HET DAGBLAD
De tijd voor invasie
is thans rijp
Sowjets bij Stanislau
teruggeworpen
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Kameel of muilezel
BERLIJN MEENT:
Anglo-Amerikanen voorspellen
elkaar vreselijk bloedbad
Londen blokkeerl
verbindingen
Zelfs diplomaten
mogen niet reizen
Gouwleider Wagner
overleden
Duits weermachtsbericht
Garnizoen van
Tarnopol ontzet
Van toevlucht tot toevlucht
K
Zonnesteek
Tijdschriftenschouw
BERLIJN, 18 April. In Duitse
militaire en politieke kringen
richt de belangstelling zich op het
ogenblik sterk op de komende ge
beurtenissen in het Westen en de
strijd op de andere fronten neemt
nog slechts een tweede plaats in.
Men is er, naar een speciale cor
respondentie meldt, van over
tuigd dat de invasie-voorbereidin
gen een dergelijke graad van ont
wikkeling hebben bereikt, dat het
begin van de landingsoperaties
niet lang meer op zich zal laten
wachten.
De grote activiteit van het ge
allieerde luchtwapen boven het wes
telijke front is weliswaar op zichzelf
niets nieuws, doch het is niet uitge
sloten. dat zij deze keer direct ver
band houdt met de landingen. In hoe
verre de terughoudendheid van het
Britse luchtwapen gedurende de laat
ste weken met de invasievoorbereidin
gen in verband staat, laat men te
Berlijn in het midden. Ook worden
geen commentaren verstrekt op de
vraag of en in hoeverre de aanvallen
van Amerikaanse eskaders op Euro
pese hoofdsteden een voorbereiding
of een afleidingsmanoeuvre zijn.
Er zijn echter verschijnselen waar
genomen die de grote belangstelling
van het Duitse opperbevel voor de ge
beurtenissen in het Westen kunnen
verklaren. Volgens Berlijnse ver
wachtingen zal het weer dat bij de
invasie een zeer belangrijke rol speelt,
de komende weken de operaties der
geallieerden begunstigen.
Engeland isoleert zichzelf
De Britse berichtendienst deelt
mede dat de Engelse regering de chefs
van alle diplomatieke missies in
Engeland heeft meegedeeld dat van
Maandagnacht twaalf uur niet meer
kan worden toegestaan:
Het verzenden of ontvangen
van telegrammen door diploma
tieke missies, als zij niet in
direct leesbare taal gesteld zijn;
Het verzenden van „diploma-
tenpost" die niet aan de cen
suur is onderworpen en het ont
vangen van diplomatenpost zon
der censuur;
Het vertrek uit Engeland van
officiële koeriers of diplomatieke
of consulaire vertegenwoordigers
of van leden van hun officiële of
persoonlijke -staf van medewer
kers
Verder is volgens de Britse berich
tendienst de diplomatenbagage on
derworpen aan censuur.
Deze maatregelen zijn getroffen in
verband met de invasie. Ze hebben
in diplomatieke kringen grote ver
rassing teweeggebracht en men ver
wacht formele protesten van neu
trale mogendheden die er door wor
den getroffen. Het Zweedse blad
„Dagens Nyheter" zegt dat de maat
regelen in tegenspraak zijn met alle
tot dusver geldende diplomatieke ge
woonten en dat men r.og nooit in de
geschiedenis van het volkenrecht iets
dergelijks heeft beleefd.
Volgens de ..Times" zijn de rege
ringen van de V,S. en de Sowjet-
Unie van tevoren geraadpleegd en
hebben ze zich volkomen accoord
met de beperkingen verklaard. Overi
gens zijn de diplomaten van deze
landen en van de Britse dominions
uitgezonderd Eire vrijgesteld
van het verbod.
Ook het luchtverkeer tussen Enge
land en Zweden is stilgelegd. De
retourvlucht van een Zaterdag in
Engeland aangekomen Zweeds toe
stel werd verboden. De reeds in het
toêstel verpakte koerierspost wer,d
aan censuur onderworpen.
De afgelopen maanden is het post
verkeer naar Spanje. Portugal. Zwit
serland. Gibraltar, Noord-Afrika en
andere landen stopgezet. Zelfs parti
culiere brieven die van het ene deel
van Engeland naar het andere wor
den gestuurd zijn aan censuur onder
hevig.
Sombere verwachtingen
Terwijl in Engeland en Amerika de
Invasiek'oorts hoog gestegen is en de
autoriteiten zich in stilzwijgen hul
len wat de dag van de operaties be
treft, die volgens sommigen al zou
De Führer bij rouw-
plechtigheid
MÜNCHEN, 18 April. De eerste
gouwleider van de gouw München-
Oberbayern, Adolf Wagner, is, na een
langdurige, ernstige ziekte, overleden.
Sinds 1936 beheerde hij. behalve
het Beierse ministerie van binnen
landse zaken, dat van onderwijs en
eredienst. In de strijdorganisaties be
kleedde hij de rang van S.A.-Ober-
gruppenführer. Hij was lid van de
Rijksdag, drager van de bloedorde,
van het gouden ereteken en van de
dienstonderscheiding der N.S.DAP.
in goud.
Gisteren heeft de Führer met den
Reichsleiter. Rijksministers, gouw
leiders en generaals der weermacht
deelgenomen aan een rouwplechtig-
heid voor staatsminister Wagner in
de congreszaal van het „Deutsches
Museum". De Führer verleende Adolf
Wagner het gouden kruis met het
eikenloof der Duitse orde.
Rijksminister dr. Göbbels hield een
herdenkingsrede, waarin hij Wagner
schetste als een der intiemste mede
werkers van den Führer, bij wien de
nationaal-socialistische deugden bij
zonder naar voren kwamen.
De kunsten vonden in hem een
hunner grootste vereerders en bevor
deraars. Met de dood van Gouwleider
Wagner heeft een strijdersleven in
de waarste zins de6 woords een einde
genomen.
zijn vastgesteld, gaan erverschil
lende stemmen op die waarschuwen
voor het gevaar van onderschatting
van de Duitse soldaten. De onerva
ren geallieerde soldaten zullen tegen
veteranen moeten strijden en tegen
versterkingen moeten oprukken die
hun gelijke in de wereld niet hebben.
De Amerikaanse publicist Reynolds
schrijft in het blad „Colliers" dat
de invasie, gezien de ervaringen van
Dieppe en Salerno, het „vreselijkste
bloedblad van de wereldgeschiedenis"
zal worden. Hij berekent dat wan
neer er een millioen man aan land
zou gaan, minstens de helft ervan
zou sneuvelen. Bij een kleiner aantal
zou het verliespercentage nog ongun
stiger zijn.
De vraag van de verliezen houdt
trouwens velen bezig en de schattin
gen lopen tot zelfs negentig procent
verlies toe. Reynolds voorspelt de
soldaten dat ze steeds weer op ver
rassingen bedacht zullen moeten zijn
en beweert dat de kanonnen uit de
vroegere Maginotllnie nu in de gi
gantische versterkingen van de At-
lantik Wall zijn ingebouwd. Hij voor
spelt dat de aanvallers zullen roe
pen: „Help, wij worden vermoord..."
Europa is gereed
Te Berlijn wordt nogmaals ver
klaard, dat het Westelijke front ge
reed is om den aanvaller te weer
staan. Men wijst ook op de beslissende
rol, die mobiele reserves -na een be-
ginsucces der Westelijke mogend
heden zullen gaan spelen. In het
Westen en Zuiden worden geen ge
beurtenissen verwacht die buiten de
Duitse plannen liggen.
Martin Hallensleben, de militaire
correspondent van het D.N.B..
schrijft, dat de Duitsers volgens een
zeer bepaald plan te werk gaan en
dat dit voor 1944 in de eerste plaats
voorziet in de mogelijkheden in het
Westen. Deze voorrang van het Wes
ten is echter automatisch gekoppeld
aan het Oosten, dat wil zeggen, dat
op het ogenblik waarop de bolsje
wisten aan het Oostelijke front be
paalde linies bereikt zullen hebben,
maatregelen tegen het Oosten merk
baar zullen worden. In Duitse mili
taire kringen Is men er van over
tuigd, dat het Oostelijke front, on
danks de belasting waaraan het uit
algemene strategische overwegingen
wordt blootgesteld, voldoende zal
stand houden tot het signa'al wordt
gegeven voor een nieuwe grote
Duitse aanval.
Bijna drieduizend doden
in Boekarest
BOEKAREST, 18 April. Naar
het Roemeense legerbericht mede
deelt, zijn bij het bombardement
van Boekarest op 4 en 5 April 2942
personen gedood- -en 2126 gewond.
Na Zaterdag de Servische stad
Nisj, Zondag Belgrado en Brasow
(Kroonstad) en in de nacht van
Zaterdag op Zondag Boedapest aan
gevallen te hebben, ondernam het
Anglo-Amerikaanse luchtwapen in
de loop van Zondag een aanval op
Turnu-Sewerin. Bacau en Galatz,
waar het schade in woonwijken en
verliezen onder de burgerbevolking
veroorzaakte.
Vier Engelse vliegtuigen hebben
voor de kust van Noordelijk Noorwe
gen een terreuraanval gedaan op de
Noorse viskotter ..Solveig", die na be
schieting in vlammen opging en
zonk. Behalve dit schip werden nog
enige Noorse vissersboten door ge
allieerde vliegtuigen bestookt.
De fascistische partij telt te
Rome momenteel 19.000 leden en de
organisatie Dopolavoro. de zusteror
ganisatie van „Kraft durch Freude"
ÏU.000.
BIJ" debatten over het regerings
programma heeft de ïraansp regering
de vertrouwenskwestie gesteld. Er
werden 74 stemmen voor en 8 tegen
de regering uitgebracht.
Ie JAARGANG No. 90 LD DINSDAG 18 APRIL 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Telefoon 24996 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of f2.73 per kwartaal - Postgiro 184. f20 Postbus 65
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 17 April. Het opperbe
vel van de weermacht maakt bekend'.
In het strijdgebied van Sebastopol
zijn vijandelijke aanvallen voor on
ze nieuwe stellingen ineengestort.
Aan de benedenloop van de Dnjestr
zijn nieuwe pogingen van de bolsje
wisten hun bruggenhoofden uit te
breiden en op nog andere plekken
op de Westelijke oever van de rivier
voet te vatten, mislukt.
Ten Noorden en Noordwesten van
Jassy werden sterke, door pantser
wagens ondersteunde vijandelijke
aanvallen, afgeslagen.
In het gebied Delatyn-Stanislau zijn
Hongaarse formaties met bolsjewis
tische strijdkrachten in gevecht ge
wikkeld. Duitse troepen hebben ten
Oosten van Stanislau de zich hard
nekkig werende Sowjets ten Zuiden
van de Dnjestr verder teruggeworpen.
Vijandelijke tegenaanvallen werden
afgeslagen.
In de Strypa-sector ruimden forma
ties van het leger en van de Waffen-//
een vijandelijk bruggenhoofd uit de
weg en sloegen ze aanvallen der bol
sjewisten af.
Bij Tarnopol drongen onze troepen
In harde gevechten van het Westen
uit de vijandelijke artilleriestellingen
binnen en namen reeds een deel op
van de volgens bevel naar het Wes
ten uitgebroken dappere bezetting
der stad. Andere delen zijn nog in
zware strijd gewikkeld met een vijan
delijke overmacht. In deze gevechten
werden 19 vijandelijke pantserwagens
en 31 stukken geschut vernietigd.
In de afgelopen nacht vielen ster
ke Duitse formaties gevechtsvliegtui
gen spoorwegdoelen ln de Noorde
lijke Oekrajine aan. Ten Zuidwesten
van Kowel werden de bolsjewisten
ondanks moeilijke terreinomstandig
heden verder teruggeworpen.
Ten Zuiden van de Beresina, ten
Oosten van Ostrow en ten Zuiden
van Pskow stortten plaatselijke aan
vallen van den vijand ineen.
Aan het landingshoofd van Nettuno
werden plaatselijke vijandelijke aan
vallen afgeslagen. Van het Zuidelijke
front wordt slechts melding gemaakt
van activiteit van verkennings- en
stoottroepen.
Een sterke formatie zware Duitse
gevechtsvliegtuigen heeft in de afge
lopen nacht met goede uitwerking het
vijandelijke eilandsteunpunt Lissa
Badoglto vormt een nieuwe
regering „op brede basis"
STOCKHOLM. 18 April. Vol-
gens een bericht uit Napels zou Ko
ning Victor Emanuel een ontslag
aanvrage van het kabinet-Badoglio
hebben aanvaard en Badoglio ver
zocht hebben een nieuw ministerie te
vormen, op brede basis en rekening
houdend met de door alle partijen
naar voren gebrachte wensen.
Naar het bericht verder zegt. ma
ken communisten en socialisten, die
zich verenigd als de sterkste com
binatie beschouwen, aanspraak op
een der belangrijkste ministeries van
het nieuwe kabinet.
Turkse bladen melden uit Mer-
slna. dat daar een Zweeds schip, ge
laden met chroomerts voor de geal
lieerden ls uitgevaren.
Admiraal Mountbatten heeft zijn
hoofdkwartier van. New-Delhl naar
Kandy op Ceylon verplaatst.
voor de kust van Dalmatië aange
vallen.
Formaties vijandelijke bommen
werpers ondernamen op 16 April en
in de afgelopen nacht terreuraan-
vallen op de steden Belgrado, Boeda
pest en Kroonstad. Vooral in de
woonwijken ontstonden schade en
verliezen onder de bevolking. Door
Duitse en Roemeense jagers, alsmede
door luchtdoelartillerie, werden 17
vijandelijke bommenwerpers neerge
schoten.
Waarheen met klachten
over schoenreparaties?
DEN HAAG. 17 April. In ant-
woord op een desbetreffende vraag
werd van bevoegde zijde medege
deeld, dat een schoenhersteller on
juist handelt, indien hij reparaties
weigert op grond van het feit, dat
hij nog niet volgens de nieuwe rege
ling wordt bevoorraad. Hij ontvangt
namelijk nu leer volgens de oude re
geling en wel op basis van zijn vroe
ger verbruik. Wel is voorgeschreven,
dat de schoenherstellers in de eer
ste plaats het in hun bezit zijnde
reparatiewerk dienen af te leveren.
Voorts mogen sinds 1 Maart jl.
slechts reparaties worden aangeno
men van degenen, die als klant zijn
ingeschreven. Het is dus zeker niet
Juist, dat, tot in Mei de bevoorra
ding volgens de nieuwe regeling
plaats vindt, het in reparatie geven
van schoenen niet mogelijk zou zijn.
Klachten hierover kunnen schrifte
lijk worden ingediend bij de vak
groep schoenherstellersambacht, Laan
van Meerdervoort 848 Den Haag.
Men dient aan duidelijk te vermel
den, naam, adres en inschrijvings
nummer. alsmede de naam en het
adres van den schoenhersteller
ees heeft eert kort
pijnlijk onder
had om haar dierbaren
zoon duizenden angsten
zaak" gebeurde, maar
Kees kon zich niet ont
trekken aan de sombere
Voor de derde maal gedachte, dat hij in een
kwam het officiële be- misdadig er skliek of een
zoek in het holst van de roversbende verzeild was
nacht en over het dak geraakt.
houd gehad met zijn uitgestaan,
baas. Hij heeft afscheid
genomen van den mees
terknecht, die als een
bezorgde vader zijn grij
ze hoofd schudde en
vervolgens is hij de fa-
briekspoort uitgeslopen
met het onbehaaglijke
gevoel, dat hij precies
wist, wat hij achterliet,
terwijl er recht vooruit
alleen maar een grote,
grijze leegte was.
Een grijze leegte... Kees die raad getrouwe-
Wanneer Kees terug [ijk opgevolgd. Zijn vrees l^or misdadiger was
ienkt aan die tijd, dan om ver van huis te moe- !reeJ nie* *n e w e& ®'e~
ten zijn had eerder bij- ^Om
gedragen om onder te
was Kees zo maar in
zijn nachtgoed ge
vlucht naar een zolder
van de buren.
„Je moet het land in!"
had ome Hein gezegd
Op een avond,, toen hij
heel erg aan thuis moest
denken, brak hij met
het complot. Tot nog toe
had hij zijn handen
schoon gehouden
en terwille van zijn moe- daarom was het hóóg
der. die de onrust niet om te drossen. On-
meer kon verdragen, had derduiker te zijn was
- tot daar aan toe, maar
ichleten hem telkens
weer pijnlijke herinne
ringen te binnen. De
zerste dagen ging het
illemaal heel gemakke
lijk. Kees had toen nog
niet het gevoel, dat hij
je zocht werd en dat
andere, nog veel bitter
der gevoel van zich een
stuk opgejaagd wild te
weten, kwam pas veel
later.
De lotgevallen van
'n onderduiker (II)
Zwervend van toe
vlucht tot toevlucht ver
anderde er iets in de ge
steldheid van dien gro
ten, sterken jongen. Een
zékere angst-psychose
maakte zich van hem
meester en wanneer hij
ergens voor de zoveel-
duiken. Nu was hij ste maal weer in een
ondergedoken en zag hij ander vreemd bed te
zich toch nog verplicht slapen lag, kon het ge-
Neen, die eerste dagen zijn „dierbaar ouderhuis" beuren, dat hij wakker
maakte Kees zelfs de vaarwel te zeggen... Toen schrok, met het. klamme
trots van de familie reeds had hij het gevoel angstzweet op zijn voor
uit. Hij, Kees, een jon- van de regen ln de drup hoofd...
te zijn gekomen, maar
gen die zich niet liet
ringeloren, die „nee"
dorst te zeggen en die HHHHPH
parmantig èèn duik had pijnlijker zouden zijn-
genomen... mk J
Met de „geheime or-
Niet altijd klopte het
alras zou Kees dingen met de steun van de or-
meemaken. die nog véél ganisaties.
Dan ventte Kees als
een bedelaar met een
soort ansicht-
Van deur tot
„Soort zoekt soort'
heet het in de volks- bepaald
ganisatie" van ome Hein mond en weldra deed kaarten,
klopte het toen ook nog Kees de ervaring op, dat deur. steeds weer het-
prachtigHij kreeg op hij als onderduiker niet zelfde verhaaltje. Kaar-
tijd zijn distributiebon- lang alleen kon blijven, ten met een leeuw en de
nen en zo af en toe een Voordat hij het goed en driekleur en iets van „Ik
pakje
„Voor
„V.O.D." (shag wel wist, was hij opge-
hou van Holland" er op.
Wanneer het met de
Onder Duiker s"nomen in een kring van
Aan financiële steun onderduikers en in die kaarten niet ging, pro-
ontbrak het in den be- kring gedroeg een ieder beerde Kees het met de
ginne óók niet, zodat het zich naar de aanwijzin- mondharmonica en met
jen van een verbindings- het lied van de Grebbe-
man, die het contact linie.
enige nare en vervelende
alleen maar was, dat je
meer dan anders thuis onderhield met een
heime organisatié'
ongelofelijk sterk
machtig heette te zijn.
moest blijven...
En toen...
Na die eerste weken
was er politie aan de
deur geweest en moeder
had met bevend hart tere machten, die hem
,ge- Zijn gevoel voor eigen
die waarde kreeg daarbij een
en deuk, maar ja, Kees
moest wel, want wan-
In dat milieu maakte neer je eenmaal ónd er
Kees kennis met duis- bent, dan is er geen te
rug meer.
een smoesje verzonnen, wilden verplichten tot Of was dat laatste een
Toen de politie voor handelingen van zeer misverstand?
de tweede maal aanbel- bedenkelijke aard. Het Tot zijn geluk ont-
de, was Kees b ij n a heette, dat dat alles „in moette Kees een ouden
geschaakt en moeder, het belang van de goede schoolvriend*
Ongeoorloofd verzuim
DEN HAAG, 18 April. Ter be
strijding van ongeoorloofd verzuim
blijkens de Ned. Staatscourant van 17
dezer, zijn pverwerkbeschikking no.
1 aangevulcf' met een bepaling, dat
arbeidstijd, verloren gegaan door
ongeoorloofd verzuim, bij de bereke
ning van het normale maximum
aantal uren per week, niet in aan
merking mag worden genomen. In
gevallen, waarin overwerk moet wor
den betaald, d.i. meestal slechts dan,
wanneer de werktijd meer dan 48
uren per week bedraagt. m*g dus bij
de beantwoording van de vraag, hoe
lang er overwerk verricht is. de door
ongeoorloofd- verzuim verloren -ge-
gane arbeidstijd niet als arbeidstijd
worden beschouwd. Eerst, wanneer
de verzuimde uren zijn ingehaald en
het. aantal van 48 uren per week is
bereikt, beginnen de overuren te tel
len.
Afschuwwekkend misdrijf
APELDOORN, 17 April. Ver
moedelijk in de nacht van 25 op 26
Maart jJ. is aan de Arnhemseweg
te Apeldoorr het graf van Samuel
Izaak Bouwman, overleden 11 Juli
1939. opgegraven. Van de resten is
door de(n) dader Cs) het hoofd
meegenomen. Aangezien de over
ledene enige gouden kiezen had,
kan roof het motief voor deze daad
zijn geweest. De majoor-korpscom
mandant te Apeldoorn verzoekt han
delaren. tandartsen e.d. dringend
bij de aanbieding van goud, dat
mogelijk van dit. misdrijf afkomstig
is, of indien zij dit reeds kochten,
zich onverwijld met de recherche
der Apeldoorne gemeentepolitie in
verbinding te stellen.
Aflevering ven batterijen
DEN HAAG. 17 April. De
directeur van het bureau voor de
metalen-verwerkende industrie mach
tigt hierbij fabrikanten van en han
delaren in batterijen, in de twaalfde
periode, van 16 April tot en met 31
Juli 1944, batterijen af te leveren
op grond van de door zijn bureau
afgegeven repeterende koopvergun
ningen hg en hg 3. In verband hier
mede kunnen zij, aan wie batterijen
zijn toegewezen, zich ter verkrijging
hiervan in de loop van genoemde
periode wederom tot hun leveran
cier wenden.
K. Brok te Assen overleden
ASSEN, 17 April. Op 71-jarige
leeftijd is alhier overleden Klaas
Brok, die jaren lang lid van Gede
puteerde Staten van Drente was. HIJ
was gehuwd met een zuster van
Troelstra en heeft ook ln de voor
malige S.D.A.P. tal van functies be
kleed. Zo was hij o.a. voorzitter van
de federatie Drente.
Het is Zaterdag IS April. Meer dan
drie weken geleden is de lente
begonnen. De mensen lopen sedert
meer dan een week zonder jas. omdat
met Pasen ook maar direct de zomer
is begonnen en de café-terassen zitten
vol zonnende en bruinende mensen.
Een arme, suffe stommeling, die op
Zaterdagmiddag nog meent te moe
ten werken, sjouwt met een tas vol
boeken naar de Universiteitsbiblio
theek op het Singel te Amsterdam.
Gélukkig1 Hij kan er niet in! Wat
wil die man ook werken? De deur is
op slot. En op de deur hangt een keu
rig biljetje, dat in verband met de
brandstoffeiischaarste de mensen
lopen te puffen, met de hoed in de
hand 's Zaterdags de bibliotheek
gesloten is.
Prachtig. Sint Bureaucratius doet
overal zijn best om de zaak zo traag
en zo sloom mogelijk te doen lopen
en wij vinden, dat hij met dit vol
komen zotte dichthouden van de deu
ren van een gemeentelijke instelling
al een bijzonder goede beurt maakt.
Gaarne zou ik hier eigenlijk een
complete opgave verstrékken van alle
overheidsinstellingen, die door den
Heiligen Bureaucratius bij zeventig
gradeji in de schaduw „wegens brand
stoffengebrek" gesloten xworden ge
houden, want zeker zijn er nog meer
van die werklustige instellingen, die
een beetje meewerken in een moei
lijke tijd. Een ere-lijstje!
Helaas, ik heb er geen tijd voor.
Maar desalniettemin voel ik mij ge
drongen, zo in het algemeen mijn
hulde te betuigen aan alle officiële
en semi-offidele instellingen, die
straks nog in het hartje van de zo
mer hun deuren gesloten zullen hou
den wegens brandstof fengebrek, be
vroren waterleidingen of andere voor
de hand liggende redenen.
Het komt er maar op aan, het le
ven een beetje vlotter en gemakkelijk
te maken voor elkaar en ik vind, dat
Sint Bureaucratius te Amsterdam een
goeie gooi doet. Ik neem aan. dat hij
de rnaand December zijn deuren zal
sluiten wegens een zonnesteek-epi
demie. Te hard werken is ook in de
winter héél gevaarlijk.
TIJL.
De moord te Wesfaaan
voor het Hof
DEN HAAG, 17 April. In hoger
heeft de gemachtigde voor de arbeid, beroep heeft het gerechtshof te Am-
gjgjjn J" sterdam den 25-Jarlgen kantoorbedien
de te Wormervoer Wichman van den
Brink veroordeeld tot twaalf Jaren ge
vangenisstraf wegens doodslag, ge
pleegd te Westzaan op 10 Mei 1942
op zijn meisje, mej. J. H. Kaat. De
Hoge Raad casseerde dit arrest en ver
wees de zaak naar het Haagse Hof.
Verdachte verklaarde, ln drift ge
handeld te hebben en dat het niet
Juist ls, dat hij het meisje op haar
verzoek heeft gedood, hetgeen hij wel
eens verklaard heeft.
Verdachte zeide, niet de bedoeling
gehad te hebben, zijn meisje te doden.
Het was een onbewuste handeling. De
waarnemend advocaat-generaal, mr.
Van Güse, wees er op. dat verdachte
tot voor kort heeft volgehouden, dat
hij het meisje op haar verzoek dood
de. Nu beweert hij dan. dat het ln
het geheel niet zijn bedoeling was.
zijn meisje te doden. Deze verklaring
heeft op spr. niet veel indruk ge
maakt. gezien de deskundige wijze,
waarop hij te werk ls gegaan. Het con
flict, dat met het meisje ontstond,
vond wellicht oorzaak in de tegen
werking van de ouders van het meisje
met betrekking tot het voorgenomen
huwelijk. Daarom dient deze verdach
te met enige consideratie te worden
behandeld, al blijft hetgeen hij deed
een zeer ernstig feit.
Spr. eiste thans tien Jaren gevan
genisstraf met aftrek der preventieve
hechtenis, door te brengen in een
bijzondere gevangenis. Het Hof bepaal-
•aak
Apotheek ,,De Ooievaar"
DEN HAAG, 18 April.
Men moet zeggen, dat Cor Ruys er
meesterlijk slag van heeft stukken te
ontdekken, die door zijn elgendomme-
lijke. dikwijls meesterlijke, acteurs-
persoonlijkheld gedragen worden. Zo
zdet men hem in dit blijspel van
Laurent Dolllet ook weer als de cen
trale figuur van den doodgoeden. maar
zakelijk gewlcksten apotheker, die
eerst door zijn boezemvriend den dok
ter en daarna door zijn beschermeling
den apothekersbediende ernstig gedu
peerd wordt. Mede dank zij zijn ge
laten goedigheid komt alles natuurlijk
op zijn pootjes terecht.
Het zijn meer de pikanterieën dan
een interessante situatie of flitsende
dialoog, die de bekoring van dit amu
sante geval moeten uitmaken: het is
meer de typische figuur van Cor Ruys
dan het spel der min of meer erbij
hangende overige acteurs, die het ge-
nietelijk doen zijn. Van Cor Ruys kan
men alleenspraken, „terzljde's" en ook
stil spel als een genieting onder
gaan; de anderen doen hier dik
wijls met gebrekkige rolkennls hun
best deze centrale figuur op te vullen
tot een geheel.
Zo ziet men Wim van den Brink en
Ben Aerden als verdienstelllke, Rita
Veth en "Anton Ruys als een graad
minder goede en Slen de la Mar
Klopper als onvoldoende bijfiguur.
Maar men ziet een geheel, waarmee
een goedlachs publiek zich in de
Haagse Prlncesseschouwburg blijkbaar
best heeft geamuseerd. En meer werd
hier blijkbaar niet verlangd.
O. K- KROP
de uitspraak op 1 Mei.
ROTTERDAM, 18 April. De Rot
terdamse rechtbank heeft hedenmor
gen uitspraak gedaan in de zaak tegen
de belde machinisten, die vorig Jaar
October betrokken zijn geweest bij een
trambotsing tussen twee treinen van
de Rotterdamse Tramweg Maatschap
pij bij Spijkenlsse en waarbij acht
mensen om het leven kwamen en iulm
vijftig personen werden gewond.
Tegen den machinist h. v. B. uit
Rockanje, die door een wissel was ge
reden en du6 do botsing had veroor
zaakt, was geëist zes maanden gevan
genisstraf. De uitspraak luidde vier
maanden hechtenlsstraf.
De andere machinist C. T. uit Rot
terdam, tegen wlen een hechtenlsstraf
van een maand was geëist, werd vrij
gesproken.
APOTHEKERSASSISTENTEN.
Amsterdam: Geslaagd voor het apo
thekersassistent-examen de dames: H.
E.. Kruijt, Heemstede; H. J. Bosman,
Amsterdam.
Een paar weken geleden be
stond het Protectoraat vijf
Jaar. In het kader der allesbe
heersende oorlogstegenstelllngen
heeft het bij deze gelegenheid
niet aan verscheidenheid van
waardering ontbroken. Ook ln
die hoofdsteden der wereldpoli
tiek. waar men ten aanzien van
garanties aan kleine Oosteuro-
gemeesters hun ambt ook ruim
vijf jaar geleden reeds uitoefen
den. Regerlngspolitie en gendar
merie bestaan voor 98 pet. uit
Tsjechen.
Emanuel Moravec. die in Neder
land onder meer bekendheid ver
wierf met zijn boek ..Wegen der
hedendaagse strategie", weerlegt
ln een uitvoerig opstel het sprook-
pese landen boter op het hoofd Je van een ..Germanisering" in het
- Protectoraat. Zover aan nuchtere
beoordelaars het scherpe verschil
nog niet mocht zijn opgevallen,
dat Berlijn reeds administratief
maakte tussen de wijze waarop
respectievelijk de Ostmark (het
voormalige Oostenrijk), het Tsje
chische Protectoraat en het Poolse
Gouvernement-Generaal ln het
bestek van het Rijk werden ge
voegd, kan het kulturele leven in
Bohemen en Moravie boekdelen
spreken. Of is het ..Germanisering"
van het Tsjechische leven, dat bij
alle papiernood in 1943 ongeveer
25 pet. méér Tsjechische boeken
verschenen dan in 1938? Is het
Germanisering, dat Juist ln deze
Jaren de regeringssubsidies voor
speciflek-Tsjechlsche toneeluitin
gen van 6.145.000 kronen ln 1939
op 12.300.000 kronen ln 1943 wer
den verhoogd? Is het Germanise-
rlng. dat het Tsjechische muziek
leven nog nimmer zo bloeide als
thans en dat ln het Protectoraat
op dit ogenblik niet minder dan
75 beroepstoneelgroepen be
staan: 26 met een vaste zetel en
49 reizende troepen?
De tijd, waarin (naar de kleu
rige uitdrukking van Moravec)
..de Tsjechische culturele reactie,
kleurloos als ze was, ln een om-
heeft, verzuimde men de kans
niet van vijandige verwijzingen
naar het „lustrum der verdruk
king".
Het ls even leerzaam als be
langwekkend. althans op een af
stand enige klanken uit het Pro
tectoraat zelf te beluisteren. Een
nummer van het monumentale
tijdschrift „Böhmen und Mah-
ren" (Bohemen en Moravlë), dat
onder auspiciën van den Rijks
protector. Staatsminister Karl
Hermann Frank wordt uitgege
ven, biedt daartoe rijkelijk ge
legenheid.
Staatsminister Frank zelf
brengt ln een uitvoerig openings
artikel de historische gebeurte
nissen ln herinnering, die het lot
van Tsjechen en Moraviërs ln het
huidige bestel bepalen. Hij
schetst onmacht en onwil van
Londen tot een ordenende taak ln
oostelijk Europa met Duff Coo
per's woord uit de Times van 8
Februari 1939: „Geen verstan
dige Engelse regering kan de
Tsjechoslowaakse grenzen garan
deren, omdat die grenzen déér
liggen waar Duitsland ze vast
stelt". HIJ zet uiteen, dat het be
sluit van Hacha en het binnen
rukken der Duitse troepen op 15 mezien van de oppervlakkig-lnter-
Maart 1939 geen componenten nationalistische kameel op de
waren ln een veroveringspolitiek schonkige muilezel van een nog
van Duitsland, maar met verwij- valer réparatisme overstapte", is
zing naar een duizendjarige lots- voorbij. Het Tsjechische maat-
gemeenschap historische zin kre- schappelijke en culturele leven
gen. De Rijksprotector verzwijgt droomt noch van een ij dei wereld-
geenszms de moeilijkheden, die burgerschap, noch van een vljan-
de nieuwe toestand ln het Pro- dige afzondering der Duitse cul-
tectoraat aanvankelijk schiep: tuur. In verbluffend korte tijd
een verzetsbeweging der studen- groeide een levensgemeenschap
ten in de herfst van 1939 en de die steunt op de natuur der din-
daaropvolgende sluiting der ho- gen en die geenszins voorbijgaat
gescholen, Panslavlsche beroering aan het Tsjeclsche volkseigen
en harde ordemaatregelen van Er ziJn veel Ueden dle h|t ma.
den plaatswvangenden Rjjks- ken van verkeerde gevolgtrekkln-
protector Heydnch Maar juist gcn als vaste gewoonteB hebben
déardoor realiseert zich de objec- aangenomen Voor hen vooral
tieve toeschouwer, hoe sinds die zette Rijksprotector Frank uiteen,
overgangsjaren het Protectoraat dat in het protectoraat „vormer!
zich heeft geconsolideerd. en methoden zijn toegepast, die
Want de rust op het huidige voor dit gebied bijzonder geschikt
ogenblik ls er geen van „Duitse en doeltreffend zijn gebleken
bajonetten", van een Duitse over- maar die op andere landen en
heersing ln het maatschappelijke volken niet kunnen en mogen
en kulturele leven. In een gebied, worden overgebracht."
waar nog altijd het Volksdultse Maar voor alle volken zonder
element aanzienlijk ls, zijn 90 pet. uitzondering ls de vergelijking
der ambtenaren Tsjechen. Van leerzaam tussen de maatschappe-
7785 gemeenten hebben er 7557 HJke en culturele methoden ln het
Tsjechische burgemeesters. En ter Protectoraat en het werk van de
voorkoming van overijlde conclu- Anglo-Amerlkaanse .Unrra" en
sies zij daarbij vastgesteld, dat „Amgot" in Noord-Afrlka en
niet minder dan 5818 dezer bur- Italië.
Ruim een ton voor
„Winterhulp"
DEN HAAG, 15 April. Winter-
hulp Nederland deelt mede, dat de
laatste twee wektD /an het "Winter
hulp-seizoen voor onze minder be
deelden het prachtige bedrag van
meer dan een ton, om precies te
zijn 1.107.586.02, is bijeengebracht.
Aan giften beneden de honderd gul
den is hierin een bedrag begrepen
van bijna 15.000—
Hieruit blijkt zonneklaar, hoe Win
terhulp een begrip is geworden, dat
niet meer uit onze gemeenschap weg
te denken is.
Liefdesdrama te Putte
ROOSENDAAL. 17 April Een
vreselijk liefdesdrama in het Bra
bantse grensplaatsje Putte heeft de
dood van den 24-jarigen administra
teur J. Celen ten gevolge gehad. De
moordenaar was een 24-jarige jonge
man D. uit Den Helder, een smokke
laar, die een verhouding had met de
echtgenote van het slachtoffer.
De uit België afkomstige vrouw van
den zeer gunstig bekend staanden C.
was zeer bevriend met D. en deed
met hem aan tabaksmokkel. Reeds
verscheidene malen waren er tussen
de echtgenoten woorden gevallen
over de betrekkingen tussen de vrouw
en D.
Enkele dagen geleden kwam D., de
zeer eenzaam wonende familie C. te
Putte 's avonds bezoeken. Na een
kort bezoek trok D. onverwachts bij
het afscheid zijn revolver en schoot
C. van korte afstand neer. Hierna
nam de dader de vlucht, maar hij
werd te Bergen op Zoom gearresteerd.
Ook de echtgenote van D. is in hech
tenis genomen. Beiden legden een be
kentenis af. Het gezin had twee
kleine kinderen, eén van twee jaar en
een van drie Jaar.
Keuringen Waffen- ff ff •wachtbataillon en Landstorm
Het ff-Ersatzkommando deelt mede: Iedere gezonde Nederlander kan
zich aanmelden, ten einde gekeurd te worden voor de Waffen-//. ff- Wacht-
bataillon in Amersfoort, Landstorm Nederland, Kriegsmarine en de Ger
maanse ff in Nederland. Personen tussen 19 en 30 jaar, die aanmeldings-
plichtig zijn voor de tewerkstelling, kunnen zich eveneens aanmelden en
worden gedurende hun verbintenis van de tewerkstelling vrijgesteld.
Officier in de Waffen-// kan ieder worden, die na ten minste één Jaar
diensttijd zijn geschiktheid voor de officiersopleiding hêeft bewezen. Zijn
schoolopleiding is niet doorslaggevend, beslissend voor bevordering zijn:
karakter, gedrag, prestatie.
Tijdens de keuringen worden alle inlichtingen verstrekt met betrekking
tot de verzorging van familieleden, duur der opleiding, extra-levensmiddelen
ete. Eveneens verstrekken alle inlichtingen en gratis-reisbiljetten voor de
heen- en terugreis de volgende Nebenstellen der Waffen-// Amsterdam,
Dam 4; Alkmaar, Langestraat 56; Heerlen, Saroleastraat 25; Groningen,
Herenstraat 46; Enschede, Hengelosestraat 30, en het //-Ersatzkommando,
Den Haag, Korte Vijverberg 5.
19 April 912 uur: Groningen, Herenstraat 46; 1518 uur:
Leeuwarden, Huize Schaaf, Breedstraat; 20 April 914 uur: Amsterdam,
Dam 4; 21 April 914 uur: Utrecht, N.V.-Huis, Oudegracht 245; 22 April
914 uur: Amersfoort, Pol. Durchgangslager, Leusderweg.
Veertien dagen na het Februari
nummer is thans het. Maartnummer
van „Groot-Nederland" verschenen
met proza van Van der Made. Steven
Barends en een studie van v. d. Voor
de over de nationale tradities in de
Vlaamse beeldende kunsten, benevens
poëzie van Jan van Rheenen. Rudolf
Steinmetz en D. Ietswaart, van wlen
wij één strofe aanhalen:
O, hart, zo vol reeds van een nieuw
verlangen,
nog eenmaal omziend zijt gereeds
gevangen
en draagt 't verleden langs d'ont-
tooide wegen
van t rustloos heden verre einders
tegen
en onbekende toekomst tegemoet.
De bekende afstammingsnaspeun-
der A. R. Kleyn lanceert in „Sibbe"
een nieuw woord voor iemand die
zich bezig houdt met sibbekundlg
onderzoek. Hij spreekt van een „sib-
belaar". 't Is raar!
De nieuwe „Hamer", van Maart,
doorbreekt een reeks zeer belangwek
kende bijdragen over Terschelling,
kinderen in de schilderkunst, kapsels
en kammen, runen enz. met wederom
een zeer amusante bijdrage van Ste
ven Barends over volkshumor uit ons
Noorderland met dit grafschrift van
dr. Sybrandy van Garmerwolde:
Ik bracht het tot aan 't zesde wijf
en dacht, het waar" gewonnen
Nu lig ik hier toch koud en stijf
Als door den dood verstonnen.
In het eerste nummer van de Jaar
gang 1944 van „Gen-Gas" treffen wij
een keur van artikelen aan over gene-
,r,t«rwJ?„enJtankgasln8tallatle6 «n bun
verschillende toepassingen. Het maand
schrift. dat ln een Nederlandse. Duitse
en FYanse editie verschijnt, belooft
een belangrijke aanwinst te worden
van alle technici, die zich voor het
probleem gesteld zien motoren met
gasvormige in plaats van met vloei
bare brandstof te drijven. Ook neven
problemen als aanpassing van de eleo-
trlsche uitrusting e.d. komen aan de
orde. De theoretische problemen wor
den grondig behandeld, maar ook de
practijk wordt niet vergeten. Het tijd
schrift kost I 15 per Jaar, het wordt
uitgegeven bij de N.V. Ultg.-Mlj „At
lanta", Amsterdam.
Men leest of hoort nu en dan Iets
over het dorpsboerenhuis. Wat is het
dorpsboerenhuis of wat zal het wor
den? vraagt de architect Herman
Nellssen ln het Aprilnummer van
„Volk en Bodem" :n zijn artikel „Naar
een dorpsboerenhuis?", en hij vervolgt:
Wij zouden dorpsboerenhuis kunnen
omschrijven als het gebouw, het cen
trum. waarin de organisatie van het
practlsche zowel als van het culturele
boerenleven*ln onze dorpen zou moe
ten worden ondergebracht, ln de geest
van onze vroegere glldehulzen. die
eveneens het middelpunt waren van
een bepaalde levenskring. De nieuwe,
volkse ordening der dorpsgemeenschap
zal een middelpunt moeten hebben,
waaruit het do stuwkracht tot
een bloeiend leven kan putten en
waarin het hart van de boerenge
meenschap klopt. Het dorpsboerenhuis'
moet een gebouw zijn, dat ln vorm
en plaatsing een dominerende rol
krijgt en daarom zlln geëigende plaats
zal moeten vinden in de dorpskern,
waarbij het echter ondergeschikt dient
te blLlven aan de symbolen der grotere
en hogere gemeenschap, dus aan kerk
en raadhuis. Schrijver, die betwijfelt
of de tijd voor het boerenhuis rijp ls,
concludeert, dat wij uit eigen kracht,
gebaseerd op de nieuwe gemeenschaps
gedachte moeten komen tot de vor
ming van dorpskernen, waarin dan het
dorpsboerenhuis zijn plaats zal vlndea.
BIJ ONZE VRIJWILLIGERS. Onze mannen in het Noorden, bij het
transport van proviand en munitie per hondenslede.
(Foto ff.-P.K, Blaurock OIH)
De verduistering begint heden om
20.45 en eindig* om 6.30 uur.
Maan op 5.06, onder 14.45 uur.
22 April N.M., 30 April E K, 8 Mei
V.M., 15 Mei L K.