Java, vrijstaat
I
W!
Het Internationale Gerechtshof plechtig geïnstalleerd Hoiiand-Beigië
Frank voelt schuld
Noodwoningen in de Betuwe gereed
10.000 „zwarte" Paasclieieren
MAAR GEEN VRIJE STAAT.
- NDIEN VV1J bij ons zelf na gaan wat
wij vanaf bet begin van liet Indisch
drama daarover hebben geschreven,
uan moeten wij eerlijk bekennen, dat
wi] de dramatiscne climax, daarin niet
hebben voorzien en den omvang en de
diepte van het drama hebben onder
schat.
Gedwaald hebben wij eveneens in on
ze verwachting, dat Engeland en Ame
rika inderdaad spoedig en krachtig ernst
zouden maken met de liquidatie van
den oorlog in den lndischen Archipel.
Wel hebben wij vanaf het begin ge
zegd, dat wij ons zeer voorzichtig zou
den uitlaten, omdat wij bijna allemaal
outsiders zijn en slechts weinigen het
min of. meer twijfelachtig genoegen heb
ben van de dessous der zaken op de
hoogte te zijn.
Wel hebben wij nadrukkelijk gesckie-
ven, dat met of zonder Parlement, met
©f zonder commissie-v .Poll, wij op een
gegeven oogenblik voor voldongen fei
ten zouden komen te staan.
Ook waren wij na 10 Pebruarl 1946,
datum waarop de Regeering de voor
stellen, welke dr. van Mook mee naar
jndie nam, publiceerde, buiten de re-
regeeringspers zoowat de eenige cou
rant, die de zéér vérgaande voorstellen
als verstandig beleid commentarieerde,,
te meer omdat een zeer bevoegde zijde
ons had verzekerd, dat, (indien de In
donesiërs d i t niet accepteerden, Ame
rika en Engeland ook militair achter
ons zouden staan.
rELNU, de voorsteller? van 10
februari zijn niet aanvaard
Engeland trekt zijn troe
pen terug. De Indonesiërs, die
met dr. van Mook naar Nederland zijn
gekomen, worden bier begroet en be
handeld als ministers van een anderen
Staat. Java moet een Vrijstaat wor
den zoo omtrent als Ierland ten opzich
te van Engeland. Echter met dit ver
schil, dat Ierland in feite van Enge
land afhankelijk is en Java een Repu
bliek moet worden naast of tegenover
het Koninkrijk der Nederlanden, wij we
ten het niet.
Nu Engeland voor de zooveelste maal
in de geschiedenis ons in den steek
laat en onze Kegeering er zich toe
heeft vernederd den voogd in den per
soon van Lord Invercliapcl te bewieroo-
ken, staan wij daar en moeten onze
machteloosheid bekennen.
Indien er van schande moet worden
gesproken, dan toch niet in de eerste
plaats aan liet adres onzer Regeering,
die vanaf het begin aan handen en voe
ten was gebonden, door de politiek van
Amerika en Engeland.
Lord InVerchapel heeft zich slechts
even in Nederland vertoond en laat ons
maar met de gebakken peren zitten. Java
kanlden status krijgen, die het wil. De
fcngjeische troepen keeren huiswaarts.
De Nederlanders moeten nu maar zien
hoe zij liet zaakje verder opknappen.
De Nederlanders in samenwerking met
een groep Indonesiërs moeten nu maar
zien wat er van Java terecht komt.
Zij moeten nu maar eens gaan
probeeren hoe de tienduizenden
gewapende Jappen en extremisten
te beoorlogen, hoe te voorkomen, da*
de Vrijstaat Java aan zijn'vrijheid en
aan ouderlingen twist bezwijkt.
De Republiek Java is op Ncdenland-
schc hulp aangewezen.
De Republiek Java zal vooralsnog
slechts op papier bestaan. Door hoe
veel leed zal de Inlandsche bevolking
nog moeten gaan vooraleer zij haar
rijstvelden weer ongestoord kan bewer
ken, haar gezondheid door Nederland-
sche artsen wordt beschermd, de missie
ongestoord haar gezegend werk kan
voortzetten, en rechtvaardig bestuur
zich over geheel Java uitstrekt?
Welken omvang en welke diepte zal
het drama nog aannemen; hoeveel leed
zal nog worden berokkend aan de
Europeanen, die geïnterneerd zijn en
aan de inheemsche volken, alles uit
naam van vrijheid en democratie?
VAN ZIJN courant verwacht de lezer
een besliste meening. Wij prijzen
ons gelukkig in het Indisch drama
steeds aarzelend te zijn geweest
en ons voor de eenzijdigheid van bla
den als HET PAROOL aan den eenen
kant en van TROUW plus prof. Ger-
retson in de NEUWE EEUWE an
derzijds, te hebben behoed.
Wij hebben toch steeds getracht de
verschillende aspecten naar voren te
brengen. Daarom behoeven wij niet te
schrijven; dat het zoo mooi is. dat de
Engelsch'en het republikeinsch leger, de
T(entara) R(epocbliek) l(ndonesia), be
wapenen zooals „DE STEM VAN NE
DERLAND" doet, terwijl prof. Ger-
retson, die het ook pretendeert te
weten, schrijft, dat dit le^er grooten-
deeis uit extremisten bestaat en zoo
ar.tl-Nederlandsch is als het maar kan!
EENVOUDIG en stijlvol, maar daardoor juist indrukwekkend
is gisteren in het Vredespaleis te Den Haag de eerste zitting
van het internationale Gerechtshof geopend. In deze zitting
hebben de vijftien rechters de volgende verklaring afgelegd: „Ik
verklaar plechtig, dat ik eerlijk en met toewijding, onpartijdig
en naar eer en geweten al mijn plichten als rechter zal verrich
ten en mijn bevoegdheden als zoodanig zal uitoefenen".
HET VREDESPALEIS WEER GEOPEND
HOOCLEERAARSBENOEMING
PROFa DR. W. C. BOUMAN.
Bij K.B. is benoemd tot gewoon hoog-
leeraar in de faculteit der letteren en
■wijsbegeerte aan de Leidsche Universi
teit om onderwijs te geven in de aige-
meene taalwetenschap, de talen der
oud-Germaansclie volken en Iran letter
kunde, dr. W. C. Bonman. tlians_ hoog
leeraar aan de universiteit te Stellen-
bosch (Z.-Afr.).
De Zondagsdienst wordt op 1ste
Paaschdag waargenomen door de dok
toren van Leeuwen, Simons en Ver-
brugge.
Oo 2c Paaschdag door de doktoren v
Alnhen, de Jager, Jaspcrse en San-
iders.
Deze eerste zitting werd bij
gewoond door Prinses Juliana
en door Prins Bernhard. De
Prinses was gekleed in een
zwarte robe. waarover een
bont. de Prins was in gene
raalsuniform.
Verder waren aanwezig Min.
Spaak, voorzitter van de
U.N.O.. Mr. Iwan Kerno, secr.-
gen.. de Min. van Buitenl. Za
ken, van Rooyen. het voltal-
bg corps diplomatique en tal
van internationale autoritei
ten.
In zijn openingswoord her
innerde de president. Mr. Gu-
erero eraan, dat de eerste zit
ting van het permanente Ge
rechtshof in 1922 was bijge
woond door H.M. de Koningin
en hij verwelkomde het Prin
selijk Paar in wier aanwezig
heid hii het symbool zag van
het verlangen naar vrede, dat
ook in Nederland leeft.
Min. Spaak aan het woord.
Na eenige hoffelijke en prij
zende woorden tot het Neder-
landsche volk. ging Spaak ver
der:
„Heeren van het Hof. ik zou
Proces Neurenberg
„De S.S. greep de verzetsbewe
gingen gretig aan als voorwend
sel voor gruwelijke excessen",
zoo sprak Frank bij het getui
genverhoor van Donderdag. Hij
zelf beschourvde de verzetsle
den niet als misdadigers doch
als gewone patriotten en de zoo
genaamde pacificatie betitelde
hij nu als een „vreesclijke
fout".
Frank's bekentenis werd nog
vollediger, toen hij aan een
scherp verhoor door den Rus-
sischen aanklager Smirnov
werd onderworpen. Hij zeide
zijn beruchte dagboek van 42
deelen vrijwillig aan de .aan
klagers te hebben afgestaan
omdat hij na Hitlers dood het
besluit had genomen alles te
doen o mde laatste jaren van
de Duitsche geschiedenis op te
helderen.
„Thans ben ik zelf diep ge
schokt door de monsterlijke
woorden, die ik heb neerge
schreven. Ik kan het alleen
verklaren, omdat het gebeurde
in stormachtige tijden van
hartstocht en in strijd op le
ven en dood". Zijn schuld in
zake de Jodenslacting beken
de Frank met de volgende
woorden:
„Ik heb hier getuige Hoess
gehoord. Als zulke kleine Hit-
Ierdwazen schuldig zijn dan
beken ik mij niet minder
schuldig. Wij allen hebben een
anti-Joodsche actie gevoerd,
die deze misdaden heeft voort
gebracht".
Franks' verhoor duurde
slecht kort zoodat in den loop
van de middag nog enkele ge
tuigen gehoord konden wor
den.
Op de laatst endag voor het
Paaschreces hoorde het gerecht
voor het eerst een man, die
den moed had de volle verant
woording te aanvaarden, ook
voor de ernstigste gruwelen,
die door de Duitschers begaan
werden.
niet durven verzekeren dat
het Internationale Gerechtshof
het belangrijkste organisme
van de Ver. Naties is. maar ik
geloof wel te mogen verzeke
ren. dat er in ieder geval geen
belangrijker zijn. Misschien is
de Algemeene Vergadering
talrijker, misschien is de Vei
ligheidsraad meer spectaculair,
misschien is het arbeidsterrein
van den Economischen en So
cialen Raad constanter en
meer verscheiden, maar ik ben
er van overtuigd, dat zii een
werkelijk buitengewoon be
lang heeft en als ik een per-
soonliiken wensch zou mogen als leden van het internatio-
uitspreken dan moge het deze I naai Gerechtshof'
zijn. dat in de jaren, die ko
men uw activiteit met den
dag belangrijker zal worden.
En indien ik een tweeden
wensch mag uitspreken, dan
is het. dat eens uw iurisdictie
verplicht worde voor alle lan
den en bii alle geschillen zon
der uitzondering. Want ik heb
de diepe overtuiging, dat de
vrede niet definitief zal ziin
gegrondvest, vóór alle landen
deze waarheid hebben erkend:
Er is geen beschaafde we
reld en een duurzame vrede
mogelijk als er niet een ab
solute en volledige eerbied
heerscht voor de internatio
nale rechtspraak en haar
vonnissen.
Min. van Rooyen.
De Ned. Min. v. Buitenl. Za
ken. dr H. J. v. Rooyen. heeft
het internat. Grechtshof na
mens de Ned. regeering wel
kom geheeten. En hii gaf uiting
aan ziin overtuiging, dat dit
internationale gerechtshof aan
de organisatie, die beoogt de
vrede in de wereld te verzeke
ren een hechte hoekpeiler zal
verschaffen.
Vervolgens heeft de burge
meester van 's Gravenhage.
namens deze gemeente het
welkom toegeroepen aan het
Gerechtshof en heeft de pre
sident deze eerste zitting be
sloten met de woorden:
„Met een diep begrip van de
verantwoordelijkheid, die wij
op ons hebben genomen en
van het bqlang van onzen op
dracht. beginnen wii ons werk
R*
D
In de Neder-Betuwe en de Bommelerwaard ziin de noodwoning
complexen thans door het Rijk aan de gemeente overgedragen.
4500 noodwoningen zijn thans, gereed, 4500 gezinnen zijn onder
dak, zij het dan primitief, maar toch met dat voordeel dat ze
weer „onder elkaar" zijn.
DE BEENEN WEER ONDER EIGEN TAFEL
zwaar ligt in de huurk'westie.
De noodwoningen staan bij
elkaar en vormen tezamen een
klein dorpje. Zij zijn opge
trokken van afgebikte steenen,
beschikken over een woonkeu
ken en, al naar gelang de
grootte van het gezin, over
twee of drie slaapkamertjes,
terwijl voorts een W.C. en een
voorportaal, dat tevens als
hergruimte dieiist kan doen,
de inrichting voltooien. Het
„dorpje" bezit rioleering, ter
wijl voorts ieder huisje is aan
gesloten op het electrische net.
Weliswaar is de inrichting
eenigszins primitief, doch men
moet niet uit het oog verlie
zen, dat het hier n o o d-wonin
gen betreft. Zoo zijn de muren
niet gepleisterd aan de binnen
zijde, doch worden wel ge
sausd. Eenige bewoners heb
ben echter den wensch te ken
nen gegeven, dat zij aan de
binnenzijde ook liever de bak-
steenen zien, zoodat het sausen
thans alleen op verzoek wordt
uitgevoerd.
Over het algemeen zijn de
bewoners zeer tevreden over
hun nieuwe behuizing, te meer
omdat zij weer „de beenen on
der eigen tafel kunnen steken",
iets wat voor den Nederlan
der van zeer groote waarde is.
Er zijn natuurlijk ook enkele
bezwaren gerezen. Zoo wil de
buitenman graag een schuurtje
bij zijn woning, waar hij een
varken kan houden enz. Na
eenig overleg is toen ook in
derdaad besloten, schuurtjes bij
de complexen te bouwen, wel
ke over het algemeen thans
ook klaar zijn. Een ander be-
De huisjes moeten 2.50 per
week opbrengen, doch vele be-
OPPERHOOFD WEER
WOLVEN GEARRESTEERD?
De Duitsche kapitein ter zee
Horst Gtsstav Friedrich von
Pfluck Hartung vertrok Donder
dag met een Amerikaansch
vliegtuig onder bewaking van
Amerikaansclie militairen van
het vliegveld Shannon in Eire
naar Londen. Men vermoedt,
dat hij het opperhoofd was van
de „wecrwolvenorganisatie".
woners, die vroeger een eigen
huisje bezaten, maken hier
tegen bezwaren. Daartegen
over staat, dat de woningen
comfort kennen, welke velen
vroeger niet giekend hebben,
n.l. stroomend water, electrisch
licht en closetspoeling en dat
wordt dan ook zeer op prijs
gesteld.
Strak willen ze er niet
meer uit!
De houw van de noodwonin
gen in groepjes bij elkaar is
tegen de gewoonte in die stre
ken, waar de bewoners liever
een vrijstaand huisje hebben.
Men is hiertoe echter om di
verse redenen overgegaan. In
dien men de woningen afzon
derlijk had gebouwd, zouden
de bewoners minder geneigd
zijn ze t.z.t. te verlaten, als
weer met definitieven bouw
begonnen is, hetgeen natuur
lijk niet de bedoeling is. om-
dat de ware opzet is, dat het
floo d-woningen zijn. Ook
kon door dezen bouw gemak
kelijk waterleiding en riolee
ring worden aangelegd, wat an
ders niet het geval geweest
ELGISCHE ministers en een Lux
burgsche minister kwamen naarl
land om hier te praten over
verwezenlijking der tolunie, \v
in principe tijdens den oorlog in Loq
werd aangegaan.
Zoo'n tolunie wil de douane-gren
tusschen beide lauden opheffen en
gezamenlijk systeem van in- en
voer van en naar andere landen I
werkstelligen.
Staatsgrenzen zijn nog geen econo
sclie grenzen. Wei* een dwaze barrj
de vormen die staatsgrenzen vaak.
Welk een lastige hinderpalen di
kortzichtige menschen aangebracht»
Aan den anderen kant van den Oce^
kan men in blijde vrijheid een gen
werelddeel doorkruisen. Maar in Ei^
pa kan men geen twee stappen zet
zonder handels- en verkeersbelemi]
ringen te moeten overwinnen.
Waarom zouden Nederland en Bej
niet zeer nauw economisch (en cul
reel) samenwerken in beider belang?|
Het zijn de kleine Staten, die in
Eersten en in den Tweeden Volkenb
het voorbeeld geven. Ook in hun
derling verkeer kunnen z:j laten
hoe uit samenwerking voordeelen vooi
len kunnen ontstaan.
Antwerpen en Rotterdam kunnen
kaar blijven beconcurreeren. Maar
de havens zijn in hun levensader aar.;
tast, omdat beider achterland ernstig
gekwetst. Zou samenwerking niet
tere resultaten geven dan de polits
die elkaar zooveel mogelijk vliegen pj
beert af te vangen? j
ER ZIJN ook twee punten in of
verhouding tot België. In ons af
kei „Nederland, let op Uw sal
van 16 Februari 1.1., dat in IJ
gië meer de aandacht heeft gehad dan
Nederland, hebben wij gewezen op f
actieve Belgische politiek, welke
penetratie beoogt in het Rijnland dc
een Belgische bezetting van een zf
ten Westen van den Rijn tot ter hooi
van Venlo. J
België lieeft oude plannen. Het he|
steeds gezicht naar wegen om Antwj
pen een directe en rechte verbindingj
bezorgen met het Rijn-RuhrgebiedI
waarom zou het onverschillig staan J
genover de Nederlandsche inijn-conec
sies bij Erkelenz? Welke betcekej,
heeft de spoorlijn NeussMuencheF
GladbaëhAkenAntwerpen?Waa^
struikelde van Karnebeek in 1925?
Teere punten, die nu in Den Ha!
niet zijn aangeroerd en waarover
thans in de persconferentie beminneli
is heengegleden.
Of dit verstandige politiek is? V\
gelooven wij niet. Wij zijn van rne>
ning, dat, in plaats van sclioonklinka
de phrases, op den duur veel en vs
meer bereikt wordt met het op tal
leggen van een heel groote kaart u
Nederland, België, Luxemburg en Wef
Europa omvat. Dan, met die kaart op 1
fel, moeten niet diplomaten, maar mc
ten economen, geografen en andere dr
kundigen aantoonen hoe Ned«
land èn België er wel bij zouden vare-
indien «ij als het ware één economisP
geheel zouden vormen. Niet omdat
elkaar zoo nadrukkelijk aan hun wede
keerige vriendschap trachten te'doen
looven, maar omdat liet hun beider b
lang is.
zou zijn, nog afgezien van h<
feit. dat noodwoningen op ci
plaats van de vroegere wonir
gen den wederopbouw hierv/
sterk belemmerd zou hebbelf
Inmiddels is al met den dj,
finitieven bouw begonnen s
ook deze vordert in goed tep'
po. Zoo wordt met kracht e
energie aan Nederland's wi
deropbouw gewerkt en de t<
nu toe op dit terrein bereikt
resultaten mogen er dan o(j
alleszins zijn. Vele Nederlai
ders hebben, na gedwongd
evacuatie en samenwoning
weer een eigen zij het nc
wat primitief thuis, ma?'
zij zijn tevreden en geven o
hun beurt daardoor weer hu
beste krachten aan het herstP
van het vaderland. li
Op Goeden Vrijdag hiel
den ambtenaren van den
C.C.D. uit Nijkerk met de
politie uit Hoevelaken een
wegcontrole. Op een gege
ven oogenblik naderde een
auto. bestuurd door een
hondenkoopman, die niet
minder dan 35 blaffende en
jankende honden vervoer
de. Of deze menagerie be
doeld was om nieuwsgieri
gen op een afstand te hou
den is wel mogelijk, maar
de mannen der wet lieten
zich daardoor niet weer
houden een nader onder
zoek in te stellen en toen
de honden op bevel waren
uitgeladen, werd de auto
grondig geïnspecteerd en
met succes. Een dubbele
bodem verborg nl. niet
minder dan 1500 kippen-1>
eieren. De vervoerder keek
leelijk op ziin neus en ver- 51
telde zonder veel vijven en j»i
zessen, dat hii de eieren
had gekocht van een zeke-
ren Q. W.. wonende in de I
buurtschap De Valk bii y
Lunteren. Bii een huiszoe
king. die in de woning van
dezen leverancier werd in-
gesteld en waarbij ook dee
politie uit Harskamp as- sl
sisteerde. kwamen nog eens 1,
8300 eieren voor den dag.
die niet verantwoord wa- U
ren. In totaal werden bij
deze actie dus ongeveer
10.000 eieren achterhaald. De n
betrokken personen werden ij
achter slot en grendel ge-
zet.
