer
veel zelfs, alleen geen glaswerk. Het
fenige wat het namelijk hiermee ge
meen had, was, dat het van glas was
maar voor de rest zou de naam afval
beter passen. Bij voorbeeld: hier wer
den ronde met verf bespatte schijfjes
glas verkocht tegen de luttele prijs
van 1.25 per stuk. „Ja." beweerde
een juffrouw, .het is tenslotte echt
handwerk en onder een glaasje doen
ze het heel aardig." Dit is wel teke
nend voor de smaak en het goede ge
loof van het publiek. Wanneer deze
„Kitsch" maar onder de naam van
kunstnijverheid de wereld ingestuurd
wordt, kopen de mensen het grif. En
nog steeds, ondanks het ingrijpen van
de prijsbeheersing. véé} te duur!
Dienblaadjes. vervaardigd van een
houten plankje rryet vier latjes en
over het geheel een laagje vernis, kos
ten nog 2.25 en twee stukjes papier-
touw als handvat maken het nog een
kwartje duurder. Een plankje met een
gaatje staat voor 3.50 geprijsd. Een
krantenbak van even simpele samen
stelling wordt lnplaats van voor 7.75
voor 6.95 verkocht, wat nog veel te
duur ls. Zo zijn er nog tal van voor
beelden te noemen
Ik besloot dit Jaar mijn vrouw met
bloemen te verrassen
De conclusie die we echter trekken
is deze: lnplaats van een bescherminc
van het publiek en in het bijzonder
voor den kleinen mjm is dezé actie
géworden tot een reclame-stunt voor
de „Kitsch"-winkeliers. die nu een
vlotte uitverkoop houden. Zó sterk
zelfs, dat een winkelier in Den Haag
zich geroepen voelde de officiële bil
jetten na te drukken en bij wiize van
reclame achter zijn winkelruit^ te
plakken. Maar wat $rger is: door
deze van overheidswege gesanctlon-
neerde „Kitsch" worden voor deze
rommelproductie allerlei kostelijke
materialen aan de schaars voorziene
markt onttrokken.
Prijsbeheersing is goed. maar dan
zo, dat het kwaad werkelijk wordt
aangetast.
egoïsten hebben geen oog ,voor het
offer, dat zovelen aan de andere zljdê
brengen. Maar achter deze kleine
groep staat de brede massa, die van
goeden wille is en die er naar ver
langt, het land opgeheven te zien
uit de staat van vernedering.
Voor ons. N.S-B.-ers, is thans de
belangrijke vraag, hoe wij deze massa
de verzekerdheid kunnen geven, die
zij behoeft en de overtuiging, dat zij
moet werken en offers moet brengen
om te geraken tot de vervulling van
het ideaal: een vrij Nederland."
Na een beschouwing over de oor
zaken van deze oorlog zelde Mussert,
dat SowJet-Rusland geen ander doel
kent dan de gehele wereld te door
dringen van het bolsjewisme, een stre
ven. waaraan Europa ln de eerste
plaats ten offer moest vallen Dit ver
klaart. dat ln Europa een revolutie
van het volkse .socialisme ontstond,
die niet, zoals de Franse revolutie, vla
het liberalisme tot kapitalisme en
klassenstrijd leidde, maar die gericht
ls op betere waarden.
Kracht door eenheid
Marx moge gezegd hebben: de
arbeiders hebben geen vaderland het
nationaal-socialisme zegt: de arbei
der heeft wel degelijk een vaderland.
Het kapitalisme is Internationaal,
Een volk echter, dat ln onderlinge
tweedracht leeft, kan nimmer kracht
ontwikkelen.
Het gaat ln deze oorlog niet om
Danzig of om de corridor, het gaat om
het volkse socialisme. Zal dit zich kun
nen handhaven ln een zelfstandig
Europa of zal Europa ten offer vallen
aan Sowjet-Rusland en Amerika? Wat
ln dit laatste geval het -lot van ons
land zou zijn, hebben de heren aan de
overkant reeds medegedeeld: „Neder
land degradeert tot bruggehooid van
Amerika." Voor dit lot kan slechts een
verenigd Europa ons behoeden, een
Europa, waarin geen oorlog meer /al
zijn en dat sterk genoeg ls om /.ich
tegen vreemd geweld te beveiligen Ora
dit te bereiken, dient ook Vederland
zijn deel.blj te dragen en daartoe neeft
de N S B ons volk 6tecds opgeroepen.
ZIJ heeft ^aarblj .vóór 1940 steeds
tegenstand ontmoet, men wilde van
verdediging niets weten en het gevolg
ls niet uitgebleven. Indien hier geen
Duitse weermacht stond, zou ons land
reeds lang slagveld zijn.
Komt er hier een Invasie, dan zal
er geen steen op de andere blijven
en zullen honderdduizenden van ons
volk zich tussen de twee machtigste
legers van de wereld bevinden. En
daarom aldus Mussert. is het zo goed.
dat hier de Nederlandse vlag voor u
stóft, gedragen door een lid van de
Landstorm, die gereed is om onze
kust te verdedigen! (Applaus).
Tenslotte wees de Leider zijn
kameraden op hun plicht, té strijden
en te volharden. Juist in deze tijd,
die zoveel doet aanschouwen, wat
niets met nationaal-socialisme te
maken heeft. „Ons geloof is", zo om
sloot spr., ,dat ons volk niet te
gronde gaat, maar dat h£t zal gror m
en gelouterd het nieuwe Europa zal
binnengaan."
Cursus vogelbescherming
DEN HAAG. 5 Mei. Evenals in
1943 zal ook dit jaar van 30 Mei tot
3 Juni te Otterlo (Gld.) weder een
cursus inzake vogelbescherming wor
den gehouden.
Verzoeken om tot de cursus te wor
den toegelaten dienen vóór 10 Mei
as. schriftelijk te worden gericht tot
het hoofd van de afdeling cultuur
bescherming en wetenschap. Jhr.
Molleruslaan "34. te Apeldoorn, onder
mededeling op welke wijze men reeds
eerder belangstelling heeft, getoond
voor het vogelbeschermingswerk.
De verduistering begint heden om
21.15 en eindigt om 5.45 uur.
Maan op 21.24, onder 6.33 uur
8 Mel V.M., 15 Mei L.K., 22 Mei
N.DL, 30 Mei E. K.