HET
DAGBLAD
Aanvallen afgeslagen in
gebied van Sjitomir
VOOR
LEIDEN EN OMSTREKEN
Morele verzorging
Boek van Tboereiricloiii
q nlangs is een
Duits weermachtsbericht
Oostelijk deel
van Berditsjew
opgegeven
Vijftig vliegtuigen
neergeschoten
Wat Den Haag doet voor de gezinnen
van arbeiders in het buitenland
Een nieuw Duits afweerfront
Bekendmaking
De voorkeur
„Behouden huis"
Kleine man komt niet aan bod
bij de N.S.-verkoping
Men breke met het
„bundelsysteem"!
29 vliegtuigen bij aanval
op Kiel neergehaald
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER. 5 Jan. Het opperbevel
der weermacht maakt bekend:
In het zuidelijke deel van het oos
telijke front is het ook gisteren
slechts tot gevechtshandelingen van
plaatselijke betekenis gekomen.
In het gevechtsgebied ten zuidoos
ten en westen van Sjitomir zijn her
haalde krachtige aanvallen der
bolsjewisten afgeslagen en is een aan
tal vijandelijke tanks vernield. Eigen
tank forma ties sloegen in een verras
sende aanval een bolsjewistisch regi
ment infanterie uiteen.
Vooral in de sector van Berditsjew
voerden de bolsjewisten hun aanval
len op. Na verbitterde gevechten
werd het oostelijk deel der stad op
gegeven, terwijl de bolsjewisten op de
overige plaatsen afgeslagen werden.
Ten westen van Propoisk zette de
vijand, na zware artillerie-voorberei
ding met verscheidene divisies infan
terie en talrijke tanks op een smal
front de aanval in. De gevechten, die
voor de bolsjewisten bijzonder zware
verliezen opleveren, zijn nog aan de
gang.
Pogingen van de bolsjewisten om
ten noordwesten van Witebsk net. de
laatste dagen door ons heroverde ter
rein terug te krijgen, zijn voor een
deel in tegenaanvallen afgeslagen.
Ten noorden van Newel is een met
steun van tanks ondernomen aanval
der bolsjewisten mislukt.
Marinekustbatterijen hebben in
Kroonstad in het ijs vastgevroren bol
sjewistische speciale vaartuigen be
schoten en talrijke treffers geplaatst
op een motorschip.
Aan het Zuiditaliaanse front heeft
de vijand ten westen van Venafro
herhaalde malen onze gevechtsvoor
posten met superieure strijdkrachten
aangevallen. Hij werd met zware,
bloedige verliezen afgeslagen.
Ook ten noordwesten van Ortona
stortten verscheidene vijandelijke
aanvallen voor onze stellingen ineen.
In de middaguren van 4 Januari
Luchtaanvallen op Frans
en Kroatisch gebied
PARIJS. 5 Jan. Oli meldt, dat
Engels-Amerikaanse bommenwerpers
hedenochtend de monding van de
Gironde zijn gepasseerd en een
kleine gemeente hebben gebombar
deerd, Tot vanmiddag telde men 16
doden en 35 gewonden.
Volgens een bericht van het Kroa
tische persbureau zijn in de afgelo
pen dagen behalve op Split ook ter-
reuraanvallen ondernomen op de ste
den Pliedog en Travnik. Hierdoor
werd vooral Pliedog zwaar geteisterd,
daar de bommen terechtkwamen op
een ziekenhuis. Tot dusver zijn uit
de puinhopen de lijken van 25 kin
deren geborgen. Bovendien werden
van de burgerbevolking nog 18 per-
sone ngedood en 110 gewond. In
Travnik werden van de burgerbevol
king 30 personen gedood en 300 ge
wond. Twaalf huizen werden ver
nield.
Versterking yan Sowjet-invloed
in het Nabije Oosten
ISTANBOEL. 5 Jan. De Turkse
pei-s meldt uit Caïro. dat het Sowjet-
russische gezantschap zijn diploma
tieke personeel zal uitbreiden. Verder
ligt het in de bedoeling een pers
attaché te benoemen. Bovendien zal
te Cairo een Sowjetrussisch consu
laat worden gevestigd. Deze maat
regelen zouden, zo wordt verklaard,
samenhangen met de versterking van
de Sowjetrussische invloed in het
nabije Oosten, die als een resultaat
van de conferentie van Teheran kan
worden beschouwd.
BIJ het spoorwegongeluk ln de
tunnel bij Leon (Spanje) zijn o.a. 70
zeekadetten. die op weg waren naar
de vlootbasls El Ferrol del Caudillo.
verongelukt. Men ls er tot dusver ln
geslaagd 33 zeekadetteu. die ten dele
zwaar gewond zijn en in een zieken
huis werden opgenomen, te redden.
Naar de Britse berichtendienst
uit Caracas meldt, zal de Venezolaanse
president. Medina, op 18 Januari naar
de Ver. Staten vertrekken. HIJ zal wor
den vergezeld van een aantal kabinets
leden, ambtenaren der militaire Instan
ties en zakenlieden.
Het communistische blad ..Daily
Worker" publiceert een protest tegen
het besluit van het Britse ministerie
van oorlog, dat de redactieleden van
de „Daily Worker" de positie van oor
logscorrespondent ontzegt, zonder op
gaaf van redenen.
Naar de Britse berichtendienst
meldt, heeft het Amerikaanse mini
sterie van marine Woensdag medege
deeld, dat de duikboot Pompano, die
op patrouille was, over tijd ls en ver
loren moet worden geacht. De Pompa
no had een waterverplaatsing van 1330
ton en een bemanning van 75 koppen.
hebben Amerikaanse bommenwerpers
plaatsen in Noord- en West-Duits-
land aangevallen. De woonwijken
der stad Kiel waren wederom het
doelwit van een zware terreuraanval.
Luchtverdedigingsstrijdkrachten heb
ben. volgens tot dusver ontvangen
berichten boven Duits gebied en de
bezette westelijke gebieden 29 vlieg
tuigen. voor het merendeel viermo
torige bommenwerpers, neergescho
ten.
In de afgelopen nacht hebben
enige Britse storingsvliegtuigen bo
ven West- en Noord-Duitsland gevlo
gen.
Duitse vliegtuigen hebben in de af
gelopen nacht afzonderlijke doelen
in Zuidoost-Engeland aangevallen.
(De in het weermachtsbericht
genoemde plaats Propoisk ligt aan
de Sosj. een zijrivier van de
Dnjepr, ongeveer 120 kilometer
noordelijk van Gomel. Red.)
Bij aanvallen o.a. op Kiel
en de vestelijke
gebieden
BERLIJN. 5 Jan. In de ochtend
uren van 5 Januari vlogen krachtige
formaties Amerikaanse bommenwer
pers het Noord-Duitse kustgebied
binnen, zo verneemt het D.NJB.,
ondernamen wederom een zware ter
reuraanval op het stedelijk gebied
van Kiel. Kleinere formaties vielen
tegelijkertijd plaatsen in West-
Duitsland aan, vooral de stad Düssel-
dorf. De aanvallen vonden zoals ge
bruikelijk van zeer grote hoogte bo
ven een dichtaaneengesloten wolken
dek plaats. De strijdkrachten dei-
Duitse luchtverdediging vielen de
Amerikaanse bommenwerpers aan en
brachten hun aanzienlijke verliezen
toe.
Ook de bezette gebieden in het
westen werden door Brits-Ameri
kaanse bommenwerpers in de loop
van de 5de Januari aangevallen. De
Duitse luchtafweer had hier zeer veel
succes en schoot zestien viermoto
rige bommenwerpers van het type
Boeing B. 17 en zeven Amerikaanse
jagers boven Frankrijk alleen neer.
Het zicht was goed en de hemel vrij
wel zonder wolken. Het aantal dooi
de krachtige formaties jachtvliegtui
gen en jachtkruisers tezamen met de
batterijen luchtdoelartillerie die dag
boven het rijksgebied en de bezette
gebieden in het westen neergescho
ten vliegtuigen staat nog niet defini
tief vast. daar nog steeds berichten
over successen binnenkomen. Thans
staat echter reeds vast. dat meer dan
50 Brits-Amerikaanse vliegtuigen,
waarvan minstens viervijfde viermo
torige bommenwerpers, vernietigd
werden. In enkele uren verloor de
vijand aldus meer dan 400 man vlie
gend personeel. In tegenstelling daar
mede zijn de Duitse verliezen opmer
kelijk gering.
„Een interne aangelegenheid"
LISSABON. 5 Jan. Volgens een
Reuterbericht uit ftfdttoou heeft de
„Prawda" van Woensdag een Nieuw
jaarsartikel van Wendell Willkie in
de ..New York Times" tot aanleiding
genomen, om opnieuw het standpunt
van de Sowjet-Unie te omschrijven
in zake de ..politieke integriteit dei-
kleine grensstaten Finland, Polen,
de Baltische en de Balkanlanden".
De „Prawda" schrijft hierover: „Het
wordt tijd, dat men gaat inzien, dat
de z.g. kwestie der Baltische staten
een interne aangelegenheid van de
Sowjet-Unie is. Hij, die zich steeds
voor een dergelijke kwestie interes
seert. wordt herinnerd aan de grond
wet der Sowjet-Unie en moet eraan
denken, dat wij wel weten, hoe wij
onze grondwet zullen beschermen.
Wat Finland en Polen betreft, om
van de Balkanlanden in het geheel
niet te spreken, alleen de Sowjet-
Unie weet. hoe zij met deze staten
moet handelen."
V.S. en Engeland bemoeien zich
met Pools-Russisch geschil
STOCKHOLM. 6 Jan. Staatssecre
taris Huil heeft volgens de Britse be
richtendienst in verband met de Pools-
Sowjetrussische problemen den Brit
sen ambassadeur ontvangen voor een
conferentie, die een uur duurde. De
Engelse berichtendienst voegt hieraan
toe. dat de Ver. Staten zich tezamen
met Groot-Brit tannlë zullen trachten
ln te schakelen om het conflict tussen
de Poolse emigrantencommissie en de
Sowjet-Unie bij te leggen.
De Nederlandse Spoorwegen zijn er
thans toe overgegaan op verschillen
de trajecten conductrices in dienst te
stellen. Twee conductrices vertellen
elkaar de wederwaardigheden van de
eerste reis.
(Foto „C NS./Kuiper".)
Montgomery's opvolger In Italië
LISSABON, 5 Jan. Naar radio
Londen meldt, is tot opvolger van
generaal Montgomery als opperbevel
hebber van het achtste leger aange
wezen generaal sir Oliver Leeth.
Deze was tot eind 1942 commandant
van het 30ste corps van het achtste
leger. Hij is een der jongste corps
commandanten van het Britse leger.
Ie JAARGANG No. 4
DONDERDAG 6 JANUARI 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers - Bureau* voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Telefoon 23038 .- Abonnementsprijs 21 ct. per week of f2.73 per kwartaal Postgiro 184.120 - Postbus 65
De gemeente Amsterdam scheept
de vrouwen van onze arbeiders
in Duitsland, die om de een of
andere reden geen geld overgestuurd
krijgen, af met een steun in natura.
zoals drinkers, verkwisters en op
lichters die in de vooroorlogse dagen
plachten te ontvangen. Den Haag
daartentegen spaart kosten noch
moeite om haar plichten jegens deze
vrouwen en kinderen na te komen
en riep dienaangaande een speciale
dienst in het leven, die deze arbei
dersgezinnen met raad en daad ter
zijde staat. Amsterdam beschouwt
bovenbedoelde mensen als lastposten,
die gratis uit de gemeente-ruif willen
eten, Den Haag zegt: het is onze
plicht om deze vrouwen en kinderen
voor de gemeenschap te behouden en
niet uit te stoten.
Ongeveer een jaar geleden werd
in Den Haag de afdeling Morele
Verzorging in het leven geroepen, die
rechtstreeks ressorteert onder de
dienst van den wethouder van Sociale
Zaken en onder leiding staat van
mevrouw Boelens, echtgenote van
den wethouder voor Volksgezondheid.
Wat deze afdeling tot nu toe vol
bracht, is zo belangrijk, dat wij haar
werk onder de algemene aandacht
brengen, ter lering misschien voor
gemeenten, die gespeend blijken te
zijn van voldoende sociaal gevoel
jegens de gezinsleden van onze arbei
ders in Duitsland. Wat doet de af
deling Morele Verzorging? Mevrouw
Boelens gaf er ons een antwoord op.
dat in het kort luidt: verzorging en
ondersteuning van vrouwen en kin
deren van onze arbeiders in Duits
land op alle manieren, die zich den
ken Taten. Op het ogenblik heeft de
afdeling 2000 gezinnen onder con
trole, die regelmatig door de mede
werksters van mevrouw Boelens.
oudere, ervaren dames, bezocht en
ondersteund worden. Uit dit getal
moet men niet opmaken, dat in Den
Haag 2000 vrouwen van geld uit
Duitsland verstoken blijven. Maar
het werk van de afdeling Morele
Verzorging is in de loop van de tijd
zo uitgebreid, dat niet alleen deze
vrouwen de aandacht hebben, maar
dat nu overal hulp verleend wordt,
waar deze verlangd wordt of gewenst
is. zelfs aan gezinnen, waarvan de
mannen niet in Duitsland werken.
Mevrouw Boelens kon moeilijk
het gehele werk beschrijven, dat
door haar afdeling gedaan wordt. In
de eerste plaats dan wijdt men aan
dacht aan de gezinnen, waarvan de
mannen voorlopig elders werken,
voorts aan verwaarloosde gezinnen,
aan arbeiderskinderen, die op het
verkeerde pad zijn, aan hun school
onderwijs, aan een geneeskundige
controle, aan gezinnen, die op de
een of andere wijze door de bom-
menterreur getroffen zijn, ja te veel
om. op te noemen.
Gunstige roep
Van het werk van de afdeling gaat
een zo gunstige roep in Den Haag
uit. dat tientallen mannen vóór hun
vertrek naar Duitsland naar mevrouw
Boelens komen en vragen om een
oogje op hun vrouwen, die moreel
zwak staan, te houden. Haar mede
werksters sloven zich uit om deze
vrouwen in hun moeilijke omstandig
heden terzijde te slaan. Zij contro
leren het huishouden, houden een
oogje op het schoolbezoek van de kin-
aderen, waken er voor. dat de vrouwen
hun bonnen goed besteden, halen de
distributiebescheiden voor hen af en
kopen er de levensmiddelen op. zor
gen voor een genoegelijke afleiding
en brengen zelfs bezoeken aan zieken
huizen om vertroosting te brengen.
Zij onderhouden contact met de ge
meentelijke dienster., met de politie,
met de school instanties en met de
Duitse autoriteiten en deinzen er zelfs
niet voor terug om vrouwen, die
totaal van het goede pad afgedwaald
zijn, persoonlijk uit verdachte huizen
en andere Verderfelijke gelegenheden
te halen.
Mevrouw Boelens vertelde ons zelfs,
dat zij voor enkele vrouwen op haar
kantoor een spaarpotje heeft aange
legd, waaruit zij geregeld komen
putten.
Aardig is bijvoorbeeld ook, te weten,
dat de dames de rapporten van de
kinderen, die onder haar hoede staan,
geregeld controleren. Wanneer deze
bijzonder gunstig ziin. zorgt de afde
ling, dat de kinderen met hun studie
verder komen.
Op deze wijze werkt een gemeente
lijke instelling in Den Haag tot zegen
van de aan haar toevertrouwde vrou
wen en kinderen. Hoe gemakkelijk
kon men ook niet in deze stad een
gedeelte van deze vrouwen een steun
in natura in handen duwen en zich
verder van alle zorgen afmaken! Dat
men dit niet gedaan heeft, strekt de
gemeente Den Haa? niet alleen tot
eer, maar is tevens een logisch gevolg
van haar taak, die zij jegens de ge
meenschap te vervullen heeft.
Australische verliezen
LISSABON. 5 Jan. Volgens een
bericht van de Engelse nieuwsdienst
heeft de Australische minister van
defensie. Forde, bekend gemaakt, dat
de Australische verliezen, sinds het
begin van de oorlog bedragen in totaal
55.890 man, onder wie 3152 officie
ren. Forde verklaarde, dat dit aan
tal omvat de manschappen, die aan
het front gewond zijn geraakt, ver
mist worden, gesneuveld zijn of die
aan verwondingen of door andere
oorzaken zijn gestorven.
De paus procedeert tegen
de Portugese staat
LISSABON. 6 Jan. Voor rech
terlijke colleges te Lissabon wordt op
het ogenblik een proces gevoerd,
waarin de paus optreedt tegenover
de Portugese staat.
Twee jaar geleden heeft een Por
tugees geestelijke zijn vermogen, dat
380 000 escudos bedroeg, vermaakt
aan den paus, waarvoor deze, volgens
de Portugese wetgeving ongeveer
130.000 escudos successierechten moest
betalen. De paus beroept er zich ech
ter op, dat hij door het Concordaat
is vrijgesteld van het betalen van
successierechten.
In eerste aanleg zijn de bezwaren
van den paus verworpen; de zaak zal
nu in tweede instantie worden be
handeld.
BERLIJN, 5 Jan. Het Sowjet
russische winteroffensief, dat volgens
Duitse militaire deskundigen momen
teel tot volledige ontwikkeling geko
men is, heeft door middel van een
machtige concentratie van zeer ster
ke Sowjet-troepen op het betrekke
lijk nauwe gebied van Kiew-Sjitomlr
een zwaartepunt geschapen, dat voor
de militaire ontwikkeling en voor
het verdere verloop van dit offensief
beslissend zal zijn. aldus meldt een
speciale correspondentie.
Deze concentratie van abnormaal
sterke krachten op een kleine ruimte
heeft het Sowjetrussische opperbevel
gedwongen de divisies achter elkaar
in het vuur te jagen. Zoals steeds
bij Sowjetrussische grote aanvallen
kwam het ook deze keer tot aan
zienlijke beginsuccessen. die te Ber
lijn niet ontkend worden en waarvan
de betekenis absoluut niet wordt on
derschat. Maar men constateert met
voldoening, dat het stootleger der
Sowjets in het gebied van Sjitomir
reeds genoodzaakt is te opereren
tegen een nieuw Duits afweerfront.
In dp aansluitende sector van Ber
ditsjew hebben verschrikkelijke ge
vechten plaats gevonden, die ten
slotte leidden tot een Duitse evacu
atie van het oostelijk stadsdeel. In
de beide sectoren ten westen van
Sjitomir en bij Berditsjew wordt het
Duitse verzet met de dag krachtiger.
Volgens een bericht van de Cor
respondentie-dienst zou deze nieuwe
Duitse afweerstelling vermoedelijk
iets ten westen van Olewsk, Nowo-
grad-Wolynsk, Sjitomir en Berdits
jew verlopen. Dat Sowjet-patrouilles
in de sectoren van Olewsk en Nowo-
grad-Wolynsk langs de weg naar
Rowno, de vroegere Poolse grens
overschreden zouden hebben, wordt
te Berlijn niet bevestigd, en naar
radio Londen Woensdag spijtig me
dedeelde, te Moscou evenmin.
Het beeld van het Sowjetrussische
winteroffensief bij Sjitomir lijkt
sterk op het beeld van vroegere ope
raties. Ook thans zijn de Sowjets
weer gedwongen te opereren tegen
de Duitse flanken. In het bijzonder
wordt thans geopereerd tegen de
Duitse zuidelijke flank. Zo wordt o.m.
gestreden tegen de Duitse stellingen
bij Bjelaja-Zerkow, welke plaats 150
km. ten oosten van Sjitomir ligt. De
Sowjets moeten beslist het zuidelijke
front der Duitsers indrukken om vol
ledige successen te kunnen boeken.
Het is opmerkelijk, dat m vroegere
fasen van de strijd het rode leger,
wanneer successen in het oorspron
kelijke penetratiegebied uitbleven,
overgingen tot een herhaaldelijke
verplaatsing van het zwaartepunt.
In Duitse militaire klingen meent
men te kunnen waarnemen, dat de
Sowjets ook deze keer weer gedwon
gen worden het zwaartepunt te ver
leggen, want op diverse plaatsen zijn
troepenconcentraties o.a. bij Kertsj,
Perekop, Nowograd-Wolynsk en Krits-
jew waargenomen.
Laffe moordaanslag te Leiden
10.000.- beloning
De höhere ff- imd Polizeiführer
maakt bekend:
In de avonduren van 3 Januari
1944 is te Leiden op een directeur
van het Arbeidsbureau aldaar, Gerar-
dus Willem Diederix, een moordaan
slag gepleegd. Diederix werd op de
openbare weg zwaar gewond door een
van achteren op hem gelost pistool
schot. Ongetwijfeld is hier sprake
van een misdrijf uit politieke motie
ven.
Als strafmaatregel is ln Leiden
het tijdstip, waarna men zich
niet meer in de open lucht mag be
vinden, tot nader order vervroegd tot
21 uur en het sluitingsuur voor open
bare Ink pi en tot 20 uur.
Bovendien is een vijftigtal inwoners
der gemeente Leiden gearresteerd,
van wie op grond van hun politieke
gezindheid moet worden aangenomen,
dat zij de laffe moordaanslag goed
keuren. Bij deze arrestaties boden
drie personen tegenstand, resp.
trachtten te vluchten, waarbij zij
werden neergeschoten.
Als daders van de moordaanslag op
Diederix komen vermoedelijk twee
personen in aanmerking, dlë in het
duister niet meer konden worden her
kend.
De bevolking wordt hierbij uitge
nodigd aan de opsporing deel te
nemen. Voor aanwijzingen, die leiden
tot aanhouding van de daders, wordt
een beloning van 10.000 uitgeloofd.
Ter zake dienende mededelingen wor
den door elke Duitse of Nederlandse
politie-instantie in ontvangst ge
nomen.
Complot van clandestiene
slachters ontdekt
MIDDELBURG, 5 Jan. Door de
aangifte van diefstal van een schaap,
is de marechaussee een complot van
clandestiene slachters en hun hand
langers op het spoor gekomen. In tal
rijke plaatsen in de provincie Zee
land zijn arrestaties verricht.
Zoals gezegd, begon het met de aan
gifte door een landbouwer van de dief
stal van een schaap. De dader van dit
misdrijf was spoedig gevonden. Het
dier was frauduleus geslacht. Dc aan
houding van den dief leidde tot de
opsporing van een man, waarmoe hij
clandestien slachtte en vandaar be
landden de opsporingsambtenaren bij
een ander, waar ook een frauduleus ge
slacht schaap gevonden werd. In ver
band met een en ander werden twee
Middelburgers cn een Jongeman uit
Den Haag gearresteerd, die allen be
kenden.
Verder speurende kwamen de mare
chaussees op een adres, waar zij juist
een frauduleus geslacht varken aan
troffen. terwijl zij op het erf van een
landbouwer-vrachtrijder onder Mid
delburg een complete clandestiene sla
gerij ontdekten. Er bleken daar twee
koelen, acht schapen en een varken
geslacht te zijn. De huiden waren voor
een deel onder de grond verstopt. Zeven
schapen die op het erf werden gevon
den en gereed stonden om op dezelfde
wijze te worden geslacht, werden ln
beslag genomen. In verschillende de
len van Zeeland ls daarop een groot
aantal arrestaties uitgevoerd. Ook drie
Middelburgse slagers wisten meer van
deze zaak af. Een van hen had de hel
pende hand geboden bij het slachten
van de koelen. De leveranciers van de
koelen en de schapen bleken te goe
der trouw te zijn.
Films vlogen in brand:
één dode
DEN HAAG. 6 Jan. Dinsdag-
avond omstreeks iialf tien was de
28-Jarige heer G. A. S., wonende in
de Hugo de Grootstraat, een film
aan het afdraaien in het bijzijn van
zijn vierjarig dochtertje Petronella
en zijn drie-jarig zoontje Hendrik:
ook zijn zwager, de heer H. S. uit
de Barentzstraat, was aanwezig. Het
filmmateriaal raakte in brand, even
als dat van nog twaalf andere films,
die in de nabijheid lagen. Het vuur
greep zo snel om zich heen. dat de
vader en zijn kinderen ernstige
brandwonden opliepen. Alle drie wer
den opgenomen in het R.K. zieken
huis Westeinde. waar vooral de toe
stand van het vierjarige dochtertje
ernstig bleek. Later is zij aan de ge
volgen overleden. De heer S. uit de
Barentzstraat. die dit kind uit de
brandbare kamer redde, werd door
glasscherven gewond. De kamer
brandde uit.
Het ergst is het evacueren in de
steden, omdat daar de mensen
zo dicht op elkaar iconendat zij in
de practijk van het leven het verst
van elkaar af staan.
Het gemakkelijkst en het aange
naamst is het evacueren naar de
dorpen, althans wanneer het zo valt,
dat er een persoonlijk contact kan
groeien. Als het in massa moet ge
beuren en in de grote barakken, dan
icordt het al gauw „dat volk uit
en dan ligt de gedachte van de bu
renhulp nu niet zo direct voor de
hand.
Het allerbeste is het evacueren
naar streken, waar men zelj al eens
geëvacueerd is.
Zoals Rotterdam, ook al voor de
oorlog een van onze vlotste en zake-
lijkste steden, ruw
maar rond, na de
veertiende Mei aan
vele steden, die
veel minder ge
troffen waren, het
beste en flinkste voorbeeld gafzo
zijn ook de mensen, die zelf al eens
geëvacueerd zijn, de beste gast
heren.
Die kletsen niet lang, stelleji geen
dwaze eisen, hebben geen zotte ver
wachtingen. Ze weten dat hun
„boeltje" lijdt als er evadué's in huis
komen, maar zij weten ook. dat de
évacué's zèlj het meeste lijden en
dat het menselijker is te letten op
de mensen dan op een krasje op de
meubels in hun voorkamer (waar ze
hun leven lang nog nooit hebben ge
zeten).
Zulke lui. die zelf al eens iets heb
ben meegemaakt van de oorlog, zijn
de beste en eigenlijk zou men alle me
vrouwen Van Wassenaar tot Voor
burg met hun kapsies en kapsones,
die het de evacuatie-ambtenaren en
hun adspirant-gastvrouwen zo moei
lijk maken met hun verlangens
en verlangentjes, toewensen, dat zij
een paar keer in de frontlijn zouden
moeten evacueren. Dan zouden zij
wel leren omstaan.
Omgekeerdook de ambtenaar,
die zich verschanst achter zijn pa
pieren en die regeert en maatregelt
van op een afstand, zou zelf eens
evacue moeten zijn.
Daarom zie ik uit naar de volgende
advertentie: Evacuatiebureau zoekt
flinke ambtenaren, die de handen
uit de mouwen kunnen steken. Éva
cué's genieten de voorkeur."
Waarachtig, laat die kerels ook
eens een streepje vóór hébben. In
elk geval in hun eigen „vak".
TIJL.
Advies en een tabletje in plaats
van bedzeiltjes
BERGEN OP ZOOM. 6 Jan.
De corpschef van de gemeentepolitie
heeft een waarschuwing gepubliceerd
tegen het bureau „Secorio", dat door
het plaatsen van een advertentie met
de aanhef „Wilt u een bedzeiltje
zonder vergunning", duizenden moe
ders in midden- en west-Brabant
verleidde tot het zenden van èen be
drag van f 1.25. De moeders ontvin
gen dan als antwoord een advies,
hoe mén zelf hèt oedzelltje zou kun
nen vervaardigen, alsmede een ta
bletje, dat de duurzaamheid van het
zelfgemaakte artikel zou verlengen.
Veldmaarschalk Rommel
in Nederland
DEN HAAG, 6 Jan. Dezer dagen
heeft generaal-veldmaarschalk Rom
mel met zijn naaste medewerkers een
vrij langdurig bezoek gebracht aan
Nederland. In de loop van zijn in
spectietochten heeft de maarschalk
sectoren van de kustverdediging en
belangrijke verdedigingsinstallaties in
het achterwaartse gebied gecontro
leerd.
Kerkdiefstallen in Den Bosch
DEN BOSCH. 6 Jan. In de laatste
tijd zijn enige brutale kerkdiefstallen
gepleegd, die van een bedenkelijke ver
wording blijk geven. Veertien dagen
geleden stelde men vast, dat uit de
Sint Jans kathedraal een altaarkleed
verdwenen was: ln de loop van de vo
rige week werden een kostbaar altaar
kleed en enige Perzische tapijten ge
stolen. Thans zijn ook uit de Sint
Pieterskerk een Smyrna-altaarloper en
enige andere kleden ontvreemd. Als
gevolg hiervan zal de Sint Jari3 kathe
draal nog slechts tijdens de diensten
geopend zijn. Deze maatregel 1s door
verschillende andere kerken overge
nomen.
is een Nederlandse wezens-kenmerk is. dat zich niet
vertaling verschenen van een van de ene generatie op de an
dere wijzigen kan en dat omge
keerd feilloos aan uiterlijke
symptomen kan worden herkend.
Zo voert de nomade een mini-
boek, dat in Duitsland reeds een
geschiedenis heeft: „Het boeren-
dom als levensbron van het
Noordras" van R. Walther Darré
(Das Bauerntum als Lebensquell mum aan reisgoed mee. omdat
der Nordischen Rasse, Uitg. zijn principiële bewegelijkheid
„Volk en Bodem", Den Haag), daardoor slechts zou worden be-
Een boek mèt een geschiedenis, lemmerd. Het landbouwende volk
Ook een boek, dat wellicht reeds echter is uiteraard van de bodem
geschiedenis geworden is?
afhankelijk en daardoor met de
Die vraag is begrijpelijk in een bodem verbonden. Het ls ln brede
tijd als de onze, waarin wij op zin van het woord „huiselijk" en
vele punten nog altijd van wanneer het. om zich akkerland
elementaire voorlichting versto- voor zijn levensonderhoud te
ken zijn over de gedachtenwe- verzekeren, dan al tot verplaat-
reld, die zich tussen twee wereld- sing gedwongen wordt, neemt het
oorlogen aan gene zijde van onze zijn kuituurgoederen mee op reis.
oostelijke grens ontwikkelde, Omgekeerd herkent het speu-
waarin velen anderzijds alvast rende nageslacht aan opgegraven
aannemen, dat die gedachten- of op andere wijze hervonden
wereld over een paar weken kuituurgoederen het oer-oude
tóch tot het verleden behoort, landbouwvolk. En het begrijpt
Men kan er zich onvermin- dat de historische trek van
derd over verbazen, dat er vijf
tien jaren voorbij konden gaan,
eer een boek als Darré's
het noordras, het belangrijkste
en stuwende element der Ger
maanse volken, niet uit „oorlog-
„Bauerntum" in het Nederlands zuchtigheid" voortsproot, maar
werd vertaald. Men vindt er de uit elementaire behoefte aan
zoveelste bevestiging in van een akkergrond voor het naakte
geestesgesteldheid, die eenvou- levensonderhoud. De kwestie van
dig weigerde kennis te nemen de ..levensruimte" verrijst als
eeuwige realiteit en komt los van
en be-
van als vijandig beschouwde ge
dachten en die daardoor met des vermeende ..propaganda'
te noodlottiger zekerheid onbe- weerde „agressie
kend terrein braak liet. Men
Darré's breed opgezette ver
heeft echter óók aanleiding, de handeling ontsproot aan een po-
brandende actualiteit van Darré's lemiek met een ln 1927 versche-
gedachten voor deze dagen vast nen b°ek van Kern: „Stamm-
te stellen. Wat vijftien jaar ge- baum und Artbild der Deut-
leden een profetisch woord en schen'Maar het ls terstond bo-
een revolutionnaire zienswijze ven die polemiek uitgegroeid tot
was, blijkt in het huidige tijds- een
gewricht het beslissende punt in men
standaardwerk,
alle „nieuwe"
waaraan
inzichten
de strijd. Darré's boek is géén over het Germaansche wezen en
voorbije rariteit. Het formuleert J*et c^rm^1n®e karakt^J toetsen
het diepste wezen van de ge- kan- Darbij hanteert Darré een
beurtenissen onzer dagen en
geeft uitdrukking aan de waar
den, die met deze worsteling
zijn gemoeid. Tegelijk rekent het
af met veel misbruikte voorstel
lingen over Germaanse oorlog-
zuchtigheid, die de hedendaagse
oorlogspropaganda vertroebelen.
verbluffende verscheidenheid van
materiaal: historisch, sociolo
gisch, taalkundig, kultureel. En
hij ontwikkelt daarmee altijd
boelende en altijd kleurige beel
den.
Hij bewijst uit de hermelijnen
mantels van de laatste, inmiddels
Voor het één en voor het ander grotendeels geëmigreerde konin-
blijkt het van dubbele betekenis, ge" hu" boerenstand en
dat deze omvangrijke en over- dJLHolLaI?dsf (b°"enpofbroek
vloedig gedocumenteerde studie der oude kolonisten als onver
niet tijdens de oorlog en zelfs ™oed, «"teken van het boeren-
niet na 1933 geschreven werd.
Het ls een brok wetenschap, met en knickerbockers" vla Engeland
uit Amerika terugkeren. Maar
deze enecdotische bljzonderhe-
alle innerlijke rust die daarbij
past en niettemin met alle ver
nieuwingsdrift die aan weten
schappelijk werk zo vaak ont
breekt.
den bouwen aan de éne, alles
beheersende stelling: dat het
hoerendom het diepste wezen van
A1 J„ de Germaanse volken is, dat het
Als „rode draad loopt door historisch hun recht en hun
Darré s „Boerendom het onder- strijd bepaalt en dat het (mèt
scheid tussen nomaden en kolo-
zijn eis van akker-ruimte) be-
nisten, tussen op bewegelijkheid slissend ls voor het voortbestaan
toegespitste woestijnvolken en op van de Germaanse volken, waar-
vestiging bedachte boeren. En hij van wij deel uitmaken, of wij er
toont aan, dat bij de volkeren de belangrijkheid van leerden
dezer aarde dit onderscheid een inzien of niet.
VOLKSCULTUUR EN KUNST
Casino heeft het nieuwe toneel
jaar voor Den Bosch ingeluid met
de première van „Behouden Huis",
een nieuw stuk van den Bosschen
auteur Kees Spierings. Het werd ten
tonele gevoerd door de „Brabantse
Speelgroep" onder regie van den
schrijver.
In het stuk zien we, hoe een al
te hartstochtelijk aangelegde jonge
boer bij enkele bezoeken aan een
boerenhoeve met te grote voortva
rendheid optreedt tegen de dochter,
waarmede nij aanvankelijk verloofd
ls, en togen de jeugdige boerenmeid,
waardoor ongewenste verhoudingen
ontstaan, die de oude hoereneer en
de vrede van het huis dreigen aan
te tasten. Djt wordt tenslotte voor
komen door de bewoners der hoeve,
die allen van de juiste boerengeest
bezield zijn.
„De Brabantse Speelgroep" heeft
zich met een prijzenswaardig
enthousiasme gekweten van haar
taak en vaak goed spel te zien gege
ven. Toch miste men èn in het stuk
(te weinig levenware boerensfeer
en te veel gemoraliseer) èn in de
opvoering (geen dialect, maar wel
boerse verbuigingsuitingen) de no
dige aanvaardbaarheid, wat ook bij
„Dorp en onrust" moet worden vast
gesteld.
Het publiek heeft het goede van
het gebodene toch wel weten te
waarderen en toonde dit door een
hartelijk applaus aan het slot. De
schrijver van het stuk werd op het
podium gehaald.
UTRECHT, 6 Jan. De verko
ping van gevonden voorwerpen van
de Ned. Spoorwegen is weer achter
de rug en de rust ls weergekeerd in
het Notarishuis aan 't Achter St
Pieter. De verkoping leverde een
vette buit op, maar in het Notaris
huis zit men letterlijk met. de brok
ken, want vooral de verloting van de
goederen veroorzaakte zoveel agita
tie en gedrang, dat de balustraden
onder de druk bezweken.
Het is op deze verkoping weer „ge
peperd" toegegaan. De gevonden
voorwerpen brachten hoge prijzen
op. Vooral voor de zilveren en gou
den voorwerpen werden fantastische
prijzen gemaakt.
Gelijk we dit reeds deden met de
veilingen van de Bank van Lening
in Amsterdam geeft een en ander
aanleiding tot gegronde critiek. We
hebben namelijk in Utrecht kunnen
ervaren, dat ook op deze verkoping
de kleine man niet aan bod komt,
omdat ook hier de handelaren
lees gerust scharrelaars de boven
toon voeren. Het verschil met de
verkopingen van Ome Jan is. dat op
de N.S.-verkoping de zwarte handel
nog extra kansen krijgt, namelijk
door het z.g. bundelsysteem, dat hier
nog steeds in ere wordt gehouden.
Dc- veilingdirectie „betreurt" het.
dat de artikelen niet per stuk ver
kocht kunnen worden, omdat dit te
veel tijd zou vergen. We voelen de
juistheid van deze argumentatie ten
volle aan. maar vragen ons déarom
juist af, waarom er niet naar een
andere oplossing gezocht wordt ten
einde de artikelen op een eerlijke
wijze aan den man te brengen. Het
kan zijn, dat de veilingdirectie er
nog nooit over nagedacht heeft, waar
een bundel actetassen van tien
stuks, die bij loting voor 20 ver
kocht wordt terecht komt, maar wij
weten het met zekerheid te zeggen,
namelijk in de zwarte handel. Het
moet toch ook de directie duidelijk
zijn, dat men er met het vaststellen
van een redelijke verkoopprijs alleen
niet is.
Bovendien zien wij op de spoor
wegverkoping dezelfde moeilijkheid,
die er ook reeds bij Ome Jan be
stond, namelijk de eis om toewij
zingen en punten in to leveren voor
de te kopen textlelgoederen. waar
aan particulieren uit de aard der
zaak moeilijker kunnen voldoen dan
handelaren, die dik in hun toewij
zingen en punten zitten. Hier geldt
dus dezelfde conclusie als bij Ome
Jan: de particulier ziet
alles aan zijn neus
voorbijgaan en.de zwar-
t handel gaai er mee
s t r ij k e n. Later kan de particulier
weer bij deze heren komen aanklop
pen, maar dan zijn deze de prijzen,
die zij voor de goederen op de
spoorwegverkoping betaalden reeds
lang vergeten. Daarop kan men staat
maken.
Onze conclusie is precies dezelfde
als die we reeds in onze artikelen
over de veilingen van „Ome Jan"
trokken: geen spoorwegverkopingen
meer. Want ook de 250 paar heren
en de 500 paar dameshandschoenen,
de 800 paraplui's, de 1000 heren- en
de 150 dameshoeden, de 150 petten,
de 400 actetassen en verder alle ar
tikelen. die gedurende de afgelopen
dagen publiek verkocht zijn. waren
ongetwijfeld bij de Nederlandse
Volksdienst in betere handen geko
men, dan thans, nu de „handelaren"
deze bezitten.
Nieuwe Monumentenwet
Binnen afzienbare tijd la de afkon
diging en invoering tegemoet te zien
van een nieuwe Monumentenwet, die
reeds ln vergevorderd stadium van
voorbereiding verkeert en Ingrijpende
wijzigingen ln vergelijking met dc be
staande wet zal bevatten.
SPORTNIEUWS
Plannen van het N.G.V. voor 1944
DEN HAAG. 6 Jan. Het Ned.
Gymn. Verbond zal ook ln het nieuwe
Jaar niet stilzitten en behalve de vele
Interne werkzaamheden, zoals studie
bijeenkomsten en cursussen, zullen
ook verschillende uitvoeringen worden
gegeven, waarop de turnsters en tur
ners hun krachten zullen kunnen
meten.
De data der nationale kampioen
schappen zijn nog niet vastgesteld,
doch ln Maart en April komen reeds
de eerste grote wedstrijden de aan
dacht vragen.
Ter gelegenheid van het 25-Jarlg
bestaan van de turnkring Groningen
wordt de Jaarvergadering van het
N.G.V. op 19 Maart te Groningen ge
houden. Op 18 en 19 Maart worden
verder ln Groningen twee bondskeur-
ultvoerlngen ln de Harmonie georgani
seerd. waarbij de keurkorpsen der
dames en heren van het N.G.V. zullen
aantreden.
In de Apollohal te Amsterdam wordt
verder op 23 April a.s. ter viering van
het 75-Jarig bestaan van „Kracht en
Vriendschap" een grote bondskeur-
wedstrljd gehouden. Deze wedstrijd
belooft zeer attractief te worden, want
voor de dames-verenlglngsploegen staan
wedstrijden rhythmlache dans op het
programma, terwijl voor do heren het
zo spectaculaire tafelsprlngen is ge
kozen.
Hoogovenschaalcfournooi
SANTPOORT. 5 Jan. Heden werd
het schaaktournool van de Hoogoven
Schaakclub voortgezet. Dc uitslagen
luiden: Eregroep a: Vlagsma—Cort-
lever 1O. KoomenWolthuis 01,
Van ScheltlngaKramer i—4, Van den
Tolir. Van Steenis 10. De stand in
dezo groep ls na de derde ronde: 1.
Van Scheltlnga 21. 2. en 3. Van don
Tol en Vlagsma ieder 2, 4. 5. en 6.
Cortlever, Koomen cn Wolthuis, leder
1-i, 7. en 8. lr. Van Steenis en Kramer
i punt.
Eregroep b: rar. Roose—-Been na 67
zetten afgebroken. VisserHenncberke
01. Mulder van Leens Dijkstramr.
Leembruggen 1—0, Van den Berg—
Croes 1—0. Hier luidt de stand: 1. Van
den Berg 2i, 2. Henneberke 2. 3.. 4.
en 5. Croes. Visser en Mulder van
Leens Dijkstra leder li punt, 6. Been
1. 7. en 8. Leembruggen en Roos©
leder i punt.
Tenet verliest zijn titel
PARIJS, 5 Jan. In het Parijse
sportpaleis werd de bokswedstrijd ge
houden tussen Tenet en Despeaux om
de Franse titel ln het middengewicht,
welke ln het bezit van Tenet was De
partij, welke over 12 ronden ging, was
zeer spannend, doch Tenet bleek min
der goed ln vorm, zodat Despeaux ten
slotte op onbetwistbare wijze tot over
winnaar werd uitgeroepen en hiermede
dus de titel heroverde. HIJ had deze
ln December 1942 aan Tenet moeten
afstaan.
Programma der 2e Iclassers
DISTRICT I. Tweede klasse A: Alk-
maarse Boys—Dc Ken nemers, West-
FrlslaRCH, KFC—ZFC, Alcmarla Vlc-
trlxOSV.
Tweede klasse BAFCHercules.
VriendenschaarVolendam, DOSHil
versum. HVCDWV.
DISTRICT II. Tweede klasse AUVS
—Gouda. VDLVIOS, Velox— BMT.
Tweede klasse B: CVV— Coal. Over
maas— Slledrecht. UunltasSVW, Ex
celsiorSW, NeptunusODS.
DISTRICT IV. Tweede klasse C: De
ValkVIOST (1 uur). BrabantlaHsl-
mondla, VVVNEVELO. Helmond
SVB, Kolplng SDWTl vol 1.
Tweede klasse DDe Kanaries—
RKTVV. SVDSchljndel. Zwaluw—
WSC. TOP—Hero, TSC—De Earonle.
Tweede klasse E: GoesAlliance,
DOSKOMiddelburg, VllsslngenRBO.
De verduistering begint beden cm
16.45 en eindigt om 8.45 uur
Heden: maan op 14.16, onder 4.36.
10 Jan. V.M., 18 Jan. L.K., 25 Jan.
NJVL,#
