„Sinar Laoet" met twee gezichten Indonesische kunst of variété Schuyt in zijn Leidse werkkring Beroemde organist en stadsmusicus Haagse muziekweek Geldige bonnen Matuschka Sneeuwvlok - de Eskimo" Van Roodkapje tot narrenkap Legitimatie „De boterboer" eri „Henny Boterbon MAANDAG 24, JANUARI 1944 2L VOLKSCULTUUR EN KUNST Het Indische kunstgezelschap „Si- nar Laoet" bereist momenteel het land met een gamelan-, krontjong- en hawallanvoorstelllng en stelt zich blij kens de aankondigingen ten doel hiermede een doorsnee-overzicht te geven van hetgeen er ln Indonesië aan muzikale inheemse kunstuiting te koop is. Doch het gezelschap ver richt tweeslachtig werk en houdt er tweo verschillende programma's op na Jammer genoeg kan niet worden ge zegd, dat beide uitingen op gelijk niveau staan, want naast een vrij belangwekkende manifestatie van Javaanse dansen, Javaanse gamelan en van die Indonesische bastaardmu- ziek, welke algemeen als krontjong bekend staat, is er ook nog een soort vaudevilleprogramma in elkaar ge draaid, waarmede de provinciesteden worden afgewerkt. De betere voorstel lingen schijnt men voor de grotere steden te bewaren. Een voorstelling ln Den Haag gaf weliswaar niet do hoogste kunstuiting van do Javaanse Vorstenlanden ln zang en dans te zien, maar wist niettemin een aanvallig beeld te schetsen van de volks-Javaanse dans en muziek, waarin eveneens de oude legenden on mythen tot uitbeelding komen, zii het niet zo gestyleerd verlllnd als andere gezelschappen deze ln ons land bron- gen De Javaanse en Madocrese mede werkers geven hier ln elk geval spon tane kunstuitingen ten beste, waar naar men met genoegen luistert en kijkt. De krontjong die ln wezen geen echte Indische, maar oen Europccs- Portugese mengmuzick Is, welke ge boren is onder de Europees-Indische halfbloeden, betekent voor de ras echte Javanen niets. Wel heeft deze muziek een bepaald stempel op een belangrijk deel van het Indische leven gedrukt en daarom zou het kortzich tig zijn haar uiting te negeren. Ook de krontjong Is dus ln het programma van „Slnar Laoet" verantwoord. Zelfs kan men er nog genoegen mee nemen, dat een moderne richting ln de kront jong naar de z.g. Hawallanmuziek ln dit programma als Indische muziek manifestatie is opgenomen. Het valt te betreuren, dat zelfs het betere pro gramma deze van nature zo onder scheiden muzieksoorten ln bonte men geling door elkaar presenteert. Op den Europesen leek werkt -zulke afwisse ling veelal verwarrend en goede propa ganda tot het leren kennen van Indlë's kunstvormen kan dit nimmer zijn. Maar er zijn toch aardige din gen bUde Sumatraanse en Madoe- rese gevechts- en behendlgheldsdansen b.v en de volksdansen uit de Mlna- hassa, ofwel een gewijde dans van de Toradja's (Celebes) De voudevllle-voor8telllng zagen wij in Haarlem Daar was werkelijk niet veel aardigheid aan Het begon met een goochelaar, die ln elk willekeurig variété op zijn plaats z.ou zijn, behalve op een Indische kunstavond. Na de pauze werd er nog wat gekrontjongd en wat Hawallanmuziek gemaakt en wat er overbleef aan puur Javaanse volkskunst en volksgamelan was al bit ter weinig. Zozeer was dit programma afgestemd op het amusementsbedrijf, dat men de aankondiging op het pro gramma bllkans als een misleiding on dervond. En waarom deze Indische avond moest worden geopend met aria's uit „Madame Butterfly" en „Die Geisha" door een als Japanse verklede dame was helemaal niet duidelijk. Wat zich onder de naam „Slnar Laoet" aandient, kan interessant zijn, maar' men lette eropi het Juiste pro gramma te treffen. WILL G. GILBERT. Misschien is de rol van ons land in het muzjekgebeuren van de wereld maar heel bescheiden, vooral in het heden. Maar dat er eens een tijd is gcw.eest, waarin Nederland de toon in de Europese muziek aangaf, letter lijk en figuurlijk, weet een ieder, die ook maar even met de muziek ver trouwd is. Dat was de eeuw van de algemeen zogenaamde „Nederlandse school der polyfonïsten", die ons de werken van de Zuidelijke Nederlan ders Dufay. De Prés, Lassus, van de Noordnederl anders Obrecht. Swee- linck en Schuyt heeft nagelaten. Toen waren de Nederlandse musici en componisten in alle kunstcentra van Europa de geziene en voorname gasten en hun invloed heeft geduren de lange tijd ln de Europese muziek beoefening doorgewerkt. In deze school was Cornells Floris- zoon Schuyt een van de laatsten. Reeds tijdens zijn leven begon het verval, dat de Nederlandse muziek van 1600 tot ongeveer 1900 heeft ge kenmerkt. Maar hij was ook inder daad een van de grootsten, gelijk uit zijn nagelaten werk kan blijken. Jammer genoeg bezitten wij niet veel meer van zijn compositorisch werk, dat vrij groot moet zijn geweest, maar dat grotendeels verloren ging. Als monumenten van zijn schenpen- de kunst bewaren wij zijn „Eerste madrigaalboek", zijn „Hymeneo". een verzameling van bruids- en liefdes werken voor zes stemmen, en een bundel met twaalf oude Pavanen en Gagliarden (dansen), waarbij ook twee chansons zij] 11 opgenomen „in Franse stijl". Al deze vocale muziek is op Italiaanse tekst en van een bundel Nederlandse madrigalen is ons uitsluitend de titel bekend, omdat Over de bouw van onze Schouwburgen De Bond van Nederlandse Toneel' schrijvers heeft ln afwijking van de min of meer gebruikelijke voordrach ten en lezingen van nieuwe stukken, Zaterdag een geheel ander terrein doen toelichten.Ir. H. van Vrees wijk heeft n.l. in het gebouw van het Nederlands Instituut van Ingenieurs te Den Haag een lezing met licht beelden gehouden over het onder werp. Ideeën over de bouw van onze toekomstige schouwburgen. De ont wikkeling der techniek heeft grote invloeden op het toneel, omdat tal van nieuwe mogelijkheden gescha pen worden. En het is de taak van de overheid de belangstelling, die thans uit veel breder lagen der be volking voortkomt, te stimuleren. Ir. Van Vreeswijk, die tot dusver bios cooptheaters bouwde in vier grote steden, en die een schouwburgproject heeft uitgewerkt voor Rotterdam, kwam beslagen ten ijs. Hij hield een breedvoerige inleiding over toneel en toeschouwersruimte en over liet wonder der techniek, dat via smeer- en vetkaars en via gaslicht leidde tot dc uitbundige electrlsche belich ting van het ogenblik. Hij vertelde al illustrerende over de oude toneel- boekprenten over de oude toneel- \vorm, die later veranderde in coulis- senbouw met draaitonelen en over de geprojecteerde decors, die zulke verrassende effecten teweeg kunnen brengen. Vervolgens besprak hij de mogelijkheden van de inrichting der theaters in ons land, die, volgens een uispraak van den vroegeren leider van de afdeling Theater en Dans van het Departement, den heer F. Primo, miserabel is. Hij liet met afbeeldin gen o.a. van de Amsterdamse stads schouwburg, waar tenminste 300 toe schouwers het toneel ternauwernood kunnep zien, enige Nederlandse thea ters zien. Het mag niet zo zijn, dat men voor f 10 zittende, ook voor f 10 ziet en op een plaats van f 1.— slechts voor f 1.Het toekomstige toneel zal voor iedereen zijn. Het is een algemeen cultureel belang, dat de technische verzorging van onze schouwburgen op peil komt. In de nieuwe staat, zei de spreker, zullen ln kleine en grotere plaatsen toneel zalen worden gebouwd volgens de modernste begrippen. Hij toonde ook het project van do schouwburg die hij voor Rotterdam bouwde, van welk type er een in elke provinciestad be hoort te verrijzen De spreker besloot met een woord van den Führer. die gezegd heeft: „Kunst aan het yolk is een kwestie van zaalbouw De voorzitter van de Bond van Toneelschrijvers, August Heyting. heeft den spreker ook namens de, be laas niet zeer talrijke, aanwezigen dank gezegd voor zijn leerrijke uit eenzetting. De N.S.D.A.P zal binnenkort een nieuw boek van rijksminister dr. Göbbola uitgeven dat getiteld zal zijn „Der steile Aufstieg" (De stelle helling) Het werk bevat redevoerin gen en artikelen uit de Jaren 1942 en 1943. die ergens in een oude catalogus staat vermeld. Stad betaalde de studie Als zoon van den organist Floris Schuyt. die eveneens te Leiden zijn beroep uitoefende, werd Cornelis ge boren en het was papa. de organist van de Pieterskerk, die het kind zijn eerste muziekonderricht gaf. Toen het bleek, welk een buitengewoon talent de jongen had. bekostigde de stad Leiden de voltooiing van zijn muziekstudie in Italië, toen ook reeds het land van muziek bij uitstek. In het voorjaar van 1593 keerde de toen zes en dertigjarige in zijn geboorte stad terug om zijn benoeming als organist aan de Hooglandse kerk te aanvaarden. Deze post gaf hem enkele rechten, maar ook de noodlge verplichtingen Uit de bewaarde arbeidsovereenkomst is te lezen, dat hij vrij wonen had. Zijn salaris werd voor de helft door de stad Leiden uitbetaald, voor de helft door de kerk. Uitdrukkelijk werd gestipuleerd, dat hij niet alleen de stad moest dienen „opte orga nen inder kereken". maar ook voor de muziek moest zorgen bij officiële feestelijkheden, maaltijden en ont vangsten esi in het bijzonder bij hoog bezoek, als enige forsten, prln- cen, heeren off potentaten in deser steden comende zullen werden ver eert", gelijk het hier heet. Tot orgel spel werd zijn ambt overigens niet beperkt, want hij moest zajn dien sten verrichten „zo wel opter orga nen als op andere instrumenten daerop hij geleert heeft en voorts leeren zal. 00c mitter stemme". Hiermede was zijn taak nog niet voleind. Hij moest volgens contract twee jongens in de zangkust onder wijzen, die bij zijn orgelconcerten zoudén kunnen zingen en twee Jaar na zijn aanstelling kreeg hij er het ambt van stadsklokkenist bij. In die functie moest hij voor „beyde des stads uurwereken" de speeltrommels van muziek voorzien, waarmede de uurslagen werden ingeluid. Wellicht was hij in deze bezigheid niet zo be dreven als in de andere takken van muziek, want in 1601 was het werkje al aan iemand anders opgedragen. Dat hij niettemin hoogdelijlc door het stadsbestuur werd gewaardeerd, staat te lezen in de verlenging van zijn overeenkomst met de Hooglandse kerk in 1604, waarin werd bepaald, dat hij ook nog orgelconcerten moest gaan geven in de Pieterskerk gedurende de wintermaanden „dagellcx" van elf tot twaalf uur ln de ochtend. Deze op dracht is daarom zo,aardig, omdat er in deze kerk na vader Schuyts dood terstond een nieuwe organist was benoemd, Doch vermoedelijk kon diens orgelspel aan dat van Cornelis Schuyt niet tippen. Dagelijks concert Het dagelijkse concert behoorde tot de normale bezigheden van een kerkorganist in die dagen. Zondags na het einde van ochtend- en avond- preek, elke avond na de gebeden en verder „tot zodanigen t.yde als hem vanwege de kerekmeesteren zal wer den angeseyt" moest hij een uur lang musiceren voor het publick, dat door het kerkgebouw wandelde of zat te luisteren. Van de mogelijkheid tot het gratis bijwonen van deze muziek gebeurtenissen werd altijd druk gebruik gemaakt en hier weef de de meester zijn schone, meer stemmige klanken, die toen niet, zo als nu, uitsluitend binnen het be grip en het gevoel van den geoefen- den muziekminnaar vallen, maar die gemeengoed waren voor de brede lagen van het muziekgevoelige volk. Ook Schuyt's kunst, thans slechts nog in enkele gevallen voor de dag gehaald, droeg via de waardering van zijn landgenoten de Nederlandse muziekroem tot ver over de grenzen. Nu is het in hoofdzaak het lijvige boek van de muziekgeschiedenis, dat zijn figuur voor ons bewaart. Uitzonderlijk pianospel Voor de Leidse kunstkring „Voor allen" zou Zondagmiddag in de Stads gehoorzaal door Cor de Groot een Chopinmatinee zijn gegeven. Door ongesteldheid was deze kunstenaar echter verhinderd en het bestuur der kunstkring had te elfder ure dc niet minder geniale, jeugdige pianiste van Hindoe-afkomst, Majoie Hajary, be reid gevonden in zijn plaats op te treden. Deze opende haar programma met de Toccata in d kl. t. van Schumann, waarvan zij de chromatische sexten- weelde en de ingewikkelde structuur klaar en fijn openbaarde en dat met een prachtige beheersing van de technische opgaven, welke dit etude achtige stuk stelt. Het zeer talrijke publiek had zij hierdoor meteen ge wonnen en na de magistrale vertol* king van de grote b kl. t. Sonate van Liszt, muziek, die haar zo goed ligt, dat zij die geheel van binnen uit kan herscheppen, moet het blijkens de kernachtige ovaties wel hebben vast gestaan, dat men met een uitzonder lijk talent te doen had. Met haar eigen composities „Inter mezzo". „Serenade" en „Rhapsodie", alsmede met Chopins Fantasie in f heeft de negentienjarige kunstcna- resse haar optreden op triomphale Het Hollands Instrumen taal Kwintet, bestaande uit leden van het Res. Ork., opende de week met een belangwekkend pro gramma, waarin naast een Diverti mento van Ary Verhaar, een opge wekt, maar weinig bondig gedacht werk, Regers Serenade in G gr.t. voor fluit, viool en alt voorkwam. Het deed goed deze minder vaak ge speelde muziek te horen, zeker wan neer zij vaardig wordt uitgevoerd en dit laatste was thans zeker het ge val. Malipiero was met zijn meer opvallende dan intrinsiek waardevol le Sonat a clnq" vertegenwoordigd en ook deze zeldzame uitvoering deed deugd ondanks de tekortkomin gen van de muziek, die in dit tijds bestek slijtage gaat vertonen. Gerard Hengeveld was de solist op het zesde volksconcert van het Res.Ork. op Woensdag. Speltech- nisch beleefde hij niet zijn beste dag, want parelende en igelvensvlug- ge passages werden door een bijwij len onzeker accoordenspel vertroe beld. Niettemin een weergave van Schumanns Concert, die om fijzin- nige, soms wel wat te bedachtzame instelling mag worden geprezen. Paul v. Kempen omlijstte dit werk met een heel snelle Wilhelm Teil ouverture, waarin het orkest zijn reacties niet steeds beheerste, alsmede met Dvorsjaks Vijfde Sym phonic, als altijd een dankbaar object. Zes bekende radiozangers gaven een Italiaans Operaconcert in Dili- gentia. Eens te meer viel het op hoe flatterend de microfoon kan zijn. Bijzondere prestaties werden geleverd door Frans v. d. Ven (bariton), die zijn monoloog uit Giordiano's „Andrea Chenier" wel iets te veel dramatiseerde, doch die hierin toon de in zijn gezeilschap een klasse op zichzelf te vormen. De dames deden het beter. Gré Brouwensteijn en Riek v. Veen toonden met aria's, duetten en terzetten van Puc cini, Verdi, Ponchlelli en Donizetti veel bevredigend talent en een na- turlijk-efectrijke voordracht. J o h a n L i g t e 1 ij n begeleidde in gave stijl. WILL G. GILGERT. Voor een vrij talrijk publiek legde de Haagse zangeres Maria Struycken van den Adel Don derdag in Diligeiitla weer een tref fend getuigenis af van haar opmer kelijk muzikaal talent. Zij boeide in de eerste plaats door de gaafheid der vocale middelen. Een prachtig ge- timbreerde sopraaartem, egaal in alle registers ontwikkeld, met een extra heldere en sonore kopstem Zangtechnisch is alles prachtig m orde en het mezza voce heeft door fluweelachtige töongevüig bijzondere charme, Met intelligentie droeg zij Caplets „Prières" voor en met De- bussy's 'riettes oubliés" leverde zij haar beste prestatie. Deze muziek ligt haar beter dan Strausz en Ru- dolf Mengelberg. Han Zirkzee begeleidde verdienstelijk, doch iets te luid. In enkele solovoordrachten deed hij zich als een degelijke musicus kennen. P. TEUNISSEN Jr. Het is al weer een jaar of twee geleden, dat ln onze kunstrubriek de jonge pianiste Majoie Hajary werd ontdekt en bij die gelegenheid werd voorspeld, dat men van haar stellig meer zou horen. Deze voorspel ling is in yervulling gegaan; sedert dien trad deze begaafde musicienne al enige malen met groot succes in den lande op, een succes, dat. zij met een recital op Dinsdagavond in Dili- gentia nadrukkelijk bevestigde in een programma van Haydn, Ravel, Liszt <m eigen werk. Voortgekomen uit goede school. blijft-Majoie Hajary treffen door een merkwaardige stijlzuiverheid, bijzon der pianistisch talent en opmerkelijk gezonde muzikaliteit zonder opzette lijk effect. De hartelijke bijval', die haar ten deel viel, bleek die bijzon dere eigenschappen naar verdienste te waarderen. Bloemen werden haar deel, waarvoor zij met een toegift (Chopin) dankte. Het Concertgebouworkest bracht Zaterdagavond in het Geb. vo:or K, en W. den pianist Walter Gieseling als solist mee, die twee zelden of nooit gehoorde pianocon certen: dat in Bes <K.V. 595) van Mozart en „Canti della stagione alta" (Zangen van het hoogseizoen) van Gildebrando Pizzetti voordroeg. Beide zijn interessante werken; dat van Mozart heeft een van zijn an dere pianoconcerten geheel 'afwij kende vorm gekregen en ln Pizzettj's cencert belusterde men een wellui dende .zij het niet tot een bijzonder peil stijgende compositie, waarvoor Gieseking een warm pleidooi hield. Frits Schuurman opende deze avond met een zeer schone Orgel fuga van Brahms, door Peter van Anrooy met begrijpelijke ljefde en groot vakmanschap in orkestgewaad gestoken, en besloot met drie dan sen uit „El sombrero de trts picus' (De driekante steek) van De Falla. Hij mocht er een groot, en welver diend succes mee binnenhalen. Het Residentie-Orkest stond Zondagmiddag onder de beproefde leiding van Toon Verhey, die den onlangs ontslapen Leo Ruygrok BROOD, BESCHUIT. AARDAP PELEN, MELK, VLEES: 5 en 6. TABAK: 05 en 06. beide n. keuze. BLOEM: 25 en 20. PEULVRUCHTEN: 27 (250 gr.) VERMICELLI: 28. KAAS: 29 (mager). SUIKER: 30. JAM: 31. KOFFIESURROGAAT: 32. EENIIF.IDSZEEP: 33. WASPOEDER: 34: Res. C 10. D 10 en E 10; Res. E 11: toiletzeep. KINDERVOEDING: Res. D 9 Gort, Res. E 9 -Rijst of Gort. SNOEP: 05 Suikerwerk BOTER: 05 A boter, 05 B marg., 06 A rundvet, 08 A marg. Einde geldigheidsduur 5 Februari, uitgezonderd boter 06 A en 08 A (4 Mrt.), 33 én 34 Alg., C 10. D 10. E 10 en E 11 (19 Februari) DIVERSE BONNEN: R 01 Tabak: Scheerz. (30 April); 3 hondenbrood; 3 hondenbrood groep k: kattenbr. (t.m. 31 Jan 20. 21, 33 brandst. t.m. 29 Febr.; 1 t.m. 17 K.F. brandst. t.m. 30 April. Tekeningen en tekst van WIM MEULD1JK de tweede door W. H. KrulderlnJc adviezen'-vk, VAN OEN T Y VOEDINGSRAAD RECEPTEN VOOR IIET GEBRUIK V A N TA PTEM ELK PO EDI It. In verband met het feit. dat met ingang van de komende distributie periode ln het Westen des lands voov- loopig taptcmelkpoeder op den bon zal worden verkrijgbaar gesteld, iaat cle Voedingsraad hieronder eenige aan wijzingen volgen voor het gebruik van dit poeder Gortmoutpap niet melkpoeder 9 kopjes (pl.m. 9 dl) water. 2 kopjes (pl:m. 100 gr) melkpoeder, li kopje vlugkokende gortmout een snuifje Zout. Het melkpoeder met een beetje lauw water aanmengen en roeren tot een glad papje. De gortmout en een snuifje zout toevoégen. De rest van het water aan de kook brengen De massa langzaam bij het kokende water voegen en, al roerende, vijf minuten gaarkoken. Vanillepudding met melkpoeder. 9 kopjes (plm. 9 dl) water, 2 kopjes (pl.m. 100 gr.) melkpoeder, custard- poeder, vanillesuiker of essence, sui ker naar smaak. Het melkpoeder met een beetjo lauw water aanmengen en tot. een glad papje roeren. Zooveel custardpoedcr als er noodig ls om 1 1 melk te binden en vanillesuiker of essence toevoegen. De rest van het water aari de kook brengen. De massa langzaam bij het kokende water voe gen en al roerende even door laten koken. Suiker naar smaak toevoegen. De pudding ln een met water om spoelde vorm gieten en koud laten worden. Knfflevla. i kopje (plm. 25 gr.) tapte- melkpoeder, i liter water 1 eetlepel aardappelmeel: 6 volle iepels gort- grutten, 4 eetlepels koffie-extract, een snuifje zout, 4 kopje suiker, 4 1 water. Het taptemelkpoeder met 4 dl. lauw water aanmengen en roeren tot een glad papje. Het aardappelmeel toevoe gen en het papje verdunnen door 11 dl water toe te voegen Het vocht onder roeren aan de kook - brengen en even doorkoken. Deze dunne saus koud laten worden. Van 4 1 water met de gortgrutten en wat zout een dikke brij koken en deze koud laten wor den. Eerst kort voor het eten cle dunne saus met een garde zoo stijf slaan, dat men de kom kan omkeersn. Lepelsgewijs de suiker er door klop pen. De grutten vermengen met het koffie-extract en eveneens lepelsge wijs door de stijfgcslagen saus klop pen. De vla ln een glazen schaal over doen. V.R. 71) Daarom vroeg ik naar haar. Heeft zij je een loer gedraaid of zijn haar handlangers aan het werk werk ge weest?" „Wat bazel je toch", bitste de man in de fauteuil hem toe. Hij was ver ontwaardigd, hoe ellendig hij zich ook voelde. „Rosita is hier niet geweest. Hoe kom je pp het idee. Ik ken dat mens niet. Wat zou zc hier moeten doen?" „Ja, dat heb Ik mij ook al afge vraagd". Staal wendde zich tot Bergs- ma: „Je hoort het. Die chauffeur heeft dus tcch maar wat staan klet sen. In ieder geval je kunt er wel bij gaan zitten. Dit spoor was dus vals en een ander spoor hebben we op het. ogenblik niet". Toen wendde zich zorgzaam tot Hermsen. „Kom. vertel nu maar eens rustig, wat er allemaal gebeurd ls vandaag". Bij stukken en brokken kregen de mannen, die in een kleine kring om den klagelijk uitzienden Hermsen 'waren gaan zitten, het verhaal van de emotionele vlucht voor den uit de dood herrezen Boelens te horen en diens hernieuwde dood bij de Boenderkampse overweg. „Het zal bijna elf uur zijn ge weest..." Hermsen, die weer over zijn zenu wen heen begon te raken, was aan het slot- van zijn sensationeel relaas gekomen. „Het zal bijna elf uur zijn geweest, toen er gebeld werd. De hele avond had ik als een gek door het huls ge hold. Ieder geluid, dat ik niet thuis kon brengen, joeg me de stuipen op het lijf. Toch ging ik zelf nog naar de deur, hoewel mijn keel bijna geen lucht meer doorliet. Ik opende het luikje en vroeg wie er was. Een zachte stem hoorde ik antwoorden: „Ik beu de vrouw van Boelens. Neemt U me niet kwalijk, dat ik u zo laat nog lastig kom vallen. Maar ik zou u zo graag even willen spreken". Ik weet zelf niet meer of ik de deur heb open gemaakt. Wel weet ik. dat we hier ge zeten hebben, hier in deze kamer. Ze zat daar". 760. Ja. koning Knarsetand is de 761. „De eerste klap is een daal- eerste, die zijn palels verlaten zaL waard" juicht Opa Krom met .."l „Hl hu een beetje leedvermaak „Volgende Met een geweldige sprong wil h j Want,„ Nu klanten zlJn er gcnoB?, naar bulten rennen, maar hij heeft voor één komen de sneeuwdui- buiten Bombastus gerekend. „Niet veltjes naar buiten en Bombastus kleinzerig zijn", bromt de reus en nij geeft ze allemaal een tik op nun geeft Knarsetand een stevige tik met bo1- mikt zo precies, dat hij geen opa's wandelstok. Voorover dutkel, T K de slechte koning ln dc sneeuw en .Een en dertig, twee en dertig, drie zegt voorlopig niets meer! en dertig", telt. hij... Hij wees op de stoel, waarin Staal, op wiens gezicht de spanning diepe rimpels had getrokken, geruisloos heen en weer wiegde. „Ze zei dat ze Boelcns na de ramp op de overweg nooit meer had gezien. Ze wist niet beter of hij was dood. Taal noch teken had ze ooit meer van hem gekregen. Ze woonde in Amster dam, maar laat het toeval nu willen, dat ze juist vandaag in het dorp was. Horen jullie het, juist vandaag, op de dag. dat Boelens terugkwam bij de overweg en er weer de dood vond!" Hij schreeuwde het uit. Zijn ogen puilden uit hun kassen, alsof ze weer den man uit de trein zagen springen. „Hij stierf, terwijl zijn vrouw vlak in de buurt was, zijn vrouw, die hij zich natuurlijk al die tijd ook niet meer had kunnen herinneren, maar waaraan hij misschien ook weer voor het eerst had gedacht. Zie je, dat wilde ze nu weten: of hij soms voor hij stierf, haar naam nog had ge noemd. Wel tien maal heeft ze me gevraagd x>f ik zeker wist, cïat het zijn laatste woord was geweest, dat ellendige Matuschka. 2k durfde die naam nauwelijks meer uit te spreken. Telkens als ik die vervloekte naam in mijn mond nam, kwamen er tra nen in haar ogen. Ze was er kapot van. Plotseling scheen het haar te machtig te worden. Zc sprong op, dankte me en was verdwenen voor ik hqt goed en wel besefte. Ik ging de deur op slot doen. maar toen ik door de gang en door de kamers l'ep, kon ik mijn hart horen kloppen. Ik deinsde terug als ik voor een donkere kamer stond. Ik was bang. dat Boe lens er zou staan. Om dat. vreselijke gevoel kwijt te raken, draaide ik overal de lampen aan, zonder dat het veel hjelp. Toen wei-d er weer gebeld. Dat waren Hermsen kromp ineen, want op hetzelfde ogenblik klonk weer de bel, terwijl stemmen van Duiten tot de kamer doordrongen. Hofland stormde naar de deur. Bergsma achter hem aan. Gespannen luisterend bleven Staal en Wljnands bij Hermsen ach ter* (Wordt vervolgd) herdacht met diens ouverture Roos Boelsma, die haar grote kunst en kunet in Regers „An die Hoff- nung" legde, voortreffelijk begelei den, introduceerde ih Den Haag de Ballade van Oscar van Hemel en besloot met een meeslepende ver klanking van Brahms' Tweede Symphonie. De ruime bijval getuigde van de waardering, die het talrijke gehoor aan de uitvoerenden b racht. G. K. KROP. LEIDS NIEUWS „Een wonderkind ben ik niet meer," zegt Ans Hesterman, „en dat ben ilc ook nooit geweest. Maar toch ben ik piepjong begonnen." En z'j toont ons een ouderwetse fotografie, waarop ze boven spillebenen in eer. moeilijke 1stand Roodkapje imiteert. Ze vertelt, hoezeer zij tan sprookjes hield en houdt en hoe zij oen al pro beerde sprookjesfiguren door gebaren leven te maken. Als kind van acht stond ze al Spitzen. „Veel te jong!" vindt zij nu, „Mijn leerlingen moeten al heel wat ballettechniek onder de knie hebben, voor ik ze Spitzen laat dan sen." Pawlona's notijdig einde in Den Haag was er de indirecte oorzaak van, ddt Ans Hesterman in de toen volgende jaren haar sluimerend en thousiasme voor het klassieke ballet wakker zag worden, Alperova en Hans Heiken van het Pawlowa-ballet bleven in Den Haag en van dit twee tal kreeg zij de eerste grote lessen. Dat was werken!' zegt ze stralend. „Ik hoor 't Heiken nog zeggen: „Er NACHTDIENST APOTHEKEN. De avond- en nachtdienst- der Leidse apotheken wordt tot Zaterdag 29 Ja nuari waargenomen door: Apotheek Boekwijt. Breestraat 74, tel. 20552 Haven-apotheek, Haven 18, tel. 20552; te Ocgstgecst door: Ocgst- keestse apotheek, Raadhuispark 8, tel. 26271. Geboren: Jclles V.. z. v. A. H. Bos kamp en A. M. v. d. Broek Adrlaan J., z. v. P. J. Bergers en E. J. Bouter. Adrlanus. z. v. A. de Boer en A Kur- pershoek. J. M., z. v. G. A. Voskuljl en J. E M G. Nleuwenburg. Ondertrouwd: D. v. d. Neut en S- Nicuwcnhuijsen. H A. Ensellng en E. den Oude. J. E. Kok en E. Arnold. W. Riem en C. Stouten. Overleden: J. Werkman, m 64 J. P. N. de Jong m 31 J. M. Kooymnn, z. 13 J. A. M. Prins, liuisvr, v. H. J. N. van der Boog 60 J. VIJF MINUTEN- INTERVIEW moesten worden gegeven om voorra dige textielwaren te kunnen bemach tigen. Een vrouw, dlë voor haar in Duits land werkenden zoon absoluut een winterjas nodig had, moest bijv. als extra prestatie een levensmiddelen kaart overhandigen. Do op dergelijke wijze verkregen voedingsmiddelen en bonnen werden onder de firmanten met hun gezinnen en de winkelbe dienden verdeeld. De zaken gingen zo goed dat de firmant J. Kos op een gegeven mo ment vijf pond boter over had, welke hij ten einde raad maar voor 85. verkocht. Deze voorbeelden illustreer den duidelijk de wijze, waarop de firma Kos van haar sleutelpositie in deze streek sinds midden 1941 reeds misbruik maakte. De inspecteur voor de prijsbeheer- sing veroordeelde de vennootschap onder firma gebr. Kos tot betaling van 60.000 boete en ƒ5000 proces kosten, sloot de zaak voor vijf jaar en verbood de firmanten gedurende deze periode het beroep van manu- facturier uit te oefenen of handel Je drijven ln textiel. ligt nog geen plasje naast, je!" Dat was voor-dit duo het criterium of je hard genoeg gewerkt had." Na deze klassiek-Russische scholing kreeg Ans Hesterman regelmatig les sen van Darja Collin, met wie zij ook in de Italiaanse opera optrad, van Raden Mas Jodjana(thans be hoort zij nog tot de vaste medewerk sters in de Indische dansgroep In- dradev) en ook van Yvonne Georgi, bij wie zij alras in de beroepsklasse werd opgenomen. Zij danste ook lol van kleine rollen, En als zij over de „Poppenfee' spreekt, die zij destijds danste, voelt men met hoeveel liefde zij zich aan zo'n kleine opdracht overgaf. Met Yvonne Georgi heeft zij ook de toer naar Amerika mee gemaakt. Later danste zij bij Araca Maka- rova in het Stadstheater te Brom berg. Zij kreeg er veel solistisch werk te doen, dóch algehele bevrediging eigenlijk niets met die „gewone Ne derlanders" te doen hebben, hoewel hot zc bef ooit met kosteloze plaatjes, en richt het zich daarom tot het Het Rode Kruis is begonnen met betere publiek, dat een dubbeltje kan de uitreiking van legitimatie- betalen en anderhalf woord. Frans kaartjes voor kinderen, leder die dat Bent. leest, denkt: „Dat is mooi", 't Rode Wat antwoordt het Rode Kruis. Kruis kinderen „Kom, kom heren, niet zo zwaar- Hei Rode Kruis "heeft nu eenmaal tillend! Geen spijkers op laag water zoveel nuttig werk gedaan, dat het zoeken. De kmdcrlcnitimatiekaartjes een goede naam heeft. marcheren goed. De genieentesecre- Maar er zijn toch enkele vragen, tariecn der grote gemeenten werken Ten eerste: Waarom heet dat ding niet man en macht om (lc kaartjes „legitimatie-plaatje" en niet eenvou- Ult Je. schrijven. De hele zaak is dig, op zijn Nederlands, „herken- fjocd ingeslagen, dank zij de mede- ningsplaatje". Was het Nederlands working van de pers. Nog een klein weer te min voor Nederlanders? stootje af en toe van de heren van Ten tweede: Waarom wordt de de pers cn de compagne is geslaagd, ongelukkige gewoonte uit het voor- Welk een. oorlogse tijdvak bestendigd om de buigende stijl! Wolk hele wereld naar kapitalistische (joest. De „kaartjes marcheren goed trant te verdelen in een fatsoenlijk ode campagne is geslaagd deel en een „kosteloos" deel? waar de geest is verkeerd en Waarom moet het hatelijke stem- de kaartjes zijn lout, pel van de beweldadigde kosteloos- WaJE L151 Vl?u%. j lieid zelfs op zo'n nietig kaartje van hot Rode Kruis het lelijke van deze een dubbeltje worden gedrukt? zaak ?ng wor dé kranten zich Waarom wordt deze nare gewoonte enige crxtiek veroorloofden had het uit de tijd van de fietsplaatjes voor volksgeweten al geoordeeld en ver- werklozen en de tienduizend formu- oordeeia. lieren tot en met de persoonsbewij- Not R°de Kruis, dat de hatelijke zen ook hier voortgezetkosteloosheids-traditie van fietsplaat- je en persoonsbewijs wilde voortzet- ANTWOORD. Het Rode Kruis ten, ook al ging het dan maar om heeft geantwoord op de klacht in- tien armzalige centen had op voor- zake de nodeloze en kwetsende kos- hand alvast anderhalf millioen Nedcr- teloosheids-aanduiding op de legiti- landers uitgezocht om ze zichbaar te matie-plaatjes voor kinderen. befooien. Maar meteen ook op ons bezwaar En wat deden die Nederlanders tegen de Franse naam „legitimatie- nu? Zij lieten zich niet befooien. Zij plaatje" voor „herkennings-kartonnc- „namen" het niet. Dus bleef het tje". Het Nederlandse Rode Kruis Rode Kruis met zijn kostelooze antwoordt namelijk over de „koste- kaartjes. En die dingen worden nu loosheid" de verontwaardigde Neder- haastig overgedrukt. Minstens landersin het Frans, in een 1.200.000 moeten over. artikel onder de titel „Tant de bruit Wat een verspilling van arbelds- pour une omelette", zoveel lawaai kracht en materiaal, om een omelette; in goed Nederlands Het is oorlog. Overal is een „Storm in een glas water"; het Rode schreeuwend gebrek aan mensen, er Kruis heelt blijkbaar moeite om zich is geen behoefte aan, dat terunlle zo uit te drukken, dat ook een ge- van de zucht naar gemerkte „koste- woon Nederlander zijn termen kan loze kaartjes", zoveel onnut werk wijze besloten. TEUNISSEN Jr. verstaan- Óf wil het Rode Kruis wordt gedaan. HANDELSREGISTER. De volgende nieuwe Inschrijvingen werden aan het Handelsregister toegevoegd: H E. Sten- fert Kroese's Uitgevers Maatschappij N.V. Lelden. Breestraat 14. Ulttr. Proc. met de titel van Adj.-Dlr.H. E Sten- fert Kroese Jr., deze ls benoemd tot directeur. N.V, ,,'t Schuttershof" Lel den, Stationsweg 55, café-restaurant- bedrljf. N. Beh.-Best.: Mevr. G Boer Schaap. Leiden. Zaadhandel W. Segaar Czil. Leiden, Lange Diefstecg 8. Deze venn.o firma is per 31 Dcc. 1943 ont bonden. De zaak wordt door den ven noot M, M. Segaar onder dezelfde han delsnaam voor eigen rekening voort gezet. Garage „Avro", Warmond. Dorps straat B. 252. Overl. Eig.: W. van Dijk. Warmond, d.d. 19 Dec. 1943. A Ree kers. Noordwij k, Voorstraat 5961, loodgieters-, waterfitters- en grondboor- dersbedrijf. Overl. yenn.: A. J. Ree kers, Noordwljk Het bedrijf wordt voortgezet als een venn., onder firma onder de naam: firma „A. J. Reekers" P.). Venn.: Wed. L. M. J. Reekers Promes en H. Reekers, Noordwijk. Aan den vennoot H. Reekers Is beperkte handlichting verleend. Proc.: Mei. A. M. J. Reekers. NooixlwIJk. Fa. Kroon en Co., Katwijk, Badstraat, café-res taurant, manufacturenhandel en pen- sionüedr. Overl. Venn.: C. van Rijs, Katwijk, d.d. 10 Januari 1944. J. W. Cahen. Cahcn's Kolenhandel „De Wales Specialist", Lelden. Verdamstr. 42. De zaak ls mot Ingang van 4 Juni 1943 ln liquidatie getreden. Llq.: Omnia Treuhnndgesellschait m.b.H., Arnhem. L. B. Verdoes, Sassenhelm. Jacoba van Belerenlaan 4, brandstof- fenhandelaar en expediteur. Het expe ditiebedrijf wordt van 1 Januari 1244 af uitgeoefend door de venn. onder llrma „De Vooruitgang", Sassenhelm Kunstaardcwerkfabriek „Hollanclla". Leiden, Utrechtse Jaagpad 1.21. De zaak is met met Ingang van 1 Januari 1943 omgezet ln een venn. onder firma «ri der de naam: Aardewerkfabriek „Hol lanclla" (B.P.-) Venn.: W. D. en I. Delfos. Lolden. Wed: E. van Pelt, Oude wetering. Kerkstraat 43. brood- en koekbnkkerij. Overl. clg.: Wed. M. van PeltJansen, Oudewetering, d.d. 4 Jan. 1944. Wijz. handelsnaam in: A. P. van Pelt Ezn. N eig.: A P. van Pelt, Oucle- weterlng. J. Blitleven en Zonen (B.P.) Benthuizen, Dorpsstraat 221. dorsbe- drijf. Venn.. J. Blijleven Sr.. Bent huizen, Abr Blijleven, Zoetermoer, S. Blijleven, st. Blijleven en J. Blijleven Jr.. Benthuizen. „De Vooruitgang" (B.P.) Sassenhelm. Jacoba van Beleren laan 4. expeditiebedrijf. Venn.: L B. Verdoes en N. Slingerland, Sassenhoim Lldo-Thcater. Lelden. Stcenstraat 39. Venn.: Th. en mej. L. Eglauer. Wlen— Mödling. Gevolm.W. A. C. Wolffram, Oegstgeest. Commanditaire Vennoot schap „Ouderzorg—De Ridder Co.". Leiderdorp, v. d. Valk Boumanweg 30. steenfabrikanten, fabrleksschoorsteen- bouw, fabrikanten van tegels, pannen, bouwaardewerk e a. kleiwaren. Beh. Venn.: H. van Poelgeest, Leiderdorp en C. Sweris, Lelden. Aant.-venn.bsw. van geldschieting: twee. (Cliché AP-archief) schofik $at niet, vooral de operette niet. Ans Hesterman voelt meer voor het echte ballctwcrk. „Gelooft u :iu niet," zegt ze, „dat ik alleen zware en zwaarmoedige dansen ivil uitvoe ren. Ik heb heel vrolijke en komi sche dansen met veel plezier gedaan, o.a. ook in liet Nederlandse Ballet, zaliger nagedachtenis...! Wel acht ik de tijd gekomen om solistisch te gaan optreden, temeer, omdat ik ook choreografisch denk te kunnen slagen. Het programma, dat ik op Woensdag 26 Januari in Dili- gentia uitvoer, heb ik, zowel wat de costuums, als de choreografie be treft, zelf ontworpen. Wetende hoe ver het grote publiek in ons land nog van de dans afstaat, streef ik er naar de betekenis i^an mijn dansen al dansend te verklaren. Ik heb al te abstracte fantasieën terzijde gesteld. Voor de pauze dans ik op muziek van Debussy „De jaargetijden" zomer, herfst, winter en lente en voorts nog een Narreiifantasie, die, naar ik meen, ten duidelijkste aan toont, dat ieder op zijn tijd de nar renkap draagt. Na de pauze volgen divertisemènten, een bont allerlei." Op de uitvoering van dit pro gramma willen wij natuurlijk niet vooruitlopen, maar het zal toch in elk geval de moeite lonen deze jeug dige, hardwerkende danseres bij haar werk gade te slaan. HAAGS NIEUWS Ex-marechaussee werd zwijntjesjager De officier van justitie bij dc Bosse rechtbank heeft tegen den kantoor bediende J. van D.. uit Den Haag, die niet minder dan zeventien fietsen had gestolen, twee cn een; half jaar gevangenisstraf geéist. \De man maakte deel uit van een bende Haagse zwijntjesjagers, die regel matig naar verschillende plaatsen in Brabant trok om fietsen te'stelen. De fcitsen worden dan volgens het ge bruikelijke systeem in Eindhoven of 's-Hertogenbosch op de trein gezet cn direct naar Den Haag getranspor teerd, waar de bende haar vaste af nemers had. Uit het verloop van de zaak bleek, dat de verd., die de schuld op het publiek gooide, dat, naar zijn zeggen, veel te achteloos met de thans zo kostbare fietsen om springt, geruime tijd dienst had ge daan als marechaussee. Over veer tien dagen zal de Rechtbank in deze zaak uitspraak doen. BINNENLAND ANNA PAULOWNA, 22 Jan. Wanneer een manufacturer in de wandeling „De Boterboer" wordt ge- noemt en het dochtertje van een van zijn broers (mede-eigenaar der zaak), naar den naam van „Henny Boter bon" luistert, geeft dit in deze boter- schaarse tijd enigszins te denken. Er klopte dan ook inderdaad iets niet bij de firma Gebr. Kos. de grootste ma nufacturenzaak in Anna Paulowna en omgeving, waar zoal niet „boter bij de vis", dan toch veelal boter, paling, sigaretten, shag. spek. suiker, bonen, enz. of bonnen bij de prijs Geïnterneerde Nederlanders op Java DEN HAAG. 22 Jan. Het Neder- landse Rode Kruis tc Den Haag ont ving, door bemiddeling van het inter nationale comité van het Rode Kruis te Genève. uit Japan een opgave van namen van ln het „Java-camp" geïn terneerde burger-personen van Neder landse nationaliteit. Deze lijst omvat de volgende namen, waarbij de leeftijd achter de naam wordt vermold: aa, leonardus van der 19 student, aartze p.c. van 43, pakhuisopzichter, aarts, s.c. 34 leeraar. abkoude, rj. van 24 student, aartsen, h.a. 40 electro- technlsch-lngenleur, abkoude, f.n.m. 48 geestelijke, abarbanel, maarten 17 student, abram, Isidore 43 leeraar, abalaln, r.a. 40 klerk, admiraal, l.c. 60 chef, adelaar, c.h.J. 35 leeraar, aeneal venema, r.k. 30 klerk, agnees- scn fllz, henrl 39 gouvernements ambtenaar, ahrens, a.k. pf. 55 mana ger. akkerman, a.g. 26 opzichter, aken, d.a.p; van 41 klerk, aken, phlllp van 27 slager, akkerman, gerard 34 klerk, albouts, t.a. 50 klerk, altingsiberg, j.c. 40 klerk, altingSiberg, l.f. 54 klerk, alflng, b.a. 46 klerk, altena, a.n. 20 student, aïtoman, oskar 39 klerk, albert, zorab 27 geen beroep, albouts, l.j.a. 56 klerk, albers, leonard 49 kleer maker. andree, c.J. 49 werkman, an- tonl, f.J. 50 klerk, andersom James 53 sergeant, anderson, ferdlnant 41 werkman, andrlesse, l.r.o. 30 klerk, anderson, J.m. 39 klerk, andersen, h.w. 54 klerk, anderson, J.r. 43 klerk, ar- doseer, eduard 50 acountant, arnold, el kan 47 accountant, arns, theodoor 49 klerk, aschmonelt, f.w.c. 51 verkoo- per, aukes, J.w.f. 48 agent, aue, eduard 19 geen beroep, avis, anton 57 klerk, baekeren, J.c.g. 43 kapitein, bausch, m.g. 43 stuwadoor, bakker, Johannes 56 kerlk, bebas, h.f. 44 klerk, backers, a.a. 55 spoorweg-beamte. baert, em lie 34 chef, bakker, Johan 50 werkzaam bij de brandweer, bartman, t.a. 59 klerk, bax. harry 18 student, baas. c.l. 48 vertegenwoordiger bakker, andrlea 44 klerk, baljeu, J.p. 45 machinist, bakker, Johannus 43 bouwer; banken, marlanus 26 bakker, barentsen, l.g. 57 clerk, bakker, w.h.p. 23 geen beroep, bade, g.h. 24 chauffeur, bakker, Wil lem 48, gezagvoerder, baaren, johan nus van 41 hoofdmachinist, bakker, J a.J. 45 administrateur, battvm, J.mJi. van 49 onbekend, baardewijk, Corne lls van 52 accountant, backers, h.t.a. 53 gepenslonneerd, bannlnk. c.b. 60 gepenslonneerd. barkelau, l.ra.s 44 clerk, bernard, a.e.w. 49 gepenslon neerd, berg. Jan van den 56. hoofd opzichter, been, J. J. 43 politie beam- te, bessellng. Jaap 37 leider rubber plantage, bernelotMoens. h p. 39 chef. beukelman. 1.1 42 winkelier, bergman, p.j. 25 clerk, boumer, h b. 52 bouwer, berghuis, nlco 19 student, berkhout, frederlk 18 student, boeker, J.f. 56 zeeman, beunk, e.l 51 gepen slonneerd, bcyor, w.h. 25 marskramer, beeeaman. ferdiant 33 pakhuisopzich ter, berg, nlcolaas van den 42 zeeman, berllps. J.c. 33 machlnlzst. bessellng, a.J. 39 nccountantberkelle. g.h 31 geen beroep, beers, hendrlk 36 clerk, bendeler. Willem 42 douane-beamte, m a. 20 scholier, berends, e.r 21 scho lier, beynon, e.p.c. 23 scholier, berre- voet-s, p.b, 55 bouwer, heek, w.t. van 18 scholier, berge, w.p. van den 29 omroeper, boylle, J.l. de la 28 clerk, beeck, c.fc. van 44 clerk, berendsen, b.a. 18 clerk, beyor. pa. 49 clerk Familieleden en bekenden van deze geïnterneerden gelieven zich, ter ver krijging van Inlichtingen omtrent correspondentie-mogelijkheden te wen den tot de 5e afdeling van het In formatie-Bureau van het Nederlandse Rode Kruis. Dr. Kuypcrstraat 9. Den Haag. Directeur: H. J. Kerkmeester, Bus- sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt, Amsterdam; plv. hoofdredacteur; lr. A. H. de Haas van Dorsser, Haarlem, binnenland: J. v. Grieken; illustratie en opmaak: R. Kampstra; volkscul tuur en kunst: M Wolters, muziek: G. K. Krop; sport: J J Llber: adver tenties: A. R. Lammere, allen te Am sterdam. K 113

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | | pagina 2