Een jaar geleden stierf Pastoor Vullinghs Sjahrir's kabbel bijzonder actiet! Bonds elftal (B) Royal Navy 23 De „Gif" en de „Radio-Gil-Club' door het tribunaal gevonnist Een priester in het verzet k M Vandaag een jaar geleden stierf te Bergen Belsen Henri i Vulllngns, pastoor van het Maasdorpje Grubbenvorst. In rie d„ Kloosterkapel van het dorp ,et wordt hedenmorgen een her tel denkingsdienst geho reien. Zoo- in- als Vullinghs een paar dagen -nvoor de bevrijding stierf, zoo nu werd zijn geliefde kern opge- s'* blazen, juist voordat de En- gelschen Grubbenvorst bin- ou nen trokken. jat! De marktplaats is nu Pastoor is- Vullinghsplein gedoopt om de- iar zen man te eeren, die :n Necier- 3et land de Ward-methode intro duceerde en zoo -iet zangon derwijs op de lagere schooi tot j bloei bracht, jarenlang werkte j," voor het Gregoriaanscir en in er'den oorlog een der pioniers van S. het verzet in Limburg werd. Jeliij heeft in de meest letterlijke zin van het woord honderden hei leven gered. Na den vorigen oorlog richtte er- Pastoor Vullinghs een nieuwe r, parochie op. De jongste pastoor er- van Limburg! Wat voor een 5 ij parochie! De mannen van er Grashoék waren geen mannen voordat zij bewezen hadden or] vlot het mes te hanteeren, jre! soms op de stoutmoedige v. vrijers uit andere dorpen, die 'r'| het waagden door de bosschen in dit verloren oord aan de rand van de Peel door te drin- sgen, soms op elkaar in de klei ne donkere café'tjes. nel „Het moet nu uit zijn", zei M Vullinghs in zijn eerste preek. ;t? „We hebben een kerk en een eschool. Nu zijn we beschaafd". es, Een goede pastoor heeft een wj groote invloed. Deze pastoor ai overtuigde door een persoon lijk bezoek degenen, die nog twijfelden aan hun beschaving. Het mes is nooit meer uit de zakken gekomen. Ve- -* en. als vrijgestelde om te werken cp voor de Wardmethode. Later, toen hij den tijd gekomen acht- 'o! te zich weer aan de zielzorg "V te wijden, wilde hij weer naar ,at Grashoek. Het heeft niet zoo d; mogen zijn. ine Hij was pastoor in Grubben- ed vorst toen de invasie kwam. Zijn illegaal werk begon op 10 h,2 Mei 194Ó, 's morgens om 9 uur. az De heele nacht had hij de ka zematten langs de Maas afge- tel sjouwd, door de mijnvelclen a heen, om de soldaten de laat ste absolutie te geven. Toen de Duitschers er waren, vroeg hij zijn parochianen onze sol daten burgerkleeren te geven, zoodat ze de krijgsgevangen- k( schap konden ontkomen. nc Enkele maanden later kwa- isi men een paar ontvluchte k Fransche krijgsgevangenen bij -s' hem, de eersten van een lange reeks. Het groote werk was be- gonnen. Kleeren moesten ge- 0 zocht worden, dorpspraatjes den kop ingedrukt, contacten aan den overkant van de Maas gemaakt. Eir moest een weg naar Belg!ië- georganiseerd worden Zijn vreugde toen hij me vertelde, dat de gevangenen per auto over de Belgische grens gebracht werden, zal me altijd bijblijven. Er kwam een N.S.B.-burge- meester, toen burgemeester Gielen op raad van Vullinghs ontslag nam. De N.S.B.-er was een geslepen man, zeer gema tigd. Hij kon het verzet van de geestelijkheid zoo goed be grijpen! Hij liet de boeren bij zich komen, praatte met hen, eii verstandig en kalni. De pastoor i' moest telkens opnieuw zijn ef parochianen bezoeken om het be evenwicht te herstellen. ,a| Hoeveel Joden hebben hun leven aan hem te danken. „Breng wat je brengen kunt. 3e geld of geen geld. toen ik hem el in Juni 1942 vroeg wat we kon- 'V den doen. ali De pastorie van Grubben- inl vorst was een centrale voor iel de doorvoer van krijgsgevan- st g< r.en. Nu werden van daaruit over heel Noord-Limburg Jo- den verborgen, eerst na lang uS overleg met de mensehen, die ze moesten huisvesten. Later bepaalde Vullinghs wiens huis geschikt was voor Jood of on derduiker en ze gingen er naar toe. „Neen" werd niet aange nomen. Slachtoffers. Bouman, hoofd van de C.C.D. te Roermond, werd gefusil leerd in de Meistaking van 1943. Vijftienhonderd gevan genen had hij in zijn auto over de grens gebracht. Kapelaan Slots ging naar het concentra tiekamp Amersfoort. Anderen vielen. Vullinghs' werk breidde zich steeds uit. Piloten en onder duikers stroomden van alle kanten toe, in honderdtallen. Van alle kanten loerde het ver raad. Na een jaar gevangen schap werd ik ter dood veroor deeld. Vullinghs boorde de vroege re Duitsehe relaties aan, die sinds Mei 1940 geen toegang meer hadden tot zijn pastorie. Op 1 Mei 1944 is hij gearres teerd. Welke aanklacht tegen hem is ingebracht, is nooit dui delijk geworden. Maar toen Vucht werd ontruimd, maakte h" de lijdensweg naar Sach- senhausen mee. Daarna Bel sen, en ten slotte het einde in een vuile barak. Zoolang hij op de been bleef had hij bij Kra mer, de commandant, voor eten en betere toestanden ge pleit. Hij is een der 17 Limburg- sche priesters, die in de Duit sehe kampen zijn omgekomen. En thans. Als zij waren teruggekomen, zouden zij nu weer gewone pastoors en kapelaans zijn, rustig aan het werk in hun dorp. Voor hen, zooals voor dc vele andere priesters, die niet de minsten in het verzet zijn geweest, eindigde de illegali teit op den dag der bevrijding. Toen begon de barmhartig heid. Toen begon een nieuwe periode. Zij vroegen zich niet af: „Hoe slepen wij, de flinke jongens, er zooveel mogelijk voor ons zelf uit." Zij zeiden: „Hoe krijgen wij de boel weer op gang." Een vreemde wereld. Nu iedereen weet, hoe ontzet tend flink de heer zus of zoo is geweest, zijn er reeds stem men, die beweren, dat de geestelijkheid buiten de kerk weinig heeft gedaan. Moge het voorbeeld van den dorpspas toor Vullinghs hun anders leer en. Hij stond niet alleen. MATHIEU SMEDTS. („De Volkskrant"). NU DB. VAN MO€>K, vergezeld van den Britschen „bemid delaar", Lord Inverchapel (Clark Kerr) en drie republi- keinsche afgevaardigden naar Nederland is vertrokken, ontplooit de republikeinsche Regeering in Indië een bijzondere activiteit om gereed te zijn voor de komende ontwikkelings- phase na den terugkeer van Dr. v. Mook. Betere behandeling der Chineezen Sjarifoedin, „minister van Defensie" is zoojuist terugge keerd van besprekingen met de leiders van 14 gewapende groepen uit Midden-Java. Gis terenavond bracht hij verslag uit aan Sjahrir en de andere „ministers", die op 't punt staan naar Sumatra te vertrek ken. Sjahrir zelf zal van Ba tavia uit een reis door Midden Java ondernemen, welke tot 19 April zal duren. Na de reis van Sjarifoedin naar Sumatra zal binnen en kele dagen een gemengd Chi- neesch-Iridonesisch gezelschap uit Batavia vertrekken ten ein de een onderzoek in te stellen naar de omstandigheden, waar in de chineezen op Sumatra momenteel leven. De officieele communiqués, die den laatstten tijd zijn uitgegeven, hebben meerdere malen melding ge maakt van het feit dat Chi- neesche eigendommen werden geplunderd en in brand gesto ken, terwijl ontvoeringen even regelmatig zijn voorgekomen. LINKS GRIEKENLAND WIL EEN BEROEP DOEN OP V. N. De Eam en alle andere link- sche partijen, die de Griekschc verkiezingen hebben geboycot, hebben gisteren een beroep gedaan op de Amerikaansche, Russische Engelsche en Fran sche regeeringen om de Gviek- sche binnenlandsche kwestie hetzij aan de ,3ïg Three" of aan de Ver. Naties voor te leggen. Toen Rijshouwer het bonds- elftal met 21 de leiding gaf, dachten wij een kleine her haling te zullen krijgen van Zaterdagmiddag, vooral ook waar v. d. Boogert tegen de paal schoot. Bouwmeester op nieuw voorzette en Rijshouwer over kopte. Wij dachten weer aan een groote nederlaag van de mannen van de Koninklijke Britsche Marine, maar hoe werden de vele voetbalenthou siasten daarin teleur gesteld! De rust had de Navy mannen goed gedaan en het Bondself- tal had zeker in de tweede helft niet zoo heel veel meer in te brengen. Nu was het suc ces aan Britsche kant en met enkele fraaie doelpunten werd het B-elftal kansloos geslagen. En wanneer wij dan een ver gelijking mogen maken met het A-elftal, dan zulen velen geen directe lichtpunten heb ben kunnen ontdekken. Beide keepers doen niet zoo heel ve.l voor elkaar onder en in de achterhoede is van der Lin den zeker zijn plaats waard. Wat echter te zeggen van den rechtsachter! Opnieuw zagen wij Wilders en al nemen wij aan dat de meeste spelers reeds Zondag een zware wed strijd hadden gespeeld dan toch zal de keuze tusschen een Wilders en Caldenhove zeer moeilijk zijn. De kanthalfs vonden wij Za terdag beter dan dezen middag en voor het spil-vraagsauk wil len wij de commissie advisee- er probeert het met Langelaan of zet Pelikaan weer op zijn plaats! Tot slot kunnen wij over de voorhoede kort ziin. Is Holleman weer fit, eet hem dan rechtsbuiten en geef Dra- gr 1 dc kans voor linksbuiten, want ondanks het feit dat Bouwmeester vele „open doek jes" kreeg, vinden wij hem toch wel wat te licht. Al met al een nuttige verge lijking met als slot geen uit blinkers, die ons de strijd van Zaterdag hebben kunnen doen vergeten. Na een strijd met wisselende kansen is het de linksbinnen van de gasten die na een felle afgeslagen aanval in de uiter ste bovenhoek schiet en de Navy de leiding geeft. 01. Wilders weet steeds goed in te grijpen, zet zijn voorhoede geducht aan 't werk en ziet eindelijk zijn moeite beloond als Bakker over de uitgeloo- pen keeper inschiet. 11. Het Bondselftal blijft dan in de meerderheid en als nog maals de keeper fraai redt, schiet Langelaan hard in. De corner goed genomen, komt uiteindelijk bij Bouwmeester, waarna een afgemeten voor zet bij Rijshouwer komt er deze hard inschiet. 2—1. D( sensatie volgt als v. d. Booger tegen de lat schiet. Bouw meester voorzet, Rijshouwei inkopt en de bal zai achter gaan. Bakker vliegt naar dc lijn ,kan de bal bemachtiger en Bouwmeester schiet fraai in maar vindt keeper Spahin op de juiste plaats. De tweede helft is feitelijk geheel voor de gasten geweest. Wel weet Bouwmeester soms aardig te goochelen, maar de overige voorhoede spelers zijn geen Roozen of Rijvers om de ze kansen te kunnen benutten. Reeds na een kwartier komt dan een fraaie combinatie der Engelschen, handig wordt de bal vrij gespeeld en met een vliegend schot is de stand ge- liik 22. Steeds komen de gas ten terug en even veie malen moet van Raalte handelend op treden. Toch kan het Bonds elftal deze druk nie~ weerstaan en als dan Wilders niet goed kan wegwerken, schiet de klei ne rechtsbinnen onthoudbaar in 23. Onze jongens geven de strijd niet gewonnen, vechten voor een beter resultaat maar zien zelfs tegen het einde de voor hoede, inzonderheid Rijshou wer enkele prachtige kansen missen, zoodat het einde met onveranderde stand aanbreekt en de Navy toch nog een be tere indruk hebben achterge laten cian verwacht werd. Het dure Militair Gezag Het eerste halfjaar 1945 slokte M.G. 30 millioen gul den. In het tweede halfjaar 1945 schrokte het nóg meer, 67 millioen 220 duizend gulden. Zij verreden aan benzine 4 millioen 250.000 gulden, aan telefoontjes 250.000 gulden en de P.O.D. kostte 9 millioen. Het M.G. is nu opgehe ven. Dat denken we ten minste. Maar er zijn altijd nog slimme jongens, die in dezen tijd de kans zien, om tot schromelijk deviezente- kort. een huwelijksreisje te maken naar Frankrijk, ter wijl een eerzaam huisvader met zijn groot gezin, niet de kans krijgt om met een paar liter benzine en een auto op Zondag naar de Priesterwijding van zijn zoon, in het Zuiden van het land, te gaan. Vele clandestiene en distributie-luisteraars hebben eind 1944 met een verbouwereerd gezicht en steeds stijgende verbazing naar hun luid spreker gestaard, als daar op Zaterdagavonden een half uur lang de door de Duitsehe bezetters meest verafschuwde en tot dien tijd toe steeds verboden muziek uitschalde: de allernieuwste Amerikaansche jazz- en dansplaten, gezongen in de Engelsche taal en aangekondigd in half Nederlandsche, half Amerikaansche „slang" op zoo zot moge lijke wijze. Dat was de „Gil-Club", waarvan niemand behalve wel licht de samensteller zelf wist of begreep, wat er de werkelijke bedoeling van was. Het was bekend, dat dit „nonsens-programma" een consequente voortzetting of uitbreiding was van het nog al opzien barend weekblad „De Gil", dat op dezelfde leest geschoeid was. Het becritizeerde de Duitschers, maakte ze zelfs wel belachelijk, maar viel net zoo dikwijls onze geallieerden aan en publiceerde in het tweede nummer een anti-semitisch artikel van een welhaast voor de Duit schers nog ongekende perversiteit. Het was haring nog kuit, maar uit het feit, dat de Duitschers zoowel „De Gil" als de radio-„Gil-Club" tolereerden, trok menig vaderlander de goede conclusie. Leonie Miller na 11 maanden vrij Eindelijk is een tipje van de geheimzinnige sluier, die de z.g. „Gii- Club" van den Neder- landschen Omroep in 1944. omhulde, opge tild. En er onder uit kwam een 27-jarig mo dern donker meisje, dat ondanks de 11 maanden, die ze in een interneerinsskamp heeft doorgebracht, in een smetteloos mantelcos- tuum gisterenmorgen en -middag voor het tribunaal te Amsterdam verantwoording kwam afleggen. Leonie Miller noem de het meisje zich. dat de platen aankondigde met daarbij behooren- de Amerikaansche sne digheden. maar in wer kelijkheid heette zij Fernandina Weckerlin de Marez Ovens. De naam Weckerlin heeft zij van haar Duitschen echtgenoot. Haar vader was N.S.B -er en tot 1943 toe behoorde zij ook tot de „Beweging". Zii was tvpiste bii de B.N.O.. die dagelijks de pro-Duitsche nieuws uitzendingen voor den omroep verzorgde Het tribunaal rekende haar dit aan als vrij willige huloverleening aan den vijand. Aan xden omroep was tevens verbonden de zonder linge figuur van Willy van den Hout, die meer bekend is als Willv W. Waterman. Dit was de geestelijke vader van alle „Gils" Waterman is thans gedetineerd. Te zijner tijd zal hij voor het Bijzonder Gerechts hof moeten verschijnen. Uit de vele schriftelijke getuigen-verklaringen en het uitvoerig ver hoor van verdachte kwam het volgende vast te staan: Waterman, hoewel niet aangesloten bii de N.S.B.. heeft niet ge schroomd de Duitschers om welke reden dan ook zijn hulp aan te bieden. Behalve de ra dio-..Gil-Club" ver zorgde hii een z.g. „ge heime zender", waar van de Duitschers vol komen op ae hoogte waren. door middel waarvan hii op geraffi neerde wijze trachtte tweestrijd te zaaien in de Nederlandsche on- dergrondsche beweging en verkeerde berichten naar Engeland zond. Daarbij gebruikte de zender anti-Duitsehe termen, di den indruk moesten vestigen alsof hier een bonafide on- dergrondsche beweging achter zat. In mindere mate geschiedde het zelfde tijdens de uit zendingen van de ..Gil- Club". die er op geba seerd was door ziin tweeslachtigheid ver trouwen te wekken aan beide ziiden Fernandi na n" waren inmiddels, wat de Duitschers aan gaat. de oogen geopend. Zii had haar lidmaat schap van de N.S.B. op gezegd en wilde zich aan de andere ziide scharen. Het kostte Waterman weinig moei te haar te overtuigen voor ziin programma om te roepen. Ze was b iiden omroep de eer ste niet. die geloofde, dat hii inderdaad de Nederlandsche ..Scarlet Pimpernel" was en dat hii met weergalooze handigheid den Duit schers een rad voor de oogen draaide, waar voor hii van hen nog een hoog salaris ont ving. Waterman ging daarin zoo ver. dat hii haar rustig gevaarlijk illegaal werk liet op knappen en zoo wist zii uit een brandkast vele Duitsehe stempels te ontvreemden met een valsche sleutel. Het tribunaal legde haar een interneerings- straf op van 11 maan den met aftrek van den tijd. die zii reeds in b.?t interneeringskamp heeft doorgebracht eri met ontzetting uit de beid" kiesrechten voor het leven. Daar zii gisteren juist 11 maanden geïn terneerd is geweest, we^d zii onmiddellijk in vrijheid gesteld.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1946 | | pagina 3